- uwzględniając decyzję wykonawczą Komisji (UE) 2024/2627 zezwalającą na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę COT102, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (D098499/04) 1 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1829/2003 z dnia 22 września 2003 r. w sprawie genetycznie zmodyfikowanej żywności i paszy 2 , w szczególności jego art. 7 ust. 3 i art. 19 ust. 3,
- uwzględniając głosowanie - bez wydania opinii - przeprowadzone 8 lipca 2024 r. przez Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, oraz głosowanie komitetu odwoławczego 3 września 2024 r., w wyniku którego również nie wydano opinii,
- uwzględniając art. 11 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającego przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję 3 ,
- uwzględniając opinię Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) z dnia 10 maja 2023 r., opublikowaną 26 czerwca 2023 r. 4 ,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje zawierające sprzeciw wobec zatwierdzania organizmów zmodyfikowanych genetycznie (GMO) 5 ,
- uwzględniając art. 115 ust. 2 i 3 Regulaminu,
- uwzględniając projekt rezolucji Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,
A. mając na uwadze, że 31 marca 2017 r., zgodnie z art. 5 i 17 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, przedsiębiorstwo Syngenta Crop Protection NV/SA z siedzibą w Belgii zwróciło się, w imieniu przedsiębiorstwa Syngenta Crop Protection AG z siedzibą w Szwajcarii, do właściwego organu Niemiec z wnioskiem dotyczącym wprowadzenia do obrotu żywności, składników żywności i paszy zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę COT102, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych ("wniosek"); mając na uwadze, że wniosek ten odnosił się również do wprowadzenia do obrotu produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę lub składających się z niej do zastosowań innych niż żywność i pasza, z wyjątkiem uprawy;
B. mając na uwadze, że 10 maja 2023 r. EFSA wydał pozytywną opinię, opublikowaną 26 czerwca 2023 r., w której stwierdził, że genetycznie zmodyfikowana bawełna jest równie bezpieczna jak jej niezmodyfikowany genetycznie odpowiednik i jak przebadane odmiany bawełny niezmodyfikowanej genetycznie pod względem potencjalnego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt oraz na środowisko;
C. mając na uwadze, że genetycznie zmodyfikowana bawełna zawiera geny wytwarzające białka owadobójcze ("toksyny Bt") i gen markerowy kodujący oporność na antybiotyki;
D. mając na uwadze, że olej z nasion bawełny może być stosowany w produkcji szerokiej gamy produktów spożywczych, takich jak dressingi, majonez, drobne wyroby piekarnicze, czekolada do smarowania i chipsy; mając na uwadze, że spożycie mąki z nasion bawełny jest najbardziej prawdopodobnym sposobem, w jaki ludzie mogą być narażeni na działanie dwóch białek powstałych w wyniku modyfikacji genetycznej; mając na uwadze, że bawełna jest powszechnie stosowana w paszach dla zwierząt w postaci niedelinterowanych nasion i mączki;
Nierozstrzygnięte kwestie dotyczące toksyn Bt
E. mając na uwadze, że toksyczność toksyn Bt oceniono na podstawie badań żywieniowych, z wykorzystaniem wyłącznie wyizolowanych białek Bt wytwarzanych przez bakterie; mając na uwadze, że do badań toksykologicznych prowadzonych na wyizolowanych białkach nie można przywiązywać dużej wagi, gdyż toksyny Bt w roślinach uprawnych zmodyfikowanych genetycznie, takich jak kukurydza, bawełna i soja, są z natury bardziej toksyczne niż wyizolowane toksyny Bt; mając na uwadze, że wynika to stąd, iż inhibitory proteazy (PI) obecne w tkankach roślinnych mogą zwiększać toksyczność toksyn Bt, opóźniając ich rozpad; mając na uwadze, że zjawisko to wykazano w wielu badaniach, w tym w badaniu przeprowadzonym dla przedsiębiorstwa Monsanto - wykazano w nim, że nawet skrajnie niski poziom inhibitorów proteazy zwiększa toksyczność toksyn Bt aż dwudziestokrotnie 6 ;
F. mając na uwadze, że w ocenach ryzyka EFSA nie uwzględniono tej zwiększonej toksyczności, mimo iż jest ona istotna w przypadku wszystkich roślin Bt, dla których wydano zezwolenie na przywóz lub uprawę w Unii; mając na uwadze, że nie można zatem wykluczyć, że ludzie i zwierzęta, którzy spożywają żywność i paszę zawierającą toksyny Bt, narażeni są na ryzyko wynikające z tej zwiększonej toksyczności spowodowanej interakcją między inhibitorami proteazy a toksynami Bt;
G. mając na uwadze, że w szeregu badań zaobserwowano, iż skutki uboczne powstałe w wyniku narażenia na toksyny Bt mogą wpływać na układ odpornościowy, oraz zauważono, że niektóre toksyny Bt mogą wykazywać właściwości adiuwantów 7 , co oznacza, że mogą nasilać alergenność innych białek, z którymi wchodzą w styczność;
