(Dz.U.UE C z dnia 8 kwietnia 2025 r.)
W terminie trzech miesięcy od daty niniejszej publikacji organy państwa członkowskiego lub państwa trzeciego, bądź osoba fizyczna lub prawna mająca uzasadniony interes oraz mająca siedzibę lub miejsce pobytu w państwie trzecim, mogą, zgodnie z art. 17 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2024/1143 1 , wnieść sprzeciw do Komisji.
JEDNOLITY DOKUMENT
(Rozporządzenie (UE) 2019/787)
"Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara"
PGI-IT-02903
Data złożenia wniosku: 21 lutego 2023 r.
1. Nazwa lub nazwy, które mają być zarejestrowane
"Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara"
2. Państwo członkowskie lub państwo trzecie
Włochy
3. Rodzaj oznaczenia geograficznego
Oznaczenie geograficzne
4. Kategoria lub kategorie napoju spirytusowego
33. Likier
5. Opis właściwości napoju spirytusowego
Właściwości fizyczne, chemiczne i organoleptyczne oraz szczególne cechy produktu w porównaniu z napojami spirytusowymi należącymi do tej samej kategorii
a) Główne właściwości fizyczne, chemiczne lub organoleptyczne produktu - barwa: rubinowa o różnej intensywności - zapach: intensywny, charakterystyczny dla wiśni kwaśnych lub wiśni odmiany szklanka, owoców leśnych lub migdałów - smak: aromatyczny, przyjemny i długotrwały, charakterystyczny dla wiśni kwaśnych lub wiśni odmiany szklanka lub migdałów.
b) Szczególne cechy napoju spirytusowego w porównaniu z odpowiednią kategorią Nazwa "Ratafia Ciociara"/ "Rattafia Ciociara" jest zastrzeżona wyłącznie dla napoju spirytusowego wytwarzanego w procesie maceracji wodnoalkoholowej wiśni kwaśnych lub wiśni odmiany szklanka (odmian Prunus cerasus) w czystym alkoholu oraz w winach objętych chronioną nazwą pochodzenia Cesanese del Piglio DOCG lub chronioną nazwą pochodzenia Atina Cabernet DOC, przetwarzanego w zakładach znajdujących się w prowincji Frosinone. "Ratafia Ciociara"/"Rattafia Ciociara" ma następujące cechy szczególne: - Objętościowa zawartość alkoholu: 17-35 % obj. - Minimalna zawartość cukru: 70 gramów/litr - aromatyzowany wyłącznie naturalnymi sokami lub maceratami z wiśni kwaśnych lub wiśni odmiany szklanka, ewentualnie z dodatkiem przypraw (cynamonu, wanilii, goździków, gorzkich migdałów).
6. Określenie obszaru geograficznego
Produkt "Ratafia Ciociara"/"Rattafia Ciociara" musi być przetwarzany na terytorium prowincji Frosinone.
7. Metoda produkcji
Po umyciu wiśnie kwaśne lub wiśnie odmiany szklanka zalewa się w stalowych pojemnikach czerwonym winem objętym chronioną nazwą pochodzenia Cesanese del Piglio lub chronioną nazwą pochodzenia Atina Cabernet w różnych proporcjach 0,5-1 kg: 1 l.
Fermentacja trwa co najmniej 30 dni w przypadku zastosowania zbiorników termicznych umożliwiających utrzymanie temperatury 20-35 °C oraz przez co najmniej 40 dni w przypadku naturalnej fermentacji "na słońcu" lub do czasu, gdy wiśnie opadną na dno pojemnika.
Macerat oddziela się od osadu przez filtrację; osad można odcisnąć. Na tym etapie płynny półprodukt poddaje się automatycznej mikrofiltracji w celu uzyskania klarownego produktu. Można dodać bardzo drobny cukier lub cukier puder, lub cukier trzcinowy w różnych proporcjach 1 l: 0,25-0,5 kg. Następnie dodaje się czysty alkohol, aby uzyskać jego wymagane stężenie.
Ewentualnie po umyciu wiśnie kwaśne lub wiśnie odmiany szklanka można zalać mieszaniną wody i alkoholu o stężeniu 22-96° w proporcji 500 g owoców na litr mieszaniny wody i alkoholu, w wyniku czego w procesie osmozy uzyskuje się typowy ciemnoczerwony ekstrakt i klasyczny smak wiśni kwaśnych lub wiśni odmiany szklanka. Następnie macerat ten miesza się z czerwonym winem objętym chronioną nazwą pochodzenia Cesanese del Piglio lub chronioną nazwą pochodzenia Atina Cabernet (syrop cukrowy, alkohol), aż do uzyskania wymaganego stężenia alkoholu.
