W czwartek w Sejmie odbyła się konferencja pt. „Cel – lepsze prawo. Ocena skutków zmian w Regulaminie Sejmu z 26 lipca 2024 r.”. Jej organizatorem był Gabinet Marszałka Sejmu, a wydarzenie było objęte patronatem marszałka Sejmu Szymona Hołowni. W konferencji podsumowującej pierwsze miesiące obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw uczestniczyła także wicemarszałek Dorota Niedziela. Obecni byli też parlamentarzyści, eksperci i przedstawiciele organizacji pozarządowych i przedstawiciele nauki. 

Przypomnijmy - przyjęta przez Sejm X kadencji nowelizacja Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r. weszła w życie 30 sierpnia 2024 r., a jej przepisy dotyczące konsultacji społecznych projektów ustaw zaczęły obowiązywać 31 października 2024 r. Nowelizacja Regulaminu Sejmu: wprowadziła obowiązek przeprowadzenia konsultacji społecznych poselskich i obywatelskich projektów ustaw (oraz możliwości skierowania do konsultacji projektów senackich i prezydenckich), ustanowiła wymóg sporządzania deklarowanych skutków regulacji (DSR) oraz oceny skutków regulacji (OSR), ograniczyła możliwość stosowania tzw. przyspieszonych procedur, nałożyła obowiązek uzasadniania poprawek oraz ich udostępniania w Systemie Informacyjnym Sejmu, zwiększyła responsywność wysłuchania publicznego, jak również ograniczyła tzw. zamrażarkę ustawodawczą w komisjach sejmowych.

- To, że dzisiaj, dzięki zmianom regulaminu, wprowadziliśmy system, w którym tak naprawdę trudno jest uchwalić – bez specjalnych skróceń terminów - prawo na jednym posiedzeniu, że potrzeba do tego dwóch albo trzech posiedzeń, sprawia, że jest ono dłużej eksponowane w przestrzeni publicznej, dłużej „wisi” zanim zapadnie decyzja i w związku z tym interesariusze mogą przez dłuższy czas do tego się odnieść, to - w mojej ocenie, ale nie tylko mojej, bo mamy też raporty eksperckie - wpływa nie tylko na zmniejszenie ilości stron stanowionego prawa i spowolnienie „biegunki legislacyjnej”, ale zwiększa też jakość i przejrzystość tego, co uchwalamy – powiedział marszałek Szymon Hołownia, otwierając konferencję. I dodał, że przyjął zasadę, iż projekty, które cieszą się największym zainteresowaniem w konsultacjach społecznych, trafiają do I czytania na posiedzeniu Sejmu, a nie do sejmowej komisji. – Bo skoro jest tak szerokie zainteresowanie ludzi, które wyrażają w ten sposób, to rozumiem, że potraktowanie ustawy w sposób wyróżniający ma uzasadnienie – wyjaśnił Szymon Hołownia. 

Marszałek Sejmu RP podkreślił też, że ten mechanizm konsultacji społecznych naprawdę działa. Jego zdaniem powinien być rozwijany, kontynuowany, bo dobrze służy stabilności ustrojowej państwa. - To przywracanie stabilności, przejrzystości, otwartości i prymatu merytoryki w stanowieniu prawa. Posłowie często powołują się na wyniki konsultacji społecznych. Dzięki nim dostają głos obywateli, do którego mogą się odnieść – zaznaczył.

Czytaj więcej: Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa>>
 

Cel - lepsze prawo

Jak wynika z opublikowanej przy tej okazji publikacji Kancelarii Sejmu RP zatytułowanej „Cel: Lepsze prawo. Reforma Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r. z perspektywy pierwszych miesięcy obowiązywania”, w ciągu pierwszych 5 miesięcy w  konsultacjach społecznych projektów ustaw wzięły udział 24 323 osoby, które złożyły 26 326 ankiet w ramach konsultacji społecznych 48 projektów ustaw. Najpopularniejszym w konsultacjach był  projekt ustawy o zmianie ustawy o broni i amunicji (druk sejmowy nr 867). - Głos w sprawie najaktywniej konsultowanego projektu w polskim Sejmie zabrało 8298 osób – czytamy.  

Ponadto, jak podano, podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. W  analogicznym okresie Sejmu VIII kadencji (2015–2016) było to około 37 proc. ustaw. Jednocześnie wzrósł udział projektów rządowych w uchwalonej legislacji.

Co zaś tyczy się kwestii respektowania praw opozycji, to publikacji wynika, że podczas pierwszych 31 posiedzeń Sejmu X kadencji odbyło się pierwsze czytanie aż 28 projektów ustaw zgłaszanych przez posłów opozycji, czyli trzy i półkrotnie więcej niż w toku całej IX kadencji.

Ponadto w celu uzupełnienia uzasadnienia przedłożonych propozycji 55 złożonych projektów ustaw zwrócono do wnioskodawców, niemniej jednak od czasu wejścia w życie nowelizacji Regulaminu Sejmu projekty zostały zwrócone jedynie w 14 przypadkach. Oznacza to, że wprowadzenie formularza DSR przysłużyło się lepszej jakości poselskich projektów.

Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji. Tyle samo „obywatelskich ustaw” przyjęto podczas całych 2 poprzednich kadencji Sejmu RP1. 700 osób zgłosiło swój udział do 6 wysłuchań publicznych przeprowadzonych w Sejmie X kadencji dla 10 projektów ustaw. Tyle samo wysłuchań publicznych przeprowadzono podczas VIII i IX kadencji Sejmu razem wziętych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.