1. Niniejsze sprawozdanie dotyczy projektu decyzji w sprawie AT.40401, w której Komisja stwierdza, że przedsiębiorstwa Ceske drahy, a.s ("CD"), państwowy zasiedziały dostawca usług transportu kolejowego w Czechach, oraz Österreichische Bundesbahnen 2 ("ÖBB"), państwowy zasiedziały dostawca usług transportu kolejowego w Austrii (łącznie "strony"), uczestniczyły w jednolitym i ciągłym naruszeniu art. 101 TFUE.
2. Zgodnie z projektem decyzji przedsiębiorstwa CD i ÖBB zawarły porozumienia lub stosowały praktyki uzgodnione mające na celu utrudnienie wejścia na rynek lub rozszerzania działalności ich wspólnego konkurenta RegioJet a.s. ("RegioJet") na rynkach świadczenia krajowych usług dalekobieżnego pasażerskiego przewozu koleją w Czechach, a także świadczenia międzynarodowych usług dalekobieżnego pasażerskiego przewozu koleją między Austrią a Czechami na trasie Praga-Wiedeń, przez uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczenie dostępu RegioJet do używanych wagonów kolejowych na potrzeby dalekobieżnego przewozu pasażerskiego. Ponadto zgodnie z projektem decyzji naruszenie obejmowało okres od dnia 9 maja 2012 r. do dnia 21 stycznia 2016 r.
3. Przebieg postępowania prowadzonego w tej sprawie przedstawiono w sekcjach 2, 3 i 4 niniejszego sprawozdania. W sekcji 5 przeanalizowano szereg skarg dotyczących kwestii proceduralnych wniesionych przez strony, w szczególności przedsiębiorstwo CD.
2. ETAP DOCHODZENIA
4. W okresie od dnia 28 czerwca do dnia 1 lipca 2016 r. Komisja przeprowadziła kontrole w siedzibach CD, ÖBB i [.] * .
5. W dniu 29 sierpnia 2016 r. przedsiębiorstwo CD wniosło skargę o stwierdzenie nieważności decyzji w sprawie kontroli. Skarga ta została oddalona wyrokiem z dnia 20 czerwca 2018 r. 3 , który został utrzymany w mocy wyrokiem z dnia 30 stycznia 2020 r. 4
6. W dniu [...] Komisja otrzymała od przedsiębiorstwa ÖBB wniosek o zmniejszenie grzywien zgodnie z obwieszczeniem Komisji z 2006 r. w sprawie zwalniania z grzywien i zmniejszania grzywien w sprawach kartelowych ("obwieszczenie w sprawie łagodzenia kar") 5 .
7. W okresie od grudnia 2019 r. do maja 2022 r. Komisja i strony prowadziły dyskusje i wymiany informacji na temat możliwości rozstrzygnięcia sprawy 6 .
8. W dniu 20 listopada 2020 r. Komisja wszczęła postępowanie w przedmiotowej sprawie przeciwko CD i OBB na podstawie art. 2 ust. 1 rozporządzenia nr 773/2004 7 oraz art. 11 ust. 6 rozporządzenia nr 1/2003 8 . Tego samego dnia Komisja tymczasowo przyznała przedsiębiorstwu OBB zmniejszenie w ramach pierwszego przedziału zmniejszania grzywien (tj. 30-50 %) na podstawie obwieszczenia w sprawie łagodzenia kar z 2006 r.
3. PROCEDURA PISEMNA
3.1. Pisemne zgłoszenie zastrzeżeń
9. W dniu 10 czerwca 2022 r. Komisja przyjęła pisemne zgłoszenie zastrzeżeń skierowane do przedsiębiorstw CD i OBB, o którym zostały one powiadomione w dniu 13 czerwca 2022 r.
10. W pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń Komisja wstępnie stwierdziła, że przedsiębiorstwa CD i OBB uczestniczyły w jednolitym i ciągłym naruszeniu art. 101 ust. 1 TFUE. Dokładniej rzecz ujmując, zgodnie z pisemnym zgłoszeniem zastrzeżeń domniemane naruszenie polegało na porozumieniach lub praktykach uzgodnionych między stronami, mających na celu utrudnienie wejścia na rynek lub rozszerzenia działalności przedsiębiorstwa RegioJet poprzez uniemożliwienie, utrudnienie lub ograniczeni dostępu RegioJet do używanych wagonów kolejowych na potrzeby dalekobieżnego przewozu pasażerskiego.
11. W pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń Komisja wstępnie stwierdziła, że strony są potencjalnymi konkurentami na rynku świadczenia międzynarodowych usług pasażerskiego przewozu koleją na trasie Praga-Wiedeń oraz na rynku świadczenia krajowych usług dalekobieżnego pasażerskiego przewozu koleją w Czechach oraz że uzgodniły, że podejmą działania mające na celu zamknięcie dostępu do rynku ich wspólnemu konkurentowi RegioJet, odmawiając mu ważnego zasobu, tj. używanych wagonów kolejowych na potrzeby dalekobieżnego przewozu pasażerskiego. W związku z tym w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń Komisja wstępnie zakwalifikowała to zachowanie jako kartel w formie zbiorowego bojkotu.
12. Domniemane naruszenie obejmowało całe terytorium Czech oraz trasę Praga-Wiedeń i trwało od dnia 9 maja 2012 r. do dnia 21 stycznia 2016 r.
3.2. Dostęp do akt
13. W dniu 21 czerwca 2022 r. DG ds. Konkurencji przekazała osobiście przedsiębiorstwu OBB płytę DVD zawierającą dostępną część akt sprawy.
14. W dniu 23 czerwca 2022 r. DG ds. Konkurencji dostarczyła przedsiębiorstwu CD płytę DVD zawierającą dostępną część akt sprawy za pośrednictwem kuriera. Wcześniej, w dniach 16 i 19 kwietnia 2021 r., przedsiębiorstwu CD przyznano dostęp do oświadczeń OBB w ramach programu łagodzenia kar za pośrednictwem środków wirtualnego dostępu 9 .
15. W dniu 29 lipca 2022 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się do DG ds. Konkurencji o dalszy dostęp do akt. W wiadomości e-mail z dnia 9 sierpnia 2022 r. DG ds. Konkurencji odrzuciła wniosek CD o dalszy dostęp do akt.
16. W dniu 15 sierpnia 2022 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające otrzymał od przedsiębiorstwa CD wniosek o dalszy dostęp do akt na podstawie art. 7 ust. 1 decyzji 2011/695/UE ("wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r.") 10 .
17. W dniu 25 sierpnia 2022 r. DG ds. Konkurencji przedstawiła przedsiębiorstwu CD pewne wyjaśnienia dotyczące niektórych dokumentów objętych wnioskiem na podstawie art. 7.
18. W dniach 23 i 25 listopada 2022 r. na wniosek urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające i po skontaktowaniu się z podmiotami przekazującymi informacje DG ds. Konkurencji udzieliła dalszego dostępu do niektórych dokumentów objętych wnioskiem przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r. 11 DG ds. Konkurencji przyznała przedsiębiorstwu CD termin do dnia 30 grudnia 2022 r. na przedstawienie wszelkich dodatkowych uwag dotyczących tych dokumentów. W dniu 1 grudnia 2022 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się o przedłużenie tego terminu do dnia 31 stycznia 2022 * r. W dniu 7 grudnia 2022 r. DG ds. Konkurencji przedłużyła termin do dnia 16 stycznia 2023 r., w którym to dniu przedsiębiorstwo CD przedstawiło dodatkowe uwagi dotyczące dokumentów.
19. W dniu 11 lipca 2023 r. zgodnie z art. 8 ust. 2 decyzji 2011/695/UE przedsiębiorstwo OBB skierowało do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające zastrzeżenia dotyczące dalszego ujawnienia niektórych danych osobowych zawartych w dokumentach OBB.
20. W dniu 25 lipca 2023 r., aby odnieść się do uwag przedstawionych przez przedsiębiorstwo CD w odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń dotyczących dostępu do protokołów spotkań, DG ds. Konkurencji, po dokonaniu przeglądu ówczesnych zapisów rozmów telefonicznych i spotkań, zapewniła CD dostęp do protokołów trzech spotkań, które odbyły się między Komisją a przedstawicielami OBB i [...] w latach 2017, 2018 i 2021 12 . W dniu 22 sierpnia 2023 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło uwagi w przedmiocie tych protokołów.
21. W dniu 20 września 2023 r. na wniosek urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające i po skontaktowaniu się z podmiotami przekazującymi informacje DG ds. Konkurencji udzieliła przedsiębiorstwu CD dalszego dostępu z wykorzystaniem nowych nieopatrzonych klauzulą poufności wersji niektórych dokumentów z akt 13 i wyznaczyła dzień 4 października 2023 r. jako dodatkowy termin na przedstawienie ewentualnych dodatkowych uwag dotyczących tych dokumentów. W dniu 25 września 2023 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się o przedłużenie tego terminu, a DG ds. Konkurencji dokonała przedłużenia do dnia 13 października 2023 r., w którym to dniu przedsiębiorstwo CD przedstawiło dodatkowe uwagi 14 .
22. W dniu 21 września 2023 r. w odpowiedzi na wniosek przedsiębiorstwa OBB z dnia 11 lipca 2023 r. 15 urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające przyjął decyzję na podstawie art. 8 decyzji 2011/695/UE zezwalającą na ujawnienie przedsiębiorstwu CD niektórych danych osobowych zawartych w dokumentach OBB ("decyzja na podstawie art. 8 skierowana do przedsiębiorstwa OBB"). W dniu 18 października 2023 r. DG ds. Konkurencji udzieliła przedsiębiorstwu CD dalszego dostępu do tych informacji i wyznaczyła dodatkowy termin na przedstawienie ewentualnych dodatkowych uwag dotyczących nowo udostępnionych informacji przypadający dnia 2 listopada 2023 r. 16
23. W dniu 25 października 2023 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się do DG ds. Konkurencji o a) przedłużenie do dnia 16 listopada 2023 r. terminu, o którym mowa w poprzednim punkcie, i b) udzielenie dostępu do decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB oraz do "[.] innych jeszcze nieujawnionych dokumentów, które zostały włączone do akt Komisji po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń w dniu 10 czerwca 2022 r. (jeżeli takie istnieją)".
24. W dniu 27 października 2023 r. DG ds. Konkurencji przedłużyła termin zgodnie z wnioskiem przedsiębiorstwa CD. W dniu 16 listopada 2023 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło uwagi na temat informacji udostępnionych w dniu 18 października 2023 r.
25. W dniu 1 grudnia 2023 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające przyjął decyzję w sprawie części wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r., w odniesieniu do których nie przyjęto rozstrzygnięci wcześniej (jak opisano w pkt 17, 18 i 21-22) ("decyzja na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r.").
26. W dniu 20 grudnia 2023 r. DG ds. Konkurencji poinformowała przedsiębiorstwo CD, że zamierza ujawnić przedsiębiorstwu OBB informacje zawarte w odpowiedzi CD z dnia 14 lipca 2023 r. na wezwanie do udzielenia informacji z dnia 15 czerwca 2023 r. ("odpowiedź na wezwanie do udzielenia informacji z dnia 14 lipca 2023 r.") 17 i wyznaczyła termin na przekazanie sprawy urzędnikowi przeprowadzającemu spotkanie wyjaśniające do dnia 7 stycznia 2024 r., jeżeli przedsiębiorstwo CD chciałoby zgłosić sprzeciw wobec planowanego ujawnienia.
27. W dniu 5 stycznia 2024 r. przedsiębiorstwo CD skierowało do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające, zgodnie z art. 8 decyzji 2011/695/UE, zastrzeżenia wobec ujawnienia przedsiębiorstwu OBB niektórych informacji zawartych w odpowiedzi na wezwanie do udzielenia informacji z dnia 14 lipca 2023 r.
28. W dniu 10 stycznia 2024 r. w odpowiedzi na wniosek przedsiębiorstwa CD o dalszy dostęp z dnia 25 października 2023 r. DG ds. Konkurencji przekazała przedsiębiorstwu CD nieopatrzoną klauzulą poufności wersję pisma przedsiębiorstwa OBB z dnia 20 lutego 2023 r. [...] i wskazała, że warunki określone w pkt 27 akapit drugi obwieszczenia dotyczącego zasad dostępu do akt 18 nie zostały spełnione w odniesieniu do innych dokumentów umieszczonych w aktach Komisji po przyjęciu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń. Ponadto DG ds. Konkurencji odrzuciła wniosek przedsiębiorstwa CD o udzielenie dostępu do decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB. W dniu 28 lutego 2024 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło uwagi dotyczące pisma OBB z dnia 20 lutego 2023 r.
29. W dniu 28 lutego 2024 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające otrzymał od przedsiębiorstwa CD nowy wniosek o dalszy dostęp do akt zgodnie z art. 7 ust. 1 decyzji 2011/695/UE i odnoszący się do odpowiedzi DG ds. Konkurencji z dnia 10 stycznia 2024 r. ("wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r.").
30. W dniu 15 marca 2024 r. w odpowiedzi na wniosek przedsiębiorstwa CD z dnia 5 stycznia 2024 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające przyjął decyzję na podstawie art. 8 decyzji 2011/695/UE zezwalającą na ujawnienie przedsiębiorstwu OBB informacji zawartych w odpowiedzi na wezwanie do udzielenia informacji z dnia 14 lipca 2023 r. ("decyzja na podstawie art. 8 skierowana do przedsiębiorstwa CD").
31. W dniu 10 czerwca 2024 r. na wniosek urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające i po skontaktowaniu się z OBB DG ds. Konkurencji udzieliła przedsiębiorstwu CD dalszego dostępu do informacji na temat wewnętrznych wycen taboru przedsiębiorstwa OBB za pośrednictwem nowych nieopatrzonych klauzulą poufności wersji niektórych dokumentów z akt 19 i wyznaczyła dodatkowy termin na przedstawienie ewentualnych dodatkowych uwag dotyczących tych dokumentów przypadający na dzień 24 czerwca 2024 r. Ponadto w dniu 11 czerwca 2024 r. DG ds. Konkurencji zapewniła przedsiębiorstwu CD dostęp do nieopatrzonej klauzulą poufności wersji załączników do odpowiedzi przedsiębiorstwa OBB na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, z tym samym terminem na przedstawienie ewentualnych dodatkowych uwag. Na wniosek przedsiębiorstwa CD DG ds. Konkurencji przedłużyła termin zgłaszania dodatkowych uwag do dnia 19 lipca 2024 r. Ponadto w dniu 11 czerwca 2024 r. DG ds. Konkurencji zapewniła OBB dostęp do nieopatrzonej klauzulą poufności wersji załączników do odpowiedzi przedsiębiorstwa CD na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, z tym samym terminem na przedstawienie ewentualnych dodatkowych uwag.
32. W dniu 12 lipca 2024 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające przyjął decyzję w sprawie wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. ("decyzja na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r.").
