| Wniosek o konsultację |
Rada, 25.10.2024 Parlament Europejski, 25.10.2024 |
| Podstawa prawna | Art. 43 ust. 2 i art. 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej |
| Sekcja odpowiedzialna | Sekcja Rolnictwa, Rozwoju Wsi i Środowiska Naturalnego |
| Data przyjęcia na sesji plenarnej | 4.12.2024 |
| Sesja plenarna nr | 592 |
| Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się) | 138/2/6 |
1. Wnioski i zalecenia
Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny (EKES),
1.1. Uznaje, że u podłoża wniosku dotyczącego rozporządzenia leżą coraz gorsze skutki klęsk klimatycznych. O szybkiej eskalacji kryzysu świadczą wydarzenia spowodowane zmianą klimatu - w tym niedawne powodzie w Europie Środkowej i Wschodniej, pożary lasów w Portugalii i katastrofalne powodzie w Walencji w Hiszpanii. Komitet w pełni popiera zasadę udzielania natychmiastowej pomocy w przypadku klęsk żywiołowych, którą stosowano w odpowiedzi na niedawne kryzysy. Uznaje też pilną potrzebę szybkich działań, aby dotknięte społeczności mogły niezwłocznie otrzymać pomoc. Wniosek Komisji służy zaspokojeniu tych najpilniejszych potrzeb, odzwierciedlając fakt uznania przez Unię, że częstotliwość i dotkliwość zdarzeń związanych z klimatem będzie tylko rosnąć, narażając wrażliwe regiony wiejskie na jeszcze większe ryzyko.
1.2. Ponownie wyraża zdecydowane poparcie dla obszarów wiejskich, co uczynił już we wcześniejszych opiniach 1 . W miarę nasilania się ekstremalnych zdarzeń pogodowych europejskie obszary wiejskie - które często są już podatne na tego rodzaju zagrożenia - napotykają coraz większe trudności i mają niewielką zdolność do pokrywania dalszych strat. Bez świadomego planowania społecznościom tym - które mają zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego i dziedzictwa kulturowego Europy - grozi pozostanie w tyle. W związku z tym istotne jest, aby realokacja środków mająca zaspokoić pilne potrzeby nie przysłaniała ani nie podważała długoterminowych priorytetów dotyczących rozwoju obszarów wiejskich.
1.3. Podkreśla, że choć obecny wniosek stanowi niezbędną i szybką odpowiedź na kryzys, to przenosi środki z istniejącego programu rozwoju obszarów wiejskich. Takie podejście jest skuteczne w perspektywie krótkoterminowej, ale może sprawić, że krytyczne potrzeby w zakresie rozwoju obszarów wiejskich pozostaną niezaspokojone. Zabieranie społecznościom wiejskim środków finansowych do celów reagowania kryzysowego mogłoby nieumyślnie zwiększyć nierówności i pogłębić trudności gospodarcze na obszarach, które nie mogą sobie na to pozwolić. Reakcja Europy na klęski żywiołowe musi nie tylko zapewniać natychmiastową pomoc, ale także chronić długoterminową stabilność
Dz.U. C 290 z 29.7.2022, s. 137.
Dz.U. C, C/2024/1570, 5.3.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/1570/oj.
Dz.U. C, C/2024/4055, 12.7.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/C/2024/4055/oj.
i odporność społeczności wiejskich. Jak podkreślono w długoterminowej wizji dla obszarów wiejskich UE, obecnie tworzone strategie polityczne muszą uwzględniać rosnące zagrożenie związane ze zmianą klimatu i tworzyć proaktywne środki, dzięki którym nikt nie zostanie w tyle. Taka wizja wymaga odporności i długoterminowego planowania, by wzmocnić społeczności wiejskie i chronić je przed rosnącymi wyzwaniami środowiskowymi i gospodarczymi.
1.4. Zatem apeluje do Komisji Europejskiej o dopilnowanie, by nie pomijano projektów rozwoju obszarów wiejskich ani nie poświęcano ich na rzecz świadczenia pomocy w przypadku klęsk żywiołowych. Istotne inicjatywy na rzecz obszarów wiejskich zapewniają tym regionom stabilność i możliwości, a zabieranie środków z tych programów mogłoby wywołać niechęć i potencjalnie podsycić antyunijne nastroje i ekstremizm. Unia Europejska musi priorytetowo traktować zarówno pomoc natychmiastową, jak i trwały dobrostan społeczności wiejskich.
1.5. Zaleca, aby Komisja ustanowiła specjalny unijny fundusz związany z katastrofami klimatycznymi, by móc im skutecznie przeciwdziałać. Dzięki niemu Unia mogłaby reagować na klęski żywiołowe związane z klimatem w obrębie własnych granic, a jednocześnie zachować środki budżetowe na rozwój obszarów wiejskich. Ten specjalny unijny fundusz uzupełniłby międzynarodowy fundusz strat i szkód ustanowiony na COP28. Nie miałby on wpływu na globalne zobowiązania UE na rzecz wspierania międzynarodowej odporności na zmianę klimatu ani nie konkurowałby z nimi. Zamiast tego odzwierciedlałby zaangażowanie Unii na rzecz budowania przyszłości, w której rozwój i odporność obszarów wiejskich mogłyby współistnieć ze skutecznym reagowaniem na klęski żywiołowe. Ponadto uzupełniałby obecne fundusze, które uwzględniają klęski żywiołowe - takie jak rezerwa rolna na mocy rozporządzenia o wspólnej organizacji rynków produktów rolnych (art. 226), wsparcie inwestycyjne w ramach WPR mające przywrócić potencjał rolny lub leśny w następstwie klęsk żywiołowych, niekorzystnych zjawisk klimatycznych lub katastrof, a także Fundusz Solidarności Unii Europejskiej.
