Chodzi o rozporządzenie 2023/1115, nakładające na przedsiębiorców obowiązki związane z zapobieganiem wylesianiu (znane jako EUDR, czyli EU Deforestation Regulation). Wbrew pozorom nie dotyczy ono wyłącznie branży tartacznej czy meblarskiej, a każdego, kto wprowadza do obrotu, udostępnia na rynku unijnym lub wywozi określone (tzw. odnośne) produkty pozyskane z towarów takich jak: bydło, kakao, kawa, olej palmowy, kauczuk, soja i drewno.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Bujalski Rafał, Komisja wyjaśnia przepisy rozporządzenia o wylesianiu (EUDR)>
Mniej obciążeń dla przedsiębiorstw
Przepisy, nakładające przede wszystkim obowiązek gromadzenia wielu informacji o pochodzeniu oferowanego produktu, wymagają niekiedy drobiazgowych przygotowań. Pomocne w tym zakresie są wytyczne i odpowiedzi na często zadawane pytania (FAQ), publikowane przez Komisję Europejską. W połowie kwietnia zostały one zaktualizowane. KE opisuje, że uproszczony został sposób wykazania, że dane produkty nie powodują wylesiania.
KE zapowiada ponadto, że dalsze uproszczenia zostaną wprowadzone aktem delegowanym, który został skierowany do konsultacji. Z kolei do 30 czerwca 2025 r. przyjęty ma zostać akt wykonawczy dotyczący krajowego systemu analizy porównawczej, który jest omawiany z państwami członkowskimi.
- Naszym celem jest zmniejszenie obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw przy jednoczesnym zachowaniu celów rozporządzenia – zapowiedziała Jessika Roswall, komisarz ds. środowiska, odporności na wodę i konkurencyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym.
KE oszacowała, że wszystkie podejmowane środki łącznie doprowadzą do zmniejszenia owych obciążeń i związanych z nimi kosztów o 30 proc.
- W mojej ocenie dość trudno oszacować czy rzeczywiście próg 30 proc. zostanie osiągnięty poprzez te zmiany, ale dobrze że są – komentuje Krzysztof Wiński, dyrektor w PwC.
Zobacz także szkolenie w LEX: Ogonowska Adrianna, Wpływ EUDR na działalność przedsiębiorców w 2025 r.>
Cena promocyjna: 84.55 zł
|Cena regularna: 89 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 64.08 zł
Najważniejsze zmiany w EUDR
Zmiany dotyczą m.in. oświadczenia o należytej staranności (DDS), jakie należy złożyć w przypadku wprowadzenia do obrotu, udostępniania lub wywozu z Unii określonych towarów i produktów.
Zgodnie z nowym podejściem KE:
- duże przedsiębiorstwa będą mogły ponownie wykorzystywać istniejące oświadczenia w przypadku ponownego przywożenia towarów, które znajdowały się już na rynku UE;
- w imieniu członków grup przedsiębiorstw oświadczenie będzie mógł złożyć upoważniony przedstawiciel;
- przedsiębiorstwa będą mogły składać oświadczenia co roku, zamiast w odniesieniu do każdej przesyłki lub partii wprowadzanej do obrotu w UE;
- wyjaśniono pojęcie „upewnienia się”, że dochowano należytej staranności (art. 4 ust. 9 EUDR), które jest istotne dla dużych przedsiębiorstw.
KE uzasadnia te zmiany zamiarem ograniczenia liczbę wymaganych oświadczeń o należytej staranności, co jest odpowiedzią na żądania przemysłu. Krzysztof Wiński wskazuje też na kilka innych zmian. Precyzują one:
- kiedy powstaną obowiązki w stosunku do opakowań, w tym drewnianych palet, które podlegają zwrotom;
- jaki jest zakres odnośnych produktów podlegających pod obowiązki wynikające z rozporządzenia;
- kiedy istniej możliwości powoływania się w oświadczeniu na informacje takie jak m.in. geolokalizacja działek, czy nazwy naukowe odnośnych produktów, dostępne w złożonych na wcześniejszym etapie oświadczeń o należytej staranności.
