RADA PAŃSTWA
POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ lUDOWEJ
podaje do powszechnej wiadomości:
W dniu 10 czerwca 1947 r. sporządzona została w Oslo Konwencja o jednolitym sposobie pomierzania pojemności statków.
Po zaznajomieniu się z powyższą Konwencją Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadcza, że wymieniona Konwencja jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.
Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.
Dano w Warszawie, dnia 19 lipca 1961 r.
(Tekst powyższej Konwencji zamieszczony został w załączniku do niniejszego numeru).
KONWENCJA
O JEDNOLITYM SPOSOBIE POMIERZANIA POJEMNOŚCI STATKÓW.
Rządy Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Islandii, Holandii, Norwegii i Szwecji, wziąwszy pod uwagę, że różnice w przepisach o pomiarze pojemności statków oraz różnice w stosowaniu tych przepisów mogą powodować poważne niedogodności, powstające z nierównego traktowania statków, oraz uciążliwe formalności i zbędne koszty, i pragnąc z tych względów wykorzystać dla celów praktycznych kilkuletnie prace przygotowawcze zmierzające do usunięcia tych różnic przez ustanowienie jednolitych przepisów o pomiarze pojemności statków, opartych na sposobach stosowanych przez większość krajów morskich, postanowiły zawrzeć w tym celu Konwencję i wyznaczyły następujących przedstawicieli: (pominięto),
którzy po stwierdzeniu, że ich pełnomocnictwa są w dobrej i właściwej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:
Przy pomiarze statków, mającym na celu stwierdzenie ich pojemności, oraz przy ich znakowaniu, związanym z takim pomiarem, układające się Rządy zobowiązują się do przestrzegania przepisów zatytułowanych "Międzynarodowe przepisy o pomierzaniu pojemności statków", wydanych przez Ligę Narodów w dniu 30 czerwca 1939, a dołączonych do niniejszego jako załącznik. Przepisy te stają się obecnie przepisami o pomierzaniu i znakowaniu statków wszystkich układających się Rządów według niniejszej Konwencji.
Konwencja i załącznik podlegają zmianom przewidzianym w artykule 12.
Pomierzanie i znakowanie statków będzie wykonywane przez właściwe władze i przez urzędników o odpowiednich kwalifikacjach. Poszczególne Rządy mogą jednakże powierzyć pomierzanie i znakowanie instytucjom, które w tym celu zostaną należycie uprawomocnione przez Rząd.
W każdym przypadku dany Rząd przyjmuje pełną odpowiedzialność za całkowite i właściwe wykonanie pomiaru i oznakowanie.
Świadectwo zwane "Międzynarodowym Świadectwem Pomiarowym w myśl Konwencji zawartej w Oslo dnia 10 czerwca 1947" (zwane w dalszym ciągu Międzynarodowym Świadectwem Pomiarowym) będzie wydane dla każdego statku, który został zmierzony i oznakowany według niniejszej Konwencji. Świadectwa takiego nie wolno wydawać żadnym innym statkom.
Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe wydawać będzie właściwa władza lub instytucja należycie uprawomocniona, w myśl postanowień artykułu 2. W każdym przypadku Rząd ponosi pełną odpowiedzialność za wydanie świadectwa.
Rząd kraju, w którym obowiązuje niniejsza Konwencja, może na żądanie lub w imieniu Rządu innego kraju, w którym również obowiązuje niniejsza Konwencja, spowodować pomierzanie i oznakowanie statku należącego do tego ostatniego Rządu na koszt właściciela statku, zgodnie z przepisami niniejszej Konwencji, a także wydanie dla tego statku Międzynarodowego Świadectwa Pomiarowego na własną odpowiedzialność. W podobny sposób można wykonać pomierzanie i oznakowanie statku, który został zbudowany na polecenie armatora z innego kraju, w którym obowiązuje niniejsza Konwencja.
Takie świadectwo powinno zawierać wzmiankę, że zostało wydane na żądanie Rządu kraju, do którego statek należy lub dla którego jest przeznaczony, i takie świadectwo należy tak samo uznawać, jak i świadectwo pomiarowe wydane zgodnie z przepisami artykułu 3 niniejszej Konwencji.
Rząd, który wydał takie świadectwo pomiarowe, powinien bez zwłoki przesłać Rządowi kraju, do którego statek należy, poświadczony odpis świadectwa pomiarowego oraz protokołu pomiarowego, na podstawie którego wydano świadectwo.
Jeżeli statek przechodzi z kraju, w którym obowiązuje niniejsza Konwencja, do kraju, w którym również obowiązuje niniejsza Konwencja, to Rząd pierwszego kraju powinien na żądanie Rządu drugiego kraju przesłać bez zwłoki temu Rządowi poświadczony odpis ważnego świadectwa pomiarowego statku oraz protokołu pomiarowego, na podstawie którego wydano świadectwo.
Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe powinno być napisane w języku urzędowym kraju, w którym zostało wystawione. Jeżeli język ten nie jest angielski, to tekst powinien być podany w języku angielskim w części lub w całości, stosownie do uznania.
Blankiet świadectwa pomiarowego powinien odpowiadać właściwym wzorom, podanym w załącznikach nr 1 i nr 2.
Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe pozostaje w mocy tak długo, jak długo statek, któremu zostało wydane, nie zostanie tak zmieniony, że nie będzie odpowiadał szczegółom dotyczącym pojemności lub opisu, a podanym w świadectwie pomiarowym.
Jeżeli zmiana taka nastąpiła, a statek został powtórnie zmierzony w dostatecznym zakresie, to świadectwo pomiarowe należy zmienić lub odnowić, zależnie od decyzji właściwej władzy.
Jeżeli statek posiadający Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe został przekazany z jednego kraju, w którym obowiązuje niniejsza Konwencja, do innego kraju, w którym również obowiązuje niniejsza Konwencja, to statek ten zmierzony powtórnie w dostatecznym zakresie powinien w możliwie krótkim czasie otrzymać nowe Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe, wydane przez kraj, do którego został przekazany, albo z upoważnienia tego kraju.
Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe wydane przez władze układających się Rządów powinno być uznawane przez inne układające się Rządy jako posiadające taką samą moc, jak i Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe wydane przez nie statkom należącym do ich własnych krajów.
Kontrolę taką ogranicza się do stwierdzenia:
Należy natychmiast powiadomić Rząd kraju, w którym zauważono rozbieżności, o dokonaniu poprawek.
Jak długo statek nie posiada Międzynarodowego Świadectwa Pomiarowego, tak długo nie może korzystać z przywilejów niniejszej Konwencji.
Jeżeli statek należący do kraju, w którym obowiązuje niniejsza Konwencja, został zmierzony zgodnie z prawidłami (znanymi ogólnie jako system angielski) podanymi w załączniku do niniejszej Konwencji zanim Konwencja weszła w życie w tym kraju, to świadectwo wykazujące pojemność uzyskaną w wyniku tego pomiaru, a wydane przez kraj, do którego statek należy, upoważnia do takich samych przywilejów, jak i Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe.
Jeżeli statek po uzyskaniu takiego świadectwa został zmieniony w myśl artykułu 6 niniejszej Konwencji, to po przeprowadzeniu ponownych pomiarów w koniecznym zakresie należy wydać dla statku Międzynarodowe Świadectwo Pomiarowe.
Układające się Rządy zobowiązują się komunikować sobie nawzajem:
Zaprasza się Rząd Norwegii, aby służył za pośrednika w zbieraniu takich informacji i podawaniu ich do wiadomości innym układającym się Rządom.
Konwencja niniejsza, której teksty, zarówno angielski, jak i francuski, są autentyczne, będzie ratyfikowana.
Dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone w archiwum Rządu Norwegii, który powiadomi wszystkie pozostałe podpisujące lub przystępujące Rządy o wszystkich złożonych dokumentach ratyfikacyjnych i o dacie ich złożenia.
Rząd (inny niż Rząd terytorium, do którego ma zastosowanie artykuł 13), w imieniu którego Konwencja niniejsza nie została podpisana, może w każdym czasie przystąpić do niej po wejściu Konwencji w życie.
Przystąpienie może być dokonane przez złożenie pisemnej noty, adresowanej do Rządu Norwegii, i wejdzie w życie po upływie trzech miesięcy od daty jej złożenia.
Rząd Norwegii będzie informował wszystkie podpisujące i przystępujące Rządy o wszystkich otrzymanych przystąpieniach oraz o datach ich otrzymania.
Niniejsza Konwencja wejdzie w życie z dniem 1 czerwca 1948 r. w stosunku do Rządów, które złożyły swoje dokumenty ratyfikacyjne do tego czasu, pod warunkiem, że co najmniej pięć dokumentów ratyfikacyjnych zostanie złożonych Rządowi Norwegii. Jeżeli do tego czasu nie zostanie złożonych pięć dokumentów ratyfikacyjnych, to Konwencja niniejsza wejdzie w życie w trzy miesiące od daty złożenia piątego dokumentu ratyfikacyjnego. Dokumenty ratyfikacyjne złożone po dacie wejścia w życie Konwencji nabiorą mocy obowiązującej w trzy miesiące od daty ich złożenia.
Konwencja niniejsza może być wypowiedziana przez każdy z układających się Rządów po upływie pięciu lat od daty, w której Konwencja weszła w życie dla danego Rządu. Wypowiedzenie powinno być dokonane notą pisemną, skierowaną do Rządu Norwegii, który zawiadomi wszystkie pozostałe układające się Rządy o wszystkich otrzymanych wypowiedzeniach oraz o datach ich otrzymania.
Wypowiedzenie nabierze mocy obowiązującej po upływie dwunastu miesięcy od daty otrzymania przez Rząd Norwegii noty wypowiadającej.
W dowód powyższego przedstawiciele podpisali poniżej.
Sporządzono w Oslo dnia dziesiątego czerwca 1947 roku w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwum Rządu Norwegii. Rząd Norwegii prześle wszystkim podpisującym Rządom uwierzytelnione odpisy.
PROTOKÓŁ KOŃCOWY
Życzeniem sygnatariuszy niniejszej Konwencji jest, aby wszystkie inne kraje morskie poparły ich wysiłki dla stworzenia jednolitego na całym świecie sposobu pomierzania pojemności statków i przystąpiły w tym celu do Konwencji oraz przyjęły załączone do niej prawidła jako najbardziej odpowiednie w obecnym czasie.
Żadne z postanowień Konwencji nie wyklucza możliwości zawierania i utrzymywania przez jakikolwiek z układających się Rządów dwustronnych umów z innymi Rządami nie będącymi uczestnikami Konwencji.
W celu uniknięcia różnic w stosowaniu i interpretacji prawideł, rzeczoznawcy pomiaru pojemności z krajów, których Rządy są sygnatariuszami lub stroną uczestniczącą w niniejszej Konwencji, będą spotykali się co najmniej co drugi rok dla opracowywania zaleceń zapewniających jednolite stosowanie i interpretację prawideł przez układające się Rządy.
Pierwsze spotkanie rzeczoznawców zostanie zorganizowane przez Rząd Norwegii. Na tym oraz na każdym następnym spotkaniu zostanie ustalone miejsce zwołania następnego spotkania.
W dowód powyższego Pełnomocnicy podpisali niniejszy protokół końcowy, który będzie posiadał tę samą moc i tę samą ważność, jak gdyby jego postanowienia zostały włączone do treści Konwencji, do której należy.
Sporządzono w Oslo dnia dziesiątego czerwca 1947 roku w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwum Rządu Norwegii. Ten z kolei prześle wszystkim podpisującym Rządom uwierzytelnione odpisy.
MIĘDZYNARODOWE PRZEPISY O POMIERZANIU POJEMNOŚCI STATKÓW
Spis treści
Część I - Postanowienia administracyjne
Część II - Określenie i definicja pojemności
Część III - Pomiar i obliczenie pojemności brutto według prawidła I
Część IV - Pomiar i obliczenie potrąceń według prawidła I
Część V - Pomiar i obliczenie pojemności według prawidła II
Część VI - Wymiary rejestrowe (identyfikacyjne)
Załącznik 1. Wzór świadectwa pomiarowego zgodnie z prawidłem I
Załącznik 2. Wzór świadectwa pomiarowego zgodnie z prawidłem II
II
Tablice
MIĘDZYNARODOWE PRZEPISY O POMIERZANIU POJEMNOŚCI STATKÓW
POSTANOWIENIA ADMINISTRACYJNE
Zlecenie na przeprowadzenie pomiarów
Armator lub stocznia wystawia zlecenie właściwemu organowi pomiarowemu, gdy statek wymaga pomierzenia po raz pierwszy lub dla ponownego pomierzenia.
Do takiego zlecenia powinny być dołączone w miarę możności wymagane plany.
Gdy żąda się zwolnienia od włączenia do pojemności brutto pewnych pomieszczeń, to należy przedłożyć plany ze szczegółami uzasadniającymi takie żądanie.
Pomiar według prawidła I lub prawidła II
Pomierzenie statku po raz pierwszy lub ponowne pomierzenie powinno być wykonane zgodnie z prawidłem I (wewnętrzny pomiar) lub prawidłem II (zewnętrzny pomiar), których szczegóły podane są w częściach II-VI niniejszych przepisów.
Zastosowanie prawidła II powinno być ograniczone do przypadków, gdy stosowanie prawidła I nie jest możliwe (np. gdy statek jest załadowany). Decyduje o tym właściwy organ pomiarowy. Statek zmierzony według prawidła II powinien być natychmiast, gdy tylko stanie się to możliwe, zmierzony ponownie zgodnie z postanowieniami prawidła I.
Protokół pomiarowy
Zarówno uzyskane w czasie wykonywania pomiarów wymiary, jak i inne zapisy, niezbędne do ustalenia pojemności brutto i netto, określonych w części II art. 7 oraz podanych w częściach III-VI, powinny być wpisane do protokołu pomiarowego używanego przez organ pomiarowy. Po zakończeniu pomiarów należy przesłać prawidłowo podpisany protokół pomiarowy centralnemu organowi pomiarowemu w celu sprawdzenia i zatwierdzenia.
Centralny organ pomiarowy powinien używać we wszystkich przypadkach (z wyjątkiem statków zmierzonych wg prawidła II) i koniecznym zakresie krzywych kontrolnych, zgodnie z postanowieniami art. 44 części III. Organ ten powinien również uzupełniać pomiary w miarę potrzeby krzywymi kontrolnymi.
.Świadectwo pomiarowe
Po sprawdzeniu pomiarów i ewentualnym uzupełnieniu ich, centralny organ pomiarowy zarządza wydanie świadectwa pomiarowego. Świadectwo może być wystawione według prawidła I lub II, w zależności od tego, w jaki sposób statek był zmierzony.
