Ograniczenie wspólności majątkowej małżeńskiej lub jej rozszerzenie ma wpływ na możliwość korzystania z ulg podatkowych, o czym przekonał się pewien podatnik, dokonujący takich zmian. W 2016 r. kupił on lokal mieszkalny za 10 proc. jego wartości, a w 2021 r. sprzedał nieruchomość po znacznie wyższej cenie rynkowej.

Z uwagi na fakt, że sprzedaż mieszkania nastąpiła przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie i osiągnął on z tego tytułu dochód opodatkowany podatkiem dochodowym od osób fizycznych, to złożył do urzędu skarbowego PIT-39 za 2021 rok. W zeznaniu podatnik wykazał, że całość dochodu ze sprzedaży mieszkania przeznaczy na własne cele mieszkaniowe, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w ciągu trzech lat, tj. do 31 grudnia 2024 r.

Czytaj także artykuł w LEX: Ulga mieszkaniowa – uwagi praktyczne>

Pieniądze uzyskane ze sprzedaży podatnik przeznaczył na kupno materiałów budowlanych wykorzystanych do budowy budynku mieszkalnego, który znajduje się na działce będącej własnością tylko swojej małżonki, nabytej przed zawarciem związku małżeńskiego. Mąż nie posiada z małżonką rozdzielności majątkowej małżeńskiej i na działkę, na której wybudowali dom, nie dokonywali rozszerzenia wspólności ani darowizny udziału od małżonki dla małżonka.

Zobacz poradnik w LEX: Wydatki na własny cel mieszkaniowy na przykładach>

Czytaj również: IKE czy IKZE – co się bardziej opłaca

Dlaczego podatnik nie spełnił warunków korzystania z ulgi

31 grudnia 2024 r. minął trzyletni okres na wydatkowanie pieniędzy na własny cel mieszkaniowy. Podatnik zapytał we wniosku o interpretację, czy dokonując po upływie trzyletniego okresu na wydatkowanie na własny cel mieszkaniowy rozszerzenia wspólności majątkowej o działkę, na której znajduje się dom lub darowizny udziału działki od małżonki, będzie miał uznane wydatki na własny cel mieszkaniowy zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Wyjaśnił, że nie wiedział, czy musi być właścicielem działki, na której buduje dom mieszkalny. Według podatnika z uwagi na fakt, że wydatkował przychód na własny cel mieszkaniowy w okresie trzyletnim, ponieważ pieniądze wydatkował na kupno materiałów na budowę budynku mieszkalnego, w którym obecnie mieszka i będzie mieszkał z rodziną, wydatki te powinny być uwzględnione, że zostały wydatkowane na cel mieszkaniowy, gdy w 2025 r. rozszerzy on wspólność majątkową małżeńską/dokona udziału darowizny. Małżonkowie mają zamiar to zrobić po odebraniu domu do użytku.

Czytaj także pytanie w LEX: Czy przekazanie pieniędzy małżonkowi, które wpłacił je jako wkład własny na zakup mieszkania, można potraktować jako wydatek na własny cel mieszkaniowy?>

W interpretacji z 27 marca br. dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że stanowisko podatnika jest nieprawidłowe (nr 0112-KDSL1-1.4011.107.2025.2.JB). Przypomniał, że stosunki majątkowe między małżonkami zostały uregulowane ustawą z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2809 ze zm.). Z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Do majątku osobistego każdego z małżonków należą przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił. Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym.

Czytaj komentarz w LEX: Mejka Anna, Umowna wspólność majątkowa małżonków>

Stosownie do art. 47 par. 1 ustawy małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa. Małżonkowie poprzez zawarcie stosownej umowy (np. rozszerzającej lub ograniczającej wspólność ustawową bądź ustanawiającej rozdzielność majątkową) mogą ustanawiać ustrój majątkowy w sposób odmienny od przewidzianego w przepisach o wspólności ustawowej. Umowy takie w zakresie, w jakim ustanawiają zasadę kształtującą ustrój majątkowy, działają na przyszłość. Dyrektor KIS stwierdził, że wykształciła się jednolita linia orzecznicza sądów administracyjnych, zgodnie z którą rozszerzenie wspólności majątkowej małżeńskiej poprzez włączenie do majątku wspólnego nieruchomości wchodzącej uprzednio w skład majątku osobistego jednego z małżonków, nie stanowi nabycia tej nieruchomości przez drugiego z małżonków w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT.