Uprawy Bt: wpływ na organizmy niebędące przedmiotem zwalczania
H. mając na uwadze, że w przeciwieństwie do środków owadobójczych, których stosowanie powoduje narażenie w czasie oprysku i przez ograniczony czas po oprysku, uprawa zmodyfikowanych genetycznie roślin Bt oznacza ciągłe narażenie organizmów zwalczanych i innych niż zwalczane na toksyny Bt;
I. mając na uwadze, że nie można już uznawać za prawidłowe założenia, iż toksyny Bt wykazują jeden specyficzny dla danego celu zwalczania sposób działania, i nie można wykluczyć wpływu na organizmy inne niż zwalczane 8 ;
J. mając na uwadze doniesienia o różnorodnych skutkach dotykających coraz większą liczbę organizmów innych niż zwalczane; mając na uwadze, że w niedawnym przeglądzie 9 wymieniono 39 recenzowanych publikacji, w których odnotowano istotny niekorzystny wpływ toksyn Bt na wiele gatunków "spoza obszaru działania";
Zmniejszenie zależności od paszy z przywozu
K. mając na uwadze, że jednym z wniosków wyciągniętych z kryzysu związanego z COVID-19 i trwającej wojny w Ukrainie jest potrzeba uniezależnienia się Unii od niektórych materiałów krytycznych; mając na uwadze, że w piśmie określającym zadania kandydata na komisarza Christophe'a Hansena przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen zwraca się do niego, by przeanalizował sposoby ograniczenia przywozu kluczowych towarów 10 ;
Uwzględnienie genu markerowego kodującego oporność na antybiotyki
L. mając na uwadze, że genetycznie zmodyfikowana bawełna wytwarza białko APH4, które jest używane jako gen markerowy oporności na antybiotyki i które dezaktywuje aktywność antybiotyku higromycyny B;
M. mając na uwadze, że w art. 4 ust. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/18/WE 11 wymaga się, aby podczas przeprowadzania oceny zagrożeń dla środowiska naturalnego szczególną uwagę zwracać na organizmy zmodyfikowane genetycznie (GMO) zawierające geny kodujące oporność na antybiotyki stosowane do leczenia ludzi i zwierząt, w celu ich identyfikacji i wycofania GMO wykazujących cechy oporności na antybiotyki, które mogłyby mieć niekorzystny wpływ na zdrowie ludzkie i środowisko naturalne, oraz wyznacza się termin do 2004 r., po upływie którego nie powinny być one wprowadzane do obrotu w Unii;
N. mając na uwadze, że w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) nr 503/2013 12 stwierdzono, że obecnie możliwe jest tworzenie organizmów zmodyfikowanych genetycznie bez konieczności stosowania genów markerowych kodujących oporność na antybiotyki [...], wnioskodawca powinien zatem starać się tworzyć organizmy zmodyfikowane genetycznie bez używania genów markerowych oporności na antybiotyki;
O. mając na uwadze, że kilka państw członkowskich zgłosiło krytyczne uwagi dotyczące stosowania genów markerowych oporności na antybiotyki, w tym faktu, że w obliczu obecnego kryzysu związanego z opornością na antybiotyki rozsądne byłoby wdrożenie zasady ostrożności, zwłaszcza w obecnym przypadku, gdy stosowanie genu markerowego oporności na antybiotyki jest całkowicie niepotrzebne, a usunięcie genu markerowego oporności na antybiotyki z genomu rośliny jest możliwe; mając na uwadze, że właściwy organ jednego z państw członkowskich wydał negatywną opinię na podstawie obecności genu markerowego oporności na antybiotyki w genomie genetycznie zmodyfikowanej bawełny;
P. mając na uwadze, że Europejska Agencja Leków potwierdziła brak produktów zawierających higromycynę B dopuszczonych do stosowania terapeutycznego, profilaktycznego lub jakichkolwiek innych zastosowań medycznych u ludzi lub zwierząt w państwach członkowskich oraz brak centralnych pozwoleń na stosowanie u ludzi lub zwierząt produktów leczniczych zawierających higromycynę B11; mając na uwadze, że w opinii EFSA stwierdzono, że "panel ds. GMO uważa, że ocena ryzyka może wymagać aktualizacji w przypadku, gdy produkty zawierające higromycynę B lub inne substraty enzymu APH4 uzyskają w przyszłości zatwierdzenie rynkowe w UE"; mając jednak na uwadze, że higromycyna B jest stosowana w produktach weterynaryjnych sprzedawanych poza Unią;
Q. mając na uwadze, że Parlament co najmniej raz sprzeciwił się przywozowi genetycznie zmodyfikowanych upraw zawierających geny markerowe oporności na antybiotyki 13 ;
R. mając na uwadze, że oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe stanowi zagrożenie dla globalnego zdrowia, bezpieczeństwa żywnościowego i osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju na 2030 r., a infekcje lekooporne nie znają granic 14 ;
Uwagi właściwych organów państw członkowskich i zainteresowanych stron
