4 kwietnia Ministerstwo Sprawiedliwości poinformowało, że Przemysław Radzik, zastępca rzecznika dyscyplinarnego sędziów, został odwołany z funkcji. Wskazano wówczas wprost na lukę w procedurze odwoływania głównego rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i jego zastępców. W MS są obecnie rozważane zmiany w przepisach, m.in. w zakresie roli, jaką w tej procedurze powinna odgrywać Krajowa Rada Sądownictwa, ale taka, w skład której wejdą sędziowie wybrani przez sędziów. Tamta decyzja wywołała ostrą reakcję ze strony m.in. obecnej KRS. Rada przywołała brzmienie Prawa o ustroju sądów powszechnych, które przewiduje tryb powołania sędziów na te funkcje na cztery lata (kadencja rzecznika i zastępców miała upłynąć w 2026 r.), ale nie przewiduje trybu odwołania. W opiniowaniu jest nowelizacja przepisów, zakładająca wygaszenie kadencji m.in. sędziego Piotra Schaba (głównego rzecznika) z dniem jej wejścia w życie. W tym projekcie - w ustawie pomostowej - nie uregulowano jednak trybu odwołania rzeczników.

Czytaj: Będzie można odwołać rzecznika dyscyplinarnego sędziów, mimo trwającej kadencji>>

Czeszkiewicz: Odwoływanie rzecznika dyscyplinarnego sędziów będzie uregulowane>>

 Kożuchowska-Warywoda: Potrzebny tryb odwoływania rzeczników dyscyplinarnych>>

MS tłumaczy decyzję licznymi postępowaniami

Ministerstwo Sprawiedliwości uzasadnia decyzję dotyczącą sędziego Schaba m.in. postępowaniami dyscyplinarnymi prowadzonymi przez rzeczników dyscyplinarnych ad hoc, czyli ministra sprawiedliwości, w sprawach dotyczących:

  • zwolnienia sędzi Agnieszki Brygidyr-Dorosz z obowiązku rozpoznania trzech spraw Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie (zarzuty przedstawiono postanowieniem z 5 grudnia 2024 r., sygn. SD 9/24),
  • działań wobec sędziego Waldemara Żurka w dniu 30 maja 2022 r. (zarzuty przedstawiono postanowieniem z 6 marca 2025 r., sygn. SD 7/24),
  • bezprawnego posługiwania się tytułem Prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie oraz odmowy sprawowania wymiaru sprawiedliwości w przydzielonych sprawach (zarzuty przedstawiono postanowieniem z 2 kwietnia 2025 r., sygn. SD 17/24),
  • oczywistej i rażącej obrazy przepisów prawa w toku rozpoznawania sprawy Sądu Apelacyjnego w Warszawie (zarzuty przedstawiono postanowieniem z 7 stycznia 2025 r., sygn. SD 13/25).

Jak dodano dodatkowo, Prokuratura Krajowa prowadzi sześć postępowań z udziałem sędziego Piotra Schaba, dotyczących m.in.:

  • zaniechania wydania spraw rzecznikom dyscyplinarnym Ministra Sprawiedliwości (sygn. 1001-14.Ds.17.2024) – postępowanie zawieszone w oczekiwaniu na rozstrzygnięcie wniosku o uchylenie immunitetu,
  • odmowy dopuszczenia Igora Tuleyi do pracy (sygn. 1001-14.Ds.33.2022) – skierowano wniosek o uchylenie immunitetu,
  • zawiadomienia pełnomocnika sędziów Ewy Gregajtys, Ewy Leszczyńskiej-Furtak i Marzanny Anny Piekarskiej-Drążek (sygn. 1001-14.Ds.3.2023),
  • sędziów Sądu Najwyższego i Sądu Okręgowego w Warszawie (sygn. 1001-14.Ds.38.2023),
  • podejrzenia popełnienia przestępstwa na szkodę sędziego Waldemara Żurka (sygn. 1001-14.Ds.80.2024).

 

- Ponadto, Sąd Rejonowy dla Łodzi-Śródmieścia w Łodzi, w sprawie o sygn. akt XP 468/23, nieprawomocnym wyrokiem z 11 kwietnia 2025 r. zasądził od Sądu Okręgowego w Warszawie, na rzecz Igora Tuleyi, kwotę 4666 zł odszkodowania z tytułu zaistniałego mobbingu, za który, między innymi, miałby odpowiadać sędzia Piotr Schab, kierujący – jako prezes – Sądem Okręgowym w Warszawie, a następnie Sądem Apelacyjnym w Warszawie. Jeżeli zostanie to potwierdzone prawomocnym orzeczeniem, to było to działanie szczególnie drastyczne i prowadzone z premedytacją, albowiem trwało ono, mimo prawomocnego i wykonalnego orzeczenia sądu pracy, nakazującego przywrócenie sędziego Igora Tuleyi do orzekania - wskazano.

