Podlasie, które od 2021 roku znajduje się pod presją migracyjną z Białorusi, gdzie powstają inwestycje w ramach programu „Tarcza Wschód”, chce pobudzić lokalną turystykę. Samorząd województwa przeznaczył na ten cel 2 mln zł. Temu służyć ma Podlaski Bon Turystyczny, umożliwiający osobom spoza regionu uzyskanie do 400 zł wsparcia na zakwaterowanie w podlaskich hotelach, pensjonatach i gospodarstwach agroturystycznych. W pierwszym, pilotażowym rozdaniu bonów skorzystało 1000 turystów (co według danych przełożyło się na 100 tys. osób). Ci, którzy wybierają się na Podlasie, muszą jednak zachować ostrożność w dokumentowaniu pobytu i upublicznianiu go w mediach społecznościowych.
Turyści powinni pamiętać nie tylko o tym, że w określonym pasie granicznym wciąż obowiązuje tzw. strefa buforowa, ale także o zakazie fotografowania lub filmowania określonych budowli.
- Istnieje realne ryzyko nadmiernego karania całkowicie przypadkowych osób, które przez swoją nieuwagę albo nieświadomość, bez jakiejkolwiek złej woli, wypełnią znamiona wykroczenia - wskazuje Krzysztof Czyżewski, adwokat z Kancelarii Adwokacko-Radcowskiej Czyżewski & Ostaszewski. Przeczytaj także: Tysiące kamer monitoringu mogą łamać nowe prawo.
Czytaj artykuł w LEX: Kurzępa Bolesław, Karnoprawne aspekty ochrony polskiej granicy państwowej. Przestępstwa graniczne>
Zakaz fotografowania niektórych obiektów
Fotografowanie obiektów wojskowych bez stosownego pozwolenia jest penalizowane na gruncie ustawy o obronie Ojczyzny, w art. 683a ust. 1. Wynika z niego, że „kto bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny sposób obraz obiektu, o którym mowa w art. 616a, oznaczonego znakiem zakazu fotografowania, albo wizerunek osoby lub ruchomości znajdującej się w takim obiekcie, podlega karze aresztu albo grzywny.” Jeśli zostanie udowodnione, że wykroczenie zostało popełnione umyślnie, sprawcy grozi również konfiskata sprzętu, który posłużył do fotografowania lub filmowania. Przepisy przewidują także możliwość orzeczenia przepadku przedmiotów pochodzących z wykroczenia lub służących do jego popełnienia, nawet jeśli nie należą one do sprawcy. Obiekty „szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa” będą oznaczane znakiem zakazu fotografowania. Jego wzór oraz sposób umieszczania określiło rozporządzenie ministra obrony narodowej z 27 marca 2025 r., które obowiązuje od 18 kwietnia.
Przeczytaj więcej: Fotografowanie i filmowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem
Niejawna lista obiektów
Posłowie PiS, wprowadzając przepisy dotyczące zakazu fotografowania do ustawy o obronie Ojczyzny, wskazali, że mają one na celu wspieranie skuteczniejszego rozpoznawania i przeciwdziałania przestępstwom szpiegostwa. Tymczasem aktywiści obawiają się, że ograniczenia dotkną również osoby dokumentujące naruszenia prawa przy granicy.
Do końca nie wiadomo, jakich obiektów i ruchomości nie będzie można fotografować.
– Zgodnie z ustawą o obronie Ojczyzny (art. 616a ust. 3) o oznaczeniu obiektu znakiem zakazu decyduje organ właściwy w zakresie ochrony danego obiektu, uwzględniając zagrożenia dla jego bezpieczeństwa – odpowiada Departament Komunikacji i Promocji Ministerstwa Obrony Narodowej.
Na pytanie o wykaz obiektów komórka ta informuje, że nie przewiduje się jego publikacji – zbiorczy wykaz będzie stanowił informację niejawną ustawowo chronioną.
Co zatem znajdzie się na tej liście? Przepis mówi o zakazie fotografowania: obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za szczególnie ważne, a także obiektów infrastruktury krytycznej – o ile zostaną one oznaczone stosownym znakiem. Mogą to być np. magazyny wojskowe, mosty, wiadukty i tunele w ciągu dróg o znaczeniu obronnym.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Bednarczyk-Płachta Agnieszka, Obiekty zbiorowej ochrony i miejsca doraźnego schronienia a zadania JST>
Ryzykowne zdjęcie z zaporą graniczną
Problem pojawia się przy innych obiektach, np. zaporze na granicy z Białorusią, zwojach drutu żyletkowego w pobliżu rzek granicznych, „jeżach" rozrzuconych w ramach „Tarczy Wschód” czy budkach i szałasach, w których stacjonują żołnierze – obiektach często fotografowanych przez turystów i mieszkańców pogranicza, zaskoczonych np. amatorszczyzną wykonania.
MON wyjaśnia, że przepisy umożliwiają oznakowanie obiektów w sytuacji zagrożenia ich bezpieczeństwa, co pozostaje w gestii odpowiednich organów.
– Zakaz fotografowania może dotyczyć concertiny, zapory granicznej i budek żołnierzy, jeśli zostaną one oznakowane znakiem zakazu fotografowania – informuje resort obrony.
Co ważne, obiekty oznaczone takim zakazem nie mogą stanowić także tła dla zdjęć.
To szczególnie niepokoi aktywistów – obawiają się, że zakaz fotografowania został wprowadzony po to, by utrudnić dokumentowanie ewentualnych incydentów na tle zapory i zapewnić spokój służbom mundurowym.
RPO analizuje rozporządzenie
Mimo że rozporządzenie reguluje prawa obywateli, rzecznik praw obywatelskich nie brał udziału w jego przygotowaniu. Jak informuje Anna Kabulska z Zespołu Kontaktów z Mediami i Komunikacji Społecznej BRPO, do rzecznika nie zwrócono się także z prośbą o opinię, w związku z czym w toku prac legislacyjnych nie zgłaszano uwag.
– W sferze zainteresowania rzecznika praw obywatelskich pozostaje kwestia zmian w ustawie z 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny – podkreśla Anna Kabulska.
W marcu 2024 r. RPO zwrócił się do Ministra Obrony Narodowej z wnioskiem o rozważenie inicjatywy legislacyjnej zmieniającej m.in. treść art. 616a ustawy o obronie Ojczyzny, by dostosować ją do standardu wynikającego z art. 54 ust. 1 Konstytucji RP (wolność słowa oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji).
Resort odpowiedział, że zgłoszone przez rzecznika postulaty i uwagi będą poddane szczegółowej analizie w przypadku nowelizacji ustawy.
Biuro RPO zapowiada, że w najbliższych dniach przeanalizuje obowiązujące od 18 kwietnia rozporządzenie pod kątem jego zgodności z Konstytucją.
Cena promocyjna: 215.1 zł
|Cena regularna: 239 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 172.08 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
