uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 292,
(1) Komisja i Wysoki Przedstawiciel przyjęli wspólny komunikat w sprawie europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego 1 ("strategia") w celu wprowadzenia kompleksowego strategicznego podejścia do bezpieczeństwa gospodarczego.
(2) Dla globalnych przedsiębiorstw 2 Unia jest nadal jednym z najbardziej atrakcyjnych kontrahentów i miejsc inwestowania; jest także głównym źródłem inwestycji za granicą. Unia podtrzymuje swoje zaangażowanie na rzecz otwartego otoczenia inwestycyjnego. Niemniej jednak, jak stwierdzono w strategii, "[r]osnące napięcia geopolityczne i ściślejsza niż kiedykolwiek globalna integracja gospodarcza sprawiają, że niektóre przepływy i działania gospodarcze mogą zagrażać naszemu bezpieczeństwu", a jednocześnie "[g]łębokie zmiany technologiczne zwiększają intensywność tej konkurencji i sprawiają, że wyzwania gospodarcze i zagrożenia dla bezpieczeństwa stają się bardziej złożone.".
(3) W strategii zidentyfikowano szereg złożonych wyzwań dla bezpieczeństwa gospodarczego Unii i jej państw członkowskich, zwracając uwagę na to, że wyzwania te w przekrojowy sposób dotyczą zagadnień handlu, technologii i bezpieczeństwa, przez co wymagają zintegrowanej reakcji w zakresie polityki. Skuteczne przeciwdziałanie zagrożeniom dla bezpieczeństwa gospodarczego pomoże Unii utrzymać rolę lidera w dziedzinie technologii, nadal dbać o swoje interesy i bronić ich, reagować na presje geopolityczne i przetrwać wstrząsy gospodarcze. W strategii skoncentrowano się na identyfikacji i ocenie ryzyka oraz zarządzaniu nim w czterech kategoriach: odporność łańcuchów dostaw, zagrożenia dla bezpieczeństwa fizycznego i cyberbezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, zagrożenia dla bezpieczeństwa technologii i ryzyko wycieku technologii oraz stosowanie wymuszenia ekonomicznego lub wykorzystywanie zależności gospodarczych jako broni.
(4) Ryzyko związane z wyciekiem technologii może być szczególnie dotkliwe w przypadku wąskiego zestawu osiągnięć technologicznych, które mogą zwiększyć zdolności wojskowe i wywiadowcze podmiotów mogących wykorzystać je do działań zagrażających międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu. Nie można dopuszczać do tego, aby takie podmioty mogły korzystać z unijnego kapitału i wiedzy eksperckiej. Dotyczy to również kontekstu inwestowania za granicą przez podmioty unijne.
(5) W lipcu 2023 r. Komisja ustanowiła specjalną grupę ekspertów ds. inwestycji za granicą ("grupa ekspertów") 3 , złożoną z ekspertów Komisji i państw członkowskich. Wspiera ona Komisję, badając kwestie, które wpływają na ryzyko celowego lub przypadkowego wycieku technologii krytycznych i wiedzy fachowej z Unii do państw trzecich w kontekście inwestycji za granicą.
(6) Jednocześnie w zaleceniu Komisji (UE) 2023/2113 4 w sprawie obszarów technologii krytycznych określono dziesięć obszarów technologii wymagających pogłębionej oceny ryzyka z udziałem państw członkowskich. W następstwie zalecenia Komisja rozpoczęła wraz z państwami członkowskimi przeprowadzanie szczegółowych wspólnych ocen ryzyka dotyczących niektórych z określonych w nim obszarów technologii. Wyniki tych ocen będą stanowić podstawę merytoryczną podejścia Unii do inwestycji za granicą. Podejście to może ulegać dalszym zmianom w miarę coraz pełniejszego rozumienia zagrożeń.