Dopuszcza się aromatyzowanie wyłącznie naturalnymi sokami (w których owoce stanowią 12-15 % zawartości) lub maceratami, w których wiśnie kwaśne lub wiśnie odmiany szklanka stanowią maksymalnie 25 % zawartości, oraz ewentualnie przyprawami (cynamonem, wanilią, goździkami, gorzkimi migdałami), których zawartość powinna wynosić nie więcej niż 5 % produktu.
8. Szczegółowe zasady dotyczące pakowania
Produkt "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" należy wprowadzać do obrotu w butelkach o pojemności nominalnej 0,20 l, 0,375 l, 0,50 l, 0,70 l, 0,75 l, 1,0 l lub 1,5 l.
Podane pojemności nominalne odpowiadają pojemnościom butelek, do których tradycyjnie rozlewa się i w których sprzedaje się "Ratafia Ciociara"/"Rattafia Ciociara".
9. Szczegółowe zasady dotyczące etykietowania
Opakowanie zawierające "Ratafia Ciociara"/"Rattafia Ciociara" należy oznakować zgodnie z obowiązującymi przepisami. Na etykiecie należy wyraźnie wskazać wyżej wymieniony proces produkcji.
10. Opis związku między napojem spirytusowym a jego pochodzeniem geograficznym, w tym, w stosownych przypadkach, szczegółowe elementy opisu produktu lub metody produkcji uzasadniające związek
"Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" to likier wytwarzany z wiśni kwaśnych i czerwonego wina charakterystyczny dla wiejskiej tradycji rolniczej Lacjum. Wytwarza się go w szczególności w subapenińskiej części dolnego Lacjum, a dokładniej w Ciociarii, gdzie warunki klimatyczne i glebowe są optymalne dla wzrostu i rozwoju Prunus cerasus L.
Jeżeli chodzi o strukturę morfologiczną tego obszaru geograficznego, znajdują się na nim dwie ortogonalne doliny rzek Sacco i Liri (wspólnie tworzące Valle Latina), z przeważnie pagórkowatym i górzystym terenem, na który składają się zachodnie stoki łańcucha Simbruini-Ernici i wschodnie stoki łańcucha Lepini-Ausoni-Aurunci. Pod względem rozwoju litologicznego tutejsze gleby mają cechy charakterystyczne dla platformy węglanowej obszaru Lacjum-Abruzji, która cechuje się występowaniem wapieni o wysokiej przepuszczalności ze względu na obecność szczelin i krasu: na najwyższych wysokościach nad poziomem morza występują wapienie zwięzłe (dolomityczne i trawertynowe) oraz wapienie margliste, a na wzgórzach piaskowiec. Bardziej płaska część, pochodzenia aluwialnego, której cechą charakterystyczną jest terra rossa (czerwona gleba), otoczona jest nachylonymi tarasami aluwialnymi utworzonymi w okresie czwartorzędu, składającymi się z osadów gliniastych i żwirowych, z wychodniami zbudowanymi z luźnych koluwialnych gleb gliniastych. Dalej w górę rzeki, wzdłuż strony wschodniej, znajdują się starsze tarasy aluwialne z osadami koluwialnymi, dolinami oraz osadami detrytycznymi położonych u podnóża wachlarzy aluwialnych, które tworzą pasma wzgórz w pobliżu wapiennych Apeninów. Na południu tarasy aluwialne ustępują miejsca niskim pagórkowatym formacjom o bardzo starym pochodzeniu (miocen) zbudowanym z gliny, margla lub fliszu piaskowcowego.
Obszar ten charakteryzuje się przejściowym klimatem umiarkowanym, z regionami fitoklimatycznymi, w których panują jednorodne warunki pogodowe: jeden z nich położony jest na wysokich wzgórzach, gdzie panuje klimat umiarkowany (typ temperaturowy obszarów pagórkowatych górny oraz typ temperaturowy obszarów pagórkowatych górny/dolny - wilgotny górny); następny umiejscowiony jest na bardziej łagodnych zboczach, gdzie panuje klimat przejściowy umiarkowany (typ temperaturowy obszarów pagórkowatych dolny); a jeszcze inny leży na płaskim obszarze, gdzie panuje nadal klimat przejściowy śródziemnomorski, ale z niższym typem temperaturowym mezo-śródziemnomorskim. Średnia roczna suma opadów wynosi 1 098-1 233 mm, a okresy letniej suszy i półsuszy (opady na poziomie 96-130 mm) trwają od jednego do dwóch miesięcy. Średnia temperatura wynosi 12,5-14,6 °C: od listopada do kwietnia występuje dłuższy okres chłodów, ze średnią temperaturą poniżej 10 °C utrzymującą się przez trzy do czterech miesięcy w roku. Średnia minimalna temperatura w najzimniejszym miesiącu roku wynosi 1,9-3,3 °C.
