Sprawa wynikła po tym, jak do zdających przesłano informacje przewodniczącego komisji egzaminacyjnej w sprawie terminu, miejsca i warunków przeprowadzenia egzaminu prokuratorskiego w 2025 roku. Dokumenty na pierwszy rzut oka wydają się być takie same - zarówno w przypadku osób zdających egzamin sędziowski, jak i prokuratorski. Po szczegółowym przeanalizowaniu okazuje się jednak, że jest inaczej.
Na ustnym prokuratorskim bez LEX-a
W przypadku informacji przekazanej osobom podchodzącym do egzaminu sędziowskiego chodzi konkretnie o punkt 35. Zgodnie z nim podczas części ustnej egzaminu zdający może korzystać wyłącznie z tekstów aktów prawnych udostępnionych przez komisję egzaminacyjną. Zdający będą mieli również możliwość korzystania z bazy aktów prawnych LEX, ograniczonej do tekstów aktów prawnych.
Z kolei jeśli chodzi o osoby podchodzącej do egzaminu prokuratorskiego, to jak czytamy w "informacji", podczas części ustnej egzaminu zdający ten egzamin będą mogli korzystać wyłącznie z tekstów aktów prawnych udostępnionych przez komisję egzaminacyjną. Nie będą mieli natomiast możliwość - co podkreślono - korzystania z bazy aktów prawnych LEX. - Akty prawne będą dostępne wyłącznie w wersji papierowej - wskazano.
Czytaj w LEX: Kazusy dla aplikantów – jak odczytywać stan faktyczny? >
Kłody pod nogi
Na problem zwrócili nam anonimowo uwagę absolwenci aplikacji, w tym aplikacji uzupełniającej. Wskazują, że taka dyskryminacja jest niezrozumiała.
- Osoby podchodzące do egzaminu prokuratorskiego w 2025 r. zostały pozbawione możliwości korzystania na egzaminie ustnym z systemu prawnego LEX. Niezrozumiałym jest dla nas sytuacja, w której zmienia się formułę egzaminu na kilka tygodni przed. Tym bardziej, iż w poprzednich latach formuła ta pozostawała niezmienna. Jest to o tyle zaskakujące, że biorąc pod uwagę sytuację kadrową w prokuraturach, ilość wyrzeczeń asystentów aplikantów aby dojść do zawodu, taka kolej rzeczy powoduje rzucanie nam dodatkowych kłód pod nogi - wskazują.
Przygotowywane jest też pismo Związku Zawodowego Prokuratorów i Pracowników RP z apelem, by nie wprowadzać różnic w warunkach zdawania ustnych egzaminów zawodowych sędziowskich i prokuratorskich.
Związkowcy proszą o interwencję, archaiczne praktyki
O interwencję do Ministerstwa Sprawiedliwości zwrócił się też Związek Zawodowy Prokuratorów i Pracowników Prokuratury. - Od wielu aplikanci prokuratorscy oraz sędziowscy przystępujący do egzaminów zawodowych posiadali uprawnienie do korzystania w trakcie egzaminu z elektronicznej bazy aktów prawnych w oparciu o oprogramowanie "Lex” Zasada ta była w pełni komplementarna z praktyką funkcjonowania poszczególnych zawodów prawniczych, która opiera się o dostęp do elektronicznych źródeł prawa. Tymczasem z informacji przewodniczącego Komisji Egzaminacyjnej z dnia 9 stycznia 2025 r. wynika, iż dostęp do źródeł elektronicznych został zastąpiony możliwością korzystania z aktów prawnych w wersji papierowej - piszą związkowcy do ministra Bodnara.
W ich ocenie, taka decyzja w dobie informatyzacji wymiaru sprawiedliwości stanowi niczym nieuzasadniony powrót do epoki minionej, w której nie było innej możliwości jak wykorzystanie papierowej wersji dzienników ustaw. Związek dodaje, że obecnie taki model wydaje się całkowicie archaiczny i oderwany od codziennej praktyki funkcjonowania wszystkich zawodów prawniczych w tym zawodów „w służbie państwu", jakim jak sędzia czy prokurator.
Zmiana zasad tuż przed egzaminem
Kolejną kwestią, na którą zwraca uwagę, podkreślając, że ma niebagatelne znaczenie dla aplikantów prokuratorskich jest odejście od zasady zakazu zmiany reguł „gry” w trakcie jej trwania.
- Zwłaszcza, że reguły te są niekorzystne dla zdających egzamin zawodowy aplikantów prokuratorskich - zaznaczają związkowcy. - Za niedopuszczalną uznać należy tego rodzaju korektę, zaledwie na kilka tygodni przed egzaminem prokuratorskim. Wreszcie, nie bez znaczenia jest fakt, iż odbywającym aplikację sędziowską na podobnych zasadach pozostawiono pełny dostęp do aktów prawnych w wersji elektronicznej. Mając to na uwadze, byłbym zobowiązany w imieniu aplikantów prokuratorskich za podjęcie szybkich działań i przywrócenie dotychczas obowiązujących zasad. Stan niepewności wywołany na finiszu procesu edukacyjnego tego rodzaju niespodziewanymi korektami, niewątpliwie bardzo niekorzystnie wpływa na aplikantów przygotowujących się do najważniejszego wżyciu egzaminu zawodowego i może odbić się negatywnie na wynikach egzaminu - wskazano w piśmie podpisanym przez prokuratura Jacka Skałę, przewodniczącego ZZPiPP RP.
