Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli po uzurpowaniu stanowiska prezydenta 10 stycznia 2025 r. (2025/2519(RSP))

P10_TA(2025)0007

Sytuacja w Wenezueli po uzurpowaniu stanowiska prezydenta 10 stycznia 2025 r. Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli po uzurpowaniu stanowiska prezydenta 10 stycznia 2025 r. (2025/2519(RSP))

(C/2025/2148)

Parlament Europejski,

- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Wenezueli, a w szczególności rezolucję z 19 września 2024 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli ¹ ,

- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka oraz inne traktaty i instrumenty Organizacji Narodów Zjednoczonych dotyczące praw człowieka,

- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych,

- uwzględniając Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK),

- uwzględniając konstytucję Wenezueli,

- uwzględniając oświadczenia Centrum Cartera z 30 lipca 2024 r. w sprawie wyborów w Wenezueli oraz z 2 października 2024 r. w sprawie legitymizacji protokołów wyborczych przedstawionych przez opozycję demokratyczną,

- uwzględniając szczegółowe ustalenia niezależnej międzynarodowej misji informacyjnej ds. Boliwariańskiej Republiki Wenezueli z 14 października 2024 r.;

- uwzględniając sprawozdanie Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka z 27 grudnia 2024 r. w sprawie łamania praw człowieka po wyborach w Wenezueli,

- uwzględniając oświadczenie wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa wydane w imieniu Unii Europejskiej 10 stycznia 2025 r. w sprawie wydarzeń z 10 stycznia 2025 r.,

- uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z 15 stycznia 2025 r. w sprawie niedawnych decyzji władz Wenezueli,

- uwzględniając częściowe porozumienie w sprawie promowania praw politycznych i gwarancji wyborczych dla wszystkich, które podpisali w październiku 2023 r. reżim Nicolása Maduro i Plataforma Unitaria - sojusz wenezuelskich partii opozycyjnych (porozumienie z Barbadosu),

- uwzględniając art. 136 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że 28 lipca 2024 r. obywatele Wenezueli zagłosowali pokojowo i licznie, aby określić przyszłość swojego kraju, wykazując niezwykłą postawę obywatelską i demokratyczną; mając na uwadze, że po zamknięciu lokali wyborczych kontrolowana przez reżim Krajowa Rada Wyborcza (CNE) odmówiła opublikowania oficjalnego rejestru protokołów wyborczych, sfałszowała wyniki wyborów i ogłosiła sfingowane zwycięstwo Maduro; mając na uwadze, że miliony Wenezuelczyków głosowały za demokratycznymi zmianami i poparły Edmunda Gonzáleza Urrutię znaczną większością głosów (67,05 % oddanych głosów), zgodnie z publicznie dostępnymi kopiami protokołów wyborczych, co potwierdzili jedyni wiarygodni i bezstronni obserwatorzy międzynarodowi - misja ONZ i Centrum Cartera;

B. mając na uwadze, że po wyborach w całym kraju doszło do pokojowych protestów przeciwko oszustwom popełnianym przez reżim Maduro; mając na uwadze, że reżim zareagował na te protesty skrajną przemocą i represjami, czego efektem była śmierć co najmniej 23 osób oraz ponad 2 500 przypadków zatrzymań i wymuszonych zaginięć, w tym około 120 dzieci; mając na uwadze, że według doniesień wenezuelskich organizacji pozarządowych od 1 stycznia 2025 r. przetrzymuje się w tym kraju co najmniej 1 697 więźniów politycznych;

C. mając na uwadze, że kilku cudzoziemców, w tym obywatele UE, pozostaje w areszcie pod fałszywymi zarzutami "destabilizacji";

D. mając na uwadze, że opozycja demokratyczna wobec reżimu była już stale prześladowana jeszcze przed wyborami z 28 lipca 2024 r., ale od czasu wyborów nękanie to znacznie się nasiliło, w szczególności w wyniku wymuszonych zaginięć i arbitralnych aresztowań; mając na uwadze, że María Corina Machado nadal musi żyć w ukryciu z powodu gróźb śmierci, a Edmundo González Urrutia musiał opuścić kraj wraz z rodziną w wyniku poważnych gróźb; mając na uwadze, że od 20 marca 2024 r. sześciu bliskich współpracowników partii Vente Venezuela znajduje schronienie w ambasadzie Argentyny w Caracas, gdzie nadal spotykają się z rosnącą presją i nękaniem ze strony wenezuelskich sił bezpieczeństwa;