33. Odpowiednio w dniach 24 czerwca 2024 r. i 19 lipca 2024 r. przedsiębiorstwa OBB i CD przedstawiły dodatkowe uwagi dotyczące informacji udostępnionych w czerwcu 2024 r. W dniu 26 lipca 2024 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło pisemne uwagi dotyczące pisma OBB z dnia 24 czerwca 2024 r.
34. Wnioski przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r. i 28 lutego 2024 r. oraz sposób, w jaki rozpatrzono dostęp do akt w ramach tych postępowań, oceniono w sekcji 5.5.
3.3. Pisemna odpowiedź na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń
35. DG ds. Konkurencji pierwotnie wyznaczyła przedsiębiorstwom CD i OBB termin dwunastu tygodni na przedstawienie pisemnej odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń. Pierwotny termin na udzielenie odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń upłynął zatem w dniu 16 września 2022 r. w przypadku przedsiębiorstwa CD i w dniu 14 września 2022 r. w przypadku przedsiębiorstwa OBB.
36. We wniosku z dnia 29 lipca 2022 r. skierowanym do DG ds. Konkurencji przedsiębiorstwo CD zwróciło się o potwierdzenie, że termin udzielenia odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń nie rozpoczął biegu lub został zawieszony, lub ewentualnie o przedłużenie terminu na udzielenie pisemnej odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń o "co najmniej dodatkowe dwanaście tygodni" do "co najmniej 9 grudnia 2022 r.".
37. W dniu 9 sierpnia 2022 r. DG ds. Konkurencji odrzuciła te wnioski.
38. W dniu 15 sierpnia 2022 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające o potwierdzenie, że termin udzielenia odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń został zawieszony, lub o przedłużenie terminu udzielenia odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń do co najmniej 23 grudnia 2022 r. W wiadomości e-mail z dnia 25 sierpnia 2022 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające odrzucił wniosek o zawieszenie terminu na złożenie pisemnej odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń i przedłużył go do dnia 30 września 2022 r. zgodnie z art. 9 ust. 1 decyzji 2011/695/UE.
39. W dniu 14 września 2022 r. przedsiębiorstwo OBB przekazało pisemną odpowiedź na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń ("odpowiedź przedsiębiorstwa OBB na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń"). W swojej odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń przedsiębiorstwo OBB zwróciło się o możliwość złożenia ustnych wyjaśnień.
40. W dniu 30 września 2022 r. przedsiębiorstwo CD przekazało pisemną odpowiedź na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń ("odpowiedź przedsiębiorstwa CD na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń"). W swojej odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń przedsiębiorstwo CD zwróciło się o możliwość złożenia ustnych wyjaśnień.
41. W dniu 15 listopada 2022 r. DG ds. Konkurencji przekazała przedsiębiorstwom CD i OBB nieopatrzoną klauzulą poufności wersję odpowiedzi drugiej strony na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń.
3.4. Zainteresowana osoba trzecia
42. W dniu 2 listopada 2022 r. przedsiębiorstwo RegioJet złożyło wniosek o wysłuchanie w wyżej wymienionym postępowaniu w charakterze zainteresowanej osoby trzeciej oraz o zaproszenie do złożenia ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym.
43. W dniu 9 listopada 2022 r. wydałem decyzję, w której stwierdziłem, że przedsiębiorstwo RegioJet wykazało wystarczający interes w rozumieniu art. 27 ust. 3 rozporządzenia nr 1/2003, art. 13 rozporządzenia nr 773/2004 i art. 5 decyzji 2011/695/UE, aby zostało dopuszczone do postępowania jako zainteresowana osoba trzecia. W decyzji tej zwróciłem się do DG ds. Konkurencji, na podstawie art. 13 ust. 1 rozporządzenia nr 773/2004, o poinformowanie przedsiębiorstwa RegioJet na piśmie o charakterze i przedmiocie postępowania oraz o wyznaczenie terminu, w którym RegioJet może przedstawić swoje stanowisko na piśmie.
44. W dniu 10 listopada 2022 r. poinformowałem przedsiębiorstwa CD i OBB, że przedsiębiorstwo RegioJet zostało dopuszczone do udziału w postępowaniu jako zainteresowana osoba trzecia.
45. W dniu 15 listopada 2022 r. przedsiębiorstwo CD złożyło istotne wnioski dotyczące poufności w związku
z projektem streszczenia przygotowanym przez DG ds. Konkurencji w celu poinformowania przedsiębiorstwa
RegioJet na piśmie o charakterze i przedmiocie postępowania.
46. W dniu 17 listopada 2022 r. DG ds. Konkurencji odrzuciła większość wniosków zawartych w tym wniosku
dotyczącym poufności 20 i poinformowała przedsiębiorstwo CD, że jest uprawnione do przekazania sprawy
urzędnikowi przeprowadzającemu spotkanie wyjaśniające w przypadku braku porozumienia. DG ds. Konkurencji zwróciła się do przedsiębiorstwa CD o ewentualne przekazanie sprawy do dnia 21 listopada 2022 r.
47. W dniu 21 listopada 2022 r. przedsiębiorstwo CD poinformowało urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające o odrzuceniu na podstawie art. 8 ust. 2 decyzji 2011/695/UE.
48. W dniu 24 listopada 2022 r. w oczekiwaniu na decyzję w sprawie wniosku, o którym mowa w poprzednim punkcie, DG ds. Konkurencji wskazała przedsiębiorstwu RegioJet komunikat prasowy z dnia 10 czerwca 2022 r. dotyczący przyjęcia pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń i zawierający pewne ograniczone informacje na temat przedmiotu postępowania 21 . Przedsiębiorstwu RegioJet wyznaczono termin na przedstawienie pisemnych uwag do dnia 30 listopada 2022 r.
49. W dniu 30 listopada 2022 r. przedsiębiorstwo RegioJet przedstawiło pisemne uwagi w związku z komunikatem prasowym i potwierdziło swoją gotowość do udziału w spotkaniu wyjaśniającym.
50. W dniu 6 grudnia 2022 r. wydałem decyzję, w której uznałem, że należy umożliwić przedsiębiorstwu RegioJet przedstawienie uwag podczas spotkania wyjaśniającego.
51. W dniu 9 grudnia 2022 r. przyjąłem decyzję, w której odrzuciłem zastrzeżenia przedsiębiorstwa CD wobec ujawnienia zainteresowanej osobie trzeciej niektórych informacji zawartych w streszczeniu, o którym mowa w przypisie 20, i wskazałem, że informacje te nie zostaną ujawnione przed upływem dziesięciu dni od dnia powiadomienia o decyzji. Informacje te nie były zatem dostępne przedsiębiorstwu RegioJet podczas spotkania wyjaśniającego, które odbyło się w dniach 13 i 14 grudnia 2022 r. 22
52. W dniu 13 grudnia 2022 r. przedsiębiorstwo RegioJet uczestniczyło w spotkaniu wyjaśniającym w formie prezentacji. Ze względu na wnioski przedsiębiorstwa CD dotyczące poufności, o których mowa w pkt 45 i 47, przedsiębiorstwo RegioJet nie mogło uczestniczyć w pozostałej części spotkania wyjaśniającego, w tym w prezentacji przedstawionej przez zespół zajmujący się sprawą.
53. Jak wskazałem na spotkaniu wyjaśniającym, uznałem tę sytuację za niezadowalającą 23 . Na spotkaniu wyjaśniającym ogłosiłem również, że w dniu 9 grudnia 2022 r. postanowiłem odrzucić wnioski przedsiębiorstwa CD dotyczące poufności i odnoszące się do streszczenia przygotowanego przez DG ds. Konkurencji 24 .
54. W dniu 26 stycznia 2023 r. przedsiębiorstwo RegioJet otrzymało dostęp do streszczenia i zwrócono się do niego o przedstawienie uwag do dnia 10 lutego 2023 r. W dniu 10 lutego 2023 r. przedsiębiorstwo RegioJet przedstawiło te uwagi. W dniu 21 marca 2023 r. przedsiębiorstwo CD udzieliło odpowiedzi na te uwagi.
4. SPOTKANIE WYJAŚNIAJĄCE I PÓŹNIEJSZA PROCEDURA
4.1. Spotkanie wyjaśniające
55. Spotkanie wyjaśniające odbyło się w dniu 13 grudnia i rano 14 grudnia 2022 r. Spotkanie wyjaśniające było prowadzone w języku angielskim po tym, jak strony wskazały, że zamierzają przedstawić swoje opinie wyłącznie w języku angielskim i że dla nich nie będzie potrzebne tłumaczenie ustne na język czeski lub niemiecki 25 .
56. Zgodnie z pkt 108 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych stałą obecność wyższej kadry kierowniczejDG ds. Konkurencji zapewniał udział [...] (zastępcy dyrektora generalnego odpowiedzialnego za przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję i nadużywaniu pozycji dominującej) i [...] (dyrektora COMP/F). [.] (kancelaria Margrethe Vestager) również uczestniczył w spotkaniu. Innymi przedstawicielami w imieniu Komisji byli między innymi: [.] (osoba prowadząca daną sprawę, kierownik działu COMP/F1) i [.] (osoba prowadząca daną sprawę, zastępca kierownika działu COMP/F1) oraz pozostali członkowie zespołu zajmującego się sprawą i Zespołu Głównego Ekonomisty, jeden członek Służby Prawnej oraz dwóch przedstawicieli Dyrekcji Generalnej ds. Mobilności i Transportu (DG MOVE). Ponadto w spotkaniu wyjaśniającym uczestniczyli fizycznie przedstawiciele organów ochrony konkurencji dwóch państw członkowskich oraz zdalnie przedstawiciele organów ochrony konkurencji pięciu dodatkowych państw członkowskich 26 .
57. Poniższe punkty zawierają streszczenie opinii stron, które zaprezentowano na spotkaniu wyjaśniającym.
58. Jak opisano w pkt 52, przedsiębiorstwo RegioJet dokonało prezentacji na podstawie informacji wskazanych w pkt 48i nie mogło być obecne na pozostałej części spotkania wyjaśniającego.
59. W swojej prezentacji przedsiębiorstwo RegioJet wskazało, że posiada niewiele informacji na temat przedmiotu sprawy i uzyskało je z mediów. W latach 2009-2012 przedsiębiorstwo RegioJet mogło kupić wiele wagonów od OBB, a współpraca była doskonała. Od 2012 r. przedsiębiorstwu RegioJet zaczęło mieć trudności z uzyskaniem używanych wagonów od OBB, a ceny znacznie wzrosły. W rezultacie przedsiębiorstwo RegioJet nie kupowało wagonów od OBB po 2012 r. Przedsiębiorstwo RegioJet twierdziło, że w związku z tym rozszerzenie jego działalności i nowe projekty uległy opóźnieniu, a jego zdolność do obniżenia kosztów w przeliczeniu na miejsce siedzące była ograniczona. Od 2017 r. po rozpoczęciu działalności przez przedsiębiorstwo RegioJet na trasie Praga-Wiedeń przedsiębiorstwo OBB zaprzestało sprzedaży używanych wagonów wszystkim przedsiębiorstwom.
60. W swoich prezentacjach przedsiębiorstwo OBB argumentowało, że podtrzymuje swój wniosek o złagodzenie kar i że oświadczenia przedsiębiorstwa były prawidłowe. Sprzeciwiło się jednak niektórym ustaleniom Komisji, które wykraczałyby poza oświadczenia przedsiębiorstwa. W szczególności przedsiębiorstwo OBB zakwestionowało domniemane rozpoczęcie naruszenia (tj. 9 maja 2012 r.). Twierdziło, że dokument "Wspólne wyzwania" nie był wystarczającą podstawą do stwierdzenia, że naruszenie rozpoczęło się w dniu 9 maja 2012 r. Według przedsiębiorstwa OBB przed dniem 7 września 2012 r. nie osiągnięto porozumienia.
61. Ponadto przedsiębiorstwo OBB zakwestionowało podejście polegające na przypisaniu OBB połowy obrotu osiągniętego przez przedsiębiorstwo CD na czeskim rynku usług dalekobieżnego pasażerskiego przewozu koleją w celu ustalenia kwoty podstawowej grzywny. Przedsiębiorstwo OBB twierdziło, że zamierzone podejście nie znajduje żadnej podstawy w pkt 18 wytycznych w sprawie grzywien 27 , który nie stosuje się bezpośrednio ani odpowiednio. Przedsiębiorstwo OBB twierdziło, że nigdy nie prowadziło działalności na czeskim rynku krajowym i nie ma wystarczających dowodów na istnienie potencjalnego stosunku konkurencyjnego na tym rynku. W każdym razie przedsiębiorstwo OBB twierdziło, że nie wszystkie obroty przedsiębiorstwa CD z czeskich usług dalekobieżnych były istotne, a Komisja nie zidentyfikowała właściwie rynku, na który koncentracja wywiera wpływ.
62. Przedsiębiorstwo OBB twierdziło również, że przedsiębiorstwa CD i OBB miały różne role, interesy i wkłady i Komisja powinna wziąć je pod uwagę przy ustalaniu wysokości grzywien. W szczególności przedsiębiorstwo OBB skrytykowało Komisję za ignorowanie wiodącej roli odgrywanej przez przedsiębiorstwo CD oraz prokonkurencyjnych aspektów ogólnej polityki OBB polegającej na sprzedaży, a nie złomowaniu taboru. Ponadto przedsiębiorstwo OBB stwierdziło, że nie miało żadnego interesu gospodarczego na rynku czeskim. Dodatkowo przedsiębiorstwo OBB wskazało, że jego kadra kierownicza najwyższego szczebla nie była zaangażowana w naruszenie i że miało ono miejsce wyłącznie na poziomie operacyjnym.
63. Przedsiębiorstwo OBB twierdziło zatem, że proponowane przypisanie OBB połowy obrotów przedsiębiorstwa CD w Czechach narusza zasady niedyskryminacji i proporcjonalności.
64. W swoich prezentacjach przedsiębiorstwo CD przedstawiło zarzut szeregu błędów w ustaleniach faktycznych i ocenie zawartych w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń.
65. Pod względem faktycznym przedsiębiorstwo CD argumentowało, że w aktach sprawy nie ma dowodów na jakiekolwiek bezprawne porozumienie lub zmowę między przedsiębiorstwami OBB i CD. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że nie ma bezpośrednich dowodów na istnienie kartelu, a pisemne zgłoszenie zastrzeżeń wynikało z piętnastu odrębnych zdarzeń, z których trzy wykraczały poza odnośny okres domniemanego naruszenia, sześć było nieistotnych lub sprzecznych z domniemanym naruszeniem, a pięć dotyczyło, przynajmniej częściowo, wagonów sprzedanych przedsiębiorstwu RegioJet. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja przeinaczyła fakty przez dokonanie wybiórczej interpretacji dowodów i zdarzeń. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że sprzedaż prowadzona przez przedsiębiorstwo OBB była przedmiotem umowy o wyłączności (prawo odmowy) zawartej z RegioJet lub decyzji swobodnie podejmowanej przez OBB i podlegała zasadzie najwyższej oferty. Przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że w kontekście sprzedaży, którą można uznać za istotną, przedsiębiorstwo OBB sprzedało 99 wagonów przedsiębiorstwu RegioJet i jedynie 45 wagonów przedsiębiorstwu CD.
66. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że wniosek OBB o złagodzenie kar nie był wiarygodny i Komisja nie powinna była się na nim opierać. W szczególności przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że chronologia wydarzeń wskazuje na podejrzany charakter przyznania się do winy przez przedsiębiorstwo OBB oraz że wniosek o złagodzenie kar mógł zostać złożony w celu rozwiązania wielu niepowiązanych ze sobą spraw. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja zmuszała OBB do zmiany wniosku o złagodzenie kar lub wywierała bezprawny nacisk na przedsiębiorstwo w celu zmiany tego wniosku 28 .
67. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że nie istniał kartel w formie zbiorowego bojkotu. W szczególności przedsiębiorstwo CD twierdziło, że w rozpatrywanym okresie nie istniał żaden horyzontalny związek między przedsiębiorstwami CD i OBB na żadnym rynku, a w szczególności na rynku wyższego szczebla używanych wagonów i rynku niższego szczebla dalekobieżnego transportu kolejowego. W szczególności przedsiębiorstwo CD twierdziło, że OBB i CD nie były potencjalnymi konkurentami na czeskich krajowych rynkach przewozu pasażerskiego ani na trasie Praga-Wiedeń, na której współpracowały w ramach projektu Railjet. Przedsiębiorstwo CD skrytykowało Komisję za nieprawidłowe przeanalizowanie, czy strony były potencjalnymi konkurentami, a w szczególności ich zdolności, zachęt i zamiaru wejścia na rynki właściwe.
68. Przedsiębiorstwo CD twierdziło również, że klasyfikacja domniemanego zachowania jako ograniczenia ze względu na cel była nieprawidłowa, w związku z czym Komisja powinna była ocenić jego rzeczywiste skutki i przeanalizować rynki właściwe. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że w sytuacji alternatywnej przedsiębiorstwo RegioJet mogłoby potencjalnie kupić maksymalnie sześć dodatkowych wagonów, co mogło skutkować powstaniem jednego dodatkowego pociągu zespołowego. W związku z tym zdaniem przedsiębiorstwa CD w żadnym wypadku domniemane porozumienie nie mogło mieć skutku w postaci wykluczenia przedsiębiorstwa RegioJet. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że RegioJet nie było ograniczone pod względem zakupu wagonów i miało wiele innych możliwości zakupu wagonów pasażerskich.
69. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ponieważ stosunki między CD a OBB są czysto wertykalne, domniemane porozumienie powinno umożliwiać korzystanie z wyłączeń grupowych dotyczących porozumień wertykalnych jako jednostronne porozumienie wertykalne, biorąc pod uwagę udziały stron w rynku, a także z doktryny de minimis. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że domniemane porozumienie należało ocenić jako ograniczenie dodatkowe względem współpracy w ramach Railjet.
70. Przedsiębiorstwo CD twierdziło również, że domniemane porozumienie nie stanowiło jednolitego i ciągłego naruszenia, ponieważ brakowało wymaganych elementów, tj. ogólnego planu, identycznego przedmiotu indywidualnych działań, wkładu zachowania każdego przedsiębiorstwa w osiągnięcie wspólnego celu oraz wiedzy przedsiębiorstwa CD na temat działań OBB lub ich przewidywalności.
71. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że nie mogło racjonalnie przewidzieć, iż domniemane porozumienie będzie postrzegane jako antykonkurencyjne, a zachowanie przedsiębiorstwa CD nie było ani umyślne, ani wynikające z zaniedbania. W związku z tym nie należy nakładać grzywny. W każdym razie metoda ustalania grzywny była błędna i nieprawidłowa w odniesieniu do wartości sprzedaży, wagi naruszenia i czasu trwania domniemanego naruszenia.
72. Ponadto w swoich prezentacjach przedsiębiorstwo CD sformułowało również zarzut pewnych błędów proceduralnych, które opisano i oceniono w następnej sekcji.
4.2. Procedura po spotkaniu wyjaśniającym
73. W dniu 31 stycznia 2023 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło dodatkowe uwagi na temat niektórych wydarzeń, które miały miejsce po odpowiedzi przedsiębiorstwa CD na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, w szczególności na temat odpowiedzi przedsiębiorstwa OBB na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń oraz uwag przedstawionych przez przedsiębiorstwo RegioJet w dniu 30 listopada 2022 r. 29
74. Jak wskazano w pkt 31, w dniu 11 czerwca 2024 r. DG ds. Konkurencji zapewniła przedsiębiorstwom CD i OBB dostęp do nieopatrzonej klauzulą poufności wersji załączników do odpowiedzi drugiej strony na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń.
75. W dniu 20 września 2024 r. DG ds. Konkurencji odbyła spotkanie na temat stanu prac z przedsiębiorstwem OBB, a w dniu 25 września 2024 r. z przedsiębiorstwem CD.
76. W dniu 2 października 2024 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się do DG ds. Konkurencji o zorganizowanie spotkania zgodnie z pkt 70 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych 30 oraz o "właściwe poinformowanie o zaktualizowanej metodzie ustalania grzywien i o uzyskanie odpowiedniej możliwości przedstawienia uwag na ten temat". W dniu 9 października 2024 r. DG ds. Konkurencji odrzuciła te wnioski.
77. W dniu 10 października 2024 r. przedsiębiorstwo CD wysłało pismo do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające, w którym podsumowało i powtórzyło szereg skarg dotyczących kwestii proceduralnych. W szczególności przedsiębiorstwo CD twierdziło, że - jak wynika ze spotkania na temat stanu prac w dniu 25 września 2024 r. - decyzja, którą Komisja planuje przyjąć, może obejmować "kwestie prawne i faktyczne, które nie zostały odpowiednio zgłoszone przedsiębiorstwu CD" (w szczególności metodę ustalania grzywien), że "konieczne jest drugie spotkanie wyjaśniające", że w dochodzeniu doszło do "poważnych błędów", które nie zostały "naprawione", że błędy proceduralne, a w szczególności domniemany brak ujawnienia protokołów spotkań mogą skutkować stwierdzeniem nieważności decyzji, a także że należy zorganizować spotkanie zgodnie z pkt 70 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych. W dniu 18 października 2024 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające odpowiedział na to pismo.
5. ARGUMENTY PROCEDURALNE
78. W niniejszej sekcji omówiono argumenty proceduralne przedstawione przez strony, a w szczególności przez przedsiębiorstwo CD 31 , podczas spotkania wyjaśniającego, w odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń oraz w kilku pismach przedstawionych po odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń 32 .
5.1. Przymus lub bezprawny nacisk w odniesieniu do wniosku przedsiębiorstwa OBB o złagodzenie kar i oświadczeń przedsiębiorstwa
79. W odniesieniu do wniosku o złagodzenie kar i oświadczeń przedsiębiorstwa OBB 33 przedsiębiorstwo CD twierdziło między innymi, że Komisja zmuszała OBB do zmiany wniosku o złagodzenie kar lub wywierała bezprawny nacisk na przedsiębiorstwo, by zmieniło ten wniosek, aby dopasować go do narracji Komisji 34 . W ogólnym ujęciu przedsiębiorstwo CD twierdziło, że nie są one wiarygodne, o czym świadczy ich niespójność, istnienie sprzecznych z nimi dowodów oraz kontekst ich przedłożenia. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że w niektórych protokołach spotkań istnieją znamiona porozumienia quid pro quo między Komisją a OBB w celu rozwiązania wielu niepowiązanych ze sobą spraw.
80. Zarzut przedsiębiorstwa CD, że Komisja mogła zmuszać przedsiębiorstwo OBB do zmiany lub dostosowania wniosku o złagodzenie kar lub wywierać na nie bezprawny nacisk w tym zakresie, był bardzo poważny.
81. W związku z tym na spotkaniu wyjaśniającym zapytałem przedsiębiorstwo OBB, czy kiedykolwiek doświadczyło przymusu lub presji ze strony Komisji, jak twierdzi przedsiębiorstwo CD, lub odczuwało taki przymus lub presję. Przedsiębiorstwo OBB odpowiedziało jednoznacznie przecząco.
82. Ponadto elementy wskazane przez przedsiębiorstwo CD jako świadczące o istnieniu przymusu lub bezprawnego nacisku ze strony Komisji w odniesieniu do wniosku przedsiębiorstwa OBB o złagodzenie kar i oświadczeń przedsiębiorstwa wydają mi się mieć charakter spekulatywny. Faktycznie istnienie ewentualnych sprzeczności w oświadczeniach przedsiębiorstwa, ciąg zdarzeń związanych z ich przedstawieniem oraz odniesienia do różnych spraw omawianych podczas spotkań przedsiębiorstwa OBB i Komisji niekoniecznie stanowią znamiona jakiegokolwiek przymusu lub porozumienia quid pro quo i w żadnym razie nie pozwalają na wyciągnięcie wniosków w tym względzie.
5.2. Bezstronna ocena dowodów
83. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja naruszyła zasadę dobrej administracji przez brak dokonania prawidłowej i bezstronnej oceny dowodów oraz wykazanie stronniczości strony oskarżycielskiej 35 . Zdaniem przedsiębiorstwa CD Komisja w nadmiernym stopniu i w sposób bezkrytyczny oparła się na wniosku o złagodzenie kar (który, jak wspomniano, uważa za niewiarygodny) i w niewystarczającym stopniu uwzględniła fakty i dowody sprzeczne z tym wnioskiem oraz z wnioskami zawartymi w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń, a jednocześnie wyolbrzymiała lub błędnie zinterpretowała inne dowody na poparcie swoich zarzutów. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja powinna była przeprowadzić dalsze dochodzenie w sprawie domniemanego zachowania i nie zapewniła wymaganych standardów dowodu. W szczególności przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja powinna była zasięgnąć opinii kluczowych pracowników przedsiębiorstwa OBB (w szczególności [...]) i umożliwić ich przesłuchanie.
84. Art. 41 Karty ustanawia prawo do dobrej administracji, zgodnie z którym Komisja jest zobowiązana działać bezstronnie, sprawiedliwie i terminowo. W postępowaniu administracyjnym zasada dobrej administracji wymaga od właściwej instytucji starannego i bezstronnego zbadania wszystkich istotnych okoliczności danej sprawy 36 . Komisja dysponuje jednak swobodą uznania co do tego, czy należy przyjąć dalsze środki dochodzeniowe 37 . Brak dalszej oceny niektórych argumentów i dalszego dochodzenia można wyjaśnić korzystaniem przez Komisję z tej swobody uznania. Do przedsiębiorstw należy zatem udowodnienie, że wnioski Komisji można wytłumaczyć jedynie tym, że są one stronnicze, a nie zgodnym z prawem korzystaniem z przysługującej jej swobody uznania przy prowadzeniu dochodzenia 38 . Wymóg bezstronności obejmuje z jednej strony subiektywną bezstronność, rozumianą w ten sposób, że żaden pracownik danej instytucji zajmujący się sprawą nie może w jakikolwiek sposób okazywać stronniczości lub osobistych uprzedzeń, a z drugiej strony obiektywną bezstronność, rozumianą w ten sposób, że po stronie instytucji muszą istnieć dostateczne gwarancje, by wykluczyć wszelkie uzasadnione wątpliwości dotyczące stronniczości 39 . Ponadto prawo Unii przewiduje system kontroli sądowej decyzji Komisji, w szczególności dotyczących procedur stosowania art. 101 TFUE, który zapewnia wszystkie gwarancje wymagane przez art. 47 Karty 40 .
85. Ponadto zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Komisja może oprzeć swoje ustalenia dotyczące naruszenia dokonanego przez przedsiębiorstwo na oświadczeniach innych obciążonych przedsiębiorstw 41 . Przedsiębiorstwa pragnące skorzystać z zastosowania obwieszczenia w sprawie łagodzenia kar w celu uzyskania zmniejszenia grzywny niekoniecznie mają zachętę do przedstawienia zniekształconych dowodów. Jakakolwiek próba wprowadzenia Komisji w błąd mogłaby bowiem podać w wątpliwość szczerość wnioskodawcy, jak również kompletność współpracy, a tym samym wystawić na niebezpieczeństwo szansę skorzystania przez niego w pełni z obwieszczenia w sprawie łagodzenia kar 42 . Ponadto należy uznać, że fakt, iż dana osoba przyznaje, że popełniła naruszenie, i w ten sposób potwierdza istnienie okoliczności faktycznych wykraczających poza te, których istnienie można było wyprowadzić bezpośrednio z odnośnych dokumentów, implikuje a priori, o ile nie występują okoliczności szczególne wskazujące na coś przeciwnego, że osoba ta postanowiła mówić prawdę. W związku z tym oświadczenia sprzeczne z interesem oświadczającego należy z zasady postrzegać jako dowody szczególnie wiarygodne 43 .
86. Przedsiębiorstwo CD nie zgodziło się z oceną Komisji i wyborem istotnych dowodów w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń. Przedsiębiorstwo CD nie przedstawiło żadnych konkretnych zarzutów dotyczących oznak stronniczości ze strony Komisji lub któregokolwiek z jej członków, ale wydawało się uważać, że Komisja została wprowadzona w błąd. Chociaż przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że Komisja bezkrytycznie oparła się na wniosku OBB o złagodzenie kar, przyznało również, że Komisja zbadała inne istotne dowody. W związku z tym Komisja nie tylko miała prawo opierać się na wnioskach o złagodzenie kar, ale w przedmiotowej sprawie przeprowadziła również własną analizę dostępnych dowodów w celu wyciągnięcia wniosków. Zarzuty, że oświadczenia w ramach programu łagodzenia kar były błędne, są kwestią analizy co do istoty. W każdym razie sam fakt, że Komisja kwestionuje lub odrzuca argumenty przedsiębiorstwa, sam w sobie nie świadczy o stronniczości oceny 44 .
87. Przedsiębiorstwo CD twierdziło również, że Komisja powinna zezwolić CD na przesłuchanie kluczowych pracowników przedsiębiorstwa OBB (w szczególności [...]). Oprócz powyższego pragnę zauważyć w tym względzie, że Komisja nie jest uprawniona do wzywania świadków i wymagania ich stawiennictwa w postępowaniu z zakresu konkurencji, a unijne prawo konkurencji nie przewiduje możliwości przesłuchania świadków.
5.3. Długość postępowania
88. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że dochodzenie Komisji w przedmiotowej sprawie było nieproporcjonalnie długie i pozbawiło przedsiębiorstwa CD możliwości obrony 45 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ze względu na długość postępowania nie były dostępne dowody odciążające, ponieważ postępowanie dotyczy wydarzeń, które miały miejsce mniej więcej siedem do dziesięciu lat temu, oraz personelu, który już nie pracuje w przedsiębiorstwie CD. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ze względu na długi czas trwania postępowania każdą grzywnę należy znacznie obniżyć.
