Celem projektu jest uzupełnienie przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (ustawa AML) o regulacje związane z przeciwdziałaniem tzw. proliferacji broni masowego rażenia, czyli jej rozprzestrzenianiu oraz finansowaniu takiego rozprzestrzeniania.

- Regulacja taka jest niezbędna ze względu na potrzebę pełniejszego wdrożenia standardów międzynarodowych. Obecnie wynikają one w przeważającej mierze z bezpośrednio obowiązującego prawa europejskiego, jednakże wciąż wymagane są korekty i rozwiązania dostosowujące polski porządek prawny do rozwiązań międzynarodowych - pisze Ministerstwo Finansów w ocenie skutków regulacji (OSR).

Czytaj także: ​Zapobieganie proliferacji broni masowego rażenia, czyli zmiany w ustawie AML

Proliferacja broni masowego rażenia

Wymóg ustanowienia środków ograniczających w celu przeciwdziałania tzw. proliferacji stanowi element międzynarodowego standardu, który został ustanowiony przez Grupę Zadaniową ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy (standard FATF). Projektodawca tłumaczy, że rekomendacja FATF nr 7 nakłada wymóg wdrożenia środków ograniczających zgodnie z wymogami wynikającymi z rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, dotyczących zapobiegania, zwalczania i zakłócania rozprzestrzeniania broni masowego rażenia i finansowania tego procederu. Aktualnie rezolucje ONZ skierowane są przeciwko Iranowi i Korei Północnej.

MF dodaje, że wymogi wynikające z FATF R.7 oraz wskazanych rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ zostały recypowane do przepisów Unii Europejskiej – rozporządzenia nr 267/2012 oraz 2017/1509. Większość wymogów wynikających z FATF R.7 znajduje więc zastosowanie w polskim porządku prawnym, jednak ze względu na pewne różnice pomiędzy wymogami FATF R.7 a przepisami ww. rozporządzeń unijnych oraz ze względu na potrzebę przyjęcia przepisów służących stosowaniu rozporządzeń, nowelizacji wymaga też polska ustawa.

Zmiany zakładają m.in. nowelizację przepisów Rozdziału 10 ustawy AML, poszerzając zakres przedmiotowy środków ograniczających stosowanych przez instytucje obowiązane o przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia oraz finansowaniu jej rozprzestrzeniania. Uzupełniona zostanie lista osób i podmiotów, wobec których stosuje się szczególne środki ograniczające, która obecnie obejmuje przede wszystkim działalność terrorystyczną. Wprowadzone zostaną przepisy służące stosowaniu rozporządzeń 267/2012 oraz 2017/1509 i określające delikty administracyjne związane z naruszeniem przepisów tych rozporządzeń.

Zadania generalnego inspektora informacji finansowej (GIIF) zostaną rozszerzone o te związane ze stosowaniem środków ograniczających w celu przeciwdziałania proliferacji broni masowego rażenia. W związku z tym rozszerzone zostaną również wymagania wobec osoby pełniącej funkcję GIIF, która będzie musiała legitymować się wskazaną wiedzą. Zmieni się też zakres uprawnień kontrolnych GIIF. Zmiany będą dotyczyły ponadto funkcjonowania Komitetu Bezpieczeństwa Finansowego, którego członkowie będą musieli posiadać wiedzę z zakresu przeciwdziałania rozprzestrzenianiu broni masowego rażenia. Komitet będzie mógł rekomendować zmiany legislacyjne dotyczące szczególnych środków ograniczających.

Zmiany w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych

Projekt przewiduje też szereg zmian w funkcjonowaniu Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Projektodawca tłumaczy, że ma to związek ze zbliżającym się terminem implementacji części rozwiązań przewidzianych przez dyrektywę 2024/1640 (6AMLD).

- Wprowadzone zostaną nowe zasady przekazywania danych organom publicznym, ale przede wszystkim rejestr nie będzie już całkowicie jawny, a dostęp do niego będzie można uzyskać poprzez wykazanie uzasadnionego interesu. Wystąpienie tego interesu będzie badane na podstawie obiektywnych przesłanek i wniosku złożonego przez zainteresowany podmiot. Przepisy przewidują również możliwość ograniczenia udostępniania danych – czytamy w OSR projektu.

Z uzasadnienia do projektu wynika zaś, że podmioty, wobec których będzie istniało domniemanie interesu, to: dziennikarze, organizacje pozarządowe oraz środowiska akademickie.

Dodatkowo MF planuje wprowadzenie rozwiązań uzupełniających dotychczasową implementację o szczegółowe zmiany nawiązujące do wcześniejszych dyrektyw: 4AMLD oraz 5AMLD.