(7) Wyniki prac grupy ekspertów potwierdzają, że państwa członkowskie obecnie nie gromadzą systematycznie danych na temat poszczególnych transakcji inwestycyjnych za granicą i nie sprawdzają takich inwestycji w sposób, który umożliwiałby wykrycie lub ocenę zagrożeń bezpieczeństwa. Aby zatem możliwa była merytoryczna, oparta na faktach debata polityczna na ten temat, priorytetem powinno stać się wypełnienie dotychczasowej luki informacyjnej poprzez systematyczny przegląd inwestycji dokonywanych przez państwa członkowskie Unii za granicą.
(8) Określenie zakresu potencjalnych niepokojących kwestii związanych z inwestycjami za granicą nastręcza szeregu wyzwań. Na wstępnym etapie dotyczą one zrozumienia zakresu i charakteru unijnych inwestycji za granicą, gromadzenia odpowiednich danych i dowodów oraz oceny, czy inwestycje takie stwarzają lub pogłębiają łatwo rozpoznawalne zbiorowe ryzyko dla bezpieczeństwa gospodarczego. Aby sprostać tym wyzwaniom, konieczne jest uzyskanie wglądu w poszczególne odnośne transakcje, związane z nimi technologie i wiedzę fachową; w stosownych przypadkach potrzebna jest również analiza danych sektorowych i tendencji inwestycyjnych. Przegląd poszczególnych transakcji powinien dostarczyć państwom członkowskim i Komisji niezbędnych informacji na temat inwestycji za granicą w wąskim zakresie dziedzin technologii.
(9) Na podstawie zgromadzonych informacji Unia i jej państwa członkowskie powinny ocenić, czy inwestycje za granicą pociągają za sobą zagrożenia dla bezpieczeństwa gospodarczego, oraz - z myślą o wykrywaniu i ograniczaniu takich zagrożeń - zidentyfikować wszelkie luki w obowiązujących politykach UE, m.in. dotyczących kontroli handlu i inwestycji. Powinno to pomóc w ustaleniu, czy potrzebne są bardziej szczegółowe dane w niektórych obszarach technologii oraz w opracowaniu proporcjonalnych i ukierunkowanych działań służących ograniczeniu zidentyfikowanego ryzyka za pomocą istniejących narzędzi lub nowych instrumentów na szczeblu krajowym lub unijnym.
(10) Aby rozpocząć opisany powyżej proces, Komisja opublikowała na początku tego roku białą księgę w sprawie inwestycji za granicą 5 , w której opisano wstępne prace Unii w tej dziedzinie. Miała ona zachęcić zainteresowane strony do zgłaszania uwag, które pomogłyby Komisji w określeniu - w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi - zakresu ewentualnego zalecenia Komisji w sprawie inwestycji za granicą.
(11) Białą księgę uzupełniono konsultacjami publicznymi, które miały służyć uporządkowanemu zebraniu opinii i reakcji na opisane w niej podejście 6 . Respondenci biorący udział w tych konsultacjach zgodzili się, że istnieje potrzeba oceny potencjalnego ryzyka związanego z inwestycjami za granicą. W związku z tym, kontynuując stopniowe podejście, Komisja przedstawia niniejsze zalecenie, w którym określa wspólny zakres służący ustrukturyzowaniu przeglądu i oceny ryzyka, natomiast o szczegółach wdrażania zalecenia będą indywidualnie decydować państwa członkowskie w zależności od własnych okoliczności.
(12) Co się tyczy obszarów technologii określonych w zaleceniu (UE) 2023/2113, na podstawie prac grupy ekspertów i odpowiedzi na konsultacje publiczne, a także biorąc pod uwagę obciążenie administracyjne dla państw członkowskich i przedsiębiorstw - państwa członkowskie powinny w swoim przeglądzie i ocenie ryzyka skupić się na zaawansowanych półprzewodnikach, sztucznej inteligencji i technologiach kwantowych, które to obszary wskazano jako stwarzające największe ryzyko wycieku technologii w wyniku inwestycji za granicą.
