uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 212 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 1 ,
(1) Stosunki między Unią a Jordańskim Królestwem Haszymidzkim (zwanym dalej "Jordanią") rozwijają się w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS). W dniu 24 listopada 1997 r., Jordania podpisała Układ eurośródziemno- morski ustanawiający stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi, z jednej strony, a Jordańskim Królestwem Haszymidzkim, z drugiej strony 2 (zwany dalej "układem o stowarzyszeniu"), który wszedł w życie w dniu 1 maja 2002 r. Na podstawie układu o stowarzyszeniu Unia i Jordania ustanawiały stopniowo strefę wolnego handlu w okresie przejściowym trwającym 12 lat. Ponadto w 2007 r. weszło w życie Porozumienie w formie wymiany listów między Wspólnotą Europejską a Jordańskim Królestwem Haszymidzkim, dotyczące wzajemnych środków liberalizacji oraz zmiany Układu o stowarzyszeniu między WE a Jordanią, a także zastąpienia załączników I, II, III i IV oraz Protokołów 1 i 2 do tego Układu 3 . W 2010 r. Unia i Jordania uzgodniły szczególny status partnerstwa, który otwiera drogę do rozszerzenia obszarów współpracy. Protokół między Unią Europejską a Jordańskim Królestwem Haszymidzkim ustanawiający mechanizm rozstrzygania sporów mający zastosowanie do sporów dotyczących postanowień handlowych Układu eurośródziemnomorskiego ustanawiającego stowarzyszenie między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Jordańskim Królestwem Haszymidzkim, z drugiej strony 4 został parafowany w grudniu 2009 r. i wszedł w życie w dniu 1 lipca 2011 r. Dwustronny dialog polityczny i współpraca gospodarcza zostały następnie zacieśnione w ramach układu o stowarzyszeniu oraz Priorytetów partnerstwa między Ue a Jordanią przyjętych na lata 2022-2027.
(2) Od 2011 r. Jordania rozpoczęła wprowadzanie szeregu reform politycznych mających na celu wzmocnienie demokracji parlamentarnej i praworządności. Powołano Trybunał Konstytucyjny i Niezależną Komisję Wyborczą, a parlament Jordanii uchwalił wiele ważnych przepisów, w tym ordynację wyborczą i ustawę o partiach politycznych, a także ustawy dotyczące decentralizacji i samorządów lokalnych. Ponadto przyjęto inicjatywy legislacyjne zwiększające niezależność sądownictwa i prawa kobiet.
(3) Gospodarka Jordanii znacząco ucierpiała w wyniku przedłużających się konfliktów w regionie, w szczególności w sąsiadującej z tym państwem Syrii, a niedawno także w Izraelu i Strefie Gazy oraz w rejonie Morza Czerwonego. Od czasu rozpoczęcia wojny w Syrii na gospodarkę Jordanii wpłynął niekorzystnie duży napływ uchodźców syryjskich, co zwiększyło presję na sytuację budżetową, usługi publiczne i infrastrukturę Jordanii. Oprócz niestabilności w regionie jordańską gospodarkę obciążały w dalszym ciągu wyzwania makroekonomiczne i fiskalne związane z pandemią COVID-19 w latach 2020/2021, zmiany cen towarów w następstwie rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 r., duże narażenie na wahania wymiany handlowej oraz globalny wzrost kosztów finansowania zewnętrznego dla rynków wschodzących. W rezultacie w Jordanii nastąpił w 2020 r. spadek aktywności gospodarczej, a późniejsze ożywienie gospodarcze postępowało w wolnym tempie, ponieważ bezrobocie, które znacząco wzrosło w 2020 r., pozostawało wysokie oraz pojawiły się nowe potrzeby budżetowe i w zakresie finansowania zewnętrznego.