- Warunkiem skorzystania ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 131 ustawy o PIT jest zawarcie umowy rozszerzającej wspólność majątkową małżeńską przed upływem trzyletniego okresu, o którym mowa w tym przepisie. Podatnik ma spełnić wszystkie warunki uprawniające do skorzystania z ulgi począwszy od dnia odpłatnego zbycia, nie później niż w okresie trzech lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpiło odpłatne zbycie - stwierdził fiskus.

 

Sprawdź również książkę: Ulgi i zwolnienia w podatkach dochodowych ebook >>


Eksperci: Ulgi należy interpretować ściśle i wąsko

- W omawianej interpretacji należy przychylić się do stanowiska organu podatkowego, który odmówił podatnikowi prawa do skorzystania z ulgi mieszkaniowej, w sytuacji gdy po upływie trzech lat od końca roku podatkowego zbycia nieruchomości, poniósł wydatki na budowę budynku mieszkalnego, co do którego nie przysługiwało mu prawo własności – podkreśla Agnieszka Zachorska, starszy konsultant podatkowy w Kancelarii Pietrusiński sp.k.

Wskazuje ona, że nowelizacja przepisów dotycząca zasad korzystania z ulgi mieszkaniowej wprowadzona z dniem 1 stycznia 2019 roku doprecyzowała nieścisłości m.in. w zakresie posiadania tytułu prawnego do nieruchomości, na rzecz której podatnik ponosi wydatki w ramach przedmiotowej ulgi.

Zobacz także wzór w LEX: PIT/D (31) Informacja o odliczeniu wydatków mieszkaniowych>

- Zgodnie z tymi regulacjami, ulga przysługuje tylko tym podatnikom, którym przysługuje prawo własności lub współwłasności budynku mieszkalnego. Co istotne, jeśli podatnik nie jest właścicielem nieruchomości, musi w ciągu trzech lat od końca roku podatkowego, w którym sprzedał nieruchomość, nabyć prawo własności lub współwłasności budynku, by móc skorzystać z ulgi mieszkaniowej - podkreśla Agnieszka Zachorska.

Jej zdaniem, gdyby podatnik zawarł umowę rozszerzającą wspólność majątkową małżeńską, włączając do niej działkę gruntu, należącą uprzednio do majątku osobistego współmałżonka, przed upływem trzyletniego okresu, spełniłby warunki do zastosowania ulgi mieszkaniowej.

- W tej sytuacji niestety podatnik będzie zobowiązany do wykazania dochodu do opodatkowania ze zbycia nieruchomości, bez możliwości uwzględniania wydatków w ramach ulgi na własne cele mieszkaniowe – dodaje Agnieszka Zachorska.

Zobacz komentarz w LEX: Ryzyko podatkowe związane z instytucją małżeństwa>

Kolejny ekspert też przyznaje rację fiskusowi.

- W tym przypadku należy zgodzić się z dyrektorem Krajowej Informacji Skarbowej, jakkolwiek zaprezentowana przez niego wykładnia jest niekorzystna dla podatników, jest oparta na literalnym brzmieniu przepisów art. 21 ust. 25 i 26 ustawy o PIT wyraźnie odnoszą się do własnego budynku lub lokalu lub takiego, w którym własność została objęta przed upływem trzyletniego okresu, stanowiącego graniczny termin ponoszenia wydatków na własne cele mieszkaniowe - podkreśla Adrian Kęmpiński, radca prawny i doradca podatkowy w Kancelarii LTCA Zarzycki Niebudek Kubicz sp. k.

Ekspert wskazuje, że w tym przypadku, mimo że budynek mieszkalny należał do małżonki, to w czasie trwania tego trzyletniego okresu wspólność majątkowa nie została rozszerzona na ten budynek. - Pamiętać należy, że ulga mieszkaniowa jest preferencją podatkową i jak w każdym takim przypadku przepisy podatkowe należy interpretować ściśle i wąsko, tym bardziej, że w tym przypadku ich treść nie budzi wątpliwości – podkreśla Adrian Kęmpiński.

Czytaj także pytanie w LEX: Czy dla zastosowania ulgi mieszkaniowej ważna jest chronologia zdarzeń?>

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.