E. mając na uwadze, że nadal dochodzi do naruszeń praw człowieka, w tym do arbitralnych zatrzymań, nadużywania siły, egzekucji pozasądowych, wymuszonych zaginięć, nękania, prześladowań oraz ścigania obywateli korzystających z przysługującego im prawa do pokojowych zgromadzeń i wolności słowa, a także mając na uwadze, że dochodzi też do naruszeń prawa do rzetelnego procesu sądowego; mając na uwadze, że oprócz kryzysu politycznego i instytucjonalnego Wenezuela zmaga się z głębokim kryzysem gospodarczym, społecznym i demograficznym, który poważnie wpływa na życie obywateli tego kraju;

F. mając na uwadze, że 19 września 2024 r. Parlament uznał Edmundo Gonzáleza Urrutię za prawowitego i demokratycznie wybranego prezydenta Wenezueli, a Marię Corinę Machado - za przywódczynię sił demokratycznych w Wenezueli; mając na uwadze, że inne demokratyczne państwa w regionie i na świecie uznały Gonzáleza za nowo wybranego prezydenta; mając na uwadze, że powinien był on zostać zaprzysiężony 10 stycznia 2025 r.; mając na uwadze, że 17 grudnia 2024 r. Parlament przyznał Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli za 2024 r. Marii Corinie Machado jako przywódczyni wenezuelskich sił demokratycznych oraz nowo wybranemu prezydentowi Edmundo Gonzálezowi Urrutii, którzy reprezentują wszystkich Wenezuelczyków walczących w Wenezueli i poza nią o przywrócenie wolności i demokracji;

G. mając na uwadze, że zaledwie kilka dni przed 10 stycznia 2025 r. reżim porwał Rafaela Tudaresa, zięcia Edmunda Gonzáleza, i nie wiadomo, gdzie porwany przebywa; mając na uwadze, że tak samo matka Marii Coriny Machado była nękana przez reżim we własnym domu; mając na uwadze, że wielu innych polityków i pracowników opozycji demokratycznej wobec reżimu również doświadczyło prześladowań, arbitralnych aresztowań i wymuszonych zaginięć, w tym kandydat na prezydenta Enrique Márquez;

H. mając na uwadze, że 9 stycznia 2025 r. Wenezuelczycy, pod przewodnictwem Marii Coriny Machado, protestowali na ulicach przeciwko najnowszej planowanej przez Nicolása Maduro próbie nielegalnego przejęcia władzy; mając na uwadze, że Maria Corina Machado została uprowadzona przez siły reżimu, gdy próbowała oddalić się z miejsca demonstracji, a następnie została uwolniona, oraz mając na uwadze, że był to jawny akt planowego zastraszania i nękania, który został szeroko potępiony na arenie międzynarodowej;

I. mając na uwadze, że 10 stycznia 2025 r. dyktator Nicolás Maduro przejął władzę w sposób nielegalny i oszukańczy, bez jakiejkolwiek legitymacji demokratycznej ani weryfikowalnych dowodów na uczciwość wyborów; mając na uwadze, że w ceremonii nie wzięli udziału żadni demokratycznie wybrani szefowie państw lub rządów; mając na uwadze, że granice kraju zostały zamknięte, a przestrzeń powietrzna była pilnie strzeżona, co uniemożliwiło Edmundo Gonzálezowi Urrutii podróż do Wenezueli;

J. mając na uwadze, że od czasu oszukańczego i bezprawnego przejęcia władzy reżim Maduro arbitralnie ograniczył obecność dyplomatyczną niektórych państw członkowskich UE i uzasadnił, że jest to odpowiedź na "wrogie zachowanie rządów Królestwa Niderlandów, Francji i Włoch charakteryzujące się poparciem dla grup ekstremistycznych i ingerencją w sprawy wewnętrzne";

