To, że pacjent jest pod opieką hospicjum domowego i lekarza medycyny paliatywnej nie oznacza, że nie może skorzystać z opieki lekarza rodzinnego czy lekarza specjalisty. Wprost przeciwnie, ma do nich pełne prawo. - Warunki realizacji świadczeń gwarantowanych w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ) oraz w ambulatoryjnej opiece zdrowotnej (AOS) nie wykluczają realizacji wizyt domowych u świadczeniobiorców hospicjów domowych. Zgodnie ze stanowiskiem prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, udzielanie świadczeń zdrowotnych w wymienionych wyżej zakresach wynika ze szczególnych potrzeb zdrowotnych świadczeniobiorcy. O ich realizacji w domu czy w miejscu pobytu świadczeniobiorcy, decyduje uprawniony lekarz na podstawie zawartej z Funduszem umowy – przypomina Andrzej Troszyński z Centrali NFZ.
Czytaj pytanie w LEX: Jakie badania wchodzą w zakres świadczeń gwarantowanych w hospicjum domowym?>
Prawo do karetki i nocnej opieki
- Co więcej, pacjent korzystający z opieki hospicjum domowego ma prawo do równoległej opieki nie tylko lekarza rodzinnego i lekarzy specjalistów, ale też pogotowia ratunkowego, Centrum Zdrowia Psychicznego, nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej włącznie z wizytami domowymi – mówi dr Maciej Sokołowski, wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Menedżerów Opieki Zdrowotnej STOMOZ oraz dyrektor NZOZ Gaja w Miliczu. Zakład ma w swojej strukturze ośrodek opieki paliatywnej i hospicyjnej oraz hospicjum domowe.
Co prawda Maciej Sokołowski podkreśla, że w praktyce nie spotkał się z wizytami lekarzy specjalistów w domu pacjenta, choć są one lepiej wycenione przez NFZ. – Praktycznie nie jest to realizowane, bo działanie specjalisty w domu bez całego zaplecza narzędziowego, diagnostycznego - po prostu nie ma sensu. Bo co może zrobić specjalista „gołą, nieuzbrojoną” ręką, czego nie może zrobić lekarz rodzinny i skonsultować ze specjalistą - mówi dr Sokołowski. W praktyce najczęściej jest tak, że gdy pacjent hospicjum domowego wymaga diagnostyki i badań specjalistycznych, kierowany jest do szpitala, szczególnie gdy jest leżący. To obciąża pacjenta mniej niż wielokrotne odwiedzanie różnych specjalistów i po kolei wykonywanie badań. Natomiast współpraca lekarzy medycyny paliatywnej z lekarzami rodzinnymi jest nie do przecenienia, choć zdarzają się komplikacje.
– Spotkałam się z tym, że w przychodni rodzina pacjenta z hospicjum domowego usłyszała, że nie może on skorzystać z wizyty lekarza rodzinnego czy lekarza specjalisty – mówi pielęgniarka hospicjum domowego. Dr Sokołowski nie zna takich przypadków, oprócz jednego, który zdarzył się 15 lat temu, gdy w powiecie milickim zaczynało działać hospicjum domowe. - Był w przychodni lekarz, który wypisywał pacjentów spod swojej opieki, jeśli byli oni pacjentami hospicjum domowego. Jednak szybko te praktyki zostały ukrócone. My swoich pacjentów i ich rodziny informujemy o ich prawach do korzystania z opieki zdrowotnej, dla dobra pacjentów – mówi doktor. Jak informuje nas Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, do rzecznika nie wpływają skargi dotyczące braku możliwości skorzystania z porady lekarzy rodzinnych czy specjalistów przez pacjentów hospicjum domowego.
Zobacz wzór w LEX: Karta wizyt w domu chorego>
Czytaj również: Dr Grabowski: Są wioski, gdzie nie mogę wystawić e-recepty, bo nie ma zasięgu>>
Ważna współpraca z lekarzem rodzinnym
Współpraca lekarzy medycyny paliatywnej z lekarzami rodzinnymi jest ważna i w hospicjum domowym prowadzonym przez dr Sokołowskiego układa się bardzo dobrze. – Lekarz rodzinny przepisuje pacjentowi leki, a lekarz hospicyjny tylko leki specjalistyczne. Do niedawna lekarz hospicyjny nie mógł wypisywać recept na leki bezpłatne dla osób 65+, więc mógł to robić lekarz rodzinny, teraz już lekarz z hospicjum może to robić. Nasze uprawnienia różnią się także w zakresie wypisywania leków silnie działających, narkotycznych, które można wypisać tylko fizycznie, widząc pacjenta. Lekarz rodzinny może wypisać je zdalnie. Są sytuacje, że pacjent ma przepisane leki przeciwbólowe do stałego przyjmowania i dodatkowo leki do stosowania doraźnego, jeśli pojawi się tzw. ból przebijający, czyli silny, ostry ból, który sporadycznie może wystąpić u chorych ze stałym i dobrze opanowanym bólem w przebiegu chorób nowotworowych. Nie można określić dawkowania takich „dodatkowych” leków inaczej niż doraźnie – w razie bólu przebijającego. To powoduje, że apteka może wydać tylko jedno najmniejsze opakowanie leku. I gdy taki „awaryjny” lek się kończy, trzeba wystawić kolejną receptę. Tylko lekarz rodzinny może zrobić to zdalnie. Lekarz hospicjum musiałby czasem przejechać w tym celu kilkadziesiąt kilometrów, zaniedbując innych pacjentów dla prostej czynności administracyjnej, która zdalnie zajmuje trzy minuty. Dlatego wspólna opieka nad pacjentem jest jak najbardziej zasadna – mówi Maciej Sokołowski.
