Cel charytatywny i opiekuńczy zachodzi wówczas, gdy bezpośrednim i zamierzonym skutkiem darowizny jest zrealizowanie funkcji charytatywnej i opiekuńczej kościoła, czyli funkcji osobistego, materialnego, a także edukacyjno-wychowawczego i zdrowotnego wsparcia osoby korzystającej z takiej pomocy.
W zeznaniu podatkowym za 2024 r. można odliczyć m.in. darowizny. Należy jednak pamiętać, że darowizny na cele kultu religijnego, a darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą kościoła to nie to samo. To dwie różne darowizny umiejscowione w naszym systemie podatkowym i w różnych okolicznościach dające prawo do odliczenia od dochodu do opodatkowania. Przekonała się o tym podatniczka, która dokonała wielokrotnych darowizn pieniężnych na budowę kościoła, przekraczających 6 proc. jej dochodu. Chciała uzyskać potwierdzenie, że może je odliczyć jako darowizny na cele działalności charytatywno-opiekuńczej kościoła katolickiego.
Zobacz komentarz praktyczny w LEX: Darowizny w księgach rachunkowych obdarowanego i darczyńcy>
![PIT. Komentarz 2025 [PRZEDSPRZEDAŻ]](https://static.profinfo.pl/storage/image/core_files/2018/7/9/68a1d4a5ceef292d44fa9465d0ea442a/admin/preview/PRZEDSPRZEDAZ_C_150.gif)
Cena promocyjna: 211.65 zł
|Cena regularna: 249 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 179.28 zł
Darowizny na cele kościelne w PIT
W interpretacji z 20 marca br. (nr 0114-KDIP3-2.4011.150.2025.1.AC) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jej stanowisko za nieprawidłowe. Stwierdził, że posiadane przez nią dokumenty nie umożliwiają jej zastosowania odliczenia przewidzianego dla darowizny na działalność charytatywno-opiekuńczą i dokonania odliczenia w zeznaniu PIT-37. Wskazał m.in. na wyrok NSA z 4 listopada 2009 r. (sygn. II FSK 925/08), w którym sąd stwierdził, że wydatki na budowę czy remont kościoła i jego otoczenia nie mieszczą się w zakresie znaczeniowym działalności charytatywno-opiekuńczej. Cel charytatywny i opiekuńczy zachodzi wówczas, gdy bezpośrednim i zamierzonym skutkiem darowizny jest zrealizowanie funkcji charytatywnej i opiekuńczej kościoła, czyli funkcji osobistego, materialnego (funkcja charytatywna), a także edukacyjno - wychowawczego i zdrowotnego (funkcja opiekuńcza) wsparcia osoby korzystającej z takiej pomocy.
Dyrektor KIS powołał się także na wyrok NSA z 22 stycznia 2013 r., sygn. akt II FSK 1075/11, z którego wynika, że zupełnie czym innym są darowizny przeznaczona na cele kultu religijnego. Dotyczą one krzewienia danego kultu religijnego, co może przejawiać się np. w szerzeniu edukacji religijnej, budowie czy też renowacji świątyń i innych obiektów sakralnych. Art. 55 ust 7 ustawy o stosunku państwa do kościoła obejmuje swoim zakresem zastosowania katalog zupełnie innych czynności, niż wskazany w art. 26 ust. 1 pkt. 9 lit. b ustawy o PIT. Inne znaczenie mają wyrażenia cele kultu religijnego i działalność charytatywno-opiekuńcza. Misja kościoła katolickiego czy też innego związku wyznaniowego polega na krzewieniu zasad określonej wiary, a niejako uboczną ich działalnością są także działania o charakterze społecznym, polegające m.in. na udzielaniu pomocy potrzebującym, prowadzeniu placówek szkolno-wychowawczych, szkolno-opiekuńczych, czy socjoterapeutycznych. Takie inicjatywy, niemające charakteru stricte religijnego, mogą być prowadzone także przez podmioty świeckie, ze względu na swoje społeczne znaczenie zostały uznana przez ustawodawcę za istotne.
Czytaj także w LEX: Czy kościoły i księża płacą w Polsce podatki?>
Zobacz również: Jak rozliczyć sprzedaż mieszkania, jeśli zakup był z bonifikatą
Eksperci: Błędna kwalifikacja grozi utratą prawa do odliczenia
- Aby skorzystać z pełnej ulgi, niezwykle ważne jest prawidłowe rozróżnienie celów, na które te środki zostały przeznaczone. Istnieje bowiem zasadnicza różnica pomiędzy darowiznami, które mają na celu wsparcie działalności kultu religijnego, a tymi, które są skierowane na działalność charytatywno-opiekuńczą kościoła. Mimo że oba cele mogą mieć dla wielu osób podobne znaczenie, ich klasyfikacja ma ogromne znaczenie z punktu widzenia prawa podatkowego – podkreśla Kinga Sadowska, konsultantka podatkowa w LTCA.