(4) Wojna w Izraelu i Strefie Gazy, która rozpoczęła się w październiku 2023 r., przynosi ze sobą bardzo duże ryzyko pogorszenia perspektyw gospodarczych, w szczególności ze względu na większy poziom niepewności w regionie oraz potencjalny niekorzystny wpływ na ważny sektor turystyczny i nastroje konsumentów. Ustawiczne ataki Huti na statki transportujące towary i surowce energetyczne przez Morze Czerwone utrudniają ruch na szlaku do Azji, co wpływa niekorzystnie na eksport z Jordanii, w szczególności minerałów i chemikaliów, oraz na import do tego państwa. W styczniu 2024 r. władze Jordanii i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) uzgodniły nowy program dostosowań gospodarczych, wspierany za pośrednictwem instrumentu rozszerzonego wsparcia finansowego o wartości 1 200 mln USD, obejmującego okres czterech lat od 2020 do 2023, który to instrument zastąpił czteroletni instrument rozszerzonego wsparcia finansowego o wartości 1 700 mln USD, w tym pożyczkę w ramach instrumentu szybkiego finansowania. W styczniu 2024 r. Rada Wykonawcza MFW zatwierdziła nowy czteroletni instrument rozszerzonego wsparcia finansowego. Pierwszą wizytę kontrolną w ramach przeglądu przeprowadzono w kwietniu i maju 2024 r., a sprawozdanie z tej wizyty kontrolnej opublikowano w lipcu 2024 r.
(5) W styczniu 2020 r., w odpowiedzi na wniosek złożony przez Jordanię w lipcu 2019 r. i po zakończeniu w 2019 r. drugiego programu pomocy makrofinansowej w wysokości 200 mln EUR, Unia przyjęła trzeci program pomocy makrofinansowej 5 (program pomocy makrofinansowej III) w wysokości 500 mln EUR w formie pożyczek. Program pomocy makrofinansowej II 6 był kontynuacją programu pomocy makrofinansowej I 7 w wysokości 180 mln EUR, który wdrożono w 2015 r. W maju 2020 r. program pomocy makrofinansowej III został zwiększony o 200 mln EUR na podstawie decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/701 8 w odpowiedzi na społeczno-gospodarcze skutki pandemii COVID-19. Pierwsza rata programu pomocy makrofinansowej III została wypłacona w dniu 25 października 2020 r., druga w dniu 20 lipca 2021 r., a trzecia w dniu 3 maja 2023 r., po wdrożeniu uzgodnionych środków z zakresu polityki. Pomoc ta została wypłacona w całości w latach 2020-2023.
(6) Decyzja w sprawie programu pomocy makrofinansowej III zawierała wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, w którym Komisja, w świetle wyzwań fiskalnych i nadzwyczajnych okoliczności, z którymi borykała się Jordania, zobowiązała się do przedłożenia, w razie potrzeby, nowego wniosku w sprawie rozszerzenia i zwiększenia pomocy makrofinansowej dla Jordanii, pod warunkiem że spełnione zostaną standardowe wymogi, w tym wyjątkowy i uzupełniający charakter pomocy, polityczne warunki wstępne, warunkowość i dyscyplina finansowa, a także zaktualizowana ocena przez Komisję potrzeb Jordanii w zakresie finansowania zewnętrznego.
(7) W tym trudnym kontekście Unia i społeczność międzynarodowa wyraziły swoje zobowiązanie do wspierania Jordanii przy różnych okazjach, w szczególności podczas corocznych brukselskich konferencji w sprawie wspierania przyszłości Syrii i regionu oraz podczas posiedzenia Rady Stowarzyszenia UE-Jordania w czerwcu 2022 r.
(8) Od początku kryzysu w Syrii w 2011 r. Unia udostępniła Jordanii około 3 500 mln EUR w ramach różnych instrumentów, w tym 1 080 mln EUR w ramach trzech operacji pomocy makrofinansowej, aby pomóc Jordanii w zachowaniu stabilności gospodarczej, przeprowadzeniu reform politycznych i gospodarczych oraz zaspokojeniu jej powiązanych potrzeb w zakresie pomocy humanitarnej, rozwoju i bezpieczeństwa. Ponadto Europejski Bank Inwestycyjny przyznał Jordanii od 2011 r. około 1 100 mln EUR w ramach pożyczek na projekty.
(9) W latach 2021-2024 wstępny dwustronny przydział środków unijnych (dotacje) dla Jordanii w ramach Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej - "Globalny wymiar Europy" (ISWMR - "Globalny wymiar Europy") ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/947 9 wyniósł 364 mln EUR; do finansowania tego dochodzi wsparcie unijne, które miało pomóc Jordanii w poradzeniu sobie ze skutkami kryzysu w Syrii (214 mln EUR w latach 2021-2023), w uzupełnieniu do wsparcia z innych programów regionalnych i tematycznych. W latach 2014-2020 Unia udzielała Jordanii wsparcia głównie za pośrednictwem Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa, na kwotę 765 mln EUR. W tym samym okresie Jordania korzystała również z dodatkowej kwoty 126 mln EUR za pośrednictwem platformy inwestycyjnej dla krajów objętych polityką sąsiedztwa, którą to kwotę wykorzystano jako dźwignię finansową, pozyskując inwestycje o wartości około 580 mln EUR.