S. mając na uwadze, że podczas trzymiesięcznego okresu konsultacji państwa członkowskie zgłosiły EFSA wiele krytycznych uwag 15 , w tym fakt, że uprawę genetycznie zmodyfikowanej bawełny na polach uprawnych należy uznać za celowe zanieczyszczenie środowiska naturalnego genami oporności na antybiotyki, a także że dostarczone informacje na temat charakterystyki molekularnej, składu i toksykologii są niewystarczające, a zatem wnioski EFSA dotyczące równoważności genetycznie zmodyfikowanej bawełny z bawełną konwencjonalną pod względem bezpieczeństwa żywności i pasz są przedwczesne;
T. mając na uwadze, że zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1829/2003 genetycznie zmodyfikowana żywność lub pasza nie może wywierać szkodliwego wpływu na zdrowie ludzi i zwierząt ani na środowisko naturalne, a przy sporządzaniu decyzji Komisja musi brać pod uwagę wszelkie istotne przepisy prawa Unii oraz inne uzasadnione czynniki istotne dla sprawy; mając na uwadze, że takie uzasadnione czynniki powinny obejmować zobowiązania Unii do zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe;
Niedemokratyczny proces podejmowania decyzji
U. mając na uwadze, że w trakcie ósmej kadencji Parlament przyjął łącznie 36 rezolucji, w których sprzeciwił się wprowadzeniu do obrotu GMO do zastosowania w żywności i paszy (33 rezolucje) oraz do uprawy w Unii (3 rezolucje); mając na uwadze, że w dziewiątej kadencji Parlament przyjął 38 sprzeciwów wobec wprowadzania GMO do obrotu;
V. mając na uwadze, że Komisja nadal wydaje zezwolenia na GMO, mimo że sama stwierdziła niedemokratyczność tego procesu, a także mimo braku poparcia ze strony państw członkowskich i mimo sprzeciwów Parlamentu;
W. mając na uwadze, że żadna zmiana w prawie nie jest konieczna, by Komisja mogła nie zatwierdzić GMO, jeżeli w komitecie odwoławczym kwalifikowana większość państw członkowskich nie opowie się za zatwierdzeniem 16 ;
X. mając na uwadze, że 8 lipca 2024 r. Stały Komitet ds. Roślin, Zwierząt, Żywności i Pasz, o którym mowa w art. 35 rozporządzenia (WE) nr 1829/2003, nie wydał opinii w głosowaniu, co oznacza, że zezwolenia nie poparła kwalifikowana większość państw członkowskich; mając na uwadze, że w wyniku głosowania 3 września 2024 r. komitet odwoławczy po raz kolejny nie wydał opinii;
1. uważa, że decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2024/2627 przekracza uprawnienia wykonawcze przewidziane w rozporządzeniu (WE) nr 1829/2003;
2. uważa, że decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2024/2627 jest niespójna z prawem Unii, gdyż nie odpowiada celowi rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 zakładającemu - zgodnie z zasadami ogólnymi określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 17 - stworzenie podstawy do zapewnienia wysokiego poziomu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, zdrowia i dobrostanu zwierząt, środowiska naturalnego oraz interesów konsumentów w związku z genetycznie zmodyfikowaną żywnością i paszą, przy jednoczesnym zagwarantowaniu skutecznego funkcjonowania rynku wewnętrznego;
3. wzywa Komisję do uchylenia decyzji wykonawczej (UE) 2024/2627 oraz do przedłożenia komitetowi nowego projektu;
4. ponownie wzywa Komisję, by nie zezwalała na wprowadzanie zmodyfikowanych genetycznie roślin zawierających geny nadające oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe; zauważa, że zezwolenie takie oznacza naruszenie art. 4 ust. 2 dyrektywy 2001/18/WE, w którym wezwano do wycofywania z GMO genów markerowych kodujących oporność na antybiotyki mogących mieć niekorzystny wpływ na zdrowie ludzkie lub środowisko;
5. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w skierowanym do posłów piśmie z 11 września 2020 r. Komisja w końcu przyznała, iż przy podejmowaniu decyzji o zezwoleniu na wprowadzenie GMO należy uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju 18 ; jest jednak głęboko rozczarowany faktem, że od tego czasu Komisja wciąż zezwala na przywóz GMO do Unii mimo sprzeciwu Parlamentu i większości państw członkowskich;
6. ponownie apeluje do Komisji o uwzględnianie zobowiązań Unii wynikających z umów międzynarodowych, takich jak paryskie porozumienie klimatyczne, Konwencja ONZ o różnorodności biologicznej i cele zrównoważonego rozwoju ONZ; ponawia apel o to, by projektom aktów wykonawczych towarzyszyło uzasadnienie wyjaśniające, w jaki sposób gwarantują one przestrzeganie zasady "nie szkodzić" 19 ;
7. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.1798 |
| Rodzaj: | Rezolucja |
| Tytuł: | Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 26 listopada 2024 r. w sprawie decyzji wykonawczej Komisji (UE) 2024/2627 zezwalającej na wprowadzenie do obrotu na mocy rozporządzenia (WE) nr 1829/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady produktów zawierających genetycznie zmodyfikowaną bawełnę COT102, składających się z niej lub z niej wyprodukowanych (2024/2835(RSP)) |
| Data aktu: | 26/11/2024 |
| Data ogłoszenia: | 04/04/2025 |