Charakter terenu i czynniki klimatyczne sprawiają, że wyznaczony obszar doskonale nadaje się do uprawy Prunus cerasus L. i produkcji "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara".
Obszar produkcji, w przeważającej mierze pagórkowaty, oraz położenie w kierunku zachodnim i południowo- zachodnim tworzą przewiewne i jasne środowisko, które zapewnia roślinie idealne warunki wzrostu. Wapienne gleby marglowe, o wysokiej zawartości części szkieletowych, bogate w węglan wapnia i zawierające pokłady gliny, oraz aluwialne lub osadowe gleby na płaskich obszarach, które zawierają piaskowiec, wapień marglisty i żółtawe margle oraz mają mulistą konsystencję, zapobiegają powstawaniu zastojów wody i sprzyjają koncentracji cukrów w owocach.
Wzorce temperatur i opadów na obszarze produkcji, charakteryzujące się łagodnymi temperaturami wiosną i umiarkowanymi opadami deszczu, gwarantują optymalne kwitnienie i zawiązywanie się owoców; rzadkie opady deszczu w końcowej fazie dojrzewania ograniczają pękanie owoców, które skutkowałoby procesami fermentacji niesprzyjającymi produkcji "Ratafia Ciociara / Rattafia Ciociara". Opisane warunki klimatyczne pozwalają również na uzyskanie dojrzałych, zrównoważonych owoców o optymalnym stosunku cukrów do kwasów oraz zawartości wody, która sprawia, że proces maceracji/ekstrakcji sprzyja uzyskaniu produktu zachowującego aromaty Prunus cerasus L., o których mowa w pkt 5.
W źródłach historycznych z XVII w. opisano obecność wiśni kwaśnych w górnej części doliny Liri, w Val di Comino w górach Lepini, które niegdyś były częścią Terra di Lavoro. Drzewo to jednak najprawdopodobniej zaadaptowało się i rozprzestrzeniło na Półwyspie Apenińskim znacznie wcześniej, zwłaszcza w środkowych Włoszech. Datuje się to na okres, w którym gatunek Prunus Cerasus L. sprowadzono ze wschodu, około I wieku p.n.e.
Owoce tej rośliny, rosnącej naturalnie w górach Ciociarii, od wieków stanowiły źródło pożywienia dla lokalnych rolników (Iannazzi, Beranger), którzy oprócz spożywania świeżych owoców i produkcji dżemów, galaretek i sorbetów, macerowali również owoce w czerwonym winie, aby uzyskać napój "bardzo smaczny w miesiącach letnich", który wzbogacał smak czerwonego wina produkowanego z lokalnych odmian winogron (Statistica del Regno, 1811).
Połączenie wiśni z czerwonym winem objętym chronioną nazwą pochodzenia "Cesanese del Piglio" i chronioną nazwą pochodzenia "Atina" jest tym, co odróżnia "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" od innych napojów spirytusowych na bazie wiśni (Prunus cerarus L.) produkowanych głównie w północnych regionach Półwyspu Apenińskiego lub w niektórych częściach Francji lub Szwajcarii, gdzie maceracja owoców obejmuje użycie spirytusu lub innych destylatów.
Jedynie wina objęte chronioną nazwą pochodzenia "Cesanese del Piglio" i chronioną nazwą pochodzenia "Atina" oraz wiśnie nadają "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" rubinowoczerwony kolor o różnej intensywności i długotrwały gorzko-aromatyczny smak świeżych owoców.
Czynniki ludzkie związane z obszarem uprawy winorośli mają zasadnicze znaczenie. Dzięki ugruntowanej tradycji przyczyniły się one do produkcji "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara". Jest to produkt charakterystyczny dla kultury wiejskiej, a sposób jego przygotowania przekazywano ustnie z pokolenia na pokolenie w każdej rodzinie, która miała wiśnię kwaśną na swojej posesji. Istnieje jednak dziennik z końca XIX w., zawierający zapisany odręcznie przepis autorstwa Marii Coletti Sipari, który jest obecnie przechowywany w prywatnym archiwum Buriani w San Donato Val di Comino (Frosinone) - miejscowości, z którejpochodzi Maria Coletti Sipari. Ze źródła tego dowiadujemy się o proporcjach i metodzie przygotowywania "Ratafia Ciociara / Rattafia Ciociara", powszechnie stosowanych w Ciociarii: "1 kg wiśni odmiany szklanka, 1 l dobrego czerwonego wina, 250 ml spirytusu, 250 g cukru. Przyprawy: cynamon i płatki gałki muszkatołowej. Macerat pozostawia się na słońcu na 40 dni, a następnie wiśnie odmiany szklanka wyciska się w małej prasie, aby uzyskać likier".