Zwraca ona uwagę, że w przypadku darowizn na cele kultu religijnego, odliczenie od dochodu jest możliwe, ale jego wysokość jest limitowana do wysokości 6 proc. dochodu. Natomiast darowizny przeznaczone na działalność charytatywną lub opiekuńczą mogą zostać odliczone w pełnej wysokości, co stanowi korzyść dla podatników, którzy pragną wspierać pomoc społeczną.
Zobacz procedurę w LEX: Darowizny - odliczanie od podstawy opodatkowania>
- Dlatego tak istotne jest, aby podatnik miał pewność, że przekazane środki zostały przeznaczone na cele charytatywne i posiadał odpowiednie potwierdzenie tej intencji. Błędne zakwalifikowanie darowizny może skutkować pewnymi konsekwencjami – zauważa Kinga Sadowska.
Podkreśla ona, że w przypadku nieprawidłowego przypisania darowizny do działalności kultu religijnego zamiast charytatywnej, podatnik ryzykuje utratą prawa do pełnego odliczenia, a nawet zakwestionowaniem całego rozliczenia przez urząd skarbowy.
- W związku z tym, kluczowe jest, aby zarówno podatnik, jak i organy skarbowe, zachowały szczególną ostrożność przy klasyfikowaniu darowizn oraz wymaganych dokumentów, które potwierdzają cel ich przeznaczenia. Zatem, dla zapewnienia pewności w rozliczeniach podatkowych, niezbędne jest precyzyjne rozróżnienie darowizn na cele kultu religijnego oraz charytatywno-opiekuńcze – radzi Kinga Sadowska.
Prawa do ulg i zwolnień nie wolno interpretować rozszerzająco
- Interpretacja jest ciekawym przykładem rozstrzygnięcia, w którym szlachetne działanie spotyka się z surowością wykładni przepisów podatkowych. Ustawodawca, choć pozwala na obniżenie podatku z uwagi na poniesienie przez podatnika pewnych wydatków, to często limituje tę możliwość. Idealnym przykładem są tu darowizny na działalność pożytku publicznego, w tym cele kultu religijnego, które pomniejszają podstawę obliczenia PIT, ale maksymalnie w wysokości 6 proc. dochodu – podkreśla Marcin Bodziony, doradca podatkowy, specjalista od kontroli i postępowań podatkowych.
Zwraca on uwagę, że przekroczenie limitu mobilizuje podatników do poszukiwania innych sposobów na pełne podatkowe wykorzystanie np. darowizn.
- W przypadku celów kultu religijnego alternatywą bywa przewidziane w tzw. ustawach kościelnych odliczenie od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym darowizn na kościelną działalność charytatywno-opiekuńczą. Pokusa jest tu ogromna, bo odliczenie to nie jest limitowane, tak jak to z ustawy o PIT. Trzeba jednak pamiętać, że wszelkiego rodzaju ulgi, zwolnienia, odliczenia itd. to regulacje wyjątkowe. Tych zaś nie można wykładać rozszerzająco. Mówi się nawet, że należy je interpretować zawężająco – zauważa Marcin Bodziony.
Podkreśla on, że wykładnia wyjątku ustawowego bywa zaś w praktyce tym ściślejsza, im większe benefity wiążą się ze skorzystaniem z danego wyjątku.
- Trudno zatem dziwić się, że w sytuacji, gdy odliczenie z tzw. ustawy kościelnej jest tak szerokie, to budowa kościoła okazała się znajdować zbyt daleko od działalności charytatywno-opiekuńczej. Nawiasem, z mojej perspektywy, jako specjalisty od kontroli i postępowań podatkowych, gdzie ogromną rolę przywiązuję do strategii, z omawianej interpretacji można wyciągnąć także wnioski co do samego sposobu konstruowania wniosków o interpretacje. Wydaje mi się, że w tym przypadku sprawie nie pomogło „wyjście z otwartą przyłbicą” i szczere, praktycznie jednoznaczne zadeklarowanie, że podatniczka próbuje obejść limit przewidziany jednym przepisem korzystając z innego. Ta strategia pokazała niespójność między działaniem z jednej strony szlachetnym a z drugiej „roztropnym” - ocenia Marcin Bodziony.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