Świadectwa pomiarowe należy sporządzać według wzorów stanowiących załączniki 1 i 2 do niniejszych przepisów. Powinny one zawierać wszystkie podane w załącznikach szczegóły.
.Oznakowanie
Jeżeli pomieszczenia wymienione w artykułach 61-63 i 66-71 zostały potrącone z pojemności brutto określonej w artykule 7, to muszą być należycie oznakowane, a ich właściwe przeznaczenie podane w każdym przypadku.
Pojemność netto określona w artykule 7 musi być oznaczona niezacieralnymi cyframi na pokładniku owręża głównego lub na wewnętrznej powierzchni jednej z górnych zrębnic luku ładunkowego (pierwszeństwo ma tu zrębnica nr 2 licząc od dzioba) lub, jeżeli to jest konieczne, w innym odpowiednim miejscu.
OKREŚLENIE I DEFINICJA POJEMNOŚCI
Jednostki pomiarowe, stopień dokładności, definicja długości i szerokości
Przy ustalaniu pojemności statku należy obliczać objętość wszystkich pomieszczeń w angielskich stopach sześciennych lub w metrach sześciennych. Jeżeli używane są angielskie stopy sześcienne, to powinny być one zamienione na tony rejestrowe, przyjmując 100 angielskich stóp sześciennych za równoważne 1 tonie rejestrowej, co odpowiada 1/0,353 metra sześciennego.
Przy używaniu stóp angielskich części ich należy wyrażać systemem dziesiętnym.
Jeżeli nie przewidziano inaczej w niniejszych przepisach, to:
I. wymiary powinny być ustalane z dokładnością do 1/20 stopy angielskiej lub w przypadku stosowania miar metrycznych z dokładnością do 1 centymetra,
II. obliczenia powinny być wykonane z następującą dokładnością:
a) jeżeli ustala się:
1) wspólny odstęp między przekrojami poprzecznymi (patrz artykuł 21),
2) wspólny odstęp między szerokościami w każdym przekroju poprzecznym (patrz artykuł 33),
3) wspólny odstęp między szerokościami w zbiornikach dna podwójnego (patrz artykuł 45), w międzypokładziach (patrz artykuł 48) i w nadbudówkach (patrz artykuł 53) -
pomiary w stopach angielskich należy przeprowadzać z dokładnością do trzech znaków po przecinku, nie biorąc pod uwagę czwartego; pomiary w metrach z dokładnością do trzech znaków po przecinku, z tym że trzeci znak po przecinku podlega zwiększeniu o jedność, jeżeli czwartą cyfrą po przecinku jest 5 lub więcej;
b) jeżeli ustala się:
1) jedną trzecią wspólnego odstępu między przekrojami poprzecznymi (patrz artykuł 41),
2) jedną trzecią wspólnego odstępu między szerokościami w każdym przekroju poprzecznym (patrz artykuł 39),
3) powierzchnię przekrojów poprzecznych (patrz artykuł 39),
4) jedną trzecią wspólnego odstępu między szerokościami w zbiornikach dna podwójnego (patrz artykuł 45), w międzypokładziach (patrz artykuł 48) i w nadbudówkach (patrz artykuł 54),
5) średnią wysokość zbiorników dna podwójnego (patrz artykuł 45),
6) średnią wysokość międzypokładzia (patrz artykuł 49),
7) średnią szerokość siłowni,
8) średnią wysokość siłowni,
9) jedną trzecią wygięcia pokładnika -
pomiary w stopach wykonuje się z dokładnością do dwóch znaków po przecinku, z tym że drugi znak ma być zwiększony o jedność, gdy trzecią cyfrą po przecinku jest 5 lub więcej; pomiary w metrach z dokładnością do dwóch znaków po przecinku, z tym że drugi znak ma być zwiększony o jedność, gdy trzecią cyfrą po przecinku jest 5 lub więcej;
c) jeżeli ustala się objętość pod pokładem pomiarowym i objętość wszystkich innych pomieszczeń (np. zbiorników dna podwójnego, międzypokładzi, nadbudówek, zrębnic luków, wyłączonych lub potrąconych pomieszczeń), to zarówno pojemność w tonach rejestrowych, jak i w metrach sześciennych oblicza się z dokładnością do dwóch znaków po przecinku, z tym że drugi znak po przecinku należy zwiększyć o jedność, w przypadku gdy trzecią cyfrą jest 5 lub więcej.
Przed przystąpieniem do pomierzania wszystkie używane przyrządy pomiarowe muszą być starannie sprawdzone. Wymiary brane w płaszczyźnie wzdłużnej statku należy określać jako "długość", a wymiary brane w płaszczyźnie poprzecznej statku należy zawsze określać jako "szerokość", niezależnie od kształtu mierzonego pomieszczenia.
Pojemność brutto i pojemność netto
Pojemność każdego statku jest określona przez jego pojemność brutto i pojemność netto.
Pojemność brutto stanowi sumę następujących pomierzonych objętości z zastrzeżeniem pewnych, podanych niżej wyjątków:
Pojemność netto uzyskuje się przez zastosowanie potrąceń od pojemności brutto przewidzianych w niniejszych przepisach, a dotyczących:
1) pomieszczeń dla kapitana i załogi (patrz artykuły 61 do 64),
2) pomieszczeń przeznaczonych do obsługi urządzeń nawigacyjnych i kierowania statkiem (patrz artykuły 65 do 71),
dla statków z napędem mechanicznym:
3) pomieszczeń dla mechanizmów napędowych statku (patrz artykuły 74 do 81).
______
1 Nadbudówką sięgającą od burty do burty jest taka nadbudówka, której ściany boczne stanowią przedłużenie burt statku.
POMIAR I OBLICZENIE POJEMNOŚCI BRUTTO WEDŁUG PRAWIDŁA I
Objętość każdego pomieszczenia składającego się na pojemność brutto statku, omówioną w artykule 7, musi być określona przez osobny pomiar i obliczenie zgodnie z podanymi niżej przepisami.
Pokład pomiarowy i pokład górny
Przy pomierzaniu statku pokładowego należy najpierw ustalić pokład pomiarowy.
Pokładem pomiarowym na statkach posiadających nie więcej niż dwa pokłady jest pokład górny, a na statkach mających więcej niż dwa pokłady, pokład drugi, licząc od dołu.
Pokładem górnym jest najwyższy pokład, zaopatrzony w stałe urządzenia zamykające wszystkie otwory znajdujące się w częściach odsłoniętych. Poniżej tego pokładu nie może być w burtach statku żadnych otworów odpowiadających przepisom art. 58 II b).
Pokład ciągły
Przy ustalaniu pokładu pomiarowego i pokładu górnego należy brać pod uwagę tylko pokłady stałe i ciągłe, położone na stałych pokładnikach. Przerwy pokładu nad siłownią, nad przedziałami izolacyjnymi i skrajnikami nie mogą być uważane za przerywające ciągłość pokładu.
Luki, świetliki, zejściówki, skrzynie itp. nie mogą być uważane za przerwy pokładu (patrz rys. 1, 2, 3 i 4).
Pokład leżący poniżej pokładu górnego powinien być zawsze uważany za pokład ciągły, nawet wtedy, gdy na pewnej części swojej długości posiada uskok (patrz rys. 3).
Dokonując pomiaru pomieszczenia leżącego poniżej pokładu pomiarowego należy pamiętać, że jego pojemność ograniczona jest dolną powierzchnią pokładu pomiarowego, górną powierzchnią denników lub dna podwójnego oraz wewnętrznymi krawędziami wręgów lub okładziny, zależnie od przypadku. Nie należy przy tym brać pod uwagę pokładników, wsporników, wzdłużników, nadstępki oraz innych wystających części.
Okładzina (szczelna lub przerywana)
Jeżeli nie postanowiono inaczej w niniejszych przepisach, to wymiary należy brać do wewnętrznych krawędzi wręgów i do górnych powierzchni denników lub dna podwójnego, potrącając od tych wymiarów średnią grubość szczelnej okładziny1 (jeśli taka jest), leżącej bezpośrednio na wręgach, dennikach lub dnie podwójnym. Jeżeli na wewnętrznych krawędziach wręgów przymocowana jest okładzina z bali lub desek, a okładzina na dennikach lub dnie podwójnym położona jest na podkładach, a nie bezpośrednio na dennikach lub dnie podwójnym, to zastosowanie mają następujące przepisy:
Jeżeli okładzina denna spoczywa na podkładach, a nie jest przymocowana bezpośrednio do denników lub dna podwójnego, to przy pomiarach głębokości przekrojów poprzecznych nie należy potrącać grubości podkładów. Jeżeli okładzina z bali lub desek (drewniana lub stalowa) zamocowana jest bezpośrednio na wewnętrznych krawędziach wręgów, a odległość między balami lub deskami nie przekracza 0,305 m (1 stopy), to grubość okładziny należy potrącić od zmierzonych szerokości, lecz nie więcej niż 0,076 m (0,25 stopy) z każdej burty statku. Gdy jednak odległość okładzin przekracza 0,305 m (1 stopę), to szerokości należy mierzyć między krawędziami wewnętrznymi wręgów. Na statkach posiadających węzłówki pokładników normalnych wielkości największy odstęp, liczony od dolnej krawędzi pokładnika, może przekraczać 0,305 m (1 stopę) pod warunkiem, że najwyższy bal będzie przymocowany bezpośrednio pod węzłówką. Wzdłużniki burtowe należy traktować jak bale okładziny przy ustalaniu odległości bali lub desek.
Jeżeli ładownie są izolowane (np. w celach chłodzenia), a izolacja wystaje poza wewnętrzne krawędzie wręgów lub ponad górną powierzchnię denników albo dna podwójnego, to od zmierzonych szerokości poziomych oraz głębokości przekrojów poprzecznych można potrącić nie więcej niż 0,08 m (0,25 stopy). Jeżeli pokrycie izolacją jest grubości mniejszej niż 0,076 m, to wolno potrącić tylko rzeczywistą grubość pokrycia.
______
1 Okładzina lub oszalowanie.
W zasadzie protokół pomiarowy lub rysunki powinny zawierać dane dotyczące wysokości wręgów, grubości bocznej i dennej okładziny, grubości podkładów pod okładziną denną - jeżeli to jest konieczne - oraz dane, czy wymiary były brane do wręgów, dna podwójnego lub denników - tam, gdzie okładziny brak. Ponadto organ pomiarowy powinien również otrzymać pełne informacje dotyczące wysokości denników lub głębokości dna podwójnego w płaszczyźnie środkowej na przecięciu się ze środkowym przekrojem poprzecznym albo, jeżeli przestrzeń pod pokładem pomiarowym była mierzona w częściach, to w środku każdej części.
Objętość pomieszczenia pod pokładem pomiarowym określa się w oparciu o długość pomieszczenia - "długość pomiarową" - w połączeniu z powierzchniami przekrojów poprzecznych rozłożonych w równych odstępach na długości; ilość tych przekrojów zależna jest od długości, zgodnie z art. 21.
Powierzchnię każdego przekroju określa się na podstawie jego głębokości i szerokości zmierzonych w równych odstępach na głębokości, zgodnie z przepisami art. 32.
Długość pomiarowa
Długość pomiarowa jest odległością pomiędzy dwoma punktami, z których przedni jest punktem, w którym dolna powierzchnia pokładu pomiarowego przy dziobnicy styka się z wewnętrzną powierzchnią okładziny lub wręgów, a tylny jest punktem, w którym dolna powierzchnia pokładu pomiarowego styka się z wewnętrzną powierzchnią okładziny lub wręgów przy tylnicy1.
______
1 Jeżeli na statku ze ściętym dziobem lub rufą pokładnik pokładu pomiarowego w końcowych punktach długości pomiarowej jest wygięty (posiada strzałkę) albo też znosi się w linii prostej od burt do środka (do płaszczyzny symetrii), to wtedy punkty końcowe położone są odpowiednio o jedną trzecią wygięcia pokładnika lub o połowę wielkości wzniosu poniżej dolnej powierzchni pokładu pomiarowego w płaszczyźnie symetrii.
Ustalanie krańcowych punktów długości pomiarowej
Ustalając krańcowe punkty długości pomiarowej zgodnie z zasadami podanymi w artykule 15, należy postępować następująco:
Jeżeli określenie końcowych punktów długości pomiarowej na dolnej powierzchni pokładu pomiarowego będzie niewykonalne, a grubość pokładu pomiarowego będzie dość znaczna (np. pokład drewniany), to należy uwzględnić wielkość nachylenia dziobnicy i tylnicy na grubości pokładu. Po wykonaniu czynności podanych w punkcie 1 (rys. 5 i 6) należy zmierzyć grubość pokładu i za pomocą kątomierza kąt nachylenia dziobnicy lub tylnicy w stosunku do pokładu pomiarowego. Zmierzony kąt należy wykreślić na płaskiej powierzchni (np. na grodzi lub pokładzie) za pomocą linii a, b, c (rys. 8) i postąpić zgodnie z objaśnieniami.
Należy wziąć pod uwagę, że warunkiem stosowania sposobu wykreślania kątów na górnej powierzchni pokładu pomiarowego jest nachylenie dziobnicy i tylnicy pod tym samym kątem zarówno nad, jak i bezpośrednio pod pokładem pomiarowym. Jeśli na przykład kąt nachylenia przy pokładzie pomiarowym lub bezpośrednio pod nim jest różny, to należy przyjąć ten ostatni.
______
1 Patrz uwaga do art. 15.
Wygięcie pokładnika
Wielkość wygięcia pokładnika określa się przez rozciągnięcie linki w poprzek statku od burty do burty w pożądanym punkcie długości pomiarowej, tak aby końce jej znajdowały się na jednakowej wysokości nad pokładem przy obu burtach statku. Odległość liny od pokładu przy burtach statku minus odległość od linki do pokładu w płaszczyźnie symetrii statku daje poszukiwane wygięcie pokładnika (patrz rys. 9).
Przerwy w pokładzie pomiarowym
Jeżeli pokład pomiarowy jest przerwany na części swojej długości w myśl ustępu trzeciego artykułu 10 (patrz rys. 10), to długość pomiarową mierzymy w linii stanowiącej wyobrażone przedłużenie ciągłości właściwego pokładu.
W przypadku pokazanym na rys. 10 może okazać się słuszne przeniesienie krańcowych punktów długości pomiarowej na przykrycie nadbudówek i zmierzenie długości nad nimi. Ponieważ odległość dolnej powierzchni pokładu przykrywającego nadbudówki do linii ciągłości (pokładu pomiarowego) jest równa wysokości nadbudówki, to krańcowe punkty długości pomiarowej można ustalić odkładając w dół tę wysokość. Jednakże konieczne jest uwzględnienie przy tym wręgów, okładziny i wygięcia pokładnika, jeżeli takie istnieją.