K. mając na uwadze, że według Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR) od 2014 r. Wenezuelę opuściło około ośmiu milionów obywateli, co stanowi największy exodus w najnowszej historii Ameryki Łacińskiej i jeden z największych kryzysów przesiedleńczych na świecie;

L. mając na uwadze, że 10 stycznia 2025 r. Rada podjęła decyzję o przyjęciu nowego pakietu ukierunkowanych sankcji wobec 15 osób odpowiedzialnych za podważanie demokracji, praworządności lub praw człowieka w Wenezueli;

1. w najostrzejszych słowach potępia uzurpowanie stanowiska prezydenta przez Nicolása Maduro i podkreśla, że jego reżim jest niezgodny z prawem, a uzurpowanie przez niego stanowiska prezydenta stanowi bezprawną próbę pozostania przy władzy z użyciem siły;

2. przypomina, że na podstawie protokołów wyborczych przedstawionych przez demokratyczną opozycję wobec reżimu i potwierdzonych przez niezależne organizacje międzynarodowe obecne podczas wyborów 28 lipca 2024 r., mianowicie misję ONZ i Centrum Cartera, Parlament uznał Edmundo Gonzáleza Urrutię za prawowitego zwycięzcę wyborów prezydenckich, co zostało uznane przez UE i jej państwa członkowskie.

3. ponawia swój apel - zapisany w rezolucji z września 2024 r. i wielokrotnie powtarzany przez wiceprzewodniczącego Komisji/wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa - o to, by kontrolowana przez reżim CNE opublikowała protokoły wyborcze dotyczące wyborów z 28 lipca 2024 r.;

4. podziela pogląd państw członkowskich, że reżim wenezuelski nie skorzystał z ważnej okazji, by uszanować wolę narodu i zapewnić przejrzyste przemiany demokratyczne w tym kraju, w wyniku czego Maduro nie ma legitymacji demokratycznej, a zatem Parlament go nie uznaje;

5. z zadowoleniem przyjmuje oświadczenie wysokiej przedstawiciel wydane w imieniu państw członkowskich UE, w którym uznano zwycięstwo Edmunda Gonzaleza Urrutii znaczną większością głosów, i uważa, że powinien był on zostać zaprzysiężony na prezydenta 10 stycznia 2025 r.; z zadowoleniem przyjmuje także zobowiązanie UE do dalszego reagowania na pilne potrzeby wenezuelskiej ludności, która odczuwa negatywne skutki długotrwałego kryzysu humanitarnego;

6. pochwala odporność opozycji demokratycznej i zaangażowanie narodu wenezuelskiego na rzecz demokracji w obliczu represji i przeciwności; przypomina, że poszanowanie wyrażonej w wyborach woli narodu wenezuelskiego jest dla Wenezueli jedynym sposobem, aby przywrócić demokrację, umożliwić pokojowe i rzeczywiste przekazanie władzy oraz zakończyć obecny kryzys humanitarny i społeczno-gospodarczy; wzywa reżim wenezuelski, by uchylił nieuzasadniony nakaz aresztowania nałożony na Edmunda Gonzaleza Urrutię;

7. z zadowoleniem przyjmuje niedawną decyzję Rady z 10 stycznia 2025 r. o rozszerzeniu ukierunkowanych sankcji na 15 dodatkowych osób; wzywa do zaostrzenia i rozszerzenia tych sankcji, tak aby obejmowały one Nicolasa Maduro, jego bliskich współpracowników i członków ich rodzin, w tym Jorge Rodrigueza i Vladimira Padrino Lópeza, oraz wszystkie osoby odpowiedzialne za naruszenia praw człowieka, niezgodne z prawem przejęcie władzy, uzurpowanie funkcji urzędowych i wszelkie represyjne działania w Wenezueli;

8. wyraża zaniepokojenie losem Alberta Trentiniego (obywatela Włoch i wolontariusza organizacji pozarządowej Humanity & Inclusion, która pomaga osobom z niepełnosprawnościami), który został aresztowany przez wenezuelskie władze 15 listopada 2024 r. podczas misji humanitarnej i o którym od tego czasu nic nie wiadomo; podkreśla, że A. Trentini ma również problemy zdrowotne, lecz nie ma przy sobie leków ani żadnych artykułów pierwszej potrzeby;