89. Przestrzeganie wymogu rozsądnego terminu przy prowadzeniu postępowań administracyjnych dotyczących polityki konkurencji stanowi ogólną zasadę prawa Unii i zostało potwierdzone w art. 41 ust. 2 Karty 46 . Rozsądny charakter czasu trwania postępowania należy oceniać w zależności od okoliczności właściwych dla każdej sprawy, w szczególności jej kontekstu, zachowania się stron podczas postępowania, znaczenia, jakie ma sprawa dla odnośnych przedsiębiorstw oraz stopnia jej złożoności 47 . Przekroczenie rozsądnego terminu może stanowić podstawę do stwierdzenia nieważności decyzji stwierdzającej naruszenia, o ile zostało ustalone, że brak poszanowania tej zasady naruszył prawo do obrony 48 . Takie naruszenie zasady dochowania rozsądnego terminu, w przypadku jego ustalenia, nie może prowadzić do obniżenia kwoty nałożonej grzywny 49 . Wytyczne w sprawie grzywien nie przewidują obowiązku obniżenia grzywny przez Komisję w przypadku, gdy postępowanie było nieracjonalnie długie 50 , lecz Komisja, korzystając z przysługującej jej swobody uznania przy ustalaniu grzywien, mogła dokonać takiego obniżenia 51 . Strony, które poniosły szkody w wyniku przewlekłości postępowania, mogą wytoczyć powództwo o odszkodowanie 52 .
90. W odniesieniu do rozsądnego charakteru czasu trwania postępowania i zachowania skarżącego należy zauważyć, że przedsiębiorstwo CD kilkakrotnie wnioskowało w toku postępowania o znaczne przedłużenie terminu, na przykład w przypadku jego odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń i przedstawienia uwag dotyczących nowo dostępnych informacji 53 oraz kilkakrotnie zwracało się do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające o rozstrzygnięcie kwestii związanych z poufnością i dostępem do akt 54 . Ponadto w momencie rozpoczęcia sprawy miały miejsce dyskusje między Komisją a stronami mające na celu zawarcie ugody, co należy wziąć pod uwagę przy ocenie rozsądnego charakteru czasu trwania postępowania 55 . Uwzględniłbym również fakt, że wstępna decyzja w sprawie kontroli w przedmiotowej sprawie, przyjęta w 2016 r., była przedmiotem skargi przedsiębiorstwa CD o stwierdzenie nieważności, którą ostatecznie rozstrzygnął Trybunał Sprawiedliwości w styczniu 2020 r., oraz że po złożeniu wniosku o złagodzenie kar w marcu 2019 r. w dochodzeniu dokonano decydującego kroku naprzód. Przedsiębiorstwo CD nie mogło nie wiedzieć, że okoliczności te, w tym zachowanie stron w toku postępowania administracyjnego, siłą rzeczy spowolnią to dochodzenie 56 . Podsumowując, o ile w przedmiotowej sprawie postępowanie było stosunkowo długie, o tyle wydaje się, że Komisja nie pozostała bezczynna na żadnym etapie dochodzenia. Biorąc wszystko pod uwagę, jestem zdania, że zasada dochowania rozsądnego terminu nie została naruszona.
91. Ponadto i w każdym razie przedsiębiorstwo CD powinno było podjąć wszelkie właściwe środki w celu zachowania dowodów, którymi mogło dysponować z racjonalnego punktu widzenia, zwłaszcza gdy dowiedziało się o pierwszych czynnościach dochodzeniowych 57 . W tym względzie należy zauważyć, że przedsiębiorstwo CD poinformowano o przedmiocie dochodzenia najpóźniej w decyzji Komisji w sprawie kontroli z czerwca 2016 r 58 ., tj. mniej więcej pięć miesięcy po zakończeniu okresu domniemanego naruszenia.
92. W zakresie, w jakim wniosek przedsiębiorstwa CD ma na celu wyłącznie obniżenie grzywny, która ma zostać na nie
nałożona, ze względu na przewlekłość postępowania, Komisja nie jest zobowiązana do dokonania takiego obniżenia, jak wyjaśniono w pkt 89powyżej. Komisja może jednak to uczynić w ramach przysługującej jej swobody uznania i w świetle okoliczności właściwych dla każdej sprawy.
5.4. Protokoły
5.4.1. Wnioski przedsiębiorstwa CD
93. W odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że dokumentacja nie zawiera wystarczająco szczegółowych protokołów spotkań, które miały mieć miejsce w związku z przedmiotową sprawą 59 . Po pierwsze, przedsiębiorstwo CD twierdziło, że protokoły spotkań przedsiębiorstwa OBB z Komisją, które znajdują się w aktach sprawy 60 , jedynie skrótowo przedstawiają to, co było przedmiotem dyskusji. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że mogły mieć miejsce spotkania między Komisją a przedsiębiorstwem OBB (lub innymi stronami), w odniesieniu do których nie ma protokołów ani nagrań, takie jak rozmowa między dyrektorem generalnym przedsiębiorstwa OBB a wiceprzewodniczącą wykonawczą Margrethe Vestager w dniu 19 grudnia 2018 r. 61 Przedsiębiorstwo CD powołało się w tym względzie na orzecznictwo w sprawach Google Android, Qualcomm i Intel 62 .
94. W świetle tych wniosków zasugerowałem DG ds. Konkurencji sprawdzenie, czy istniały protokoły, nagrania lub materiały dotyczące spotkania dyrektora generalnego przedsiębiorstwa OBB z wiceprzewodniczącą wykonawczą Margrethe Vestager w dniu 19 grudnia 2018 r. oraz czy miały miejsce inne spotkania lub ustne wymiany informacji z przedsiębiorstwem OBB lub z osobami trzecimi innymi niż te, w odniesieniu do których dostępne są informacje.
95. W wyniku tych weryfikacji w dniu 25 lipca 2023 r. DG ds. Konkurencji przekazała przedsiębiorstwu CD protokół spotkania wiceprzewodniczącej wykonawczej Margrethe Vestager z dyrektorem generalnym OBB w dniu 19 grudnia 2018 r. (wraz z prezentacją przedstawioną na tym spotkaniu), protokół rozmowy telefonicznej między zespołem zajmującym się sprawą a przedsiębiorstwem OBB z dnia 22 marca 2021 r. oraz protokół rozmowy telefonicznejmiędzy zespołem zajmującym się sprawą a [...] z dnia 19 czerwca 2017 r. ("protokoły nowo udostępnione przedsiębiorstwu CD"). Ponadto w dniu 22 grudnia 2023 r. DG ds. Konkurencji przekazała przedsiębiorstwu OBB protokół spotkania wiceprzewodniczącej wykonawczej Margrethe Vestager z dyrektorem generalnym przedsiębiorstwa CD w dniu 23 kwietnia 2019 r. ("protokół nowo udostępniony przedsiębiorstwu OBB"; wraz z protokołami nowo udostępnionymi przedsiębiorstwu CD "nowo udostępnione protokoły"). Nowo udostępnione protokoły przygotowano na wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie ówczesnych dokumentów wewnętrznych dostępnych w zapisach DG ds. Konkurencji, a następnie udostępniono do zatwierdzenia zainteresowanym przedsiębiorstwom.
96. W kontekście przygotowania protokołu nowo udostępnionego przedsiębiorstwu OBB, w którym zwrócono się do CD o ustosunkowanie się do przygotowywanego projektu protokołu, w dniu 14 lipca 2023 r. przedsiębiorstwo CD przekazało DG ds. Konkurencji następujące uwagi. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że "nie jest w stanie właściwie określić, co dokładnie omawiano na spotkaniu po tak długim czasie, a zatem nie może z obiektywnych powodów odpowiednio zweryfikować, uzupełnić ani potwierdzić projektu protokołu otrzymanego od Komisji" 63 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że może przedstawić uwagi na temat kilku aspektów projektu protokołu "w świetle istniejących zapisów", ale nie może skomentować niektórych innych aspektów. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że wymogu określonego w orzecznictwie, zgodnie z którym wszystkie kontakty są należycie udokumentowane, "nie można spełnić przez stworzenie ex post po tak długim czasie kilku »protokołów« kontaktów (spotkań)". Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że "spotkanie, o którym obecnie mowa, prawdopodobnie nie jest jedynym spotkaniem, którego Komisja nie zarejestrowała w odpowiedni sposób", i wspomniało w związku z tym o spotkaniu wiceprzewodniczącej wykonawczej Margrethe Vestager z dyrektorem generalnym przedsiębiorstwa OBB w dniu 19 grudnia 2018 r., a także o dwóch rozmowach telefonicznych między przedsiębiorstwem CD a Komisją 64 .
97. W dniu 22 sierpnia 2023 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło uwagi dotyczące dostępu do protokołów nowo udostępnionych przedsiębiorstwu CD. Przedsiębiorstwo CD argumentowało, że protokoły te "sporządzono ex post, wiele lat po tym, kiedy odpowiedni kontakt miał miejsce" i że "taki sposób działania jest nieodpowiedni do skorygowania błędów w postępowaniu" 65 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że podobnie jak inne protokoły w aktach sprawy, przedstawiają one wymianę informacji jedynie "skrótowo" z naruszeniem mającego zastosowanie orzecznictwa 66 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło również, że protokół rozmowy telefonicznej między zespołem zajmującym się sprawą a przedsiębiorstwem OBB z dnia 22 marca 2021 r. odnosi się do innego spotkania z przedsiębiorstwem OBB, które odbyło się 16 marca 2021 r. i w odniesieniu do którego nie ma protokołu w aktach sprawy 67 . Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że protokół spotkania wiceprzewodniczącej wykonawczej Margrethe Vestager z dyrektorem generalnym OBB w dniu 19 grudnia 2018 r. "zawiera jedynie bardzo ogólne i powierzchowne odniesienie do wielu dochodzeń" bez "jasnego zapisu" spraw opisanych w późniejszej korespondencji e-mail dotyczącej tego spotkania 68 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że w związku z tym protokół "nie zawiera prawdziwego, dokładnego i szczegółowego opisu przedmiotowych wymian" 69 . Ponadto przedsiębiorstwo CD sprzeciwiło się temu, że protokół udostępniono "na zaawansowanym etapie postępowania" po przedłożeniu jego odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń i spotkaniu wyjaśniającym oraz przed rozstrzygnięciem wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r., bez "żadnych istotnych informacji na temat celu obecnego ujawnienia" ani uzupełniającego pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń lub pisma przedstawiającego okoliczności faktyczne 70 .
98. W dniu 10 października 2024 r. w piśmie do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające przedsiębiorstwo CD powtórzyło domniemane uchybienia w rejestrowaniu spotkań 71 .
5.4.2. Orzecznictwo dotyczące rejestrowania przesłuchań na podstawie art. 19 rozporządzenia nr 1/2003
99. Zgodnie z orzecznictwem sądów UE na Komisji spoczywa obowiązek rejestrowania w formie według jej wyboru każdego przesłuchania przeprowadzanego przez nią na podstawie art. 19 rozporządzenia nr 1/2003 w celu zebrania ze swej strony informacji dotyczących przedmiotu dochodzenia 72 .
100. Trybunał Sprawiedliwości podkreślił, iż należy wyjaśnić, "że trzeba dokonać rozróżnienia w zależności od przedmiotu przesłuchań prowadzonych przez Komisję, ponieważ tylko przesłuchania mające na celu zebranie informacji związanych z przedmiotem dochodzenia prowadzonego przez Komisję wchodzą w zakres stosowania art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003, a zatem w zakres obowiązku rejestrowania" 73 . Spełniające ten warunek spotkania i rozmowy telefoniczne z zewnętrznymi podmiotami przekazującymi informacje uznaje się za "przesłuchania" w rozumieniu art. 19 rozporządzenia nr 1/2003.
101. Sądy UE konsekwentnie orzekały w odniesieniu do obowiązku protokołowania, że "nie wystarczy, że Komisja przedstawi krótkie streszczenie tematów poruszanych w trakcie przesłuchania", tylko Komisja musi być w stanie podać wskazówki co do treści rozmów odbytych w trakcie tego przesłuchania, w szczególności charakter informacji udzielonych podczas przesłuchania na poruszone tematy" 74 .
102. Odnosząc się do wniosków, jakie należy sformułować na podstawie naruszeń przepisów postępowania w odniesieniu do protokołów przesłuchań w rozumieniu art. 19, Sąd wyjaśnił w wyrokach Qualcomm i Google Android i niedawnym wyroku z dnia 18 września 2024 r., że należy ustalić, czy biorąc pod uwagę okoliczności faktyczne i prawne danej sprawy, przedsiębiorstwo w wystarczającym stopniu wykazało, że "[mogłoby] lepiej zorganizować swoją obronę w braku wskazanej nieprawidłowości proceduralnej" 75 . W przypadku braku takiego dowodu nie można natomiast wykazać, że doszło do jakiegokolwiek naruszenia jego prawa do obrony 76 .
103. Sąd orzekł, że "dowód taki należy uznać za przeprowadzony, gdy nie daje się ustalić treści nieujawnionych dowodów, lub też nie jest ona w ogóle możliwa do ustalenia", gdyż w takim przypadku "nie można wymagać od przedsiębiorstwa niemożliwego do przeprowadzenia dowodu na treść danego dokumentu" 77 .
104. Jeżeli natomiast "treść dowodów, do których dostęp został ograniczony, jest lub może zostać ustalona później, przedsiębiorstwo nie może zostać zwolnione z obowiązku przedstawienia dowodu, że nie miało dostępu do dowodów obciążających lub łagodzących, a także - konsekwencji, jakie należy z tego wyciągnąć w świetle jego prawa do obrony. Jest tak w szczególności w przypadku, gdy przedsiębiorstwo to dysponuje poszlakami dowodowymi co do autorów, a także rodzaju i treści nieujawnionych mu dokumentów" 78 .
105. Sąd wyjaśnił również, że w przypadku nieujawnionych dowodów obciążających przedsiębiorstwo musi wykazać, że "gdyby doszło do ujawnienia dowodów obciążających, postępowanie mogło doprowadzić do odmiennego rezultatu"; natomiast w przypadku dowodów łagodzących zainteresowane przedsiębiorstwo ma "obowiązek wykazania, że mogło wykorzystać te dowody w obronie na swoją korzyść, to znaczy, że jeśli miałoby możliwość powołać się na nie w postępowaniu administracyjnym, to mogłoby wskazać elementy, które nie były zgodne z wnioskami wyprowadzonymi na tym etapie przez Komisję, a w konsekwencji mogłoby w jakikolwiek sposób wpłynąć na ocenę dokonaną przez Komisję w jej decyzji" 79 .