Sposób mierzenia długości pomiarowej
Jeżeli (jak się przeważnie zdarza) nie jest możliwe zmierzenie całej długości pomiarowej wprost pomiędzy jej końcowymi punktami, które zostały już poprzednio określone i oznaczone na pokładzie pomiarowym, to należy zmierzyć przednią i tylną część tej długości od punktów końcowych do grodzi, zrębnicy lukowej itp., w zależności od istniejących możliwości.
Na statkach o normalnym wzniosie pokładu pozostałą część długości należy mierzyć za pomocą taśmy leżącej na pokładzie pomiarowym lub też za pomocą linki rozciągniętej możliwie najmocniej od przodu do tyłu. Tę długość należy mierzyć pomiędzy grodziami, zrębnicami lukowymi itp. punktami, do których zmierzono przednią i tylną część długości. Taśmę należy kłaść, a linkę rozciągać poza wszelkimi przeszkodami równolegle do płaszczyzny symetrii statku na lub nad pokładem pomiarowym lub jego przedłużeniem. Jeśli została użyta linka (co jest konieczne, gdy wznios pokładu jest znaczny), to należy ją rozciągnąć od przodu do tyłu. Długość linki mierzy się za pomocą drążka mierniczego lub taśmy. Długość pomiarową otrzymuje się przez dodanie długości części przedniej, długości części zmierzonej za pomocą taśmy lub linki oraz długości części tylnej.
Określenie położenia środkowego przekroju poprzecznego
Po ustaleniu długości pomiarowej należy określić miejsce środkowego przekroju poprzecznego. Otrzyma się to przez odmierzenie połowy długości pomiarowej od rufowego punktu w przód lub od dziobowego punktu długości w tył, w taki sam sposób, jak podano w art. 19. Punkt środkowy zaznacza się na lince i na pokładzie, a następnie określa się jego odległość od grodzi, zrębnicy lukowej itp. Sprawdzenie pomiaru należy przeprowadzić przez odmierzenie w podobny sposób drugiej połowy długości od punktu środkowego. Jeżeli koniec połowy długości zbiegnie się z punktem końcowym długości pomiarowej, to należy uważać, że długość została zmierzona dokładnie, a miejsce przekroju środkowego należycie wyznaczone. Jeśli natomiast te dwa punkty nie zbiegną się, to konieczne jest powtórne zmierzenie długości pomiarowej. Inny sposób polega na ustaleniu miejsc poszczególnych przekrojów, jak podano w art. 21, przez odkładanie na pokładzie odległości tych przekrojów od każdego z końcowych punktów długości pomiarowej. Miejscem środkowego przekroju poprzecznego będzie punkt, w którym odkładane odcinki zetkną się ze sobą.
Przekroje poprzeczne
Długość pomiarową należy podzielić na taką ilość równych części, jaką podaje tablica zamieszczona poniżej:
Długość pomiarowa |
Ilość równych części |
50 stóp = 15,24 m lub mniej |
* |
ponad 50 stóp = 15,24 m, lecz nie więcej niż 120 stóp = 36,58 m |
* |
ponad 120 stóp = 36,58 m, lecz nie więcej niż 180 stóp = 54,86 m |
* |
ponad 180 stóp = 54,86 m, lecz nie więcej niż 225 stóp = 68,58 m |
1* |
ponad 225 stóp = 68,58 m |
1* |
Odstęp wspólny pomiędzy przekrojami otrzymuje się dzieląc długość pomiarową przez wartość podaną w tablicy.
Pionowe przekroje należy mierzyć w punktach podziału oraz w końcowych punktach długości pomiarowej prostopadle do płaszczyzny symetrii statku. Należy je oznaczyć liczbami 1, 2, 3 itd. w taki sposób, aby nr 1 oznaczał przekrój przechodzący przez przedni końcowy punkt, a numer ostatni - przekrój przechodzący przez tylny końcowy punkt długości pomiarowej.
Gdy położenie środkowego przekroju poprzecznego zostało oznaczone na górnej powierzchni pokładu pomiarowego, należy je następnie przenieść do ładowni (pomieszczenia siłowni, zasobni itd.), pionowo do linii stępki, wykorzystując przy tym znaną już odległość od grodzi lub też zrębnicy luku ładunkowego, które zostały zmierzone zgodnie z postanowieniami artykułu 20.
Położenie dalszych przekrojów należy określić i oznaczyć na okładzinie dennej, na tunelu, na stępce lub w innym odpowiednim miejscu, odkładając od przeniesionego do ładowni punktu położenia środkowego przekroju poprzecznego w przód i w tył odległości pomiędzy przekrojami. Odstęp pomiędzy przekrojami poprzecznymi należy odkładać równolegle do linii stępki w środkowej wzdłużnej płaszczyźnie statku albo też równolegle do niej. Umiejscowienie poszczególnych przekrojów poprzecznych należy sprawdzić przez odmierzenie ich odległości do grodzi, zrębnicy luku ładunkowego itp. i sprawdzenie tych odległości do górnej powierzchni pokładu pomiarowego.
Jeżeli nie jest możliwe zmierzenie przekroju poprzecznego w jego właściwym miejscu, to należy zmierzyć go możliwie najbliżej tego miejsca.1 Należy bardzo dokładnie określić, w jakiej odległości w kierunku dziobu lub rufy od właściwego miejsca został zmierzony przekrój, a wszystkie dotyczące tego szczegóły powinny być w miarę konieczności wykazane w protokole pomiarowym.
Na statkach o napędzie mechanicznym należy ustalić odległości właściwych miejsc najbliższych przekrojów od tylnej i przedniej grodzi maszynowej i podać w protokole pomiarowym.
______
1 Może być nawet zalecone zmierzenie dwóch zastępczych przekrojów poprzecznych w kierunku dziobu i rufy od właściwego punktu (patrz art. 44).
Przed rozpoczęciem pomiaru przekrojów poprzecznych konieczne jest ustalenie w miejscach, gdzie przekroje będą mierzone, rodzaju powierzchni, do której będą mierzone głębokości przekrojów. Należy więc stwierdzić, czy powierzchnia zwykłych lub wzdłużnych denników, dna podwójnego, a na statkach drewnianych - okładziny dennej, jest pozioma w kierunku poprzecznym, czy też wznosi się lub opada od płaszczyzny symetrii w kierunku burt.2
______
2 W tym celu w poprzek dna rozciąga się linę na jednakowej wysokości przy każdej burcie. Różnica pomiędzy wysokością liny nad dnem w środku statku a jej wysokością nad dnem przy burtach da wielkość wzniosu lub spadku dna.
Dla ustalenia głębokości pomiarowych należy stwierdzić wielkość wygięcia pokładnika dla każdego przekroju poprzecznego zgodnie z przepisami artykułu 17 i wskazówkami podanymi na rysunku 9.
Definicja głębokości pomiarowej
Głębokością pomiarową przekroju poprzecznego jest odległość od dolnej powierzchni pokładu pomiarowego do górnej powierzchni głównych denników lub do górnej powierzchni dna wewnętrznego, jak podano w art. 26. Głębokość ta podlega zmniejszeniu o grubość okładziny dennej, jeśli taka jest, oraz o 1/3 wygięcia pokładnika. Jeżeli górna powierzchnia dna wewnętrznego nie jest pozioma, to głębokość pomiarową należy poprawić według wskazówek podanych w artykule 28.3
Jeżeli przekrój poprzeczny znajduje się w miejscu, gdzie pokład jest przerwany, to głębokością przekroju jest odległość od linii przedłużenia pokładu pomiarowego do górnej powierzchni dennika lub dna podwójnego, z uwzględnieniem potrąceń i poprawek podanych wyżej.
______
3 Jeśli pokładniki pokładu pomiarowego wznoszą się w linii prostej od burt do płaszczyzny symetrii, to poprawka powinna wynosić połowę wzniosu zamiast jednej trzeciej wygięcia pokładnika. Wielkość takiego wzniosu określa się i stosuje w sposób podany dla wygięcia pokładnika w art. 24, 25, 30 i 43.
Główne denniki i dno wewnętrzne
W celu ustalenia głównych denników lub dna wewnętrznego zgodnie z wymaganiami artykułu 25 należy zastosować niżej podane wskazówki:
a) W odniesieniu do części statku położonej pomiędzy grodzią zderzeniową a grodzią skrajnika rufowego:
Statki z dnem pojedynczym:
2) Jeżeli konstrukcja dna składa się z pełnych denników, oddalonych od siebie o dwa lub więcej odstępów międzywręgowych, a przy wręgach pośrednich znajdują się tej samej wysokości denniki otwarte, to wtedy każdy z tych denników może być uważany za dennik główny (patrz rys. 12 i 13).
3) Jeżeli konstrukcja dna składa się z pełnych denników umieszczonych na co drugim wręgu i niższych denników pośrednich lub wręgów, to wtedy głębokość pomiarową należy mierzyć do denników wyższych (patrz rys. 14).
4) Jeżeli konstrukcja dna składa się z denników różnej wysokości, to należy określić czy wyższe, czy też niższe denniki będą uważane za denniki główne. Na ogół należy przyjąć, że za denniki główne uważa się denniki niższe, pod warunkiem że denniki wyższe są oddalone od siebie o więcej niż dwa odstępy międzywręgowe (patrz rys. 15).
5) Jeżeli konstrukcja dna składa się ze wzdłużników jednakowej wysokości, to górną powierzchnię wzdłużników należy przyjmować za górną powierzchnię głównych denników (patrz rys. 16).
6) Jeżeli system wzdłużny składa się z elementów różnej wysokości, to należy stosować te same przepisy, jakie podano w punktach 3) i 4) (patrz rys. 17 i 18).
7) Konstrukcje mieszane składające się z owrężenia wzdłużnego i poprzecznego należy porównywać z różnymi systemami omówionymi w poprzednich punktach w celu określenia głównych denników.
Statki z dnem podwójnym:
9) Grubość okładziny opisanej w art. 25 należy zawsze potrącać, nawet wtedy, gdy okładzina leży na dnie wewnętrznym lub dennikach, których nie brano pod uwagę przy pomiarze głębokości pomiarowej, zgodnie z podanymi wyżej wskazówkami.
b) W odniesieniu do części statku położonych przed grodzią zderzeniową oraz za grodzią skrajnika rufowego:
1) Jeżeli denniki są równej wysokości lub niższe niż denniki lub dno wewnętrzne bezpośrednio przyległe do grodzi zderzeniowej lub grodzi skrajnika rufowego, zależnie od przypadku, to takie denniki stanowią denniki główne (patrz rys. 23).
2) Jeżeli denniki są wyższe od denników lub dna wewnętrznego bezpośrednio przylegającego do grodzi zderzeniowej lub grodzi skrajnika rufowego, zależnie od przypadku, to wówczas głębokość pomiarową należy mierzyć do wyobrażalnej linii poprowadzonej równolegle do stępki na poziomie odpowiadającym wysokości takich denników lub dna wewnętrznego (patrz rys. 241 i 25).
______
1 Skrajniki nie mogą być uważane za zbiorniki denne, nawet gdy denniki sięgają do przykrycia skrajników.
Mierzenie głębokości
Głębokości pomiarowe należy mierzyć za pomocą drążków ustawionych dokładnie w środku lub blisko środka przekroju poprzecznego, w miejscach wskazanych w art. 22. Głębokości te należy mierzyć do górnej powierzchni denników lub do górnej powierzchni przykrycia dna podwójnego, potrącając od nich grubość okładziny, jeżeli taka jest (patrz rys. 26).
Na statkach drewnianych głębokości należy mierzyć do górnej powierzchni okładziny, pod warunkiem że okładzina przylega dokładnie do górnej powierzchni denników (patrz rys. 27 i 28).
Wystających do wewnątrz kadłuba części stępek bocznych lub innych konstrukcji wzmacniających nie należy traktować jako okładzinę.
Korekta pomiarów głębokości
Pomieszczenia podlegające wliczeniu lub wyłączeniu z pojemności pod pokładem pomiarowym
Jeżeli przekrój poprzeczny znajduje się w miejscu otworu w pokładzie (np. otworu luku, otworu szybu maszynowo-kotłowego itp.), to:
1) głębokość można mierzyć przy bocznej zrębnicy otworu, dodając do niej wygięcie pokładnika odpowiadające szerokości tego otworu, lub też
2) można zmierzyć głębokość przy burcie statku, dodając do niej całe wygięcie pokładnika (patrz rys. 35). To wygięcie pokładnika można przyjąć jako wielkość średnią z wygięć pokładników przy końcowych zrębnicach otworu.
Kiedy głębokość została już zmierzona jednym ze sposobów zalecanych powyżej, to głębokość pomiarową przekroju poprzecznego należy ustalić zgodnie z postanowieniami artykułu 25.
Jeżeli pokład pomiarowy jest przerwany szańcem i dalej ciągnie się na wyższym lub niższym poziomie, to głębokości przekrojów poprzecznych położonych w miejscu podniesionego lub obniżonego pokładu należy mierzyć do dolnej powierzchni tych pokładów. Tak uzyskane głębokości należy następnie zmniejszyć lub zwiększyć, zależnie od okoliczności, o wysokość szańca (patrz rys. 36).
Jeżeli poniżej pokładu pomiarowego znajduje się jakaś wnęka zupełnie otwarta od strony wody i nie podlegająca z tego powodu wliczeniu do pojemności brutto (np. pochylnia na statkach wielorybniczych), to jej objętość należy obliczyć oddzielnie i wyłączyć z pojemności pod pokładem pomiarowym.
Liczba szerokości
Głebokość pomiarową każdego przekroju należy dzielić:
a) na cztery równe części, jeżeli zmierzona w połowie długości pomiarowej nie przekracza 16 stóp, tj. 4,88 m,
b) na sześć równych części, jeżeli zmierzona w połowie długości pomiarowej jest większa od 16 stóp, tj. 4,88 m.
Gdy głębokość pomiarowa została już ustalona, to wspólne odstępy pomiędzy szerokościami uzyskamy dzieląc głębokość przez dzielnik podany w artykule 32. Punkty podziału należy nanieść na jeden z drążków pomiarowych, zaczynając od najniższego punktu i odkładając odstępy od tego punktu. Zaznaczając najniższy punkt podziału należy uważać, aby ten punkt był położony na właściwym poziomie nad rzeczywistym najniższym punktem głębokości pomiarowej.1
______
1 Jeżeli statek posiada na płaszczyźnie poprzecznej dna wewnętrznego zbiorników okładzinę położoną na podkładach, wówczas drążek pomiarowy należy ustawić na powierzchni okładziny. Miejsce najniższego punktu podziału należy ustalić przez odłożenie normalnego odstępu pomiędzy szerokościami, zmniejszonego o grubość podkładów.
