Sprawa jest o tyle istotna, że na rozpoznanie w Sądzie Najwyższym czeka co najmniej kilkadziesiąt spraw o podobnym stanie faktycznym i prawnym.
SN oddalił skargę kasacyjną pozwanego dyrektora jednego z Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie od wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 7 listopada 2022 r.
Nakazanie zawarcia umowy
Pozwany dyrektor jednego z Regionalnych Zarządów Gospodarki Wodnej Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie, wydał w czerwcu 2020 r. decyzję nakazującą powodowi Zakładowi Wodociągów i Kanalizacji spółki zo.o. zawarcie z zainteresowaną osobą fizyczną umowy na odprowadzanie ścieków z jej nieruchomości.
Powód zaskarżył tę decyzję w całości, w wyniku czego Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uchylił ją we wrześniu 2021 r., zaś w listopadzie 2022 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie podtrzymał jego wyrok, oddalając apelację pozwanego.
Niepełna treść umowy
Wyrok Sądu Apelacyjnego został zaskarżony skargą kasacyjną, którą Sąd Najwyższy oddalił, stosując wykładnię ustaloną w uchwale Sądu Najwyższego z 13 września 2023 r., I NZP 3/22. We wspomnianej uchwale przesądzono, że rozstrzygnięcie w spornej sprawie dotyczącej odmowy zawarcia umowy o odprowadzanie ścieków, powinno zawierać istotne elementy umowy określone w art. 6 ust. 3 tej ustawy, których brakowało w zaskarżonej decyzji pozwanego. Stanowi on, że umowa, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności postanowienia dotyczące:
1. ilości i jakości świadczonych usług wodociągowych lub kanalizacyjnych oraz warunków ich świadczenia;
2. sposobu i terminów wzajemnych rozliczeń;
3. praw i obowiązków stron umowy;
4. warunków usuwania awarii przyłączy wodociągowych lub przyłączy kanalizacyjnych będących w posiadaniu odbiorcy usług;
5. procedur i warunków kontroli urządzeń wodociągowych i urządzeń kanalizacyjnych;
6. ustaleń zawartych w zezwoleniu,
7. okresu obowiązywania umowy oraz odpowiedzialności stron za niedotrzymanie warunków umowy, w tym warunków wypowiedzenia.
Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli i Spraw Publicznych stwierdził, że zasadne były rozstrzygnięcia sądów powszechnych, które uchyliły decyzję administracyjną blankietowo nakazującą zawarcie umowy o odprowadzanie ścieków, bez określenia istotnych jej elementów.
Sąd Apelacyjny słusznie przyjął, że realizacja kompetencji do nałożenia obowiązku zawarcia umowy wbrew woli podmiotu zobowiązanego (przedsiębiorstwa wodociągowo‑kanalizacyjnego), pociąga za sobą konieczność jednoczesnego określenia tych elementów umowy, które zasadniczo winny zostać określone w ramach autonomii woli kontrahentów.
Wyrok Sądu Apelacyjnego z 7 listopada 2022 r. został zatem utrzymany w mocy, choć ten nietrafnie przyjął, że za przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy zaopatrzeniowej, może zostać uznany tylko taki przedsiębiorca, który prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków na podstawie zezwolenia.
Uchwała nadała kierunek
Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 13 września 2023 r. w sytuacji, w której nie jest możliwe przypisanie statusu przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego gminie, dopuszczalne jest nakazanie zawarcia umowy o odprowadzenie ścieków podmiotowi stanowiącemu spółkę z o.o. utworzoną przez gminę lub spółkę komunalną, którą gmina wyposażyła w infrastrukturę potrzebną do wykonywania zbiorowego odprowadzania ścieków, oraz która spełnia pozostałe przesłanki do nakazania zawarcia umowy, pomimo że spółka ta nie posiada tego zezwolenia, o którym mowa art. 16 ustawy zaopatrzeniowej.
Chociaż więc w orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowało się już stanowisko, zgodnie z którym dopuszczalne jest nakazanie zawarcia umowy o odprowadzenie ścieków podmiotowi nieposiadającemu stosownego zezwolenia, nie oznacza to jednak, że orzeczenia Sądu Apelacyjnego, które zawierają w tej kwestii odmienne stanowisko, podlegają tylko z tego względu uchyleniu.
Decyzje te mogą być bowiem dotknięte innymi wadami, które uniemożliwiają ich zgodne z prawem wykonanie i z tego względu wymagają one usunięcia z obrotu.
Wyrok Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego z 2 kwietnia 2025 r., II NSKP 62/23.
Cena promocyjna: 94.06 zł
Cena regularna: 99 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 71.28 zł 
