Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił powództwo B. Spółka z o.o. przeciwko P.C. o zapłatę. To orzeczenie sąd oparł na następujących ustaleniach faktycznych: Strony – B. Sp. z o.o. z siedzibą w W. i P.C. – zawarły umowę dystrybucyjną. Na jej podstawie pozwany dokonywał od powódki zakupów sprzętu medycznego. Zgodnie z umową zamówienia wymagały akceptacji powódki w formie pisemnej. Ustalono możliwość zwrotu towaru za pisemną zgodą powódki.
Czytaj komentarz w LEX: Należności dochodzone na drodze sądowej>
Dostawa przeterminowanego towaru
Dostawy miały być dokonywane do siedziby pozwanego. 27 sierpnia 2015 r., jeszcze przed podpisaniem umowy dystrybucyjnej, pozwany, po uprzednim ustnym ustaleniu warunków umowy (zamówienia), mailowo zamówił u powódki stenty […] „zgodnie ze specyfikacją i ilością ustaloną na wczorajszym spotkaniu”. Strony wskazywały, że dla pozwanego istotny jest termin przydatności stentów, które miały zostać dostarczone przez powódkę.
Czytaj także w LEX: Łańcuchowe dostawy towarów w VAT>
Strona powodowa zapewniła pozwanego, że przedłuży termin ich przydatności. Traktowała to jako wiążące zobowiązanie ze swojej strony. Pozwany otrzymał towar 28 sierpnia 2015 r. 27 sierpnia 2015 r. powódka wystawiła fakturę VAT nr […] na kwotę 218 700 zł z terminem płatności 90 dni.
Pozwany nie opłacił należności wskazanej na fakturze. 10 października 2015 r. pozwany wysłał do przedstawiciela powódki wiadomość tekstową o treści: Zabieg mamy w środę w B. Wysyłka, jeśli to możliwe, do jutra do nas do Ł. albo bezpośrednio do B. do R. Potrzebuję do kompletu. Będę wdzięczny za pomoc. Pozdrawiam P.”.
Towar został dostarczony do szpitala w B. i wykorzystany w czasie zabiegu. Jednak część towaru podlegała wymianie jako przeterminowana.
Brak zapłaty przez szpital
Oceniający stan faktyczny, sąd okręgowy uznał, że powództwo podlegało oddaleniu. Po pierwsze, zdaniem sądu zasadny okazał się zarzut przedawnienia co do kwoty 218 700 zł wynikającej z faktury VAT. Termin przedawnienia tego roszczenia upływał po dwóch latach począwszy od 25 listopada 2015 r., to jest 25 listopada 2017 r. (sobota), powódka zaś wystąpiła z powództwem 27 listopada 2017 r. (poniedziałek).
Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie sądowe a dobra osobiste stron>
Akcentowany przez powódkę art. 115 k.c. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2017 r. nie ma, w przekonaniu sądu, zastosowania do terminu przedawnienia. Po drugie, roszczenie było niezasadne, ponieważ powódka nie wykonała umowy zgodnie z jej postanowieniami, nie dostarczając pozwanemu towaru zgodnie z ustalonymi przez strony warunkami co do okresu przydatności. Powódka nie wykazała ponadto, aby doszło do pisemnej akceptacji zamówienia, która miała być warunkiem powstania zobowiązania. Dostarczony pozwanemu towar nie miał uzgodnionego przez strony okresu ważności, który miał wynosić minimum 12 miesięcy. Powódka nie wykonała również zobowiązania polegającego na przedłużeniu terminu ważności towaru.
Roszczenie było zasadne
Wyrokiem z 12 marca 2020 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie zmienił wyrok sądu okręgowego w ten sposób, że zasądził od pozwanego na rzecz powódki kwoty 218 700 zł i 19 940 zł z odsetkami określonymi w sentencji.
Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska, że wiadomość tekstowa wysłana przez pozwanego nie stanowiła zamówienia złożonego przezeń jako dystrybutora, a jedynie, jak przyjął sąd okręgowy, informację o zapotrzebowaniu na stenty ze strony szpitala. Zdaniem Sądu Apelacyjnego zamówienie zostało złożone w okresie związania stron umową dystrybucyjną, która określała cennik.
W ocenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie dokonana przez sąd okręgowy wykładnia umowy w zakresie wymagania pisemnej akceptacji zamówienia ze strony powódki nie jest możliwa do pogodzenia z naturą umowy i nie uwzględnia jej celu. Trudno bowiem przyjąć, że powódka pozbawiła się roszczenia o zapłatę wynagrodzenia nie dokonując pisemnej akceptacji zamówienia, mimo że zamówienie to zostało przez nią niewątpliwie zrealizowane. Niezależnie od tego, z ustalonych w sprawie okoliczności nie wynikało, jakoby pozwany wyznaczył powódce termin do spełnienia świadczenia z zagrożeniem odstąpienia od umowy. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy, które miało być zdaniem sądu okręgowego złożone w sposób dorozumiany, nie mogło zatem zostać złożone skutecznie.
Wadliwa uchwała SN
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego złożył pozwany, zaskarżając wyrok w całości i zarzucając naruszenie art. 115 w związku z art. 123 par. 1 pkt 1 k.c.
Przy ocenie tego zarzutu Sąd Najwyższy nie był związany stanowiskiem wyrażonym w uchwale Sądu Najwyższego z 22 maja 2024 r., III CZP 21/23, OSNC 2025, nr 1, poz. 2, w której sentencji stwierdzono, że art. 115 k.c. nie ma zastosowania do terminu przedawnienia. Uchwała ta zapadła w powiększonym składzie złożonym z osób, których udział w składzie orzekającym Sądu Najwyższego, zgodnie z uchwałą składu połączonych izb oznacza, że ustanowiony w ten sposób sąd nie spełnia standardu bezstronnego i niezależnego sądu ustanowionego ustawą.
W okolicznościach sprawy skutki te wyrażały się koniecznością samodzielnego zbadania i rozstrzygnięcia przez Sąd Najwyższy wszystkich prawnych aspektów skargi kasacyjnej.
Czytaj także w LEX: Skarga kasacyjna oraz zażalenie w postępowaniu sądowoadministracyjnym>
Odnosząc te uwagi do okoliczności sprawy, skoro dwuletni termin przedawnienia upływał w sobotę, to wytoczenie powództwa w poniedziałek doprowadziło do przerwania biegu przedawnienia (art. 115 k.c.). Zarzuty naruszenia art. 115 w związku z art. 123 par.1 i art. 117 par. 2 k.c. należało zatem uznać za bezzasadne.
Sąd Okręgowy ustalił, że na spotkaniu poprzedzającym pierwsze zamówienie strony wskazywały na znaczenie dla pozwanego terminu przydatności stentów, jak również, że powódka zobowiązała się do przedłużenia terminu przydatności stentów, traktując to jako wiążące zobowiązanie wobec pozwanego. Z powołanych ustaleń nie wynikało jednak stanowczo, jaki minimalny termin przydatności stentów ustaliły strony, czy stenty dostarczone przez powódkę odpowiadały uzgodnionemu terminowi przydatności, a jeżeli nie, to czy pozwany przed zawarciem umowy o tym wiedział i akceptował taki stan rzeczy, licząc na zrealizowanie przez powódkę zobowiązania do przedłużenia terminu przydatności stentów.
W konsekwencji, zarzuty okazały się skuteczne. Zdaniem Sądu Najwyższego zważywszy, że zarzuty te, jak wynikało z ich treści, odnosiły się jedynie do tej części zaskarżonego wyroku, która dotyczyła towarów objętych fakturą VAT, należało w konsekwencji uchylić zaskarżony wyrok w części zasądzającej od pozwanego na rzecz powódki kwotę 218 700 zł z odsetkami umownymi i przekazać w tym zakresie sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu. W pozostałym zakresie skarga kasacyjna podlegała oddaleniu wobec braku uzasadnionych podstaw.
W sprawie orzekali sędziowie: Paweł Grzegorczyk (przewodniczący, sprawozdawca), Władysław Pawlak oraz Agnieszka Piotrowska.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Niezawisłość sędziowska oraz niezależność sądów>
Wyrok Izby Cywilnej SN z 14 lutego 2025 r., sygn. akt II CSKP 1946/22
Cena promocyjna: 215.1 zł
Cena regularna: 239 zł
Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 172.08 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