Mierzenie szerokości
Szerokości każdego przekroju poprzecznego należy numerować od góry w dół w ten sposób, że górna szerokość leżąca na poziomie górnego punktu głębokości pomiarowej zostanie oznaczona nr 1, a najniższa szerokość zostanie oznaczona nr 5 lub 7, zależnie od przypadku.
Szerokości należy mierzyć prostopadle do płaszczyzny symetrii przez punkty podziału oraz punkty końcowe głębokości pomiarowej od okładziny do okładziny, jeżeli taka istnieje, a jeżeli jej brak, to między wewnętrznymi krawędziami wręgów. Grubość okładziny należy również ustalić. Nie należy uważać za okładzinę części wzdłużników, półek i innych wystających konstrukcji wzmacniających (patrz rys. 37 i 38).
Jeżeli deski okładziny na statkach stalowych nie przylegają dokładnie do krawędzi wręgów, to zaleca się mierzyć szerokości do wręgów, a od uzyskanych w ten sposób szerokości odjąć grubości okładziny zmierzone poziomo.
Jeżeli w miejscu, gdzie należy mierzyć szerokość, brak wręgu, to taką szerokość należy zmierzyć do poszycia burty i odjąć od niej z każdej strony wysokość najbliższego wręgu zmierzonego poziomo.
Jeżeli nie jest możliwe zmierzenie szerokości na właściwym dla niej poziomie, to należy ją zmierzyć tak blisko właściwego punktu, jak to jest tylko możliwe. Należy bardzo dokładnie ustalać, jak daleko powyżej lub poniżej właściwego poziomu szerokość została zmierzona, a w razie konieczności należy podać w protokole pomiarowym wszystkie dotyczące tego szczegóły.
Przy pomiarze górnych i dolnych szerokości przekrojów należy stosować zalecenia artykułów 37 i 38.
Wręgi o różnych wysokościach
Na statkach z wręgami o różnych wysokościach (patrz rys. 39 i 40) szerokości należy mierzyć do niższych wręgów jedynie wtedy, gdy odległość między wręgami wyższymi jest większa od dwóch odstępów międzywręgowych.
Jeżeli istnieje okładzina, to grubość jej podlega potrąceniu od zmierzonych szerokości lub też szerokość należy zmierzyć od okładziny do okładziny, jak podano w artykule 34.
Wyżej wymienione prawidło nie dotyczy statków z wręgami wzdłużnymi o wysokości zmniejszającej się w kierunku pokładu pomiarowego (patrz rys. 41). W takim przypadku należy stosować postanowienia ustępu czwartego artykułu 34. Jeżeli jednak istnieje okładzina, to grubość jej podlega potrąceniu.
Na statkach z burtami falistymi szerokości należy mierzyć do przypuszczalnej linii wręgów (patrz rys. 42), tak aby ustalić dokładną powierzchnię przekrojów poprzecznych łacznie z polami między falami. Jeżeli istnieje okładzina, to grubość jej należy potrącić od uzyskanych w ten sposób szerokości.
Górna szerokość
Górną szerokość leżącą na poziomie górnego końcowego punktu głębokości pomiarowej należy mierzyć bezpośrednio pod pokładem pomiarowym. Jeżeli okaże się niemożliwe zmierzenie tej szerokości pod pokładem pomiarowym, to można również wykonać pomiar na górnej powierzchni pokładu pomiarowego, jednak w tym przypadku należy sprawdzić, czy wysokości wręgów nad i pod pokładem pomiarowym są jednakowe i czy burty statku na poziomie pokładu pomiarowego są prostopadłe. Jeżeli wysokość wręgów nad i pod pokładem pomiarowym jest różna, to zmierzoną szerokość należy poprawić według wskazań rysunku 43. Jeżeli burty są pochylone do wewnątrz lub wychylone na zewnątrz statku, to zmierzoną szerokość należy poprawić tak, jak wskazano na rysunku 44.
Dolna szerokość
Dolną szerokość leżącą na poziomie dolnego końcowego punktu głębokości pomiarowej należy mierzyć na górnej powierzchni denników lub okładziny, jeśli taka istnieje, albo na przykryciu zbiorników dna podwójnego, zależnie od przypadku, zgodnie z niżej podanymi prawidłami.
Powierzchnia przekrojów poprzecznych
Powierzchnię przekrojów poprzecznych oblicza się według reguły Simpsona. Z tego względu powierzchnię przekroju poprzecznego ustala się w następujący sposób:
a) jeżeli zmierzono pięć szerokości, to należy je mnożyć:
szerokość nr 1 i nr 5 przez 1,
szerokość nr 2 i nr 4 przez 4,
szerokość nr 3 przez 2;
b) jeżeli zmierzono siedem szerokości, to należy je mnożyć:
szerokość nr 1 i nr 7 przez 1,
szerokość nr 2, nr 4 i nr 6 przez 4,
szerokość nr 3 i nr 5 przez 2.
Otrzymaną sumę iloczynów należy pomnożyć przez jedną trzecią normalnego wspólnego odstępu pomiędzy szerokościami, a iloczyn będzie stanowił powierzchnię przekroju.
Jeżeli nie jest możliwe zmierzenie przekroju w jego właściwym miejscu, jak podano w artykule 22, to powierzchnia właściwego przekroju może być ustalona przez wykorzystanie wykresu krzywych kontrolnych, omówionych w artykule 44.
Objętość przestrzeni pod pokładem pomiarowym
Jeżeli określono już powierzchnię każdego przekroju poprzecznego w jego właściwym miejscu, to objętość przestrzeni pod pokładem pomiarowym ustala się w następujący sposób:
Powierzchnię pierwszego i ostatniego przekroju poprzecznego należy pomnożyć przez jeden.
Powierzchnie przekrojów poprzecznych oznaczonych numerami parzystymi należy pomnożyć przez cztery.
Powierzchnie przekrojów poprzecznych oznaczonych numerami nieparzystymi (z wyjątkiem przekroju pierwszego i ostatniego) należy pomnożyć przez dwa.
Sumę tych iloczynów należy pomnożyć przez 1/3 wspólnego odstępu pomiędzy poszczególnymi przekrojami poprzecznymi. Ten końcowy iloczyn daje objętość pod pokładem pomiarowym w stopach sześciennych lub w metrach sześciennych. Pojemność pod pokładem pomiarowym w tonach rejestrowych otrzymuje się dzieląc ilość stóp sześciennych przez sto. Jeżeli użyto metrów sześciennych, to należy zamienić je na tony rejestrowe, mnożąc przez 0,353.
Po obliczeniu objętości przestrzeni pod pokładem pomiarowym należy do niej dodać lub też od niej odjąć, zależnie od przypadku, pojemność pomieszczeń omówionych w artykule 29 lub 31 ustęp drugi, a wynik będzie stanowił objętość przestrzeni pod pokładem pomiarowym statku.
Uskoki dna podwójnego
Jeżeli dno podwójne posiada uskok lub uskoki, to przestrzeń pod pokładem pomiarowym należy mierzyć w częściach. Każdą część należy mierzyć tak, jak gdyby była ona oddzielnym statkiem o długości pomiarowej równej długości tej części i dlatego długość każdej części należy podzielić według postanowień artykułu 21. Wyjątek stanowią te części statku, których długość nie przekracza 30 stóp, tj. 9,14 m. Taką długość należy podzielić tylko na dwie części.
W rozumieniu postanowień niniejszego artykułu określenie "uskok" stosuje się w następujących przypadkach:
a) gdy zachodzi nagła (raptowna) zmiana głębokości zbiorników dna podwójnego,
b) gdy dno podwójne przechodzi stopniowo na niższy poziom,
c) gdy przy końcu częściowego dna podwójnego sąsiednie denniki są głębokości innej niż głębokość dna podwójnego.
Ostatnie postanowienie nie ma zastosowania do denników w skrajnikach, jeżeli denniki te są wyższe niż najbliższe części dna podwójnego (patrz rys. 57, 58 i 59).
Przekroje poprzeczne należy mierzyć w punktach końcowych i w punktach podziału długości każdej części, przy czym głębokość pomiarowa zmierzona na połowie długości pomiarowej statku wpływa na decyzję, czy inne głębokości pomiarowe należy dzielić na cztery, czy na sześć równych części, zgodnie z zaleceniami artykułu 32.
Powierzchnie każdego przekroju poprzecznego i objętość każdej części przestrzeni pod pokładem pomiarowym należy obliczać zgodnie z prawidłami podanymi w artykułach 39, 40 i 41. Suma objętości poszczególnych części stanowi pojemność przestrzeni pod pokładem pomiarowym.
Stosownie do przepisów punktu c) niniejszego artykułu sposób postępowania przewidziany w tym artykule nie ma zastosowania w przypadkach zmiany wysokości denników na statkach z dnem pojedynczym lub też z częściowym dnem podwójnym (patrz rys. 60).
Na statkach z pokładem leżącym poniżej pokładu pomiarowego przekroje poprzeczne należy mierzyć częściowo pod i częściowo nad pokładem dolnym. Pomiar ten powinien być dokonany w następujący sposób:
Należy oznaczyć położenia przekrojów poprzecznych w dolnym pokładzie, a następnie zmierzyć w płaszczyźnie symetrii statku dla każdego przekroju poprzecznego odległość od tego pokładu do dolnej powierzchni pokładu pomiarowego oraz ustalić grubość dolnego pokładu.
Następnie należy ustalić położenia przekrojów poprzecznych pod pokładem dolnym i zmierzyć głębokości w dolnej powierzchni pokładu dolnego. Suma głębokości zmierzonej w dolnej ładowni, grubości dolnego pokładu i głębokości zmierzonej pomiędzy pokładem pomiarowym a pokładem dolnym, po uwzględnieniu koniecznych poprawek (patrz artykuł 25), stanowi całą głębokość pomiarową. Głębokość tę dzieli się w normalny sposób dla otrzymania punktów, przez które należy mierzyć szerokości.
Krzywe kontrolne
Wymiary uzyskane przy pomierzaniu statku muszą być sprawdzone przez wykreślenie krzywych kontrolnych, w niżej podany sposób (patrz rys. 61).
Punkty podziału każdej głębokości należy zaznaczyć na tych liniach wykreślonych prostopadle do AB, na których poprzednio odmierzono głębokości. Przez punkty podziału należy wykreślić linie poziome, a na tych liniach odłożyć w przyjętej skali połowy szerokości zmierzonych w odpowiednich punktach podziału.
Jeżeli pomiary wykonane były dokładnie, to krańcowe punkty półszerokości będą połączone krzywą regularną. Nieregularność linii świadczy o niedokładności pomiaru.
b) Jeżeli najniższe punkty głębokości pomiarowych *znych przekrojów poprzecznych leżą na linii łamanej, to *dłużne krzywe leżące w płaszczyznach poziomych (wod*ce) wykreśla się w następujący sposób: równolegle do linii AB wykreślamy pewną ilość płaszczyzn poziomych w równych od siebie odstępach (np. siedem numerowanych kolejno od I do VII).
Aby uniknąć gmatwaniny z szerokościami przekrojów poprzecznych, płaszczyzny te zostały wykreślone przykładowo na rysunku 61 jedynie w przedniej i tylnej części. Każda wykreślona pozioma płaszczyzna przecina się z przekrojami poprzecznymi w punktach, które można łatwo wyznaczyć. Dla półprzekrojów 3 i 7 tymi punktami są h, i, j, k, l, m, n oraz h', i', j', k', l', m', n'. Następną czynnością jest znalezienie odległości hg, ig, jg .....ng, h'g', i'g', j'g' ..... n'g' tj. odpowiednich odległości pomiędzy każdym z punktów h, i, j, ...n, oraz h', i', j' ....n' a liniami środkowymi przekrojów 3 i 7.
Odległości te należy odłożyć na planie poziomym, rozpoczynając od bazy xy równoległej do AB, na liniach prostopadłych do tej bazy, odpowiadających różnym przekrojom poprzecznym; w ten sposób otrzymamy punkty h, i, j, k, l, m oraz n, jak również h', i', j', k', l', m' oraz n', które są końcowymi punktami odłożonych odległości. Takie same czynności należy wykonać dla pozostałych przekrojów. Przez połączenia odpowiadających sobie punktów h, i, j...n oraz h', i', j', ....n' otrzymuje się krzywe odpowiadające przekrojom poziomym I, II, III ....VII. Jeżeli pomiary były wykonane dokładnie, otrzymane linie krzywe będą regularne.
W takich przypadkach zaleca się podczas dokonywania pomiarów zmierzenie dwu zastępczych przekrojów poprzecznych położonych z przodu i z tyłu przekroju niedostępnego możliwie blisko niego (patrz artykuł 22). Te dwa zastępcze przekroje razem z prawidłowymi przekrojami, które można było zmierzyć, pomagają do wyznaczenia krzywych szerokości o tych samych numerach lub krzywych przekrojach poziomych, zależnie od przypadku.
Na linii pionowej przeprowadzonej przez punkt podziału nie zmierzonego przekroju poprzecznego należy odmierzyć odległości od bazy xy do poszczególnych punktów przecięć tej linii pionowej z krzywymi (patrz dolna część rysunku 61).
Taki sposób postępowania można zastosować zarówno w przypadkach wymienionych w punkcie 2a), jak i w punkcie 2b) niniejszego artykułu, co pozwoli łatwo ustalić wymiary szukanego przekroju poprzecznego. Jeżeli został zastosowany sposób używania krzywych szerokości o tych samych numerach, to otrzymane odległości będą odpowiadały połowie rzeczywistych szerokości przekroju.
Objętość zbiorników dna podwójnego
Objętość każdego zbiornika dna podwójnego musi być znana w celu określenia maksymalnego potrącenia dla balastu wodnego (patrz artykuł 71). Objętości tych zbiorników mogą być wyznaczone albo z planów pojemnościowych, używanych na statku1, albo według niżej podanego sposobu:
Jeżeli długość zbiornika nie przekracza 50 stóp, tj. 15,24 m, to należy zmierzyć trzy szerokości i trzy wysokości, lecz jeśli długość zbiornika przekracza 50 stóp, tj. 15,24 m, to należy zmierzyć pięć szerokości i pięć wysokości.
Długość każdego zbiornika należy mierzyć pomiędzy skrajnymi dennikami. Wysokości należy mierzyć w punktach podziału długości i na jej końcach w odległości równej 1/4 szerokości przykrycia zbiornika od płaszczyzny symetrii statku. Szerokość mierzy się w każdym punkcie, gdzie mierzona była wysokość, na połowie tej wysokości. Jeżeli zbiornik jest nieregularnego kształtu, to powinien być mierzony w częściach.
