Subsydiarny akt oskarżenia wniosła poszkodowana spółka A. Jej pełnomocnik twierdził, że postanowienia o zablokowaniu rachunku bankowego tej spółki były przekroczeniem uprawnień przez prokuratorów i podlegają ukaraniu na mocy art. 231 kodeksu karnego. Jak dowodził pełnomocnik spółki adwokat Paweł Bojarczuk, uznanie środków pieniężnych za dowód rzeczowy nie miało w tym czasie, w 2020 roku, podstawy prawnej ani faktycznej.
Pieniądze jako dowód rzeczowy
Za argument przesądzający pełnomocnik spółki uznał dwie uchwały Izby Karnej o sygnaturze I KZP 1/21 i I KZP 3/21. Według tych uchwał zgromadzone na rachunku bankowym środki nie są dowodem rzeczowym, o którym mowa w art. 106a ust. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe.
Ponadto, zgodnie z uchwałą z 13 października 2021 r., art. 86 ust. 13 ustawy z 1 marca 2018r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu musi być interpretowany w sposób ścisły i uwzględniający gwarancyjną funkcję tego przepisu.
Zaś środki zgromadzone na rachunku bankowym nie mają cech dowodu rzeczowego w rozumieniu art. 86 ust. 13 cytowanej wyżej ustawy, gdyż nie istnieją jako rzeczy, a są wyłącznie zapisami w systemie informatycznym.
Wprowadzona w późniejszym czasie nowelizacja i art. 236b kodeksu postępowania karnego zaczęła obowiązywać po wydaniu decyzji przez prokuratorów. Według tego artykułu rzeczą lub przedmiotem są również środki na rachunku. Postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych może dotyczyć środków na rachunku, jeżeli zostały zatrzymane jako dowód w sprawie.
Adwokat wnioskodawców podkreślił, że blokada trwa już pięć lat i przez takie działania spółka popadła w trudności. A postępowanie jest nadal w fazie ad rem, a nie ad personam.
- Istnieje poważne podejrzenie, że mogło dojść do popełnienia czynu zabronionego – dodał adwokat wnioskodawcy.
Argumenty obrony sąd zatwierdził
Prokurator Bożena W. z Prokuratury Rejonowej w Lublinie delegowana do Prokuratury Okręgowej, której wniosek dotyczy, wyjaśniała, że o nieprawidłowościach w spółce poinformował prokuraturę Generalny Inspektor Informacji Finansowej. Miał on podejrzenie, iż transakcje na rachunku bankowym spółki noszą zasadne podejrzenia o praniu brudnych pieniędzy.
Ponadto wnioskodawca nie wskazał, który przepis został naruszony przez postanowienie o blokadzie rachunku bankowego.
Prokurator Bożena W. dodała, że postanowienia przez nią wydane zostały zaskarżone do sądu. A Sąd Rejonowy oraz Sąd Okręgowy w Lublinie w styczniu i czerwcu 2021 r. utrzymały w mocy postanowienia o blokadzie rachunku spółki, wydane przez wskazanych prokuratorów.
Obrońca prokuratora Andrzeja M. z Prokuratury Rejonowej w Lublinie zarzucił stronie przeciwnej, iż stosuje nielegalny rodzaj nacisku na prokuratorów prowadzących śledztwo. Właśnie instytucja immunitetu służy przeciwdziałaniu takim praktykom. Poinformował przy tym Sąd Najwyższy, że sprawa jest w toku. Prokuratura wysłała wnioski o pomoc prawną do swoich odpowiedników w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, w Ukrainie i we Włoszech.
Sąd Najwyższy z sędzią sprawozdawcą Barbarą Skoczkowską 3 kwietnia br. odmówił zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej dwóch prokuratorów Bożeny W. i Andrzeja M.
Uchwała nie jest prawomocna i podlega zaskarżeniu do drugiego wydziału Izby Odpowiedzialności Zawodowej.
OPINIA
Według adwokata Michała Zacharskiego z Kancelarii Zacharski Rudol Kancelaria Adwokacka s.c, art. 236b kpk, który wszedł w życie12 stycznia 2022 r., stanowi, że rzeczą lub przedmiotem w rozumieniu przepisów rozdziału 25 kpk są również środki na rachunku. Wyraźna wypowiedź ustawodawcy wydaje się przecinać spory w doktrynie i orzecznictwie co do tego, czy środki zgromadzone na rachunku można uznać za dowód rzeczowy.
Wątpliwości (także w perspektywie konstytucyjnej) budzi natomiast to, że funkcjonowanie tego przepisu w systemie prawa może w praktyce prowadzić do przypadków nadużycia stosowania środków w postaci wstrzymania transakcji i blokady rachunku przed przedstawieniem komukolwiek zarzutów. Stosowanie tych środków jest dopuszczalne, o ile zostanie wykazane, iż środki zgromadzone na rachunku bankowym mogą być uznane za dowód w sprawie (zob. postanowienie SN z 18 maja 2022 r., I KZP 7/21, OSNK 2022, nr 8, poz. 28). W tym kontekście niezwykle istotnego znaczenia nabiera sądowa kontrola instancyjna postanowień o zastosowaniu tych środków z punktu widzenia formalnego i merytorycznego.
Uchwała Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN z 3 kwietnia 2025 r. , sygnatura akt I ZI 65/24
Cena promocyjna: 75.6 zł
|Cena regularna: 84 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 60.48 zł