1.6. Uznaje potrzebę zapewnienia natychmiastowego reagowania kryzysowego, ale podkreśla, że Unia Europejska nie może polegać wyłącznie na środkach reaktywnych. Strategia oparta na przenoszeniu środków w sytuacjach nadzwyczajnych grozi pozostawieniem społeczności wiejskich w tyle. Zapewnienie kompleksowych i proaktywnych unijnych ram gotowości na wypadek klęsk żywiołowych - zwłaszcza w celu poradzenia sobie ze skutkami zmiany klimatu - jest niezbędne dla utrzymania stabilności i wspierania odporności we wszystkich regionach wiejskich w Unii. W związku z tym Komitet docenia, że w zmianie rozporządzenia uwzględniono zasadę "lepszego odbudowywania", ponieważ takie perspektywiczne podejście wzmacnia odporność na przyszłe klęski żywiołowe.
1.7. Podkreśla ponadto, że w perspektywie długoterminowej zapobieganie jest nadal znacznie skuteczniejsze i zgodniejsze z zasadą zrównoważonego rozwoju. Dowody naukowe wskazują, że rozwiązania oparte na zasobach przyrody - takie jak przywracanie terenów podmokłych, ponowne zalesianie zdegradowanych obszarów i wdrażanie zrównoważonych systemów gospodarki wodnej - mogą złagodzić skutki ekstremalnych zdarzeń pogodowych 2 ,3 . Środki te są opłacalne i przyczyniają się do spowolnienia obiegu wody w przyrodzie, do zwiększenia retencji wody ekologicznej i zabezpieczenia przed ekstremalnymi temperaturami. Inwestowanie w tego rodzaju działania zapobiegawcze nie tylko zmniejszyłoby potrzebę kosztownych środków reaktywnych, ale wzmocniłoby również odporność obszarów wiejskich i ekosystemów.
1.8. Wzywa Komisję do większego uwzględnienia podejść zapobiegawczych - w szczególności rozwiązań opartych na zasobach przyrody - w strategiach dotyczących odporności na klęski żywiołowe i w polityce rozwoju obszarów wiejskich. Pozwoliłoby to wyeliminować pierwotne przyczyny podatności na zagrożenia i z czasem zmniejszyć obciążenia finansowe i społeczne związane z mechanizmami reagowania kryzysowego.
1.9. Wyraża aprobatę dla zawartych we wniosku uproszczonych procedur jako sposobu na przyspieszenie doraźnej pomocy i zmniejszenie obciążeń administracyjnych w dotkniętych regionach. Zaleca, by uwzględnić usprawnione procesy w przyszłych strategiach politycznych, by zapewnić większą zdolność reagowania w czasach kryzysu.
1.10. Apeluje o to, by w przyszłych planach reagowania na klęski żywiołowe priorytetowo traktować utrzymanie - a nawet zwiększenie - budżetów na rozwój obszarów wiejskich. Komitet w pełni popiera obecne zmiany rozporządzenia, które mają umożliwić reagowanie na sytuacje kryzysowe, ale podkreśla, że ważne jest zabezpieczenie tych funduszy, by można było realizować szersze cele UE w zakresie rozwoju. Apeluje do Komisji, by unikała wielokrotnego polegania na funduszach rozwoju obszarów wiejskich dla świadczenia pomocy w przypadku katastrof. Jeżeli Unia ma być gotowa na przyszłe klęski klimatyczne, to musi przejść od środków reaktywnych do proaktywnego planowania, zgodnie z punktem 1.5. Musi także ustanowić specjalne mechanizmy, które zapewnią większe finansowanie i spójność, a jednocześnie wzmocnić istniejące fundusze, aby nie osłabić długoterminowego rozwoju obszarów wiejskich. Komitet zaznacza, że chociaż takie podejście jest uzasadnione obecnym kryzysem, to Unia Europejska nie może polegać na ciągłych zmianach funduszy rozwoju obszarów wiejskich lub innych instrumentów - takich jak polityka spójności - za każdym razem, gdy dochodzi do katastrofy.
1.11. Podkreśla, że Unia Europejska musi pilnie przyjąć skoordynowane podejście do budowania odporności na zmianę klimatu. Wniosek dotyczący rozporządzenia ilustruje podatność Europy na skutki zmiany klimatu i uwypukla potrzebę solidnego, długoterminowego planowania. Chociaż obecny wniosek skutecznie zaspokaja najpilniejsze potrzeby, to wskazuje jednocześnie na potrzebę ustanowienia ogólnounijnych ram odporności na zmianę klimatu. Ramy te powinny uwzględniać stabilne i specjalne finansowanie działań - zarówno proaktywnych, jak i reaktywnych.
Bruksela, dnia 4 grudnia 2024 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2025.775 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego - Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) 2020/2220 w odniesieniu do szczególnych środków w ramach Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) w celu udzielenia dodatkowego wsparcia państwom członkowskim dotkniętym klęskami żywiołowymi (COM(2024) 495 final - 2024/0274(COD)) |
| Data aktu: | 11/02/2025 |
| Data ogłoszenia: | 11/02/2025 |