(10) W październiku 2023 r., w związku z utrzymującą się trudną sytuacją gospodarczą i prognozami gospodarczymi, Jordania wystąpiła o dodatkową pomoc makrofinansową z Unii.
(11) Biorąc pod uwagę, że Jordania jest objęta europejską polityką sąsiedztwa, uznana jest za państwo kwalifikujące się do otrzymania pomocy makrofinansowej z Unii.
(12) Unijna pomoc makrofinansowa powinna stanowić instrument finansowy stosowany w sytuacjach wyjątkowych, mający formę niewiązanego i nieukierunkowanego wsparcia bilansu płatniczego, służący zaspokojeniu pilnych potrzeb Jordanii w zakresie finansowania zewnętrznego oraz powinna stanowić podstawę realizacji programu dotyczącego polityki obejmującego solidne środki dostosowawcze i środki w zakresie reformy strukturalnej, które mają poprawić pozycję bilansu płatniczego Jordanii w perspektywie krótkoterminowej.
(13) Biorąc pod uwagę fakt, że w bilansie płatniczym Jordanii utrzymują się pozostające do pokrycia potrzeby w zakresie finansowania, przekraczające zasoby udostępnione przez MFW i inne instytucje wielostronne, przyznanie Jordanii pomocy makrofinansowej przez Unię uznaje się w obecnych nadzwyczajnych okolicznościach za właściwą odpowiedź na wniosek tego państwa skierowany do Unii o wsparcie stabilizacji gospodarczej Jordanii, w powiązaniu z programem MFW. Unijna pomoc makrofinansowa. stanowiłaby wsparcie dla stabilizacji gospodarczej i dla programu reform strukturalnych Jordanii, ponieważ uzupełniałaby środki udostępnione w ramach porozumienia finansowego z MFW.
(14) Celem unijnej pomocy makrofinansowej powinno być wspieranie przywrócenia w Jordanii trwałego finansowania zewnętrznego, a tym samym wsparcie jej rozwoju gospodarczego i społecznego.
(15) Oczekuje się, że unijna pomoc makrofinansowa będzie funkcjonować równolegle do realizacji operacji wsparcia budżetowego z ISWMR - "Globalny wymiar Europy".
(16) Ustalenie kwoty unijnej pomocy makrofinansowej powinno opierać się na kompleksowej ocenie ilościowej pozostających do zaspokojenia potrzeb Jordanii w zakresie finansowania zewnętrznego oraz powinno uwzględniać zdolność Jordanii do finansowania się z własnych zasobów, w szczególności z rezerw międzynarodowych, którymi dysponuje. Unijna pomoc makrofinansowa powinna uzupełniać programy i środki udostępniane przez MFW i Bank Światowy. Przy ustalaniu kwoty udzielanej pomocy należy uwzględnić również spodziewane wkłady finansowe ze strony darczyńców dwustronnych i wielostronnych oraz potrzebę zapewnienia sprawiedliwego podziału obciążeń między Unią a innymi darczyńcami, a także środki uruchomione wcześniej w Jordanii w ramach innych unijnych instrumentów finansowania zewnętrznego oraz wartość dodaną ogólnego zaangażowania Unii w Jordanii.
(17) Komisja powinna zapewnić zgodność prawną i merytoryczną unijnej pomocy makrofinansowej z kluczowymi zasadami i celami różnych obszarów działań zewnętrznych, ze środkami podejmowanymi w odniesieniu do tych obszarów, a także z innymi odpowiednimi politykami Unii.
(18) Unijna pomoc makrofinansowa powinna wspierać politykę zewnętrzną Unii wobec Jordanii. Komisja i Europejska Służba Działań Zewnętrznych (ESDZ) powinny ściśle współpracować przez cały okres udzielania pomocy makrofinansowej w celu koordynowania zewnętrznej polityki Unii oraz zapewnienia spójności tej polityki.