- Czy są to zmiany rewolucyjne? Nie, ale na pewno pozwolą na chwilę odetchnąć przedsiębiorcom. Do wejścia w życie tej regulacji zostało osiem miesięcy. Biorąc pod uwagę kary z tytułu braku przestrzegania przepisów rozporządzenia, to jest bardzo mało czasu – komentuje ekspert.
Czytaj także komentarz w LEX: Maćkowiak Karol, Rozporządzenie EUDR przeciwko wylesianiu – nowe obowiązki dla przedsiębiorców>
Terminy na EUDR
Ostatnie zmiany nie wpływają natomiast na termin wejścia w życie EUDR. Rozporządzenie zacznie obowiązywać od:
- 30 grudnia 2025 r. dla dużych oraz średnich przedsiębiorstw;
- 30 czerwca 2026 r. dla pozostałych przedsiębiorstw (z wyjątkiem odnośnych produktów z drewna objętych załącznikiem do rozporządzenia 995/2010: tu obowiązki stosuje się od 30 grudnia 2025 r.).
- Innymi słowy: Komisja Europejska proponuje pewne uproszczenia w raportowaniu, ale jednocześnie mówi, że poświęciła dużo czasu i pieniędzy na przygotowanie przedsiębiorców oraz państwa spoza UE do wdrożenia (przesuwając raz termin), że nie ma mowy już o przesunięciu terminu i czas najwyższy działać – komentuje Krzysztof Wiński.
Prawnicy od miesięcy zwracają zresztą uwagę na konieczność przygotowania się do nowych regulacji, których wielu przedsiębiorców nie jest świadomych.
- Kto nie będzie gotowy do 30 grudnia 2025 r. (w przypadku dużych i średnich firm) lub do 30 czerwca 2026 r. (w przypadku mikro i małych firm), ten nie wprowadzi towaru do obrotu – mówiła niedawno cytowana przez Prawo.pl Agnieszka Ratajczak, adwokat z kancelarii Affre i Wspólnicy sp. k. (Zbliża się EUDR. Niebezpieczne dla firm "zderzenie z rzeczywistością").
Jakie produkty podlegają pod EUDR
Osobna kwestia to regulacja krajowa, która ma umożliwić stosowanie przepisów w Polsce - w tym m.in. wskazać organ właściwy do sprawdzenia zgodności odnośnych produktów z rozporządzeniem i wyjaśniania wątpliwości przedsiębiorców. Takich przepisów do tej pory nie ma. Ministerstwo Klimatu i Środowiska 10 kwietnia br. poinformowało Prawo.pl, że ponownie zwróciło się do Zespołu do spraw Programowania Prac Rządu z wnioskiem o wprowadzenie projektu stosownej ustawy do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów.
Jak więc sprawdzić, czy dany przedsiębiorca musi zastosować się do EUDR? Wskazówek dostarczy załącznik do rozporządzenia 2023/1115, zawierający tabelaryczny wykaz odnośnych towarów i odnośnych produktów. Przykładowo, w przypadku produktów z bydła będzie to bydło żywe, a także różnego rodzaju mięso i skóry. W przypadku kakao – m.in. „czekolada i pozostałe przetwory spożywcze zawierające kakao”. Produktem z drewna objętym rozporządzeniem może być chociażby płyta pilśniowa, trzonek do miotły i rama do obrazu, a także książka i gazeta.
Krzysztof Wiński radzi, by przede wszystkim porównać deklaracje intrastat oraz zgłoszenia celne z załącznikiem do rozporządzenia. - Jeśli w mojej dokumentacji istnieją towary z identycznym kodem CN jak w załączniku, wówczas istnieje bardzo duże ryzyko, że regulacja obejmie dane przedsiębiorstwo. Wtedy należy rozpocząć przygotowania – komentuje ekspert.
Czytaj także pytanie w LEX: Czy zakład będzie musiał wypełnić jakieś wymagania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r.?>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