W rozmowie z Prawo.pl prokurator dodaje, że zwrócił się też do przewodniczącej Komisji Egzaminacyjnej z prośbą - jak wskazał - o zmianę tej błędnej i dyskryminacyjnej decyzji. - Dla nas jest to rzecz niezrozumiała, że wraca się do epoki prawniczego kamienia łupanego, zastępując nowoczesny system elektroniczny, papierowymi dziennikami ustaw. Nie tylko szkoda papieru ale przede wszystkim aplikantów, przygotowujących się do najprawdopodobniej najważniejszego egzaminu w życiu, od którego zależy czy zdobędą upragnioną prokuratorską togę. Taka korekta, tak naprawdę wymusza zmianę całego systemu przygotowań. Nie bez znaczenia są także przyzwyczajenia. Jesteśmy wszyscy, a zwłaszcza młodzi prawnicy nieznający innej rzeczywistości, przyzwyczajeni do błyskawicznego, niemal intuicyjnego korzystania z systemów informacji prawniczej, które pozwalają na błyskawiczny dostęp do przepisów. Przestawienie się na papierowe dzienniki ustaw, zwłaszcza gdy limitowany jest czas udzielania odpowiedzi na pytania prowadzi do katastrofy dla zdających - wskazuje.
Wyniki będą gorsze?
W ocenie prokuratora Skały, taka zmiana może się też odbić na poziomie egzaminu.
- My jako prokuratura potrzebujemy w tym momencie rąk do pracy. Obserwujemy od miesięcy intensyfikujący się proces odejść w stan spoczynku, prokuratorów którzy mogliby pracować ale mogą też skorzystać z prawa odejścia. Związane jest to z niepewnością spowodowaną planami zmian w prokuraturze, które miałyby polegać na weryfikacji ponad 2000 prokuratorów, a także likwidacji 11 prokuratur regionalnych i 46 okręgowych, nie wspominając o co najmniej kilkudziesięciu najmniejszych prokuraturach rejonowych. Ludzi, którzy odchodzą lub deklarują odejście musimy kimś zastąpić, a będzie z tym problem jeżeli zdawalność będzie niska przez takie działania jak w ostatnich dniach podjęto - podsumowuje.
KSSiP przygotowana technicznie
Prof. Piotr Girdwoyń, dyrektor KSSiP przypomina, że Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury nie ustala zasad oraz sposobu przeprowadzania egzaminów, a jedynie wykonuje czynności techniczno-administracyjne związane z organizacją i przebiegiem egzaminu według zasad i wytycznych opracowanych przez podmiot specjalnie powołany do tego przez Ministra Sprawiedliwości.
- Ze swojej strony pragnę jedynie zapewnić, że od strony technicznej KSSiP może przeprowadzić egzamin w sposób umożliwiający osobom zdającym ustny egzamin prokuratorski korzystanie z elektronicznej wersji bazy danych aktów prawnych (z oczywistych przyczyn nie jest to system informacji prawnej w pełnej postaci, tj. z orzecznictwem i literaturą, a jedynie baza samych tekstów aktów, co wynika z założeń egzaminu) i nie ma żadnej technicznej przeszkody, aby rozwiązanie takie wdrożyć w dowolnym momencie, o ile tylko byłoby ono dopuszczone. Decyzji w tym zakresie nie podejmuje Szkoła - podkreśla.
Czytaj w LEX: Immunitet prokuratora >
Egzaminy już w lutym i w marcu
Warto przypomnieć, że zarządzeniem ministra sprawiedliwości z lipca 2024 r. termin przeprowadzenia egzaminu prokuratorskiego wyznaczono na 6 lutego 2025 r. - część pisemna z prawa karnego oraz 7 lutego 2025 r. - część pisemna z prawa cywilnego i z prawa administracyjnego.
Część ustna egzaminu rozpocznie się 10 marca 2025 r. A kazusy na część ustną obejmują zagadnienia z następujących dziedzin prawa i nauk pokrewnych:
- prawo karne, prawo wykroczeń oraz prawo karne skarbowe;
- postępowanie karne, postępowanie w sprawach o wykroczenia, postępowanie karne skarbowe, postępowanie w sprawach nieletnich oraz prawo karne wykonawcze;
- prawo cywilne, rodzinne i opiekuńcze, elementy prawa pracy i ubezpieczeń społecznych oraz postępowanie cywilne;
- prawo gospodarcze;
- prawo i postępowanie administracyjne;
- kryminalistyka, psychiatria i psychologia sądowa oraz medycyna sądowa;
- zagadnienia konstytucyjne oraz zagadnienia ustrojowe dotyczące prokuratury i innych organów ochrony prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, prawo Unii Europejskiej oraz problematyka międzynarodowej ochrony praw człowieka.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