(19) Unijna pomoc makrofinansowa powinna wspierać zaangażowanie Jordanii w przestrzeganie wartości podzielanych przez to państwo i Unię, w tym demokracji, praworządności, dobrych rządów, poszanowania praw człowieka, zrównoważonego rozwoju i ograniczania ubóstwa, a także jej zaangażowanie w przestrzeganie zasad otwartego, opartego na zasadach i uczciwego handlu.
(20) Warunkiem wstępnym przyznania unijnej pomocy makrofinansowej powinno być respektowanie przez Jordanię skutecznych mechanizmów demokratycznych, w tym wielopartyjnego systemu parlamentarnego i praworządności oraz gwarantowanie poszanowania praw człowieka. Ponadto cele szczególne unijnej pomocy makrofinansowej powinny polegać na zwiększeniu skuteczności, przejrzystości i odpowiedzialności organów odpowiedzialnych za zarządzanie finansami publicznymi w Jordanii, a także na wspieraniu reform strukturalnych, których celem jest przyczynianie się do trwałego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i konsolidacji budżetowej. Komisja i ESDZ powinny regularnie monitorować zarówno spełnienie warunku wstępnego, jak i realizację tych celów szczególnych.
(21) W celu zapewnienia skutecznej ochrony interesów finansowych Unii związanych z unijną pomocą makrofinansową Jordania powinna podjąć odpowiednie środki w zakresie zapobiegania nadużyciom finansowym, korupcji i wszelkim innym nieprawidłowościom związanym z tą pomocą oraz w zakresie ich zwalczania. Ponadto umowa pożyczki, która ma zostać zawarta między Komisją a władzami Jordanii, powinna zawierać postanowienia upoważniające Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) do prowadzenia dochodzeń, w tym kontroli na miejscu i inspekcji, zgodnie z przepisami i procedurami określonymi w rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 10 i rozporządzeniu Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 11 , Komisję
i Trybunał Obrachunkowy do przeprowadzania kontroli, a Prokuraturę Europejską do wykonywania jej uprawnień w odniesieniu do udzielenia unijnej pomocy makrofinansowej w okresie, na jaki pomoc ta została udostępniona, oraz po okresie udostępnienia tej pomocy.
(22) Wypłata unijnej pomocy makrofinansowej pozostaje bez uszczerbku dla uprawnień Parlamentu Europejskiego i Rady jako władzy budżetowej.
(23) Wymagane kwoty finansowania przeznaczone na unijną pomoc makrofinansową powinny odpowiadać środkom budżetowym przewidzianym w wieloletnich ramach finansowych.
(24) Unijną pomocą makrofinansową powinna zarządzać Komisja. Aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie możliwość śledzenia wykonania niniejszej decyzji, Komisja powinna regularnie informować te instytucje o rozwoju sytuacji w związku z tą pomocą oraz udostępniać im odpowiednie dokumenty.
(25) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej decyzji należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 12 .
(26) Unijna pomoc makrofinansowa powinna podlegać warunkom dotyczącym polityki gospodarczej i finansowej, które mają zostać określone w protokole ustaleń. W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania oraz ze względu na skuteczność Komisja powinna być uprawniona do negocjowania takich warunków z władzami Jordanii pod nadzorem komitetu przedstawicieli państw członkowskich zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011. Na podstawie rozporządzenia (UE) nr 182/2011 we wszystkich przypadkach innych niż te określone w tym rozporządzeniu powinna mieć co do zasady zastosowanie procedura doradcza. Mając na uwadze potencjalnie znaczący wpływ pomocy w kwocie większej niż 90 mln EUR, w odniesieniu do operacji powyżej tej kwoty należy stosować procedurę sprawdzającą określoną w rozporządzeniu (UE) nr 182/2011. Mając na uwadze kwotę unijnej pomocy makrofinansowej dla Jordanii, w odniesieniu do przyjęcia protokołu ustaleń oraz do każdego obniżenia, zawieszenia lub anulowania tej pomocy powinna mieć zastosowanie procedura sprawdzająca,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2025.793 |
Rodzaj: | Decyzja |
Tytuł: | Decyzja 2025/793 w sprawie udzielenia pomocy makrofinansowej Jordańskiemu Królestwu Haszymidzkiemu |
Data aktu: | 14/04/2025 |
Data ogłoszenia: | 22/04/2025 |
Data wejścia w życie: | 25/04/2025 |