(13) Jeżeli chodzi o rodzaj transakcji inwestycyjnych za granicą, przegląd powinien obejmować szeroki ich zakres, z wyłączeniem transakcji, w których nikłe jest prawdopodobieństwo umożliwienia lub ułatwienia tworzenia lub transferu krytycznych technologii lub wiedzy fachowej.
(14) Pod względem zasięgu geograficznego przegląd powinien być neutralny - nie należy z góry wykluczać żadnych konkretnych krajów ani lokalizacji. Państwa członkowskie mogą jednak, na podstawie profili ryzyka poszczególnych państw, ustalić, które z nich należy potraktować priorytetowo. Profile ryzyka należy tworzyć w koordynacji z innymi państwami członkowskimi i Komisją, uwzględniając w stosownych przypadkach zachowania danego państwa w przeszłości, w tym naruszenia Karty Narodów Zjednoczonych.
(15) W przeglądzie przeprowadzonym w następstwie niniejszego zalecenia należy również ustalić, czy inwestycje dokonywane przez podmioty unijne w państwach trzecich przyspieszają lub zwiększają skuteczne opracowywanie technologii krytycznych w państwach, które mogłyby je wykorzystywać do uzyskania przewagi nad potencjałem Unii, jej państw członkowskich i innych państw w zakresie bezpieczeństwa, do ograniczenia tego potencjału lub do działań zagrażających międzynarodowemu pokojowi i bezpieczeństwu.
(16) Wyniki oceny ryzyka, która ma zostać przeprowadzona przez państwa członkowskie przy wsparciu Komisji, powinny umożliwić wspólne zrozumienie ryzyka w ramach grupy ekspertów. Dyskusje w ramach grupy ekspertów staną się użytecznym punktem odniesienia dla wszelkich dalszych decyzji w zakresie polityki i będą podstawą do stwierdzenia, czy potrzebne jest wprowadzenie środków ograniczających ryzyko. Komisja i państwa członkowskie dopilnują, aby informacje szczególnie chronione były przekazywane i zapisywane w sposób bezpieczny, a w razie potrzeby opatrywane klauzulami tajności, w celu zapewnienia niezbędnego poziomu ochrony.
(17) Niniejsze zalecenie nie przesądza o wyniku wspomnianych ocen ryzyka ani o konieczności podjęcia środków w celu ograniczenia potencjalnych zagrożeń. Wszelkie ewentualne późniejsze propozycje działań ograniczających ryzyko w celu ochrony bezpieczeństwa gospodarczego będą opierać się na dokonanych ocenach. Wszelkie rozwiązania w zakresie polityki powinny być proporcjonalne i precyzyjnie ukierunkowane w celu przeciwdziałania zagrożeniom stwierdzonym w odniesieniu do poszczególnych rodzajów inwestycji za granicą lub działalności za granicą oraz każdego obszaru technologii krytycznych.
(18) Komisja zachęca państwa członkowskie, aby w toku przeglądu konsultowały się z odpowiednimi zainteresowanymi stronami, w tym z przedsiębiorstwami, środowiskiem akademickim i społeczeństwem obywatelskim, w celu uzyskania pełnego obrazu otoczenia inwestycyjnego i potencjalnych zagrożeń oraz w celu skutecznego działania w interesie obywateli i przedsiębiorstw Unii.
(19) Przegląd i oceny ryzyka przewidziane w niniejszym zaleceniu są ograniczone w czasie, aby sprzyjać kształtowaniu odpowiednich reakcji w zakresie polityki,
Sporządzono w Brukseli dnia 15 stycznia 2025 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2025.63 |
Rodzaj: | Zalecenie |
Tytuł: | Zalecenie 2025/63 w sprawie przeglądu inwestycji za granicą w obszarach technologii o krytycznym znaczeniu dla bezpieczeństwa gospodarczego Unii |
Data aktu: | 15/01/2025 |
Data ogłoszenia: | 15/01/2025 |
Data wejścia w życie: | 15/01/2025 |