Standard usług stomatologicznych świadczonych pacjentom z niepełnosprawnościami oraz dostępności architektonicznej, cyfrowej i informacyjno-komunikacyjnej dla gabinetów dentystycznych powstaje w ramach projektu „Dostępna stomatologia” współfinansowanego ze środków unijnych i Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Realizowany jest w partnerstwie z Polskim Towarzystwem Stomatologicznym (PTS) i Fundacją Avalon. Projekt ma przede wszystkim zwiększyć dostępność usług stomatologicznych dla pacjentów z niepełnosprawnościami oraz ze szczególnymi potrzebami. – Gdy popatrzymy na to, jak obecnie podchodzimy do niepełnosprawności, to kolejny etap, który po prostu musi się wydarzyć. W Polsce nie mamy takich badań, ale badania europejskie wskazują, że osoby z niepełnosprawnościami z reguły trafiają do stomatologa na ekstrakcję zęba. Po pierwsze dlatego, że w ogóle mają problem, by znaleźć odpowiednie miejsce, gdzie będzie specjalista, który podejmie się leczenia pacjenta ze szczególnymi potrzebami. Nie ma obecnie standardów, lekarze nie uczą się też tego na studiach – mówi Łukasz Wielgosz, członek Zarządu Fundacji Avalon.
Czytaj komentarz w LEX: Twarowski Adam, Nowelizacja ustawy o zawodzie lekarzy i niektórych innych ustaw – wpływ na świadczeniodawców>
Praktyka wskazuje na wiele problemów z dostępem do stomatologa dla osób, m.in. ze znacznym stopniem niepełnosprawności, które wymagają zabiegu w znieczuleniu - i to nie tylko na NFZ, ale też i prywatnie. Pisaliśmy o tym problemie w Prawo.pl.
Czytaj więcej: Kilkaset kilometrów, by wyrwać ząb - słabość systemu uderza w najsłabszych
Standard musi być holistyczny
Prof. Marzena Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego jest zdeterminowana, aby standard, który zostanie wypracowany w projekcie i wprowadzony pilotażowo do wybranych w ramach konkursu gabinetów, stał się powszechny w Polsce i był potem finansowany przez państwo. – W standardzie chcemy uwzględnić trochę inny pogląd na sposób leczenia pacjentów z niepełnosprawnościami, chcemy spojrzeć holistycznie. Czasami określony u nich stopień niepełnosprawności powszechnie przyjęty nie musi przekładać się jednoznacznie na bezpośrednią ocenę możliwości wykonania leczenia ambulatoryjnego. Dlatego używam tutaj określenia stopni niepełnosprawności tylko roboczo. Standardy uwzględnią trzy rodzaje możliwego postępowania: pierwszy to typowe leczenie ambulatoryjne pacjentów z lekkim stopniem niepełnosprawności w gabinecie, drugi - gdzie jest możliwość wykonania znieczulenia ogólnego, 2-3-godzinnego w warunkach ambulatoryjnych i trzeci, dla osób ze znacznym stopniem, z wielochorobowością, gdzie możliwe będzie wykonanie znieczulenia ogólnego tylko w warunkach szpitalnych. Muszą powstać specjalne miejsca, w których ten pacjent może mieć przynajmniej wykonaną procedurę jednodniową, jeśli wymaga tego sytuacja kliniczna, gdzie są specjalne fotele z możliwością podjazdu wózkiem, możliwością transportu sanitarnego takich pacjentów, gdzie muszą być odpowiednie sprzęty dla pacjentów, podnośniki, mobilność rentgena, dostawek stomatologicznych. To jest zupełnie inny rodzaj wytycznych, których nie mamy w Polsce. Współpracujemy z ekspertami, żeby jak najszerzej spojrzeć na ten problem w sposób właściwy – mówi prof. Marzena Dominiak.
Czytaj komentarz praktyczny w LEX: Zimna Tamara, Wymagania prawne dla gabinetu stomatologicznego – zasady ogólne>
W jej opinii na standard trzeba patrzeć szeroko, aby zapewnić poprawę systemu. Konieczne jest też uwzględnienie działań profilaktycznych, a całość opracowania musi być zaadresowana do Ministerstwa Zdrowia. – Mamy coraz więcej pacjentów z szeroko rozumianą niepełnosprawnością i to jest jedyne rozwiązanie. Będę się starała te standardy osobiście złożyć na ręce ministra zdrowia, żeby uwrażliwić na ten problem i wpłynąć na późniejsze decyzje związane z dalszym finansowaniem tej pomocy przez państwo – zaznacza prof. Dominiak.
Profesor wskazuje, że liczba miejsc, gdzie pomoc mogliby uzyskać najbardziej wymagający pacjenci ze złożonymi potrzebami, uzależniona jest od środków w projekcie. – Bardzo zależy mi, by takie miejsce było w każdym województwie. Jeśli to się nie uda, to chociaż jedno miejsce na dwa województwa, w miastach, gdzie są szpitale kliniczne – dodaje prof. Dominiak.