Wszystkie wymiary należy brać do poszycia burt, płyt krawędziowych oraz do dolnej powierzchni przykrycia zbiorników, bez względu na usztywnienia oraz wręgi dolne i boczne (patrz rys. 62, 63, 64 i 65).
Objętość każdego zbiornika ustala się w następujący sposób: sumę dwóch końcowych szerokości oraz poczwórnej szerokości środkowej - w przypadku trzech szerokości, lub też sumę dwóch końcowych szerokości, poczwórnych szerokości parzystych oraz podwójnej szerokości środkowej - w przypadku pięciu szerokości, należy pomnożyć przez jedną trzecią wspólnej odległości pomiędzy szerokościami. Tak otrzymaną powierzchnię należy pomnożyć przez średnią wysokość (tj. średnią arytmetyczną zmierzonych wysokości), a 95% tego ostatniego iloczynu będzie stanowiło objętość zbiornika w stopach sześciennych lub w metrach sześciennych.
Pojemność w tonach rejestrowych otrzymuje się dzieląc ilość stóp sześciennych przez 100 lub mnożąc ilość metrów sześciennych przez 0,353.
Pojemność każdego zbiornika dna podwójnego lub każdego oddzielnego przedziału dna podwójnego w tonach rejestrowych albo w metrach sześciennych powinna być wykazana w świadectwie pomiarowym.
Objętości jakiegokolwiek pomieszczenia w dnie podwójnym nie przystosowanego do przewożenia balastu wodnego, zapasów, paliwa płynnego lub ładunku nie należy wliczać do objętości zbiorników dna podwójnego.
______
1 Jeżeli pojemności zbiorników podane są w planie pojemnościowym w tonach wagowych (angielskich lub metrycznych), to należy przeliczyć je na tony rejestrowe wg właściwego współczynnika. Jeżeli pojemności otrzymane z planu pojemnościowego budzą jakiekolwiek wątpliwości co do ich dokładności, to należy zbiorniki zmierzyć jak podano.
Międzypokładzia
Pomieszczenia położone pomiędzy pokładem pomiarowym a pokładem górnym, określane dalej jako międzypokładzia, powinny być mierzone i wliczone do pojemności brutto. Każde międzypokładzie musi być mierzone pomiędzy dwoma sąsiednimi pokładami.
Postanowienia artykułów 11, 12 i 13 z odpowiednimi zmianami mają zastosowanie przy pomierzaniu międzypokładzi.
Pomiary międzypokładzi
Pomiary międzypokładzia należy wykonywać jednym z niżej podanych sposobów:
Sposób 1. a) Długość międzypokładzia mierzy się w dwóch częściach. Długość 1 mierzy się w płaszczyźnie symetrii statku na połowie wysokości z przodu i z tyłu, od punktu przecięcia się linii poprowadzonych po wewnętrznych krawędziach wręgów lub oszalowania, zależnie od przypadku, przy dziobnicy do przedniej krawędzi tylnicy. Długość 2 mierzy się w płaszczyźnie symetrii na połowie wysokości od przedniej krawędzi tylnicy do wewnętrznej krawędzi wręgu promienistego lub do oszalowania na nim (patrz rys. 66).
b) Długość 1 należy podzielić na taką ilość równych części, jaką przewidują postanowienia artykułu 21, a długość 2 na cztery równe części. W końcowych punktach obu długości i w różnych punktach ich podziałów nalezy pomierzyć wewnętrzne szerokości na połowie wysokości, z uwzględnieniem postanowień artykułów 34, 35 i 36. W większości przypadków szerokość przy dziobnicy oraz szerokość w końcowym tylnym punkcie długości 2 będzie równa zeru.
c) Wysokość należy zmierzyć w płaszczyźnie symetrii w każdym punkcie podziału. Jeżli jednak istnieje różnica w wygięciu pokładników tych dwóch podkładów, między którymi położone jest mierzone jest mierzone międzypokładzie, to wysokości należy mierzyć na 1/4 odpowiedniej szerokości. Wysokość powinna być mierzona od górnej powierzchni dolnegopokładu (albo od górnej powierzchni stałego pokrycia pokładu - jak okładzina drewniana, cementowa, gumowa itp.) do dolnej powierzchni pokładu ponad nim1. Jeżeli na dolnej powierzchni tego pokładu znajduje się oszalowanie lub podobne pokrycie, to wysokość należy mierzyć poprzez to oszalowanie lub pokrycie.
Sposób 3. a) Całkowitą długość2 międzypokładzia należy mierzyć w płaszczyźnie symetrii na połowie wysokości pomiędzy tymi samymi punktami przy dziobnicy i przy tylnicy, jak podano w opisie sposobu 1.
b) Całkowitą długość należy podzielić na taką ilość równych części, jaką przewiduje artykuł 21, a każdą z dwóch końcowych części należy dodatkowo podzielić na dalsze dwie równe części. Szerokość należy więc mierzyć w krańcowym przednim punkcie całkowitej długości, w jej punktach podziału, a również w punktach podziału dwóch ostatnich odstępów. Każdą szerokość należy mierzyć na połowie wysokości i zgodnie z postanowieniami artykułów 34, 35 i 36.
c) Wysokość należy mierzyć w każdym punkcie podziału całej długości, tak samo jak w opisie sposobu 1 c).
Sposób 3. a) (Specjalne przypadki). Na statkach z rufą ściętą, gdzie tylna szerokość może być mierzona w końcowym tylnym punkcie całkowitej długości międzypokładzia i na statkach, które mają rufową część międzypokładzia podobną kształtem do części przedniej (patrz rys. 67), nie wymaga się osobnego mierzenia części tylnej. W tym ostatnim przypadku szerokość mierzona w końcowym tylnym punkcie całkowitej długości będzie równa lub bliska zeru.
b) Skoro całkowita długość zostanie zmierzona i podzielona, jak podano w artykule 21, to szerokość należy mierzyć w każdym punkcie podziału, jak również w końcowych punktach całkowitej długości. Szerokości te należy mierzyć na połowie wysokości i zgodnie z przepisami artykułów 34, 35 i 36.
c) Wysokość należy mierzyć w każdym punkcie podziału całkowitej długości według zaleceń podanych dla sposobu 1 c).
______
1 Jeżeli dolny pokład kończy się przy tylnicy albo w jej sąsiedztwie, to wysokość przy tylnicy będzie uważana za wysokość tylnej części.
2 Gdy długość pomiarowa została ustalona, łatwo będzie znaleźć całkowitą długość międzypokładzia przez dodanie lub odjęcie od długości pomiarowej (zależnie od przypadku) poziomej odległości, mierzonej w płaszczyźnie symetrii pomiędzy skrajnymi punktami długości pomiarowej i punktami na dziobnicy oraz tylnicy wymienionymi wyżej (patrz rys. 66).
Objętość międzypokładzia
Objętość międzypokładzia ustala się w następujący sposób:
Następnie należy ponumerować szerokości tylnej części międzypokładzia oznaczając numerem 1 szerokość na przedniej krawędzi tylnicy, a numerem 5 szerokość w tylnym końcowym punkcie długości 2. Sumę pierwszej i ostatniej szerokości plus czterokrotnie wziętą drugą i czwartą szerokość plus dwukrotnie wziętą środkową szerokość należy pomnożyć przez 1/3 wspólnej odległości między tymi szerokościami. Tak otrzymaną powierzchnię należy pomnożyć przez średnią wysokość, ustaloną w sposób wyżej podany, a ten ostatni iloczyn da objętość tylnej części międzypokładzia w metrach sześciennych lub w stopach sześciennych.
Suma objętości przedniej i tylnej części stanowi całkowitą objętość międzypokładzia.
Jako odmienny sposób dozwolone jest również obliczanie tylnej szerokości za pomocą ustalenia powierzchni rozcięgającej się z tyłu poza przedostatnim punktem podziału tej długości, używając do tego celu planimetru, jak to pokazano na rysunku 68. Skoro została w ten sposób wyznaczona prawidłowo tylna szerokość, to objętość całego międzypokładzia ustala się w sposób podany w drugim objaśnieniu do rysunku 68.
______
1 Jeżeli oba pokłady nie posiadają równego wzniosu, to średnią wysokość oblicza się w następujący sposób: wysokości rzeczywiste lub prawdziwe oznaczane pierwszym i ostatnim numerem należy pomnożyć przez jeden, inne wysokości oznaczone numerami nieparzystymi przez dwa, a oznaczone numerami parzystymi przez cztery. Sumę tych iloczynów należy podzielić przez sumę mnożników, co daje szukaną średnią wysokość.
Nadbudówki
Trwałe pomieszczenia umieszczone na lub ponad górnym pokładem, nazywane nadbudówkami, powinny być mierzone, jeżeli spełniają warunki podane w artykule 51, to wliczone do pojemności brutto statku, z wyjątkami przewidzianymi w artykułach 57 i 58.
Każda zamknięta nadbudówka (np. dziobówka, rufówka, średniówka, pokładówki itp.) przystosowana do przechowywania ładunku albo zapasów okrętowych lub też będąca pomieszczeniem mieszkalnym pasażerów czy załogi podlega zaliczeniu do pojemności brutto statku, z wyjątkami przewidzianymi w artykule 57.
Pomieszczenia, które zgodnie z postanowieniami artykułu 58 zostały uznane za otwarte, a następnie zostały przystosowane i użyte jako pomieszczenia mieszkalne załogi czy też pasażerów, podlegają wliczeniu do pojemności brutto statku. Co do wliczania do pojemności brutto statku pomieszczeń częściowo używanych przez załogę lub pasażerów patrz rysunek 69.
Jeżeli osłony (przykrycia lub grodzie) nadbudówki są zabudowane w ten sposób1, że może powstać wątpliwość do stałego charakteru tak skonstruowanej nadbudówki, to należy do protokołu pomiarowego załączyć szkic pokładówki z dokładnym opisem jej konstrukcji.
______
1 Np. przez zakleszczanie lub zaklinowanie.
Postanowienia artykułów 11, 12 i 13 mają, z odpowiednimi zmianami, zastosowanie do pomiaru nadbudówek.
Pomiar nadbudówek
Pomiar nadbudówek powinien być przeprowadzony piętro po piętrze w następujący sposób:
Jeżeli istnieje jakakolwiek wątpliwość, czy rozstawienie kątowników usztywniających grodzie może być uważane za normalne, to grubość takich kątowników usztywniających oraz ich rozstawienie należy wykazać w protokole pomiarowym wraz z dokładnym objaśnieniem, jak wymiary te były brane.
Jeżeli grubość pokrycia pokładu w różnych częściach nadbudówki jest różna, to nadmiar tej grubości można pominąć, gdy powierzchnia o większej grubości pokrycia jest mała w porównaniu z całą powierzchnią nadbudówki. W innych przypadkach powinna być przyjęta średnia grubość pokrycia pokładu.
Długość 1 - w przypadku stosowania sposobu 1, albo długość całkowitą - w przypadku stosowania sposobu 2 lub 3 - należy dzielić na taką ilość równych cześci, jaką podaje następująca tablica:
Długość | Ilość równych części |
50 stóp = 15,24 m lub mniej | 2 |
ponad 50 stóp = 15,24 m, lecz nie więcej niż 225 stóp = 68,58 m | 4 |
ponad 225 stóp = 68,58 m | 6 |
Jeżeli długość 1 albo całkowitą długość podzielono tylko na dwie równe części, to wysokość należy mierzyć również w końcowych punktach tych długości1.
Szerokości powinny być mierzone w każdym punkcie podziału i w końcowych punktach długości, zgodnie ze wspomnianymi przepisami artykułu 48 i punktu 1 niniejszego artykułu2.
Jeżeli długość została podzielona jedynie na dwie równe części, to wysokości należy mierzyć także w końcowych punktach długości; poza tym należy stosować wspomniane postanowienia artykułu 48 i punktu 1 niniejszego artykułu.
W tym przypadku sposób, w jaki powinna być mierzona wysokość, zależny będzie od położenia pokładówki i od różnicy w wygięciu pokładnika pokładu ponad nadbudówką i pod nią (patrz rys. 70).
______
1 Patrz uwaga do artykułu 48, sposób 1 c).
2 Jeżeli nadbudówka ma te same szerokości we wszystkich punktach swojej długości, to wystarczy zmierzyć tylko jedną szerokość.
Objętość nadbudówek
Objętość nadbudówki należy obliczać w następujący sposób:
Zrębnice lukowe
Objętość między zrębnicami luków otrzymuje się mnożąc wewnętrzną długość zrębnicy przez średnią wewnętrzną jej szerokość, a iloczyn przez średnią wysokość (która jest średnią arytmetyczną wysokości mierzonych od dolnej powierzchni pokładu do dolnej powierzchni przykrycia luku).
Jeżeli całkowita objętość między zrębnicami luków przekracza 1/2% pojemności brutto, składającej się z objętości pod pokładem pomiarowym, międzypokładzia, nie wyłączonych nadbudówek oraz szybów świetlnych i powietrznych dla siłowni, to tę nadwyżkę należy wliczyć do pojemności brutto.
Do łącznej objętości przestrzeni zawartej między zrębnicami luków należą objętości wszystkich przestrzeni zawartych między zrębnicami luków, które prowadzą do pomieszczeń wliczonych do pojemności brutto. Objętości zawarte między zrębnicami luków prowadzących do pomieszczeń wyłączonych, określonych w artykułach 57 i 58, nie wchodzą do łącznej objętości między zrębnicami luków. Jednakże objętość między zrębnicami luków położonych w obrębie pomieszczeń otwartych, lecz prowadzących do pomieszczenia wliczonego do brutto, powinna stanowić część całkowitej objętości między zrębnicami luków.
Objętości między zrębnicami luków prowadzących do pomieszczeń, które nie wchodzą w skład pojemności brutto, powinny być jednak zmierzone, a ich wymiary umieszczone w protokole pomiarowym.
Część zamkniętej skrzyni (np. zsyp węglowy) leżącą wewnątrz granic nadbudówki należy uważać za zamkniętą nadbudówkę i wliczyć do pojemności brutto (patrz rys. 71), wyłączając przypadek, gdy skrzynia prowadzi do pomieszczenia nie wchodzącego w skład pojemności brutto (patrz rys. 72).
Pomieszczenia zamknięte nie wliczone do pojemności brutto
Niżej wymienione pomieszczenia położone na lub ponad górnym pokładem nie podlegają wliczeniu do pojemności brutto, jeżeli są przeznaczone, przystosowane i używane w całości wyłącznie do wymienionych celów:
Do takich pomieszczeń należy stosować postanowienia artykułu 77.