9. potępia ponadto prześladowanie przez reżim demokratycznej opozycji wobec reżimu i narodu wenezuelskiego, a także prześladowanie wielu obywateli UE, którzy zostali arbitralnie zatrzymani i nadal są niesłusznie więzieni; apeluje, by położyć kres systematycznemu łamaniu praw człowieka; wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia wszystkich więźniów politycznych i osób zatrzymanych z arbitralnych powodów; domaga się, aby reżim Maduro zaprzestał prowadzenia polityki nadużyć i naruszeń praw człowieka, by sprawców pociągnięto do odpowiedzialności oraz by zagwarantowano pełne poszanowanie wszystkich podstawowych wolności i praw człowieka;

10. w pełni popiera dochodzenia Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK) w sprawie rozlicznych zbrodni i aktów represji popełnionych przez reżim wenezuelski;

11. wzywa UE, jej państwa członkowskie oraz wszystkie demokratyczne podmioty regionalne i międzynarodowe, aby bezwarunkowo wspierały, jako moralny obowiązek, siły demokratyczne w Wenezueli oraz dołożyły wszelkich starań w celu przywrócenia demokracji w tym kraju, dzięki czemu okazana zostanie solidarność z narodem wenezuelskim oraz szacunek dla tego narodu i jego uzasadnionej woli i prawa do życia w wolności i pokoju w systemie demokratycznym; potwierdza, że niezmiennie stoi po stronie narodu wenezuelskiego i że zależy mu na obronie demokracji, praworządności i praw człowieka; solidaryzuje się z demokratycznymi siłami Wenezueli;

12. z zadowoleniem przyjmuje powrót Biura Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka (OHCHR) do Caracas; uważa, że OHCHR, niezależna międzynarodowa misja informacyjna ONZ ds. Wenezueli, MTK i właściwe mechanizmy regionalne powinny działać swobodnie i bez ingerencji;

13. zwraca uwagę na fakt, że bezprawne przejęcie władzy przez Maduro pogłębiło istniejący poważny kryzys humanitarny, który już skłonił ponad osiem milionów Wenezuelczyków do poszukiwania schronienia za granicą i prawdopodobnie zmusi jeszcze więcej osób do ucieczki, co doprowadzi do ponownej i rosnącej presji migracyjnej, która będzie najbardziej odczuwalna w krajach bezpośrednio sąsiadujących z Wenezuelą; przypomina, że sytuacja uchodźców i migrantów wenezuelskich wymaga długoterminowych rozwiązań; uznaje liczne wysiłki krajów sąsiadujących z Wenezuelą na rzecz zapewnienia nie tylko wyżywienia i mieszkania, ale także regularnej dokumentacji prawnej, edukacji i opieki medycznej; wzywa UE do dołożenia wszelkich starań, aby pomóc Wenezuelczykom, którzy opuszczają kraj, zgodnie z międzynarodowymi standardami i istniejącymi legalnymi drogami migracji;

14. ubolewa nad decyzją władz Wenezueli ze stycznia 2025 r. o znacznym ograniczeniu liczby akredytowanych pracowników dyplomatycznych kilku państw członkowskich w Caracas i wzywa do natychmiastowego wycofania się z tego niedopuszczalnego jednostronnego działania;

15. uważa, że alternatywa między demokracją a dyktaturą nie pozostawia miejsca na niejednoznaczność czy wypośrodkowanie, ponieważ albo jest się po stronie demokratów i osób dotkniętych represjami albo po stronie dyktatorów;

16. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawicielce Unii ds. polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, uczestnikom szczytu z udziałem Unii Europejskiej i Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów, Europejsko-Latynoamerykańskiemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu, Organizacji Państw Amerykańskich, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz władzom reżimu w Wenezueli.

1 Dz.U. C, C/2024/7215, 10.12.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/7215/oj.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2025.2148
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 stycznia 2025 r. w sprawie sytuacji w Wenezueli po uzurpowaniu stanowiska prezydenta 10 stycznia 2025 r. (2025/2519(RSP))
• Data aktu: 23/01/2025
• Data ogłoszenia: 23/04/2025