Czytaj także w LEX: Roszewska Katarzyna, Zadania jst związane z zapewnianiem dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami>
Łukasz Wielgosz zwraca uwagę na jeszcze jedną istotną kwestię związaną z ubezwłasnowolnieniem. – Obecnie mamy jeszcze w systemie prawnym instytucję ubezwłasnowolnienia i lekarze często nie wiedzą, kto ma podjąć zgodę na leczenie czy wykonanie zabiegu. Obecnie trwają prace nad projektem ustawy o wspieranym podejmowaniu decyzji i standardy muszą te kwestie także uwzględnić – zaznacza. Podkreśla też, że powstanie standardu będzie poprzedzone badaniami fokusowymi, badaniem społecznym wśród kadry gabinetów stomatologicznych, osób z niepełnosprawnościami i organizacji działających w tym obszarze. Będzie też poddany konsultacjom społecznym oraz MZ i NFZ.
Czytaj także pytanie w LEX: Czy w ramach ZFRON można sfinansować usługi stomatologiczne dla niepełnosprawnego pracownika?>
Czytaj także: Pacjent całkowicie ubezwłasnowolniony może sprzeciwić się operacji
Prawa wyborcze uwzględnione w projekcie likwidującym ubezwłasnowolnienie
Otwarty konkurs dla placówek stomatologicznych
Jak informuje nas Matylda Piątkowska, rzecznik prasowy PFRON, standard będzie testowo wdrożony w 32 gabinetach stomatologicznych wybranych w drodze otwartego konkursu. Nabór zaplanowano na początek III kwartału 2026 r. Wsparcie skierowane będzie do gabinetów realizujących świadczenia finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, które:
- działają w formie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, placówek niepublicznych, dużych specjalistycznych klinik przy uczelniach medycznych, jak i mniejszych gabinetów, które realizują świadczenia stomatologiczne finansowane przez NFZ, na dzień ubiegania się o grant;
- nie kwalifikują się jako odbiorca pomocy publicznej (ale możliwe jest udzielenie wsparcia podmiotom w ramach pomocy de minimis);
- nie zostały wykluczone z otrzymania dofinansowania.
- Przed udzieleniem wsparcia, najwyżej ocenieni potencjalni grantobiorcy zostaną poddani audytom wstępnym, aby środki pozyskały placówki najpełniej przygotowane do wdrożenia standardu. Zakłada się, że 32 podmioty będą świadczyć usługi zgodne z opracowanym standardem, a 25 obiektów zostanie dostosowanych dla potrzeb osób z niepełnosprawnościami m.in. poprzez likwidację barier architektonicznych – mówi Matylda Piątkowska.
Rozbieżność w liczbach, jak wyjaśnia Łukasz Wielgosz, wynika z tego, że założono, że niektóre placówki, biorące udział w konkursie są już dostępne architektonicznie. Środki grantu będą pokrywały do 100 proc. wartości przedsięwzięcia, a średnia wartość grantu wyniesie 420 000 zł (minimalna 100 000 zł, a maksymalna 500 000 zł). Przedsięwzięcia grantowe będą trwały około roku, do III kwartału 2027 r. W ich ramach możliwe będzie sfinansowanie dostosowań zgodnych z opracowanym standardem, w tym:
- wyposażenie gabinetu w urządzenia i sprzęt niezbędne do prowadzenia właściwej opieki stomatologicznej osób ze szczególnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami;
- obsługę pacjentów i pacjentek z wykorzystaniem środków wspierających komunikowanie się;
- instalację urządzeń do obsługi osób słabosłyszących;
- zapewnienie dostępności strony internetowej oraz publikowanych informacji;
- szkolenia z zakresu obsługi pacjentów i pacjentek ze szczególnymi potrzebami, w tym z niepełnosprawnościami;
- adaptacje i remonty pomieszczeń/budynków w celu zapewnienia dostępności architektonicznej.
Zobacz także wzór w LEX: Umowa z podmiotem leczniczym o świadczenie usług z zakresu stomatologii>
W ramach projektu odbędą się otwarte szkolenia z opracowanego standardu dla personelu medycznego i niemedycznego z podmiotów stomatologicznych oraz studentów kierunku lekarsko-dentystycznego. Szkolenia będą przeprowadzone on-line i stacjonarnie dla minimum 500 osób. Projekt jest realizowany od 1 marca 2025 r. do 31 sierpnia 2028 r., a jego wartość wynosi 19,887 mln zł.
Czytaj także artykuł w LEX: Prawna analiza koncepcji dostępności (accessibility)>
Cena promocyjna: 98.99 zł
|Cena regularna: 110 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 79.2 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