W rozumieniu postanowień niniejszego artykułu za tego rodzaju mechanizmy mogą być uważane: winda kotwiczna, komora łańcucha kotwicznego, kabestan, mechanizm sterowy, pompy, maszyny chłodnicze i urządzenia destylacyjne, windy, mechaniczne pralnie, kotły i maszyny do przerobu oleju wielorybniczego, oleju rybnego lub nawozu, prądnice, akumulatory, aparaty przeciwpożarowe itd. Te same przepisy mają zastosowanie do kotłów pomocniczych, które zgodnie z postanowieniami artykułów 78 i 79 nie stanowią części mechanizmu napędowego.
Jeżeli pomieszczenie takie jest używane częściowo jako sterówka i częściowo jako kabina nawigacyjna, to ta część pomieszczenia, która jest używana jako sterówka, nie podlega wliczeniu do pojemności brutto.
Część pomieszczenia leżąca bezpośrednio pod świetlikiem, kopułą lub szybem i posiadająca otwór w podłodze służący do dostraczania światła i powietrza do pomieszczenia leżącego poniżej tej podłogi nie podlega wliczeniu do pojemności brutto. W innych przypadkach pomieszczenia leżące pod świetlikiem, kopułą lub szybem nie mogą być wyłączone z pojemności brutto (patrz rys. 73 i 74).
Jeżeli zejściówka nie jest odgrodzona, a umieszczona jest wewnątrz pomieszczenia używanego do innego celu, jak np. palarnia, to wtedy jedynie ta część pomieszczenia, która leży dokładnie ponad zejściówką, może być wyłączona z pojemności brutto. Zejścia (schody lub drabinki) położone dokładnie pod zejściówkami lub osłonami również mogą być wyłączone z pojemności brutto (patrz rys. 75, 76, 77, 78 i 79).
Jeżeli za używanie tych pomieszczeń pobiera się od pasażerów specjalne opłaty, to nie podlegają one wyłączeniu z pojemności brutto; również nie mogą być wyłączone z pojemności brutto takie pomieszczenia, które stanowią część pomieszczenia pasażerskiego.
Jeżeli ustępy lub pisuary znajdują się w jednym pomieszczeniu z umywalnią, to przestrzeń zajęta przez umywalnie nie podlega wyłączeniu z pojemności brutto, chyba że przestrzeń ta jest mała w porównaniu z przestrzenią zajętą przez ustępy lub pisuary (patrz rys. 80).
Wyłączenie pomieszczeń omówionych w punktach 2 do 6 może nastąpić tylko pod warunkiem, że pomieszczenie takie nie jest większe, niż jest to konieczne dla celów, do których jest ono przeznaczone.
Wszystkie pomieszczenia wyliczone w niniejszym artykule należy mierzyć i wpisywać do protokołu pomiarowego pod oddzielnymi nagłówkami. Wymiary pomieszczeń podanych w punktach 2 do 8 powinny być brane na zewnątrz, z wyjątkiem pomieszczeń posiadających część swych ścian wspólną z nadbudówką, której część stanowią. W takim przypadku długość i szerokość należy mierzyć do tej samej powierzchni, co i wymiary nadbudówki (patrz rys. 81 i 82). Poza tym mają zastosowanie odpowiednie przepisy artykułów 53 i 54 dotyczące pomierzania i obliczania objętości.
Jeżeli pomieszczenia takie położone są wewnątrz nadbudówki, to na ogół wygodniej jest najpierw zmierzyć całą nadbudówkę, a następnie oddzielnie wspomniane pomieszczenia, które podlegają wyłączeniu z pojemności brutto (patrz rys. 77). Objętość omówionych pomieszczeń należy odjąć od objętości nadbudówki, a resztę wliczyć do pojemności brutto.
Jeżeli zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu zajdzie konieczność zmniejszenia wymiarów pomieszczenia, które ma być wyłączone z powodu zbyt dużej wielkości lub z powodu przystosowania go do innych celów niż wymienione w punktach 2 do 6, to wyłączenie należy ograniczyć do przestrzeni ściśle niezbędnej do właściwego celu; na przykład pomieszczenie zajęte przez jakiś mechanizm powinno być ograniczone do przestrzeni zajętej ściśle przez ten mechanizm i niezbędnej do jego obsługi. W zasadzie należy jednak stosować pełną wysokość pomieszczenia.
Jeżeli przestrzeń wyłączona została ograniczona, to wymiary zarówno tej ograniczonej przestrzeni, jak i całego pomieszczenia należy wykazać w protokole pomiarowym.
Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto
Jako wyjątek od ogólnego prawidła, podanego w art. 50, lecz pod warunkami podanymi w art. 51, pomieszczenie położone pomiedzy pokładem górnym a pokładem ochronnym - zwykle nazywane "pomieszczeniem pod pokładem ochronnym" - oraz inne nadbudówki będą zwolnione od wliczenia do pojemności brutto, jeżeli mogą być uważane za pomieszczenia otwarte, zgodnie z następującymi przepisami:
I. Pomieszczenie może być uznane za otwarte dla celów pomiaru pojemności, jeżeli jego gródź lub przykrycie składa się jedynie z metalowej siatki lub podobnych krat albo też z listew z odstępami pomiędzy nimi wynoszącymi ponad 0,25 stopy, tj. 0,076 m dla grodzi, a ponad 0,08 stopy, tj. 0,024 m dla przykrycia1.
II. a) Otwory w pokładach lub przykryciach:
1) Pomieszczenie może być uważane za otwarte dla celów pomiaru pojemności, jeżeli posiada otwór w środku pokładu lub przykrycia ponad nim. Długość takiego otworu powinna być nie mniejsza niż 4 stopy, tj. 1,219 m, a szerokość powinna być co najmniej równa szerokości najbliższego luku ładunkowego na tym samym pokładzie lub przykryciu.
2) Jeżeli żądane jest wyłączenie z pojemności brutto pomieszczenia pod pokładem ochronnym lub jego części, to odległość pomiędzy tylną krawędzią (tylną zrębnicą) otworu pokładowego a tylną krawędzią tylnicy nie może być mniejsza niż 1/20 długości rejestrowej statku - jeżeli otwór jest umieszczony na rufie, lub też odległość pomiędzy przednią krawędzią (przednią zrębnicą) otworu pokładowego a przednią krawędzią dziobnicy nie może być mniejsza niż 1/5 tej długości - jeżeli otwór jest umieszczony w części dziobowej statku.
3) Jeżeli otwór posiada zrębnicę, to jej średnia wysokość nad pokładem lub przykryciem nie może przekraczać 1 stopy, tj. 0,305 m. Balustrady ochronne, stojaki lub podpory wokół otworu powinny być ustawione w ten sposób, aby nie można było wykorzystać ich do uszczelniania otworu.
Dopuszczalne są jedynie drewniane, ruchome pokrywy do zakrywania otworu. Dozwolone jest zamocowywanie tych pokryw tylko od wewnątrz liną konopną lub inną roślinnego pochodzenia (nie stalową) (patrz rys. 83).
4) Otwór pomiarowy w pokładzie nie może być umieszczony poniżej pokładu stałej platformy lub innej stałej konstrukcji (patrz rys. 84).
______
1 Jeżeli pomieszczenie takie jest używane jako warsztat, magazyn itp., to podlega wliczeniu do pojemności brutto.
b) Otwory w burtach statku lub w bocznych grodziach nadbudówki.
1) Pomieszczenie można uznać za otwarte dla celów pomiaru pojemności, jeżeli posiada z dwóch stron w burtach statku lub w grodziach bocznych nadbudówki po jednym czy też więcej otworów. Jeżeli z każdej strony znajduje się tylko jeden otwór, to jego długość nie może być mniejsza niż 18 stóp, tj. 5,486 m, a wysokość nie może być mniejsza niż 2,5 stopy, tj. 0,762 m. Jeżeli z każdej strony znajduje się więcej niż jeden otwór, to wysokość każdego z tych otworów nie może być mniejsza niż 2,5 stopy, tj. 0,762 m, a ich łączna powierzchnia z każdej strony nie mniejsza niż 60 stóp kwadratowych, tj. 5,574 metra kwadratowego. Żaden z otworów nie może mieć powierzchni mniejszej niż 25 stóp kwadratowych, tj. 2,323 metra kwadratowego (patrz rys. 85 i 86).
2) Jeżeli pomiędzy dwiema grodziami poprzecznymi jest studnia, to otwory w poszyciu lub w grodziach bocznych powinny mieć długość 18 stóp, tj. 5,486 m, jeżeli to jest możliwe, lecz w żadnym przypadku nie mniej niż 3/4 odległości pomiędzy grodziami poprzecznymi. Wysokość ich powinna być nie mniejsza niż 2,5 stopy, tj. 0,762 m. Powierzchnia otworu z każdej strony powinna wynosić co najmniej 45 stóp kwadratowych, tj. 4,181 metra kwadratowego.
3) Wszystkie otwory boczne muszą być umieszczone parami naprzeciw siebie z obu stron statku lub nadbudówki. Otwory te nie mogą być zaopatrzone w żadne stałe urządzenia do zamykania. Jedynym dopuszczalnym sposobem zakrywania takich otworów jest zastosowanie desek, wsuwanych w przynitowane lub przyspawane do burty lub grodzi ceowniki. Zarówno poszycie burt lub grodzie w pobliżu otworów, jak również ceowniki lub wręgi przecinające otwory nie mogą być zaopatrzone w otwory, zawiasy, bolce oczkowe, łapki klinowe lub jakiekolwiek inne urządzenia mogące służyć do trwałego zamykania lub zakrywania otworów.
4) Otwory boczne nie mogą być zasłonięte ani grodziami, ani w jakikolwiek inny sposób.
c) Otwory w poprzecznych grodziach.
1) Pomieszczenie będzie uważane za otwarte dla celów pomiaru pojemności:
i) jeżeli w jednej z końcowych grodzi znajdują się dwa otwory pomiarowe, po jednym z każdej strony płaszczyzny symetrii statku. Jeżeli urządzone są progi, to wysokość ich nie może przekraczać 2 stóp, tj. 0,610 m. Wysokość otworu w żadnym przypadku nie może być mniejszą niż 4 stopy, tj. 1,219 m, a szerokość nie mniejsza niż 3 stopy, tj. 0,914 m;
ii) jeżeli w jednej z końcowych grodzi jest jeden otwór pomiarowy o wysokości co najmniej 5 stóp, tj. 1,524 m, i o szerokości co najmniej 4 stóp, tj. 1,219 m, umieszczony możliwie najbliżej płaszczyzny symetrii danego pomieszczenia lub statku w przypadku, gdy pomieszczenie sięga od burty do burty (patrz rys. 87, 88 i 89). Jeżeli otwór taki posiada próg, to wysokość progu nie może przekraczać 2 stóp, tj. 0,610 m.
2) Otwory mogą być zamykane tylko zasuwanymi deskami1, umieszczonymi w przynitowanych lub przyspawanych do grodzi ceownikach, albo też luźnymi płytami2, przytrzymywanymi na miejscu za pomocą zagiętych bolców. Odstęp od środka otworu jednego bolca do środka otworu drugiego nie może być mniejszy niż 1 stopa, tj. 0,305 m. Mogą to być również bolce na luźnych poprzeczkach, lecz nie mogą one przechodzić przez gródź. Ani grodzie, ani ceowniki przy otworach nie mogą posiadać żadnych otworów, zawiasów, bolców oczkowych, łapek klinowych, ani też jakichkolwiek urządzeń, które mogłyby służyć do trwałego zamykania lub uszczelniania otworów.
3) Jeżeli pomieszczenie jest wewnątrz podzielone grodziami, to w każdej z nich muszą znajdować się otwory tych samych wymiarów i o takich samych urządzeniach zamykających, jak podano wyżej.
4) Gdy wyłączenie jakiejś nadbudówki zależy od istnienia otworu pomiarowego lub otworów w grodzi końcowej, to nie może istnieć w tej grodzi jakiekolwiek inne wejście do wyłączonego pomieszczenia (patrz rys. 90).
5) Pomieszczenia, które są całkowicie otwarte od pokładu do pokładu, bez urządzeń do zamykania, powinny być wyłączone pod warunkiem, że szerokość takiego pomieszczenia nie jest mniejsza niż 3 stopy, tj. 0,914 m (patrz rys. 91).
______
1 Zamiast zasuwanych desek mogą być użyte odcinki ceowników lub podobne urządzenia.
2 Płyty mogą być z izolacją.
d) Postanowienia ogólne.
1) Wszystkie otwory pomiarowe, które są wymagane dla wyłączenia jakiegokolwiek pomieszczenia z pojemności brutto, muszą być umieszczone tak, aby były otwarte na działania atmosfery i morza.
2) Wymiary otworów pomiarowych podane wyżej służą do określenia minimalnej wolnej powierzchni otworu; dlatego najmniejsza długość otworu powinna leżeć pomiędzy najmniejszymi dopuszczalnymi szerokościami (patrz rys. 92) lub najmniejsza wysokość powinna znajdować się na całym odcinku najmniejszej długości (patrz rys. 85 i 86).
3) Przy ustaleniu wymiarów otworów pomiarowych należy brać pod uwagę występy lub belki, poręcze, stojaki i podobne urządzenia, jako zmniejszające wolną powierzchnię otworów. Jednakże przy otworach burtowych kryzy otworów lub kątowniki wręgowe mogą zachodzić na wolną powierzchnię otworów (patrz rys. 85 i 86).
Otwarte nadbudówki i przestrzeń otwarta pod pokładem ochronnym, według określeń artykułu 58, powinny być zawsze mierzone i wykazane w protokole pomiarowym. Należy również zamieścić dokładny opis z podaniem wymiarów otworów. Pomiar należy wykonać zgodnie z postanowieniami artykułów 481 lub 53, zależnie od przypadku.
Obliczenia należy przeprowadzać zgodnie z postanowieniami artykułów 49 i 54.
Jeżeli istnieją jakieś nadbudówki wewnątrz otwartego pomieszczenia (patrz rys. 83) podlegające wliczeniu do pojemności brutto, takie jak zrębnice luków, pomieszczenia omówione w artykule 57 lub pomieszczenia mogące stanowić część siłowni (szyby itp.), to wszystkie takie pomieszczenia powinny być mierzone oddzielnie i wykazane w protokole pomiarowym. Każde z tych pomieszczeń musi być traktowane pod kątem widzenia czy podlega, czy też nie podlega wliczeniu do pojemności brutto, jak wskazano w cytowanych artykułach.