106. Na tej podstawie "test" polega, po pierwsze, na ocenie przestrzegania przez Komisję obowiązku rejestrowania wszelkich przesłuchań prowadzonych przez nią na podstawie art. 19 w celu zebrania informacji dotyczących przedmiotu dochodzenia; po drugie, jeżeli doszłoby do naruszenia przepisów proceduralnych, należy dokonać indywidualnej oceny tego, czy w świetle okoliczności faktycznych i prawnych właściwych dla danej sprawy przedsiębiorstwo w wystarczającym stopniu wykazało, że mogłoby lepiej zorganizować swoją obronę w przypadku braku wskazanej nieprawidłowości proceduralnej.
5.4.3. Ocena
107. Pragnę zauważyć, że w odniesieniu do obowiązku rejestrowania przesłuchań przedsiębiorstwo CD nie złożyło do mnie żadnych wniosków ani skarg, czy to na podstawie art. 7 decyzji 2011/695/UE, czy też w inny sposób, aż do momentu przedłożenia pisma z dnia 10 października 2024 r. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające odpowiada jednak za sprawdzanie zgodności przeprowadzonego przez Komisję postępowania z zakresu konkurencji z prawem do obrony. Zgodnie z art. 16 ust. 1 i art. 17 ust. 1 decyzji 2011/695/UE urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające przygotowuje sprawozdanie końcowe dotyczące skutecznego wykonywania praw procesowych na każdym etapie postępowania, a Komisja otrzymuje następnie to sprawozdanie wraz z projektem decyzji. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające nie może zatem zignorować skargi takiej jak omawiana, w której strona twierdzi, że protokół przedłożony przez Komisję nie spełnia wymogów określonych w art. 19 rozporządzenia nr 1/2003, zgodnie z wykładnią w świetle orzecznictwa. Przedsiębiorstwo CD, podnosząc te kwestie, utrzymuje, że jego prawo do obrony zostało naruszone.
(a) Czy omawiane protokoły dotyczą spotkań uznawanych za "przesłuchania" w rozumieniu art. 19 rozporządzenia nr 1/2003
108. W odniesieniu do obowiązku rejestrowania wszelkich przesłuchań oraz jak przypomniano w sekcji 5.4.2, obowiązek rejestrowania w rozumieniu art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003 ma zastosowanie wyłącznie do przesłuchań, w których celem Komisji jest "zebranie informacji związanych z przedmiotem dochodzenia prowadzonego przez Komisję" 80 .
109. Nie ulega zatem wątpliwości, że nie wszystkie wymiany informacji między Komisją a rozmówcami zewnętrznymi spełniają te kryteria.
110. Stoję na stanowisku, że w szczególności wymiana informacji w zakresie aspektów procesowych lub formalnych, które nie dotykają istoty sprawy (jak na przykład spotkania w sprawie wniosków dotyczących poufności), nie powinna być uznawana za przesłuchanie w rozumieniu art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003. Nie prowadzi się jej bowiem w celu gromadzenia informacji dotyczących przedmiotu postępowania; nie dostarcza ona informacji, które mogłyby posłużyć jako "wskazówka" lub "dowód" i wpłynąć na merytoryczną ocenę sprawy. To właśnie ten ostatni rodzaj informacji musi być rejestrowany w odpowiednich protokołach w celu ich udostępnienia przedsiębiorstwom objętym postępowaniem z zakresu konkurencji i umożliwienia im realizacji pełnego prawa do obrony w odniesieniu do tych informacji.
111. Ponadto przesłuchania, o których mowa, muszą odnosić się do "przedmiotu postępowania". Zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem możliwe jest wyłączenie z postępowania administracyjnego dowodów, które nie mają żadnego związku z zawartymi w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń twierdzeniami dotyczącymi stanu faktycznego i prawnego i w związku z tym nie mają żadnego znaczenia dla dochodzenia 81 . Dotyczy to również spotkań, w przypadku których treść dyskusji nie ma związku z przedmiotem dochodzenia 82 .
112. W tym kontekście dokonałem przeglądu listy ustnych wymian informacji przekazanej mi przez DG ds. Konkurencji i uznałem, że wspomniane w niej wymiany nie wchodzą w zakres art. 19 rozporządzenia nr 1/2003. Wymiany te dotyczyły bowiem zazwyczaj (i) poufności lub dostępu do niektórych dokumentów, (ii) polityki komunikacyjnej Komisji i wiadomości, które mają być publikowane w związku z postępowaniem, (iii) informacji i wyjaśnień, o które zwracają się strony do Komisji, na przykład dotyczących jej wniosków o udzielenie informacji i postępowania w sprawie łagodzenia kar, (iv) aspektów organizacyjnych, na przykład odstąpienia od wymogów językowych i pełnomocnictw oraz (v) informacji niezwiązanych z przedmiotem dochodzenia.
113. Jeżeli chodzi o twierdzenie przedsiębiorstwa CD, zgodnie z którym protokół nowo udostępniony przedsiębiorstwu CD dotyczący rozmowy telefonicznej między zespołem zajmującym się sprawą a przedsiębiorstwem OBB z dnia 22 marca 2021 r. odnosi się do innego spotkania z przedsiębiorstwem OBB, które odbyło się 16 marca 2021 r. i którego protokołu nie ma w aktach sprawy, pragnę zauważyć, że takie spotkanie w dniu 16 marca 2021 r. odpowiada rozmowom ugodowym między Komisją a OBB, o czym wspomniano również w protokołach nowo udostępnionych przedsiębiorstwu CD z dnia 22 marca 2021 r. Protokół ten nie może zostać uwzględniony przez Komisję i nie może zostać wykorzystany jako dowód w przypadku, gdy Komisja przyjmie pisemne zgłoszenie zastrzeżeń, które nie zatwierdza propozycji stron na podstawie pkt 27 i 29 obwieszczenia w sprawie postępowań ugodowych, jak miało to miejsce w przedmiotowym postępowaniu. W piśmie z dnia 10 października 2024 r. przedsiębiorstwo CD odwołuje się również do spotkania swojego kierownictwa z komisarzem do spraw konkurencji, które odbyło się we wrześniu 2020 r. i mogło nie zostać zarejestrowane. Zwróciłem się do DG ds. Konkurencji z pytaniem o to spotkanie i otrzymałem wewnętrzny protokół tego spotkania, który odpowiada rozmowie telefonicznej z dnia 21 września 2020 r. Z wewnętrznego protokołu wynika, że jeżeli chodzi o przedmiotową sprawę spotkanie dotyczyło głównie możliwości jej rozstrzygnięcia 83 .
114. W związku z tym uważam, że poza wymianami informacji objętymi nowo udostępnionymi protokołami nie ma innych wymian informacji, które kwalifikowałaby się jako przesłuchania w rozumieniu art. 19 rozporządzenia nr 1/2003.
(b) Czy doszło do naruszenia przepisów proceduralnych w odniesieniu do protokołów rozmów telefonicznych i spotkań przypuszczalnie objętych zakresem art. 19 rozporządzenia nr 1/2003
115. W odniesieniu do protokołów w aktach sprawy, które według przedsiębiorstwa CD są niezadowalające ([...] i nowo udostępnione protokoły) stoję na stanowisku, że ogólnie źródłowe spotkania lub rozmowy telefoniczne (przynajmniej częściowo) dotyczyły przedmiotu postępowania, a w trakcie kilku takich kontaktów od podmiotu przekazującego informacje Komisja mogła pozyskać informacje objęte zakresem postępowania 84 .
116. W odniesieniu do tych protokołów konieczne jest zatem przeanalizowanie wniosków przedsiębiorstwa CD, zgodnie z którymi są one zbyt "skrótowe", aby mogły stanowić właściwe zapisy przesłuchań, oraz zostały w sposób spóźniony włączone do akt sprawy i udostępnione do zatwierdzenia podmiotowi przekazującemu informacje.
117. Odnosząc się do argumentu, zgodnie z którym większość protokołów jest zbyt skrótowa, aby móc stanowić dokładny zapis przeprowadzonych rozmów, zauważam, że protokoły będące przedmiotem [.] oraz nowo udostępnione protokoły, chociaż w zwięzły sposób, wydają się wystarczająco szczegółowe, aby odzwierciedlać "treść rozmów", a w szczególności "charakter informacji udzielonych podczas przesłuchania na poruszane tematy", i można uznać, że stanowią one dokładny zapis przeprowadzonych przesłuchań. W szczególności chociaż opis informacji dostarczonych przez DG ds. Konkurencji podczas tych spotkań może być dość zwięzły, protokoły pozwalają na określenie treści rozmów i nic nie wskazuje na to, że strony mogły dostarczyć innych informacji niż te, o których wspomniano w protokole.
118. Na koniec należy rozważyć argument przedsiębiorstwa CD, zgodnie z którym "Komisja nie przygotowała odpowiednich protokołów w trakcie trwania odnośnych spotkań lub wkrótce po ich odbyciu", co budzi "wątpliwości co do ich dokładności".
119. Pragnę przypomnieć, że wykładnia art. 19 rozporządzenia nr 1/2003 została po raz pierwszy doprecyzowana przez Trybunał Sprawiedliwości w 2017 r. wraz z ogłoszeniem wyroku Intel. Następnie w 2022 r. Sąd w wyroku Google Android doprecyzował kwestię znaczenia terminowego sporządzania lub zatwierdzania protokołów. Sąd orzekł, że w przypadku niektórych powierzchownych notatek ze spotkań, sporządzonych kilka lat po tych spotkaniach, należy uznać, że "został[y] sporządzon[e] zbyt późno i [są] zbyt skrótow[e], aby notatki te mogły stanowić rejestrację przesłuchania w rozumieniu art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2003", i nadmienił, że w przyszłości "byłoby użyteczne i właściwe, aby rejestracja każdej rozmowy [...] była dokonywana lub zatwierdzana w momencie przesłuchania lub krótko po nim" 85 . W niedawnym wyroku z dnia 18 września 2024 r. w sprawie dotyczącej Qualcomm Sąd wyjaśnił, że zapewnienie opóźnionego dostępu do notatek ze spotkań samo w sobie nie narusza prawa do obrony 86 .
120. W tym względzie pragnę zauważyć, że protokoły, które odpowiadają [.], sporządzono w czasie odpowiednich spotkań, a protokoły w ramach [.] zainteresowane przedsiębiorstwo zatwierdziło w danym czasie 87 . W odniesieniu do nowo udostępnionych protokołów na podstawie informacji uzyskanych w tej kwestii od DG ds. Konkurencji dochodzę do przekonania, że nie zostały one sporządzone ówcześnie, lecz po pewnym czasie od odbycia spotkań lub wykonania rozmów telefonicznych, aczkolwiek na podstawie notatek sporządzonych ówcześnie przez urzędników DG ds. Konkurencji uczestniczących w tych spotkaniach lub rozmowach telefonicznych.
121. Podobnie jak w sprawie Google Android faktem jest, że nowo udostępnione protokoły zostały sporządzone długo po odnośnym spotkaniu, w dwóch przypadkach kilka lat po nim 88 . Z orzecznictwa nie wynika jasno, czy spóźnione przygotowanie protokołów samo w sobie wystarcza do stwierdzenia, że takie protokoły nie stanowią właściwego zapisu przeprowadzonych przesłuchań. Zgodnie z powyższym przykładem Sąd wypowiedział się w tym zakresie jedynie w odniesieniu do protokołów, które były zarówno "zbyt skrótowe", jak i zostały sporządzone "zbyt późno", aby stanowić dokładne odzwierciedlenie przebiegu przesłuchań 89 .
122. Nie ma potrzeby rozstrzygania tej kwestii obecnie, gdyż nawet gdyby rozpatrywane protokoły zostały uznane za zbyt skrótowe lub sporządzone zbyt późno, aby stanowić dokładne odzwierciedlenie przebiegu przesłuchań, prowadziłoby to jedynie do wniosku, że Komisja dopuściła się naruszenia przepisów proceduralnych, ponieważ nie wywiązała się w pełni ze spoczywającego na niej na mocy art. 19 rozporządzenia nr 1/2003 obowiązku rejestracji przesłuchania. Nadal konieczne byłoby ustalenie, czy przedsiębiorstwo CD odpowiednio wykazało, że byłoby w stanie lepiej prowadzić obronę, gdyby nie doszło do naruszenia przepisów proceduralnych.
(c) Czy naruszenie przepisów proceduralnych narusza prawo przedsiębiorstwa CD do obrony
123. Zgodnie z powyższym, aby stwierdzić naruszenie prawa przedsiębiorstwa do obrony, należy wykazać łącznie, że przesłuchanie w rozumieniu art. 19 rozporządzenia nr 1/2003 zostało nieprawidłowo zarejestrowane oraz że okoliczność ta pozbawiła stronę możliwości skutecznej obrony. Zasadniczo to na przedsiębiorstwie objętym dochodzeniem spoczywa obowiązek wykazania, że nie miało ono dostępu do dowodów obciążających lub odciążających, oraz wyjaśnienia, jakie ma to przełożenie na wykonywanie jego prawa do obrony (zob. pkt 102-106 powyżej) 90 .
124. W ramach oceny takich twierdzeń Sąd orzekł, że w niektórych przypadkach, po przeprowadzeniu indywidualnej oceny, inne dokumenty znajdujące się w aktach, do których dane przedsiębiorstwo miało dostęp, mogą umożliwić stronom niedysponującym odpowiednim protokołem ustalenie, co było przedmiotem rozmów podczas przesłuchania. Tak było w szczególności w sprawie Google Android, w której Sąd stwierdził, że w odniesieniu do większości przesłuchań, po przeprowadzeniu których przedsiębiorstwo Google otrzymało jedynie skrótowe notatki (niemogące stanowić protokołu przesłuchania), "treść rozmów prowadzonych podczas tych spotkań" "można odnaleźć w całości w konkretnych dokumentach znajdujących się w aktach dochodzenia, do których spółka Google miała dostęp, jak przyznała [...]" 91 . Sąd stwierdził zatem, że spółka Google "była w stanie uzyskać od Komisji wskazówki na temat treści rozmów prowadzonych w trakcie tych przesłuchań, w szczególności na temat charakteru przekazywanych przy tych okazjach informacji dotyczących omawianych tematów" 92 .
125. Sąd doszedł do takiego samego wniosku w odniesieniu do niektórych notatek, w których "nie powołano się na żadne dokumenty z akt sprawy", ponieważ spółka Google "mogła zestawić j[e] z informacjami przekazanymi w związku z dwoma innymi przesłuchaniami tego samego przedsiębiorstwa". Dwa inne przesłuchania, z których protokół "wspomniane przedsiębiorstwo zatwierdziło", odnosiły się do "dokumentów znajdujących się w aktach dochodzenia, zawierających treść rozmów, które miały miejsce przy tych okazjach". Sąd stwierdził zatem, że spółka Google "znała zatem stanowisko, jakie zajęło to przedsiębiorstwo w trakcie dochodzenia" 93 .