Czytaj: Sędzia Schab: Odwołanie sędziego Radzika jest bezskuteczne>>

Przemysław Radzik odwołany z funkcji zastępcy rzecznika dyscyplinarnego sędziów​>>

Czego rzecznik miał nie zrobić?

MS wskazuje również, że odwołanie sędziego Piotra Schaba z funkcji rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych "uzasadnione jest szeregiem działań, podjętych w czasie pełnienia funkcji prezesa Sądu Okręgowego w Warszawie, a następnie prezesa Sądu Apelacyjnego w Warszawie, które budzą poważne wątpliwości co do ich zasadności i legalności" i wymienia:

  • niewykonanie orzeczenia Sądu Okręgowego Warszawa-Praga w Warszawie z 21 marca 2022 r. (sygn. akt VII Pz 48/21), które zabezpieczało roszczenie Igora Tuleyi poprzez nakazanie dopuszczenia go do wykonywania obowiązków sędziego Sądu Okręgowego w Warszawie na czas trwania postępowania,
  • wszczynanie lub akceptowanie przez zastępców postępowań dyscyplinarnych wobec sędziów stosujących prawo unijne, co naruszało zabezpieczenie ustanowione postanowieniem Wiceprezesa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 14 lipca 2021 r. (sygn. akt C - 204/21/R), zawieszające stosowanie przepisów kwalifikujących taką aktywność sędziów jako przewinienie dyscyplinarne,
  • akceptowanie, jako prezes Sądu Apelacyjnego w Warszawie, przeniesienia sędziów orzekających w wydziale karnym (Ewy Gregajtys, Ewy Leszczyńskiej-Furtak i Marzanny Piekarskiej-Drążek), stosujących prawo unijne, do innych wydziałów.

Luka w przepisach, więc minister decyduje prokonstytucyjnie

Ministerstwo ponownie wskazało, że po zmianie art. 112 ustawy o ustroju sądów powszechnych (u.s.p.) z dniem 3 kwietnia 2018 r., rzecznika dyscyplinarnego i jego dwóch zastępców powołuje minister na czteroetnią kadencję, ale przepisy u.s.p. nie regulują przyczyn wygaśnięcia kadencji przed jej upływem.

- W przeciwieństwie do tego, art. 112 par. 8 u.s.p. przewiduje przypadki wygaśnięcia kadencji zastępcy rzecznika dyscyplinarnego przy sądzie apelacyjnym lub okręgowym (np. rozwiązanie stosunku służbowego, przejście w stan spoczynku, przeniesienie poza obszar właściwości sądu). Podobnie, art. 153 par. 4 ustawy Prawo o prokuraturze umożliwia prokuratorowi generalnemu odwołanie rzecznika dyscyplinarnego prokuratorów w przypadku uzasadnionego podejrzenia oczywistego i rażącego naruszenia prawa lub uchybienia godności urzędu. Brak analogicznej regulacji w art. 112 u.s.p. w odniesieniu do rzecznika dyscyplinarnego sędziów sądów powszechnych i jego zastępców stanowi lukę prawną extra legem i lukę swoistą, sprzeczną ze standardami konstytucyjnymi, zasadami legalizmu, zaufania obywateli do państwa, niesprzeczności systemu prawnego i racjonalności ustawodawcy. Niemożność odwołania rzecznika dyscyplinarnego w jakiejkolwiek sytuacji, nawet w przypadku popełnienia przestępstwa czy zrzeczenia się stanowiska, jest niedopuszczalna w demokratycznym państwie prawnym - uzasadnia MS.

Dodając, że w związku z tym, art. 112 u.s.p., poddany wykładni prokonstytucyjnej, musi być interpretowany jako przyznający ministrowi kompetencję do odwołania rzecznika i jego zastępców. - Zwłaszcza w sytuacji utraty podstawowego przymiotu sędziowskiego, jakim jest nieskazitelność charakteru - podsumowano.

Czytaj: KRS o odwołaniu sędziego Radzika - działanie bezprawne i bezskuteczne>>
 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.