Zobacz również szkolenie w LEX: Nowe wskaźniki jakości opieki zdrowotnej>
Andrzej Troszyński, wskazuje, że pacjent objęty opieką lekarza POZ, pielęgniarki POZ na podstawie złożonej deklaracji wyboru ma zapewnione świadczenia w godzinach pomiędzy 8:00 a 18:00, a czas udzielania świadczeń w domu lub w miejscu pobytu świadczeniobiorcy powinien być zgodny z harmonogramem udzielania świadczeń przyjętym i zatwierdzonym prze Fundusz. - Fundusz nie określa wymagań dotyczących wymiaru czasu trwania wizyt domowych, uznając że powinny być one dostosowane do potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia świadczeniobiorcy. Świadczenia w ramach POZ udzielane w domu pacjenta, finansowane są zgodnie z zawartą umową z Funduszem w tym zakresie (zarządzenie nr 79/2022/DSOZ prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna z późn. zm.) – mówi przedstawiciel NFZ.
Zobacz także szkolenie w LEX: Założenia reformy POZ – co czeka przychodnie?>
Cena promocyjna: 179.1 zł
|Cena regularna: 199 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 143.27 zł
Opieka hospicyjna poprawia jakość życia
Świadczenia opieki paliatywnej i hospicyjnej w ramach hospicjum domowego to wszechstronna, całościowa opieka i leczenie objawowe pacjentów chorujących na nieuleczalne, niepoddające się leczeniu przyczynowemu, postępujące, ograniczające życie choroby. Opieka ta jest ukierunkowana na poprawę jakości życia, ma na celu zapobieganie bólowi i innym objawom somatycznym oraz ich uśmierzanie, łagodzenie cierpień psychicznych, duchowych i socjalnych. Mylnie utożsamiana jest z opieką u schyłku życia, jak było kiedyś. Postęp medycyny wpłynął na cele i postrzeganie opieki hospicyjnej.
Świadczenia gwarantowane przysługują pacjentom chorującym na nieuleczalne, postępujące, ograniczające życie choroby nowotworowe i nienowotworowe, których wykaz określa załącznik nr 1 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z 29 października 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej.
W ramach hospicjum domowego pacjent ma prawo do:
- całodobowego dostępu przez 7 dni w tygodniu do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych przez lekarza i porady lekarskie w zależności od potrzeb, nie rzadziej niż 2 w miesiącu;
- całodobowego dostępu przez 7 dni w tygodniu do świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych przez pielęgniarkę i wizyty pielęgniarskie w zależności od potrzeb, nie rzadziej niż 2 w tygodniu;
- porad psychologa w zależności od potrzeb;
- wizyt fizjoterapeuty w zależności od potrzeb.
- Trzeba jednak pamiętać, że NFZ nie dopuszcza równoczesnych świadczeń z kilku zakresów, w szczególności nie można będąc pacjentem hospicjum domowego, równocześnie korzystać, między innymi z: rehabilitacji, tlenoterapii domowej i pielęgniarskiej opieki długoterminowej. Dlatego zawsze prosimy pacjentów, aby informowali nas, z jakich świadczeń korzystają lub chcą skorzystać, abyśmy mogli właściwie poprowadzić pacjenta przez system – mówi dr Sokołowski.
Sprawdź również książkę: Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. Komentarz >>
Wskazania do opieki paliatywnej
Wskazaniami do objęcia pacjenta opieką paliatywną w warunkach domowych są (wg klasyfikacji ICD-10):
- następstwa zapalnych chorób ośrodkowego układu nerwowego (G09),
- układowe zaniki pierwotne zajmujące ośrodkowy układ nerwowy (G10-G13),
- stwardnienie rozsiane (G35),
- kardiomiopatia (I42-I43),
- niewydolność oddechowa niesklasyfikowana gdzie indziej (J96), też po COVID-19,
- owrzodzenie odleżynowe (L89) – duże odleżyny,
- choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności – HIV (B20-B24),
- choroby nowotworowe (C00-D48).
Czytaj również: Wykluczeni z godnego umierania - opieka hospicjum tylko dla wybranych>>
Warunki objęcia opieką przez hospicjum domowe:
- zgoda chorego na opiekę paliatywną,
- elektroniczne skierowanie do hospicjum domowego [kod 2180] (od lekarza rodzinnego lub specjalisty pracującego w ramach umowy z NFZ), z rozpoznaniem uprawniającym do objęcia opieką hospicyjną,
- dowód osobisty lub inny dokument potwierdzający tożsamość pacjenta,
- potwierdzenie stanu zdrowia pacjenta uzasadniającego objęcie tą formą opieki w trakcie wizyty kwalifikacyjnej realizowanej przez lekarza w miejscu zamieszkania pacjenta, w oparciu o wywiad, badanie oraz dokumentację medyczną.
Czytaj komentarz w LEX: Pełnomocnik do spraw praw pacjenta w placówce>
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