126. W świetle tego orzecznictwa należy zauważyć, że przedsiębiorstwo CD miało dostęp do dokumentów uzupełniających odzwierciedlających treść rozmów podczas omawianych spotkań, które są przedmiotem protokołów nowo udostępnionych przedsiębiorstwu CD, lub w inny sposób wiedziało o informacjach umożliwiających mu umieszczenie spotkań w kontekście. W szczególności:
- jeśli chodzi o spotkanie wiceprzewodniczącej wykonawczej Margrethe Vestager z dyrektorem generalnym przedsiębiorstwa OBB w dniu 19 grudnia 2018 r., protokół tego spotkania zawiera prezentację Power Point przedstawioną w tym czasie przez przedsiębiorstwo OBB. Ponadto najwyraźniej większa część spotkania nie miała związku z zakresem przedmiotowego postępowania i zamiast tego odnosiła się do ogólnych rozważań dotyczących austriackiego rynku transportu kolejowego. Na spotkaniu tym omówiono również status quo w przedmiotowej sprawie i dochodzeniach, a także możliwości współpracy. W związku z tym, że po tym spotkaniu w dniu 15 stycznia 2019 r. odbyło się posiedzenie techniczne, w odniesieniu do którego dostępny jest ówczesny protokół, przedsiębiorstwo CD jest w stanie umieścić informacje w kontekście i zrozumieć ich treść.
- W odniesieniu do rozmowy telefonicznej między zespołem zajmującym się sprawą a przedsiębiorstwem OBB z dnia 22 marca 2021 r. należy zauważyć, że protokół nowo udostępniony przedsiębiorstwu CD dotyczący tej rozmowy telefonicznej został przygotowany i zarejestrowany dwa lata po spotkaniu, a nie kilka lat później. Ponadto z protokołu wynika, że rozmowa telefoniczna miała miejsce w ramach postępowania ugodowego i była następstwem rozmów ugodowych z przedsiębiorstwem OBB, co mogło umożliwić umieszczenie rozmowy telefonicznej w kontekście i oznacza, że Komisja powinna pominąć wszelkie zgromadzone dowody, zgodnie z pkt 27 i 29 obwieszczenia w sprawie postępowań ugodowych. Ponadto z protokołu wynika, że o spotkanie wnioskowało przedsiębiorstwo OBB w celu uzyskania informacji na temat postępowania ugodowego, w tym aspektów związanych z ewentualnymi grzywnami w tego rodzaju postępowaniach, a Komisja w celu zebrania informacji dotyczących przedmiotu postępowania;
- jeśli chodzi o rozmowę telefoniczną między zespołem zajmującym się sprawą a [.] z dnia 19 czerwca 2017 r., oczywiste jest, że celem rozmowy było wyjaśnienie [...] niektórych pytań dotyczących wezwania do udzielenia informacji, które przedsiębiorstwo to właśnie otrzymało. W tym kontekście omówiono również rolę i funkcje [.] w sprzedaży wagonów. W każdym razie w następstwie tej rozmowy telefonicznej otrzymano od [.] odpowiedź na wezwanie do udzielenia informacji 94 , która odzwierciedlała aspekty omówione podczas tej rozmowy. W związku z tym przedsiębiorstwo CD było w stanie umieścić te informacje w kontekście i zrozumieć ich treść dzięki późniejszym pismom złożonym przez [.] w odpowiedzi na wezwanie do udzielenia informacji. Podobnie jak w przypadku drugiego nowo udostępnionego protokołu, treść protokołu opiera się na ówczesnych zapisach DG ds. Konkurencji zawartych w notatkach wewnętrznych.
127. Ponadto należy zauważyć, że przedsiębiorstwo CD mogło ustosunkować się do protokołu nowo udostępnionego przedsiębiorstwu CD w uwagach z dnia 22 sierpnia 2023 r. i poświęciło sekcję III tych uwag na twierdzenie, że protokół stanowi poparcie dla jego obrony. Potwierdza to, że przedsiębiorstwo CD było w stanie przedstawić swoje poglądy na temat wszelkich dowodów odciążających, które mogły zostać wymienione podczas tych spotkań.
128. Przedsiębiorstwo CD w żadnym razie nie wykazało ponadto, że brak ewentualnego naruszenia przepisów proceduralnych w odniesieniu do nowo udostępnionych protokołów umożliwiłby mu lepsze prowadzenie obrony. Zasadniczo w odniesieniu do każdego z protokołów, które uważa za niewystarczające, przedsiębiorstwo CD twierdziło w sposób ogólny, że "nie zawierają one prawdziwego, dokładnego i szczegółowego opisu przedmiotowych wymian" 95 . W odniesieniu do przedmiotowych protokołów przedsiębiorstwo to stwierdziło zatem, że brak szczegółowych protokołów nie pozwolił przedsiębiorstwu CD na ustalenie z pewnością, które kwestie lub informacje zostały omówione.
129. Przedsiębiorstwo CD nie przedstawiło jednak ustaleń pozwalających wykazać, że nie miało dostępu do dowodów obciążających (oraz że "gdyby doszło do ujawnienia dowodów obciążających, postępowanie mogło doprowadzić do odmiennego rezultatu") ani do dowodów odciążających, na które mogłoby się powołać i które "mogłyby w jakikolwiek sposób wpłynąć na ocenę dokonaną przez Komisję w jej decyzji" 96 .
130. Podobnie w odniesieniu do protokołu ze spotkania wiceprzewodniczącej wykonawczej Margrethe Vestager z dyrektorem generalnym przedsiębiorstwa CD z dnia 23 kwietnia 2019 r. przedsiębiorstwo OBB nie twierdziło, a tym bardziej nie wykazało, że byłoby w stanie lepiej prowadzić swoją obronę, gdyby nie doszło do ewentualnego naruszenia przepisów proceduralnych dotyczących nowo udostępnionych protokołów. W świetle treści tego protokołu (który odnosi się głównie do aspektów proceduralnych sprawy) oraz kontekstu spotkania, po którym w dniu 23 maja 2019 r. odbyło się spotkanie techniczne, w odniesieniu do którego sporządzono protokół uzgodniony z przedsiębiorstwem CD, nie widzę żadnego wyraźnego powodu, dla którego miałoby tak się stać.
131. Jeżeli chodzi o brak protokołów rozmów telefonicznych między przedsiębiorstwem CD a Komisją, nawet gdyby rozmowy te stanowiły przesłuchania, przedsiębiorstwo CD nie może twierdzić, że nie wiedziało o ich treści i tematach omawianych z Komisją 97 . Przedsiębiorstwo CD mogło zatem w pełni wykorzystać wszelkie dowody odciążające, które mogły potencjalnie pojawić się w trakcie tych kontaktów, aby móc zapewnić sobie lepszą obronę 98 . Ponadto w takiej sytuacji można by oczekiwać, że przedsiębiorstwo CD zadba o to, aby samemu przesłać Komisji podsumowanie dotyczące omawianych kontaktów, aby pozostawić w aktach sprawy pisemny ślad wszelkich potencjalnych dowodów odciążających 99 .
132. W związku z tym stwierdzam, że nawet jeśli doszło do naruszenia przepisów proceduralnych w odniesieniu do zapisów przesłuchań, na co skarży się przedsiębiorstwo CD, nie narusza to prawa stron do obrony w przedmiotowej sprawie.
5.5. Dostęp do akt
5.5.1. Wnioski przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 decyzji 2011/695/UE i przyjęta decyzja
133. Jak wspomniano w pkt 16, w dniu 15 sierpnia 2022 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające otrzymał od przedsiębiorstwa CD pierwszy wniosek o dalszy dostęp do akt, tj. wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r. Wniosek ten był następstwem wcześniejszego wniosku o dalszy dostęp złożonego przez przedsiębiorstwo CD do DG ds. Konkurencji w dniu 29 lipca 2022 r., który DG ds. Konkurencji oddaliła w całości w dniu 9 sierpnia 2022 r.
134. Wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r. zawierał różnorodne skargi dotyczące zakresu i sposobów udzielenia dostępu do akt w ramach przedmiotowego postępowania. Sformułowano je jako ogólne obawy dotyczące całości akt sprawy, a następnie zilustrowano w odniesieniu do konkretnych dokumentów, które zdaniem przedsiębiorstwa CD były z nieuzasadnionych względów niedostępne lub w nadmiernym stopniu utajnione. Szczególne kwestie, które poruszyło przedsiębiorstwo CD, obejmują na przykład brak dostępu do dowodów potencjalnie odciążających; nieuzasadnione utajnienie informacji, które nie są już poufne ze względu na upływ czasu; nieuzasadnione utajnienie danych osobowych; nieuzasadnioną klasyfikację niektórych dokumentów jako wewnętrznych lub niedostępnych, takich jak korespondencja w ramach programu łagodzenia kar lub korespondencja dotycząca utajnienia ze względów poufności; niewystarczające uzasadnienie wniosków dotyczących poufności; złą organizację akt (domniemane ograniczenie ich użyteczności) oraz przyjęcie przez DG ds. Konkurencji łagodniejszego podejścia do innych podmiotów przekazujących informacje niż wobec przedsiębiorstwa CD przy rozpatrywaniu ich wniosków dotyczących poufności.
135. W wyniku mojej interwencji w DG ds. Konkurencji i u podmiotów przekazujących informacje przedsiębiorstwo CD ostatecznie uzyskało dostęp do mniej utajnionych wersji lub w pełni dostępnych wersji 22 dokumentów 100 w dniach 23 i 25 listopada 2022 r., 2 dokumentów 101 w dniu 20 września 2023 r. i 33 dokumentów 102 w dniu 18 października 2023 r., obejmujących w szczególności informacje na temat wartości ekonomicznej wagonów i cen oferowanych w procesach sprzedaży (z wyjątkiem danych dotyczących amortyzacji i wartości księgowej), wewnętrznych procedur przedsiębiorstwa OBB dotyczących sprzedaży wagonów, a także imion i nazwisk oraz stanowisk osób wymienionych w dokumentach przedsiębiorstwa OBB 103 .
136. Pozostała część wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 25 sierpnia 2022 r. została uwzględniona w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. w następujący sposób.
137. W decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. przypomniano, że aby urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające mógł pełnić swoją funkcję na mocy art. 7 decyzji 2011/695/UE, w każdym wniosku należy wyraźnie wskazać wszystkie informacje, do których dalszy dostęp jest przedmiotem wniosku, oraz zawrzeć wystarczające uzasadnienie 104 . W związku z tym w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. pominięto wnioski przedstawione w podsumowaniu dotyczące nieokreślonych dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, względem których przedsiębiorstwo CD nie podało numeru identyfikacyjnego dokumentu nadanego przez DG ds. Konkurencji. W decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. oceniono, w odniesieniu do każdego zidentyfikowanego dokumentu, wnioski przedsiębiorstwa CD, w szczególności to, czy dalszy dostęp jest niezbędny w celu właściwego wykonania prawa przedsiębiorstwa CD do bycia wysłuchanym. Jeżeli informacje, do których dalszy dostęp był przedmiotem wniosku, były poufne, urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające wezwano do znalezienia równowagi między potrzebą ochrony takich informacji poufnych a wymogiem właściwego wykonywania prawa do bycia wysłuchanym. W ocenie tej uwzględniono w szczególności stopień wrażliwości informacji oraz przydatność wnioskowanego zwiększonego dostępu dla prawidłowego wykonania prawa przedsiębiorstwa CD do bycia wysłuchanym w świetle zastrzeżeń podniesionych w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń. Wyniki tej oceny w związku z każdym dokumentem włączono do załącznika do decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r.
138. W odniesieniu do dokumentów objętych wnioskiem przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 25 sierpnia 2022 r., które złożono w ramach niedostępnych kategorii 2.7.5 ("Dostęp do akt, korespondencja ze stronami i właściciele dokumentów w sprawie poufności i dostępu") i 2.2.6 ("Program łagodzenia kar, korespondencja ze stronami"), zweryfikowałem, że dokumenty zostały prawidłowo złożone i nie zawierały żadnych informacji niezbędnych do właściwego skorzystania przez przedsiębiorstwo CD z prawa do bycia wysłuchanym. Kategoria 2.7.5 jest wykorzystywana do dokumentowania wymian z podmiotami przekazującymi informacje na temat ewentualnego poufnego charakteru informacji przedłożonych Komisji. Dokumenty należące do tej kategorii nie mają wartości dowodowej i są zasadniczo niedostępne, aby chronić ewentualną poufność omawianych informacji i zapewnić skuteczność postępowania. Kategorię 2.2.6 DG ds. Konkurencji wykorzystuje względem korespondencji o charakterze czysto organizacyjnym związanej z procesem wnioskowania o złagodzenie kar, takiej jak uzgodnienia logistyczne zapewniające bezpieczne przekazywanie informacji szczególnie chronionych lub składanie oświadczeń ustnych, która jednak sama w sobie nie zawiera istotnych informacji na temat przedmiotu dochodzenia. Wcześniej, w dniach 16 i 19 kwietnia 2021 r., przedsiębiorstwu CD przyznano dostęp do oświadczeń ÖBB w ramach programu łagodzenia kar i niektórych innych dokumentów związanych z postępowaniem w sprawie łagodzenia kar. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że w tym przypadku różne wymiany między Komisją a przedsiębiorstwem ÖBB dotyczące wniosku ÖBB o złagodzenie kar powinny być zasadniczo udostępniane przedsiębiorstwu CD, ponieważ mogą one umożliwić przedsiębiorstwu CD zakwestionowanie wartości dowodowej wniosku ÖBB o złagodzenie kar 105 . W szczególności przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja wywierała bezprawny nacisk względem wniosku przedsiębiorstwa ÖBB o złagodzenie kar w tej sprawie i zwróciło się o dalszy dostęp do wszelkich informacji, które mogłyby potwierdzić to oskarżenie. W decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. stwierdzono, że elementy wskazane przez przedsiębiorstwo CD jako świadczące o istnieniu bezprawnego nacisku Komisji względem wniosku przedsiębiorstwa ÖBB o złagodzenie kar i oświadczeń przedsiębiorstwa wydają się mieć charakter spekulatywny (zob. sekcje 5.1 i 5.2).
139. Jak wspomniano w pkt 29 powyżej, w dniu 28 lutego 2024 r. urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające otrzymał od przedsiębiorstwa CD nowy wniosek o dalszy dostęp do akt na podstawie art. 7 ust. 1 decyzji 2011/695/UE, tj. wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. Przed złożeniem tego wniosku w dniu 25 października 2023 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się do DG ds. Konkurencji o dostęp do decyzji na podstawie art. 8 skierowanejdo przedsiębiorstwa ÖBB oraz do "[...] innych jeszcze nieujawnionych dokumentów, które zostały włączone do akt Komisji po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń w dniu 10 czerwca 2022 r. (jeżeli takie istnieją)". W dniu 10 stycznia 2024 r. w odpowiedzi na ten wniosek DG ds. Konkurencji przekazała przedsiębiorstwu CD jeden dokument ([.]) i odrzuciła wniosek w odniesieniu do pozostałych.