Na początku XX w. produkt ten był już zaliczany do typowych produktów Ciociarii i opisywany jako "wyjątkowy likier o bardzo przyjemnym smaku znany jako rattafia" (Del Nero, 1907).
Likier ten był "wyjątkowy" nie tylko ze względu na unikatowe składniki, ale także dlatego, że tradycją było picie go na zakończenie ważnych negocjacji rodzinnych dotyczących radosnych wydarzeń, takich jak zaręczyny; tradycja ta zakorzeniona była w pieczętowaniu paktów i porozumień dyplomatycznych wznoszeniem toastów likierem i okrzykiem: "Pax rata fiat" [dosłownie "osiągnięto porozumienie pokojowe"], od którego rzekomo wywodzi się nazwa.
Poza spożywaniem go jako napoju likier "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" wytwarzany z wiśni kwaśnych i czerwonego wina był stosowany w medycynie ludowej jako tonik zdrowotny. Istnieją dowody na to, że był używany w tym celu podczas I wojny światowej, kiedy z powodu braku lekarstw ludność Ciociarii używała go przeciwko tyfusowi i grypie hiszpańskiej (Zirizzotti).
Obecnie likier "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" przygotowuje się z wykorzystaniem najlepszych czerwonych win z regionu Ciociarii: wina Cesanese del Piglio (objętego chronioną nazwą pochodzenia dekretem prezydenckim z dnia 29 maja 1973 r. i wyróżnionego najwyższą klasyfikacją, DOCG, dekretem ministerialnym z dnia 1 sierpnia 2008 r.) oraz wina objętego chronioną nazwą pochodzenia Atina Cabernet (zatwierdzoną dekretem prezydenckim z dnia 26 kwietnia 1999 r. i zmienioną dekretem ministerialnym z dnia 2 sierpnia 2011 r.).
Produkt "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" znajduje się w wykazie tradycyjnych produktów rolno-spożywczych regionu Lacjum od 2010 r.
Opublikowano wiele książek zawierających opis produktu "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara", w tym: "Lazio patrimonio agroalimentare tra Biodiversità e Tradizione" - kwiecień 2019 r.; "Le eccellenze agroalimentari del Lazio" - kwiecień 2016 r.; "Guida agli eventi aziendali in Ciociaria" - Silva Hotel Splendid, Fiuggi; "Guida ai prodotti tipici e tradizionali del Lazio" - 2011 r.
W 2018 r. ogłoszonym Rokiem Włoskiej Kuchni na Świecie "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" znalazł się wśród dziewięciu "likierów i alkoholi" z regionu Lacjum wybranych przez krajową organizację przedsiębiorców Coldiretti do oznaczenia "Bandiere del gusto 2018" (flaga smaku 2018).
Obecnie "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" cieszy się renomą również za granicą, zwłaszcza w australijskich miastach Melbourne, Sydney i Brighton, gdzie znajduje się w menu napojów kilku restauracji. Latem 2021 r. australijska strona internetowa "Young Gun of Wine" umieściła "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" wśród likierów serwowanych po posiłku na liście alkoholi wysokoprocentowych oraz na liście likierów deserowych. Renoma, jaką cieszy się nazwa "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara", jest oczywista, i dowodzi jej (około) 4 500 wyników uzyskanych w wyszukiwarce Google (październik 2023 r.).
Istnieje również wiele marek używanych przez producentów w prowincji Frosinone, którzy wykorzystują nazwę "Ratafia Ciociara/Rattafia Ciociara" od ponad 30 lat.
Odesłanie do publikacji specyfikacji produktu
https://www.politicheagricole.it/flex/cm/pages/ServeBLOB.php/L/IT/IDPagina/10161
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.2128 |
| Rodzaj: | Ogłoszenie |
| Tytuł: | Publikacja wniosku o rejestrację zgodnie z art. 26 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/787 w sprawie definicji, opisu, prezentacji i etykietowania napojów spirytusowych, stosowania nazw napojów spirytusowych w prezentacji i etykietowaniu innych środków spożywczych, ochrony oznaczeń geograficznych napojów spirytusowych, wykorzystywania alkoholu etylowego i destylatów pochodzenia rolniczego w napojach alkoholowych, a także uchylającego rozporządzenie (WE) nr 110/2008 |
| Data aktu: | 08/04/2025 |
| Data ogłoszenia: | 08/04/2025 |