Wymiary i objętość każdego otwartego pomieszczenia, określonego w artykule 58, muszą być wykazane w świadectwie pomiarowym w odpowiedniej rubryce. Od tej objętości należy odjąć objętość takich pomieszczeń, znajdujących się wewnątrz przestrzeni otwartej, które podano w poprzednich punktach, a różnica będzie stanowić objętość netto danego pomieszczenia otwartego. Jeżeli istnieją znaczne różnice pomiędzy wymiarami wewnętrznymi i zewnętrznymi pomieszczenia zamkniętego położonego wewnątrz otwartej przestrzeni (np. prowiantura o izolowanych ścianach), to stosując powyższe prawidło należy przyjmować wymiary zewnętrzne.
Niżej podany przykład (rysunek 93) wskazuje, w jaki sposób powinna być wykazana w świadectwie pomiarowym pojemność otwartej części międzypokładzia ochronnego.
______
1 Na ogół międzypokład ochronny nie bywa otwarty od dziobnicy do tylnicy. W większości przypadków zamknięty jest grodzią przednią oraz grodzią tylną (patrz rys. 83). Dlatego też przepisy artykułu 48 będą stosowane tylko w bardzo rzadkich przypadkach.
Otwarta część międzypokładzia ochronnego1
Objętość całkowita:
H = 8 stóp (2,44 m), L = 360 stóp (109,73 m)
{ 34 stopy (10, 36 m) }
{ 48 stóp (14,63 m) }
{ 56 stóp (17,07 m) }
B = { 56 stóp (17,07 m) }= 1 497, 60 tony (4 242,
49m3)
{ 56 stóp (17,07 m) }
{ 53 stopy (16,15 m) }
{ 50 stóp (15,24 m) }
mniej zamknięte części (n),
zrębnice luków (o) i szyb siłowni 150 ton (424,93 m)
---------------------------
Objętość netto 1 347,60 tony (3 817,56 m3)
Studnia pomiarowa
H = 8 stóp (2,44 m), L = 8 stóp (2,44 m)
{ 50 stóp (15,24 m) }
B = { 49,5 stopy (15,09 m) } = 31,68 tony (89,74 m3)
{ 49 stóp (14,93 m) }
Schrony dla pasażerów przewożonych na pokładzie
Na statkach do krótkich podróży zamknięte nadbudówki używane wyłącznie jako schrony dla pasażerów przewożonych na pokładzie bez pobierania specjalnych opłat mogą być wyłączone od wliczenia do pojemności brutto, nie naruszając postanowień pierwszego ustępu artykułu 51. Decyzja w tej sprawie należy do właściwego centralnego organu pomiarowego. Pomiar i obliczenia należy wykonać według wskazówek artykułów 53 i 54, a objętość (po odjęciu ustępów, które już zgodnie z postanowieniami artykułu 57 zostały wyłączone) należy wykazać w specjalnej rubryce świadectwa pomiarowego.
POMIAR I OBLICZENIE POTRĄCEŃ WEDŁUG PRAWIDŁA I
Pomieszczenia kapitana
Każde pomieszczenie przystosowane, używane wyłącznie i zatwierdzone jako mieszkanie kapitana, podlega potrąceniu z pojemności brutto.
W skład podlegających potrąceniu pomieszczeń dla kapitana można wliczać sypialnię, biuro oraz salon pod warunkiem, że nie ma w nim koi lub kanapy nadającej się do spania, łazienkę oraz schowki ubraniowe. Jeżeli pomieszczenia kapitana nie przylegają do sterowni lub kabiny nawigacyjnej, to można również potrącić jego kabinę morską, o ile taka istnieje obok sterowni lub kabiny nawigacyjnej.
Pomieszczenia załogi
Każde pomieszczenie zajęte przez załogę, przystosowane do jej wyłącznego użytku oraz zatwierdzone jako takie, podlega potrąceniu z pojemności brutto.
Wyrażenie "załoga" obejmuje każdą osobę (z wyjątkiem kapitana i pilotów) zatrudnioną lub zaangażowaną w jakimkolwiek charakterze na statku podczas jego podróży. Na statku pilotowym jedynie piloci niezbędni do prowadzenia normalnej nawigacji statku pilotowego mogą być uważani za członków załogi.
W skład potrącalnych pomieszczeń załogowych mogą wchodzić sypialnie, biura oraz salony (w salonach nie mogą znajdować się koje lub kanapy nadające się do spania), łazienki, umywalnie, schowki ubraniowe, suszarnie, jadalnie, palarnie, świetlice, czytelnie itp.
Na statku pasażerskim takim, jak jest on określony w artykule 64, nie mogą być potrącone biura płatników lub oficerów pełniących takie obowiązki oraz stewardów, jak również gabinet przyjęć lekarza.
Korytarze i inne pomieszczenia używane przez kapitana i załogę
Kuchnie, piekarnie, pralnie, pomieszczenia zajęte przez instalacje do filtrowania lub destylowania wody pitnej, urządzenia ogrzewnicze i wentylacyjne, urządzenia ciśnieniowe obiegu wody (hydrofory), ubikacje, ustępy, pisuary itp. używane wyłącznie przez kapitana i załogę będą potrącone, o ile nie zostały wyłączone z pojemności brutto, zgodnie z postanowieniami artykułu 57.
Bufety, szpitale, izby przyjęć dla chorych, schowki sprzętu lekarskiego, pomieszczenia do przechowywania pościeli, ubrań ochronnych i brudnych, sprzętu kuchennego i sprzętu jadalnego itp. mogą być również potrącone, jeśli służą wyłącznie kapitanowi i załodze.
Pomieszczenia specjalnej konstrukcji, niezbędnie konieczne i używane do przechowywania płynnego i suchego prowiantu dla wyłącznego użytku kapitana i załogi podlegają również potrąceniu. Takie dopuszczalne potrącenie nie może jednak przekroczyć 15% objętości innych potrąconych pomieszczeń kapitana oraz załogi.
Schowki żywnościowe na statkach, w których kapitan i załoga posiadają własny prowiant, mogą być potrącone bez ograniczeń, lecz w takich przypadkach nie stosuje się innych potrąceń dla magazynu żywności.
Należy potrącić korytarze i klatki schodowe, służące wyłącznie kapitanowi i załodze jako dostęp do jakichkolwiek wyłączonych lub potrąconych pomieszczeń (patrz rys. 94). Takie korytarze i klatki schodowe będą również potrącone, jeżeli jednocześnie służą jako dostęp do:
a) pomieszczeń nie podlegających potrąceniu, do których jedynym wejściem są zwykłe włazy (patrz rys. 95),
b) pomieszczeń nie podlegających potrąceniu pod warunkiem, że pomieszczenia te są przeznaczone do wyłącznego użytku kapitana i załogi lub pilota,
c) nie podlegających potrąceniu korytarzy i klatek schodowych pod warunkiem, że posiadają one oddzielne zamknięcia (patrz rys. 95).
Ta część korytarza, która nie jest odgrodzona, nie podlega potrąceniu.
Kabiny zapasowe nie podlegają potrąceniu. Istnienie jednak dwóch kabin zapasowych do użytku pilota i nadetatowego oficera nie jest powodem, aby statek był uważany za pasażerski, pod warunkiem, że wymienione zapasowe kabiny nie posiadają łącznie więcej niż cztery miejsca sypialne, wliczając w to kanapy.
Na statkach pasażerskich nie posiadających jadalni, palarni, bufetu, kuchni, piekarni, prowiantury, urządzeń do filtrowania i destylowania wody do picia, łazienki, umywalni, ustępów lub pisuarów przeznaczonych do wyłącznego użytku pasażerów tego rodzaju potrącenia dla kapitana lub załogi nie mogą być stosowane. Na statkach przewożących pasażerów nie korzystających z miejsc sypialnych, np. pielgrzymów, i nie mających żadnych pomieszczeń mieszkalnych dla nich, prawidło to będzie stosowane jedynie co do ustępów i pisuarów.
W rozumieniu niniejszego artykułu pod pojęciem "statek pasażerski" należy rozumieć każdy statek przewożący pasażerów za opłatą oraz każdy statek (jeżeli nawet nie przewozi pasażerów) posiadający więcej niż dwie kabiny zapasowe opisane wyżej.
Pomieszczenia omówione w artykułach 66 do 71 będą uważane w rozumieniu niniejszych przepisów za "pomieszczenia do prowadzenia nawigacji i do pracy statku". Są one wymienione w artykule 7 pkt 2 i podlegają potrąceniu z pojemności brutto, jeżeli spełniają warunki podane w tych artykułach i nie zostały wyłączone w myśl postanowień artykułu 57.
Pomieszczenia przeznaczone do obsługi urządzeń nawigacyjnych i kierowania statkiem składają się z:
a) pomieszczeń nawigacyjnych (z wyjątkiem pomieszczeń kotłów pomocniczych i pomp głównych) (artykuł 66),
b) pomieszczeń kotłów pomocniczych i pomp głównych (artykuł 67),
c) pomieszczeń przeznaczonych do instalacji pomp na statkach przewożących ładunek płynny w ładowniach (artykuł 68),
d) pomieszczeń na sprzęt bosmański (artykuł 69),
e) pomieszczeń na żagle (artykuł 70),
f) pomieszczeń na balast wodny (artykuł 71).
Pomieszczenia przeznaczone do nawigacji (z wyjątkiem kotłów pomocniczych i pomp głównych)
Pomieszczenia używane wyłącznie do prowadzenia nawigacji statku, a nie wyłączone zgodnie z postanowieniami artykułu 57, podlegają potrąceniu z pojemności brutto w słusznych rozmiarach.
Podlegające potrąceniu pomieszczenia nawigacyjne składają się głównie z kabin do przechowywania i korzystania z map oraz instrumentów nawigacyjnych, pomieszczeń radiotelegrafów i telefonów1, schowków do przechowywania lamp nawigacyjnych, flag sygnałowych i rakiet oraz tp. pomieszczeń urządzeń do sygnalizacji podwodnej i echosond, pomieszczeń kompasów do automatycznego sterowania, żyrokompasów lub podobnych aparatów oraz pomieszczeń sektora steru, maszynki sterowej, kabestanu i windy kotwicznej wraz z komorą łańcucha kotwicznego.
Na statkach, gdzie część kabiny sterowej jest używana jako kabina nawigacyjna, część ta powinna być potrącona.
W przypadkach gdy sektor steru, maszynka sterowa, kabestan, winda kotwiczna lub podobne urządzenia znajdują się w pomieszczeniach większych niż to jest konieczne dla tych urządzeń, to potrąceniu podlega przestrzeń rzeczywiście zajęta przez każde z tych urządzeń. Może być również potrącona przestrzeń potrzebna do pracy tych urządzeń (nie więcej niż 2 stopy, tj. 0,610 metra ze wszystkich stron). Dopuszczalna wysokość takiego pomieszczenia nie może w zasadzie przekraczać normalnej wysokości międzypokładzia.
______
1 Z wyjątkiem poczekalni dla pasażerów.
Kotły pomocnicze i pompy główne
Stosownie do postanowień artykułu 79, dotyczących tych pomieszczeń kotła pomocniczego, które mogą być uważane jako część pomieszczenia siłowni, pomieszczenie rzeczywiście zajęte przez kotły pomocnicze połączone z głównymi pompami statku może być potrącone nawet wtedy, gdy kotły pomocnicze mogą być równocześnie używane do napędu wind ładunkowych lub do podobnych celów.
Jeżeli kotły pomocnicze nie są połączone z pompami głównymi, lecz służą wyłącznie do napędu kabestanu, windy kotwicznej, maszynki sterowej lub podobnych mechanizmów, przeznaczonych do celów nawigacyjnych, to zajęte pomieszczenie może być uważane za pomieszczenie nawigacyjne i jako takie potrącone.
Pomieszczenia zajęte i niezbędne do pracy pomp zęzowych i służące jako dojście do nich podlegają potrąceniu. To samo postanowienie może być zastosowane do pomp balastowych, jeżeli te przystosowane są do odwadniania statku.
Jeżeli kocioł pomocniczy, pompa zęzowa lub pompa balastowa spełniające wyżej podane warunki są umieszczone w granicach siłowni i nie mogą być uważane za część maszyny napędowej, to tylko przestrzenie ściśle zajęte przez wymienione urządzenia będą potrącone i umieszczone w protokole pomiarowym pod pozycją "pomieszczenia do prowadzenia nawigacji i do pracy statku".
Pompownie na statkach przewożących ładunek płynny w ładowniach
Na statkach przewożących ładunek płynny w ładowniach należy potrącić pomieszczenia zajęte i niezbędnie konieczne dla dostępu i pracy pomp używanych jako pompy ładunkowe lub (stosownie do przepisów artykułu 78 punkt A 6) n) jako pompy przerzutowe do paliwa płynnego, umieszczone poza granicami przedziału siłowni pod warunkiem, że wszystkie te pompy mogą być równocześnie użyte do odwadniania statku.
Potrącalne pomieszczenie pompowni należy określić następująco: pomieszczenie zajęte i niezbędne do pracy pompy powinno mieć wysokość równą wysokości pompy lub 7 stopom (tj. 2,134 m). Należy brać pod uwagę wysokość większą. Powierzchnia pompowni powinna składać się z powierzchni zajętej podłogi i dostatecznej powierzchni dookoła, niezbędnej do obsługi.
Przestrzeń niezbędna dla dostępu do pompy powinna mieć wysokość równą odległości od szczytu wymienionego wyżej pomieszczenia do górnego pokładu, a powierzchnia pozioma powinna mieć jeden wymiar równy szerokości drabinki wyjściowej, a drugi równy 3 stopom, tj. 0,914 metra lecz nie więcej niż 6 stopom kwadratowym, tj. 0,557 metra kwadratowego. Całkowite potrącenie dopuszczalne dla pompowni nie może przekraczać ograniczeń, podanych w następującej tablicy:
Pojemność brutto |
Procent pojemn. brutto |
Ton lub m3 ogółem |
ponad 3000 RT (8498,58 m3) |
0,9 |
|
ponad 1500 RT (4249,29 m3) |
||
do 3000 RT (8498,58 m3) |
||
włącznie |
1,2 |
27 RT (76,49 m3) |
ponad 500 RT (1416,43 m3) |
||
do 1500 RT (4249,29 m3) |
||
włącznie |
2 |
18 RT (50,99 m3) |
500 RT (1416,43 m3) |
||
lub mniej |
4 |
10 RT (28,33 m3) |
Sprzęt bosmański
Każde pomieszczenie przeznaczone i używane wyłącznie do przechowywania sprzętu bosmańskiego powinno być potrącone z pojemności brutto, przy zastosowaniu niżej podanych ograniczeń.