140. We wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. przedsiębiorstwo CD stwierdziło, po pierwsze, że Komisja "w większości odmówiła" ujawnienia przedsiębiorstwu CD dokumentów wprowadzonych do akt sprawy po przyjęciu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń przez odmowę przedsiębiorstwu CD dostępu do decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB oraz do wszelkich dokumentów umieszczonych w aktach sprawy po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń ("dokumenty po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń") innych niż [...] 106 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ocena, które dokumenty mają charakter odciążający, nie należy do Komisji (w tym do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające), w związku z czym niedostępne informacje powinny być jak najbardziej ograniczone.
141. Po drugie, przedsiębiorstwo CD twierdziło, że powinno uzyskać "maksymalny dostęp" do akt, w tym "wszystkich informacji, które mogłoby ewentualnie wykorzystać do obrony (tj. wszystkich bez wyjątku dokumentów oraz innych informacji, które mogłyby być, w najszerszym możliwym znaczeniu tych terminów, odciążające/ uniewinniające lub w inny sposób korzystne dla obrony przedsiębiorstwa CD w postępowaniu)" 107 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że wobec braku informacji na temat tego, które dokumenty zostały włączone do akt sprawy, nie było w stanie zidentyfikować każdej informacji, o którą mogłoby się zwrócić, ani wyjaśnić, dlaczego potrzebowałoby takich informacji, a zatem po prostu wyjaśniło, o jaki rodzaj informacji wnioskuje i powody ich ujawnienia 108 .
142. Ponadto przedsiębiorstwo CD wyjaśniło, że wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. "obejmuje przede wszystkim dokumenty, które zostały utworzone lub w inny sposób znalazły się w posiadaniu Komisji po przyjęciu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń". Dodatkowo przedsiębiorstwo CD zwróciło się również o dostęp do nieujawnionych informacji, które były przedmiotem decyzji urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r., i zwróciło się do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające o "ponowne zbadanie" tej decyzji 109 . Przedsiębiorstwo CD uzasadniło wniosek o "ponownie zbadanie" tej decyzji informacjami otrzymanymi w kontekście decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r., oraz "innymi wydarzeniami, które miały miejsce w toku postępowania po złożeniu uzasadnionego wniosku z sierpnia 2022 r.".
143. W odpowiedzi na wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. i na mój wniosek DG ds. Konkurencji udostępniła przedsiębiorstwu CD w dniu 10 czerwca 2024 r. dokumenty i informacje dotyczące wewnętrznych wycen taboru przedsiębiorstwa OBB 110 . Po mojej interwencji przedsiębiorstwo OBB zgodziło się wycofać swoje wnioski dotyczące poufności w odniesieniu do tych dokumentów lub ograniczyć zakres tych wniosków. Ponadto w dniu 11 czerwca 2024 r. DG ds. Konkurencji zapewniła CD dostęp do nieopatrzonej klauzulą poufności wersji załączników do odpowiedzi przedsiębiorstwa OBB na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń.
144. Zgodnie z art. 3 ust. 7 decyzji 2011/695/UE wszelkie kwestie dotyczące skutecznego wykonywania praw procesowych zainteresowanych stron powinny być najpierw zgłaszane przez te osoby DG ds. Konkurencji, a następnie przekazane urzędnikowi przeprowadzającemu spotkanie wyjaśniające. W związku z tym w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. odniesiono się do dwóch wniosków, które przedsiębiorstwo CD zgłosiło najpierw DG ds. Konkurencji, a mianowicie o zapewnienie dostępu do (i) decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB oraz (ii) "[.] innych jeszcze nieujawnionych dokumentów, które zostały włączone do akt Komisji po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń w dniu 10 czerwca 2022 r. (jeżeli takie istnieją)" 111 . Ponadto chociaż wnioski przedsiębiorstwa CD (inne niż te dwa wnioski) należało uznać za niedopuszczalne i na tej podstawie zostały odrzucone przez urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające, w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. oceniono je również pod kątem kompletności.
145. Na mocy decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. odrzucono wniosek przedsiębiorstwa CD o dostęp do decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB z następujących powodów.
146. Po pierwsze, decyzja na podstawie art. 8 skierowana do przedsiębiorstwa OBB nie jest przeznaczona do przekazania przedsiębiorstwu CD ani wywoływania żadnych skutków prawnych wobec przedsiębiorstwa CD lub jakiejkolwiek innej strony niż przedsiębiorstwo OBB. Po drugie, w decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB omówiono wnioski OBB dotyczące poufności oraz argumenty przemawiające za ujawnieniem niektórych informacji przedsiębiorstwa OBB. Informacje, których poufność omawiano w decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB, zostały udostępnione przedsiębiorstwu CD. Jedynie te informacje stanowią "dowody dotyczące zarzutów" wobec przedsiębiorstwa CD, istotne dla wykonywania przez przedsiębiorstwo CD prawa do bycia wysłuchanym. Po trzecie, ponieważ decyzja na podstawie art. 8 skierowana do przedsiębiorstwa OBB odnosi się do poufności i ewentualnego ujawnienia, w kontekście dostępu do akt, niektórych informacji przedsiębiorstwa OBB, jej treść jest podobna pod względem charakteru do treści dokumentów złożonych w ramach kategorii 2.7.5 akt Komisji ("Dostęp do akt, korespondencja ze stronami i właściciele dokumentów w sprawie poufności i dostępu"). Jak wspomniano w pkt 138, dokumenty te nie mają wartości dowodowej i są zasadniczo niedostępne, aby chronić ewentualną poufność omawianych informacji i zapewnić skuteczność postępowania. Po czwarte, decyzja na podstawie art. 8 skierowana do przedsiębiorstwa OBB jest dokumentem, który został włączony do akt sprawy po dostarczeniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń. Żadne z postanowień decyzji na podstawie art. 8 skierowanej do przedsiębiorstwa OBB nie stanowi dowodu dotyczącego przedmiotu dochodzenia, ani obciążającego, ani odciążającego.
147. Jeżeli chodzi o wniosek przedsiębiorstwa CD o dostęp do dokumentów po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń, to do Komisji należy przeprowadzenie pierwszej oceny potencjalnie odciążającego charakteru informacji 112 . Skarżący nie mogą powoływać się na orzecznictwo, zgodnie z którym ustalenie tego, które dokumenty są przydatne do obrony danego przedsiębiorstwa, nie może należeć jedynie do Komisji, która informuje o zarzutach i wydaje decyzję nakładającą karę. Uwagi te, odnoszące się do dokumentów wchodzących w skład akt sprawy zebranych przez Komisję, nie mogą mieć zastosowania do dokumentów zawartych w aktach sprawy po doręczeniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń 113 .
148. Aby ocenić wniosek przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. w związku z dokumentami po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń (innymi niż decyzja na podstawie art. 8 skierowana do przedsiębiorstwa OBB), urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające zbadał liczbę, charakter i treść tych dokumentów oraz zweryfikował, czy mogą one zawierać dowody obciążające lub odciążające. Badanie to wykazało, że kilka dokumentów po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń było udostępnionych przedsiębiorstwu CD (np. odpowiedzi stron na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń i załączniki do nich) 114 lub było znanych przedsiębiorstwu CD (tj. dokumenty pochodzące od przedsiębiorstwa CD). Inne dokumenty należały do niedostępnej kategorii dokumentów (tj. wewnętrzne dokumenty Komisji i korespondencja z krajowymi organami ochrony konkurencji oraz wymiana informacji na temat poufności), a pozostałe dokumenty po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń (tj. wymiany informacji dotyczących przygotowywania protokołów spotkań, które zostały udostępnione przedsiębiorstwu CD, oraz wymiany informacji dotyczące aspektów proceduralnych, takich jak organizacja spotkania wyjaśniającego i udział w nim, powiadamianie stron o pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń oraz reprezentowanie stron w postępowaniu 115 ), biorąc pod uwagę ich charakter i treść, nie mogą zawierać dowodów obciążających lub odciążających, a w szczególności nie zawierają dowodów dotyczących rodzajów informacji określonych przez przedsiębiorstwo CD, jak wskazano w pkt 141.
149. Jeżeli chodzi o wniosek o sporządzenie listy dokumentów po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń zawartych w aktach sprawy, w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. uznano go za nieuzasadniony i odrzucono z następujących powodów. Komisja nie była prawnie zobowiązana do przekazywania adresatom pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń ponumerowanej listy dokumentów zawartych w aktach sprawy po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń i DG ds. Konkurencji nie stosowała takiej praktyki. Dochodzenia przeprowadzone w tym zakresie w DG ds. Konkurencji potwierdziły, że w aktach sprawy nie ma ponumerowanej listy dokumentów po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń. Brak takiej listy nie uniemożliwia przedsiębiorstwu CD złożenia u urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające wniosku o dalszy dostęp na podstawie art. 7 ust. 1 decyzji 2011/695/UE i faktycznie nie uniemożliwiło temu przedsiębiorstwu złożenia takich wniosków w tej sprawie.
150. Jeżeli chodzi o wniosek przedsiębiorstwa CD o ponowne zbadanie decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r., w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. uznano, że decyzje o odmowie dostępu do akt, w szczególności decyzje na podstawie art. 7 decyzji 2011/695/UE, mają charakter wstępny i mogą zostać skorygowane przez udzielenie dostępu do odnośnych informacji przed przyjęciem ostatecznej decyzji w sprawie. Taki wstępny charakter nie wiąże się jednak z tym, że strona może po prostu powtórzyć ten sam wniosek i uzyskać jego ponowne rozpatrzenie, ani że urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające powinien systematycznie dokonywać ponownej oceny wcześniejszych decyzji w sprawie wniosku w dowolnym momencie i bez jakichkolwiek poważnych podstaw. Mogą jednak zaistnieć przypadki, które uzasadniają ponowne zbadanie poprzedniej decyzji przez urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające. Może tak być na przykład wówczas, gdy przedsiębiorstwo ubiegające się o dalszy dostęp przedstawia nowe i istotne elementy, które zmieniają okoliczności i warunki wydania wstępnej decyzji. W decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. stwierdzono, że przedsiębiorstwo CD nie przedstawiło urzędnikowi przeprowadzającemu spotkanie wyjaśniające żadnych takich nowych elementów ani kwestii, które mogłyby uzasadniać istotną zmianę okoliczności i warunków, na podstawie których przyjęto wstępną decyzję, w odniesieniu do dokumentów, które nadal nie były dostępne 116 .
151. Ponadto w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. zauważono, że przedsiębiorstwo CD nie wskazało wyraźnie we wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 28 lutego 2024 r. żadnego z dokumentów, względem których wnosiło o ponowne zbadanie decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. Wniosek przedsiębiorstwa CD ("[...] przedsiębiorstwo CD nie jest w stanie w pełni zidentyfikować (tym bardziej w bardzo konkretny sposób) każdej informacji, o którą może wnioskować z akt sprawy [...]") jest po prostu nieprawidłowy w odniesieniu do dokumentów zawartych w aktach sprawy przed przyjęciem pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń, w szczególności w odniesieniu do dokumentów objętych decyzją na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. Przedsiębiorstwo CD otrzymało ponumerowaną listę tych dokumentów i w związku z tym mogło je zidentyfikować w konkretny sposób. W związku z tym wniosek przedsiębiorstwa CD o "ponowne zbadanie" całej decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. bez wskazania konkretnych dokumentów, o których mowa, oraz powodów odstąpienia od tej decyzji w odniesieniu do konkretnych dokumentów został oddalony w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r.
152. Jeżeli chodzi o twierdzenie przedsiębiorstwa CD, że udzielono mu dalszego dostępu do niektórych informacji w kontekście wniosku przedsiębiorstwa CD na podstawie art. 7 z dnia 15 sierpnia 2022 r. oraz że dostęp ten "wyjaśnił", jaka jest "wartość (nieujawnionych) dokumentów dla obrony przedsiębiorstwa CD" w przypadku niektórych informacji, na przykład informacji na temat wewnętrznych wycen taboru przedsiębiorstwa OBB 117 i zasad przedsiębiorstwa OBB dotyczących zamówień publicznych w odniesieniu do zakupu wagonów 118 , pragnę zauważyć, że w dniu 11 czerwca 2024 r. DG ds. Konkurencji udzieliła przedsiębiorstwu CD dalszego dostępu do wewnętrznych wycen taboru przedsiębiorstwa OBB. Jeżeli chodzi o zasady dotyczące zamówień publicznych w odniesieniu do zakupu wagonów, przedsiębiorstwo CD nie uzasadniło, dlaczego fakt, że osoba zaangażowana w sprzedaż mogła odgrywać rolę w udzielaniu zamówień (a zatem w zakupach), wskazywałby, że te zasady dotyczące zamówień miały również zastosowanie do sprzedaży (a nie zakupów), jak twierdzi przedsiębiorstwo CD, w związku z czym twierdzenie CD wydaje się mieć charakter spekulatywny. Poza wewnętrznymi wycenami taboru przedsiębiorstwa OBB i zasadami przedsiębiorstwa OBB dotyczącymi zamówień publicznych przedsiębiorstwo CD twierdziło, że inne "[.] dokumenty i informacje (ich rodzaje)" należące do kategorii wymienionych w pkt 141 należy udostępnić przedsiębiorstwu CD. Jeżeli chodzi jednak o te dokumenty i informacje, nie tylko przedsiębiorstwo CD nie zidentyfikowało dokumentów, do których się odnosi, ale również nie powołało się na nowe elementy, które mogłyby zmienić okoliczności i warunki wpływające na przyjęcie decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r. W związku z tym w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. potwierdzono wniosek zawarty w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 1 grudnia 2023 r.
153. W związku z tym urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające stwierdził w decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r., że na jego wniosek DG ds. Konkurencji udostępniła już przedsiębiorstwu CD w dniu 11 czerwca 2024 r. niektóre dokumenty i informacje dotyczące wewnętrznej wyceny taboru przedsiębiorstwa OBB i umożliwiła przedsiębiorstwu CD przedstawienie uwag na ich temat oraz że w odniesieniu do pozostałej części wniosku należy go oddalić.
5.5.2. Późniejsze wnioski przedsiębiorstwa CD
154. W dniu 19 lipca 2024 r. po przyjęciu decyzji na podstawie art. 7 z dnia 12 lipca 2024 r. przedsiębiorstwo CD przedstawiło dodatkowe uwagi dotyczące informacji udostępnionych w dniu 11 czerwca 2024 r., w tym informacji na temat wewnętrznych wycen taboru przedsiębiorstwa OBB oraz załączników do odpowiedzi przedsiębiorstwa OBB na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń (II9). Te uwagi i wnioski, które przedsiębiorstwo CD przedstawiło również w toku postępowania w poprzednich pismach, zostały poddane ocenie poniżej.
(a) Dostęp "spóźniony" i "fragmentaryczny"
155. Przedsiębiorstwo CD sprzeciwiło się "spóźnionemu" ujawnianiu informacji w kontekście dostępu do akt 119 . Przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że opóźniony dostęp, po złożeniu przez CD odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń i przeprowadzeniu spotkania wyjaśniającego, nie może zaradzić naruszeniu prawa przedsiębiorstwa CD do obrony i prawa do bycia wysłuchanym 120 .
156. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja "również wielokrotnie ujawnia dokumenty przedsiębiorstwu CD w sposób fragmentaryczny" 121 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że praktyka ta "zmusza przedsiębiorstwo CD do przygotowania obrony na podstawie niekompletnych informacji" i "przedłuża już zbyt długi czas trwania postępowania" 122 . Przedsiębiorstwo CD sprzeciwiło się temu, że "Komisja ujawnia kilka wersji dokumentów o stopniowo malejącym zakresie utajnionych informacji i w wielu przypadkach nadaje tym nowym wersjom dokumentów nowe numery identyfikacyjne" 123 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ten sposób działania może utrudniać przegląd każdej ewentualnej decyzji Komisji w tej sprawie 124 .
157. Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ponieważ "stopniowo ujawniane informacje były wyraźnie korzystne dla przedsiębiorstwa CD", oznaczałoby to, że "wcześniejsze wyzwania dotyczące powtarzających się naruszeń praw procesowych przedsiębiorstwa CD były faktycznie zasadne" oraz że "ocena przez Komisję informacji poufnych zawartych w aktach sprawy była wielokrotnie wadliwa, ze szkodą dla zdolności przedsiębiorstwa CD do obrony w postępowaniu" 125 .
158. Poszanowanie prawa do obrony wymaga, aby zainteresowanemu przedsiębiorstwu zapewniono w toku postępowania administracyjnego możliwość przedstawienia stanowiska w kwestii prawdziwości i znaczenia faktów oraz okoliczności będących przedmiotem zarzutów, a także w kwestii dokumentów uwzględnionych przez Komisję w celu udowodnienia jej twierdzenia o istnieniu naruszenia postanowień Traktatu 126 .
("') Zob. pkt 33.
159. Urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające, zamiast przedłużać termin na udzielenie odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń lub zawieszać bieg terminu, może umożliwić adresatowi pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń przedstawienie na późniejszym etapie, po rozstrzygnięciu nierozstrzygniętych kwestii dotyczących dostępu do akt, dodatkowych uwag na piśmie, które uzupełniają lub zmieniają pierwszą odpowiedź na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń na podstawie przyznanego dodatkowego dostępu 127 .
160. W przedmiotowej sprawie przedsiębiorstwo CD uzyskało dostęp do głównych dokumentów zawartych w aktach po wydaniu pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń 128 . W związku z tym termin na udzielenie odpowiedzi na pisemne zgłoszenie zastrzeżeń rozpoczął bieg zgodnie z pkt 102 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych 129 .
161. Następnie DG ds. Konkurencji umożliwiła przedsiębiorstwu CD przedstawienie dodatkowych uwag na temat informacji, do których udzielono dalszego dostępu, i faktycznie przedsiębiorstwo CD kilkakrotnie przedstawiło swoje uwagi 130 .
162. Jeśli chodzi o zarzut, jaki może sformułować przedsiębiorstwo CD, związany z brakiem możliwości złożenia uzupełniających uwag ustnych lub możliwości złożenia dalszych ustnych wyjaśnień na spotkaniu wyjaśniającym 131 , należy zauważyć, że prawo do bycia wysłuchanym nie oznacza, że osobie zainteresowanej musi zostać przyznana możliwość wyrażenia swojej opinii ustnie, jako że możliwość przedstawienia uwag w formie pisemnej także pozwala na przestrzeganie tego prawa 132 . Jak wspomniano, przedsiębiorstwo CD miało możliwość ustosunkowania się na piśmie do udostępnionych dodatkowych informacji, co systematycznie czyniło.
163. Procedura zastosowana przez DG ds. Konkurencji umożliwiła przedsiębiorstwu CD zapoznanie się z dokumentami znajdującymi się w aktach sprawy, które mogą mieć znaczenie dla jego obrony, oraz przedstawienie opinii na temat tych dokumentów w toku postępowania administracyjnego.
(b) Skargi dotyczące braku dodatkowych elementów postępowania (spotkań, uzupełniającego pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń lub pisma przedstawiającego okoliczności faktyczne)
164. W piśmie z dnia 19 lipca 2024 r. przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że Komisja "kontynuowała ujawnianie nowych dokumentów przedsiębiorstwu CD bez zapewnienia elementów postępowania (takich jak spotkanie na temat stanu prac lub wystosowanie pisma przedstawiającego okoliczności faktyczne)" 133 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że ten sposób działania uniemożliwił mu ustalenie, "jakie znaczenie Komisja nadaje nowo ujawnionym dokumentom i informacjom".
165. We wcześniejszych pismach przedsiębiorstwo CD twierdziło, że Komisja powinna była zorganizować spotkanie na temat stanu prac po spotkaniu wyjaśniającym zgodnie z pkt 64 i 65 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych 134 . Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że wszelkim nowym dowodom, na których Komisja może polegać, powinno towarzyszyć uzupełniające pisemne zgłoszenie zastrzeżeń lub pismo przedstawiające okoliczności faktyczne zgodnie z sekcją 3.1.7 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk
antymonopolowych 135 . Przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że uchybienia te uniemożliwiły mu ustalenie obciążającego lub odciążającego charakteru nowo udostępnionych informacji 136 .
166. W dniu 2 października 2024 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się do DG ds. Konkurencji o zorganizowanie spotkania zgodnie z pkt 70 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych 137 . Przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że takie spotkanie było "ważne dla wykonywania prawa do właściwej obrony", ponieważ przedsiębiorstwo CD było zdania, że DG ds. Konkurencji "nie zamierzała uwzględnić wcześniejszej obrony przedsiębiorstwa CD", "postępowanie wobec przedsiębiorstwa CD było prowadzone w sposób niesprawiedliwy pod względem proceduralnym", a "znaczna część dowodów uniewinniających została udostępniona przedsiębiorstwu CD dopiero po spotkaniu wyjaśniającym". Następnie przedsiębiorstwo CD skierowało ten wniosek do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające w dniu 10 października 2024 r., twierdząc również, że konieczne jest przeprowadzenie drugiego spotkania wyjaśniającego 138 .
167. Zgodnie z pkt 65 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych w przypadku postępowań dotyczących spraw kartelowych stronom oferowane jest jedno spotkanie na temat stanu prac, które odbywa się po spotkaniu wyjaśniającym. Na podstawie pkt 70 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych zgodnie z przyjętą praktyką przedstawiciele kadry wyższego szczebla stron otrzymują zazwyczaj możliwość przedyskutowania sprawy bądź z dyrektorem generalnym ds. konkurencji, bądź z jego zastępcą odpowiedzialnym za przeciwdziałanie praktykom ograniczającym konkurencję i nadużywaniu pozycji dominującej, bądź - w stosownych przypadkach - z komisarzem ds. konkurencji.
168. Uzyskałem od DG ds. Konkurencji potwierdzenie, że w dniu 25 września 2024 r. odbyło się spotkanie na temat stanu prac z przedsiębiorstwem CD, a w dniu 20 września 2024 r. z przedsiębiorstwem OBB.
169. Strony spotkały się również z komisarzem ds. konkurencji, na przykład przedsiębiorstwo CD w kwietniu 2019 r. i we wrześniu 2020 r. W każdym razie pkt 70 zawiadomienia w sprawie najlepszych praktyk antymonopolowych nie przewiduje prawa do spotkania, w szczególności z powodu braku zgody stron na ewentualne wnioski DG ds. Konkurencji.
170. Konieczność sporządzenia uzupełniającego pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń lub pisma przedstawiającego okoliczności faktyczne zależy ostatecznie od treści decyzji, która ma zostać przyjęta, w porównaniu z treścią pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń 139 . Faktycznie zgodnie z art. 16 decyzji 2011/695/UE urzędnik przeprowadzający spotkanie wyjaśniające ma zbadać, czy projekt decyzji dotyczy jedynie zastrzeżeń, co do których strony miały możliwość przedstawienia swoich stanowisk.
171. W wiadomości do DG ds. Konkurencji z dnia 2 października 2024 r. przedsiębiorstwo CD zwróciło się również o odpowiednie informacje na temat zaktualizowanej metody ustalania grzywien oraz o uzyskanie odpowiedniej możliwości przedstawienia uwag na ten temat. Wynikało to z założenia przez przedsiębiorstwo CD po spotkaniu na temat stanu prac w dniu 25 września 2024 r., że DG ds. Konkurencji rozważała pewne dostosowania metody ustalania grzywien zapowiedzianej w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń 140 . Wniosek ten został odrzucony przez DG ds. Konkurencji w dniu 9 października 2024 r. i ponownie przekazany przez przedsiębiorstwo CD w dniu 10 października 2024 r. urzędnikowi przeprowadzającemu spotkanie wyjaśniające 141 .
172. W odniesieniu do wykonywania prawa do obrony w związku z nałożeniem grzywien i zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, w przypadku gdy Komisja wyraźnie wskazuje w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń, że zbada, czy należy nałożyć grzywny na dane przedsiębiorstwa, oraz gdy przedstawia ona zasadnicze okoliczności faktyczne i prawne, które mogą doprowadzić do nałożenia grzywny, takie jak waga i czas trwania zarzucanego im naruszenia oraz kwestia popełnienia go "umyślnie lub przez niedbalstwo", spełnia ona obowiązek poszanowania przysługującego tym przedsiębiorstwom prawa do bycia wysłuchanym 142 . Zgodnie z orzecznictwem w przypadku gdy Komisja odstępuje od wytycznych w sprawie grzywien i stosuje inną metodę specjalnie dostosowaną do specyfiki sprawy, w świetle prawa do obrony konieczne jest, aby ta metoda została ujawniona zainteresowanym stronom, tak aby umożliwić im przedstawienie ich punktu widzenia na temat tych elementów, na których Komisja zamierza oprzeć swoją decyzję 143 .
173. Moim zdaniem pisemne zgłoszenie zastrzeżeń dostarczało stronom wystarczających wskazówek co do metody ustalania grzywien, którą Komisja zamierzała przyjąć w przedmiotowej sprawie 144 . Strony były w stanie przedstawić swoje opinie, a Komisja uwzględniła ich argumenty w ostatecznej decyzji, a zarazem utrzymała metodę ustalania grzywien ogłoszoną w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń 145 . W szczególności w pisemnym zgłoszeniu zastrzeżeń 146 zapowiedziano wykorzystanie przychodów przedsiębiorstwa CD ze świadczenia usług dalekobieżnego przewozu pasażerskiego w Czechach jako podstawy wartości sprzedaży przedsiębiorstwa OBB, a strony miały możliwość przedstawienia opinii na temat tego aspektu, a także na temat metody zastosowanej do określenia wartości sprzedaży 147 .
174. W związku z tym uważam, że w przedmiotowej sprawie nie było konieczne uzupełniające pisemne zgłoszenie zastrzeżeń ani dodatkowe pismo przedstawiające okoliczności faktyczne lub nakładające grzywny.
175. W każdym razie brak spotkania na temat stanu prac, uzupełniającego pisemnego zgłoszenia zastrzeżeń i pisma przedstawiającego okoliczności faktyczne nie uniemożliwia przedsiębiorstwu CD dokonania oceny dokumentów, do których można udzielić dalszego dostępu, w świetle treści tych dokumentów.
5.6. Zarzuty dotyczące nierównego traktowania
176. Przedsiębiorstwo CD twierdziło, że w przedmiotowym postępowaniu musiało stawić czoła "nierównemu traktowaniu" w porównaniu z przedsiębiorstwem OBB 148 . W szczególności przedsiębiorstwo CD stwierdziło, że Komisja zastosowała różne standardy przy rozpatrywaniu wniosków dotyczących poufności złożonych przez przedsiębiorstwo CD i wniosków innych podmiotów przekazujących informacje zawarte w aktach sprawy, w szczególności przedsiębiorstwa OBB 149 . Ponadto przedsiębiorstwo CD twierdziło, że nierówne traktowanie wynikało z faktu, że pismo przedsiębiorstwa CD z dnia 31 stycznia 2023 r. zostało udostępnione OBB zaledwie kilka dni po przedłożeniu go Komisji przez przedsiębiorstwo CD, podczas gdy odpowiedź przedsiębiorstwa OBB na to pismo została udostępniona CD prawie rok po jej przedłożeniu i na wniosek CD 150 .
177. W przedmiotowym postępowaniu przedsiębiorstwo CD miało możliwość zwrócenia się o dokumenty, które mogły nie zostać mu ujawnione i które mogą być niezbędne do skorzystania przez niego z prawa do bycia wysłuchanym zgodnie z art. 7 decyzji 2011/695/UE. Przedsiębiorstwo miało również możliwość zgłoszenia sprzeciwu wobec ujawnienia informacji, które dostarczyło i które stanowią informacje poufne zgodnie z art. 8 decyzji 2011/695/UE. Przedsiębiorstwo CD kilkakrotnie korzystało z tych możliwości w przedmiotowym postępowaniu. Takie wnioski skierowane do urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające zostały zbadane co do istoty, jak opisano powyżej.
178. Jeśli chodzi o rzekome opóźnienia w udostępnianiu przedsiębiorstwu CD niektórych pism przedsiębiorstwa OBB, należy zauważyć, że kilka czynników może mieć wpływ na terminy komunikacji ze stronami lub powodować opóźnienia w przekazywaniu niektórych dokumentów, na przykład konieczność zbadania i omówienia wniosków dotyczących poufności lub wygoda zapewnienia dodatkowego dostępu do kilku dokumentów dzięki ich grupowaniu.
179. W każdym razie ostatecznie wcześniejszy lub późniejszy dostęp do niektórych dokumentów nie powinien co do zasady mieć wpływu na to, czy przedsiębiorstwo miało możliwość bycia wysłuchanym we wszystkich istotnych kwestiach, pod warunkiem że, jak wskazano w pkt 158, dostęp jest udzielany w toku postępowania administracyjnego i że taki dostęp umożliwia przedsiębiorstwu przedstawienie swojego stanowiska 151 .
180. W każdym razie przedsiębiorstwo CD nie wyjaśnia, w jaki sposób, gdyby doszło do naruszenia przepisów proceduralnych dotyczącego ewentualnego nierównego traktowania, mogłoby dojść do naruszenia jego prawo do obrony.
6. WNIOSEK
181. Zgodnie z art. 16 decyzji 2011/695/UE zbadałam, czy projekt decyzji dotyczy jedynie zastrzeżeń, co do których strony miały możliwość przedstawienia swoich stanowisk. Stwierdzam, że wymóg ten został spełniony.
182. Ogólnie uważam, że w przedmiotowej sprawie przestrzegano skutecznego wykonywania praw procesowych.
Bruksela, dnia 18 października 2024 r.
Eric GIPPINI FOURNIER
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.2120 |
Rodzaj: | Informacja |
Tytuł: | Sprawozdanie końcowe urzędnika przeprowadzającego spotkanie wyjaśniające - Sprawa AT.40401 - Tabor używany |
Data aktu: | 11/04/2025 |
Data ogłoszenia: | 11/04/2025 |