Wyrażenie "sprzęt bosmański" obejmuje wszystkie zapasy potrzebne do pracy statku i utrzymywania go w czystości, a pozostające pod opieką bosmana. Na ogół w skład sprzętu bosmańskiego wchodzą: liny stalowe, holownicze, takielunkowe, smoła, farby, bloki, szakle, płótno, brezent, talie, szczotki, pędzle, wiadra itp.
Potrącenie dla sprzętu bosmańskiego podlega ograniczeniom według niżej podanej Tablicy:
Pojemność brutto |
Procent pojemn. brutto |
Ton lub m3 ogółem |
ponad 20000 RT (56657,22 m3) |
1/2 |
125 RT (354,11 m3) |
ponad 10000 RT (28328,61 m3) |
||
do 20000 RT (56657,22 m3) |
||
włącznie |
3/4 |
100 RT (283,29 m3) |
ponad 2000 RT (5665,72 m3) |
||
do 10000 RT (28328,61 m3) |
||
włącznie |
1 |
75 RT (212,46 m3) |
ponad 1000 RT (2832,86 m3) |
||
do 2000 RT (5665,72 m3) |
||
włącznie |
1 1/2 |
20 RT (56,66 m3) |
ponad 500 RT (1416,43 m3) |
||
do 1000 RT (2832,86 m3) |
||
włącznie |
2 |
15 RT (42,49 m3) |
ponad 150 RT (424,93 m3) |
||
do 500 RT (1416,43 m3) |
||
włącznie |
2 1/2 |
10 RT (28,33 m3) |
150 RT (424,93 m3) |
||
lub mniej |
3 RT (8,50 m3) |
Na statkach, których pojemność brutto nie przekracza 150 ton rejestrowych, tj. 424,93 m3, a sprzęt bosmański jest przechowywany w pomieszczeniu nie przeznaczonym wyłącznie do tego celu, należy zawsze stosować potrącenie dla sprzętu bosmańskiego według wyżej podanej tablicy.
Na statkach rybackich i statkach łowczych (np. wielorybniczych lub do połowu fok) o pojemności brutto powyżej 150 ton rejestrowych, tj. 424,93 m3, gdzie nie ma osobnego magazynu przeznaczonego na sprzęt bosmański, stosowane będzie odpowiednie potrącenie nie większe niż 3 tony, tj. 8,50 m3, na ten sprzęt, który przechowywany jest w pomieszczeniach sprzętu rybackiego i łowczego.
Pomieszczenia na żagle
Na statkach z napędem żaglowym pomieszczenia przeznaczone i używane wyłącznie do przechowywania żagli podlegają potrąceniu z pojemności brutto zgodnie z następującymi postanowieniami:
Pomieszczenia balastu wodnego
Pomieszczenia balastu wodnego obejmują zbiorniki balastowe w dnie podwójnym i wszystkie zbiorniki balastowe poza dnem podwójnym a poniżej górnego pokładu (jak skrajnik dziobowy i rufowy, zbiorniki głębokie i przedziały groblowe, zwane koferdamami) - jeżeli pomieszczenia te odpowiadają podanym niżej warunkom.
Pomieszczenia nie wyłączone z brutto, a dostosowane i używane wyłącznie dla balastu wodnego, podlegają potrąceniu z pojemności brutto na pisemne zgłoszenie armatora i z zastosowaniem ograniczeń podanych dalej z zastrzeżeniem, że spełniają następujące warunki:
a) są zatwierdzone jako należycie skonstruowane i wypróbowane zbiorniki balastowe,
b) są przystosowane wyłącznie do balastu wodnego, przy czym skrajnik może być potrącony również w przypadku, gdy jest przystosowany do przewożenia wody słodkiej, przeznaczonej dla własnych potrzeb statku,
c) jedynymi wejściami do nich są włazy o normalnych wymiarach.
Ad a) - Wyrażenie "należycie skonstruowane i wypróbowane zbiorniki balastowe" wskazuje, że zbiorniki te zdolne są oprzeć się ciśnieniu słupa wody. Zalewanie cementem otworów w przykryciu zbiornika dookoła wręgów przy burtach nie jest dozwolone.
Ad b) - Urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników balastu wodnego (np. pompy, rury itp.) muszą być stałe, wystarczającej wydajności i niezależne od instalacji wody lub oleju do chłodzenia silnika, wody zasilającej lub wody dla celów gospodarczych, paliwa płynnego albo ładunku, jednakże, w odniesieniu do skrajnika, połączenie z instalacją wody słodkiej, przeznaczonej dla własnych potrzeb statku, nie przeszkadza, aby zbiornik taki mógł być uważany za zbiornik balastowy. Typ i wymiary instalacji pompującej powinny być odpowiednie do skutecznego obsługiwania balastu wodnego. Wewnętrzna średnica rur doprowadzających i rur ssących nie może być mniejsza niż 2 1/2 cala, tj. 64 milimetry. Pompy ręczne, pompy przenośne lub połączenia za pomocą węży nie mogą być uważane za stałe i wystarczające środki do napełniania i opróżniania. Na wszystkich statkach nie przekraczających 200 ton, tj. 566,57 metra sześciennego pojemności brutto i na statkach ponad 200 ton, tj. 566,57 metra sześciennego pojemności brutto posiadających żagle jako główny środek napędowy - ręczne pompy, stanowiące jedyny sposób napełniania i opróżniania pomieszczeń balastu wodnego, są dopuszczalne pod warunkiem, że instalacja ta będzie miała charakter stały.
Ad c) - Powierzchnia włazów nie może przekraczać 2,5 stopy kwadratowej, tj. 0,232 metra kwadratowego.
Przedziały izolacyjne (koferdamy) będą uważane za pomieszczenia balastu wodnego, jeżeli spełniają wyżej opisane warunki.
Zbiorniki dna podwójnego połączone z rurociągiem balastowym lub przydatne do przechowywania w nich wody lub olejów do chłodzenia silnika, wody do zasilania kotła lub dla celów gospodarczych albo do przewożenia paliwa płynnego lub ładunku, przy określeniu potrąceń należy uważać za zbiorniki balastowe.
Dla celów ustalenia objętości potrącalnych pomieszczeń balastu wodnego należy pamiętać, że całkowita objętość pomieszczeń balastu wodnego położonych poniżej górnego pokładu, które zostały wyłączone lub też potrącone (wliczając całość lub część dna podwójnego, skrajniki, zbiorniki głębokie, przedziały izolacyjne oraz wszelkie inne rodzaje zbiorników balastu wodnego), nie może przekraczać 19% pojemności brutto statku. W przypadku gdy objętość wyłączonych pomieszczeń balastu wodnego w dnie podwójnym jest równa lub przekracza 19% pojemności brutto statku, nie może być dokonane żadne potrącenie dla balastu wodnego. Potrącenie części zbiornika dopuszczalne jest wówczas, gdy cały zbiornik jest urządzony, skonstruowany i wypróbowany do przewożenia balastu wodnego.
Tablica maksymalnych potrąceń dla balastu wodnego w odsetkach pojemności brutto1
Pojemn. brutto BRT | Dopuszcz. % pojemn. brutto | Pojemn. brutto BRT | Dopuszcz. % pojemn. brutto | Pojemn. brutto BRT | Dopuszcz. % pojemn. brutto | Pojemn. brutto BRT | Dopuszcz. % pojemn. brutto |
10002 | 19,00 | 3300 | 15,85 | 6200 | 12,59 | 10800 | 9,03 |
1100 | 18,85 | 3400 | 15,73 | 6400 | 12,39 | 11000 | 8,92 |
1200 | 18,71 | 3500 | 15,60 | 6600 | 12,20 | 11200 | 8,82 |
1300 | 18,56 | 3600 | 15,48 | 6800 | 12,01 | 11400 | 8,71 |
1400 | 18,42 | 3700 | 15,35 | 7000 | 11,83 | 11600 | 8,61 |
1500 | 18,27 | 3800 | 15,23 | 7200 | 11,65 | 11800 | 8,52 |
1600 | 18,12 | 3900 | 15,11 | 7400 | 11,47 | 12000 | 8,43 |
1700 | 17,99 | 4000 | 14,99 | 7600 | 11,30 | 12200 | 8,34 |
1800 | 17,85 | 4100 | 14,87 | 7800 | 11,13 | 12400 | 8,26 |
1900 | 17,71 | 4200 | 14,75 | 8000 | 10,96 | 12600 | 8,18 |
2000 | 17,57 | 4300 | 14,64 | 8200 | 10,80 | 12800 | 8,10 |
2100 | 17,43 | 4400 | 14,52 | 8400 | 10,64 | 13000 | 8,08 |
2200 | 17,29 | 4500 | 14,41 | 8500 | 10,48 | 13200 | 7,96 |
2300 | 17,16 | 4600 | 14,29 | 8800 | 10,33 | 13400 | 7,90 |
2400 | 17,02 | 4700 | 14,18 | 9000 | 10,19 | 13600 | 7,84 |
2500 | 16,89 | 4800 | 14,06 | 9200 | 10,04 | 13800 | 7,78 |
2600 | 16,76 | 4900 | 13,95 | 9400 | 9,91 | 14000 | 7,73 |
2700 | 16,62 | 5000 | 13,84 | 9600 | 9,77 | 14200 | 7,68 |
2800 | 16,49 | 5200 | 13,62 | 9800 | 9,64 | 14400 | 7,64 |
2900 | 16,36 | 5400 | 13,41 | 10000 | 9,51 | 14600 | 7,59 |
3000 | 16,23 | 5600 | 13,20 | 10200 | 9,38 | 14800 | 7,55 |
3100 | 16,11 | 5800 | 12,99 | 10400 | 9,26 | 150003 | 7,50 |
3200 | 15,98 | 6000 | 12,79 | 10600 | 9,14 | - | - |
1 Przy pośrednich wielkościach pojemności brutto procentową wartość należy ustalać przez interpolację.
2 I poniżej.
3 I powyżej.
Żadne pomieszczenie omówione w artykułach 61 do 71 nie może być potrącone, jeżeli nie zostało uprzednio wliczone do pojemności brutto (patrz rysunki 96 i 97 podające sposoby pomiaru szerokości i wysokości skrajnika dziobowego).
Pomiaru i obliczenia pojemności pomieszczeń opisanych w artykułach 61 do 63 i 66 do 70 należy dokonać tak, jak to wskazują artykuły 53 i 54. Stosownie do nich, wysokości należy mierzyć do dolnej powierzchni pokładu górnego poprzez okładzinę sufitów, jeżeli taka istnieje. Poziome wymiary tych pomieszczeń powinny być mierzone pomiędzy przegrodami lub okładzinami, jeżeli takie istnieją, albo do wewnętrznych krawędzi wręgów, albo też do wewnętrznych krawędzi normalnie rozstawionych usztywnień grodzi, do których brano wymiary dla ustalenia pojemności brutto. Każde pomieszczenie należy mierzyć osobno, a w protokole pomiarowym należy podać przeznaczenie tych pomieszczeń. Jeżeli tylko część pomieszczenia podlega potrąceniu, to w protokole pomiarowym należy wykazać wymiary całego pomieszczenia oraz wymiary tej części pomieszczenia, która podlega potrąceniu (patrz rys. 98).
Pomiary skrajników oraz innych zbiorników balastu wodnego, rozciągających się od burty do burty statku, a położonych poza dnem podwójnym i poniżej pokładu pomiarowego lub przedłużenia tego pokładu, powinny być wykonane zgodnie z prawidłami dotyczącymi pomiaru pomieszczeń pod pokładem pomiarowym. Długość należy mierzyć po górnej powierzchni zbiornika (patrz rys. 96 i 97). Przekroje poprzeczne należy mierzyć jak zwykle w połowie tej długości i w jej krańcowych punktach, lecz w każdym przekroju należy brać nie więcej niż pięć szerokości. Jeżeli pomieszczenie balastu wodnego leży częściowo poniżej, a częściowo powyżej pokładu pomiarowego lub jego przedłużenia (np. skrajnik rufowy sięgający do dolnej powierzchni pokładu szańca rufowego), to tę część, która leży poniżej pokładu pomiarowego lub linii przedłużenia tego pokładu, należy mierzyć tak, jak podano powyżej, a pozostałą część tak, jak mierzy się nadbudówkę.
Przy wszystkich zbiornikach rozciągających się od burty do burty statku należy ustalić i wykazać w protokole pomiarowym odległości krańcowej lub krańcowych grodzi od właściwego miejsca najbliższego przekroju poprzecznego przestrzeni pod pokładem pomiarowym.
Pomiaru pomieszczeń balastu wodnego nie rozciągających się od burty do burty statku, a umieszczonych poniżej pokładu pomiarowego i poza dnem podwójnym, należy dokonać następująco: należy najpierw zmierzyć długość zbiornika, tę długość podzielić zgodnie ze wskazówkami zawartymi w artykule 21; jednak gdy długość nie przekracza 30 stóp, tj. 9,14 metra, to należy ją dzielić na dwie równe części. Przekroje poprzeczne powinny być mierzone w końcowych punktach długości i w punktach jej podziału. Jeżeli pomieszczenia omawiane w niniejszym punkcie mają stosunkowo małe wysokości, to mogą być mierzone według przepisów artykułu 53 pod warunkiem, że ograniczające je powierzchnie są w przybliżeniu płaskie.
Jeżeli zbiornik jest o kształtach nieregularnych, to należy mierzyć go częściami.
Pomieszczenia balastu wodnego leżące ponad pokładem pomiarowym lub ponad linią przedłużenia tego pokładu należy mierzyć tak, jak podano w artykule 53. Objętość każdego pomieszczenia balastu wodnego należy obliczać stosując odpowiednie postanowienia, zawarte w niniejszych przepisach, dla określenia pojemności pomieszczeń pod pokładem pomiarowym oraz nadbudówek.
Potrącenie dla siłowni
Jeżeli statek posiada napęd mechaniczny, dla którego są przewidziane pewne pomieszczenia, to zgodnie z przepisami artykułu 75 należy ustalić wielkość potrącenia dla siłowni i ustaloną w ten sposób wielkość potrącić od pojemności statku brutto.
W myśl postanowień niniejszych przepisów za pomieszczenie siłowni należy uważać: pomieszczenie zajęte i niezbędne do prawidłowej pracy głównych maszyn napędowych oraz mechanizmów pomocniczych, koniecznych do prawidłowej pracy mechanizmów głównych, a wymienionych w artykułach 78 i 79. Również szyby dla dostarczania światła i powietrza, wymienione w artykule 77, mogą być, zależnie od przypadku, włączone do tego pomieszczenia.
Niezależnie od różnic w sposobie ustalania objętości pomieszczenia pod pokładem pomiarowym i objętości pomieszczenia siłowni, jak przewidziano w artykułach 41, 81 (punkt 1) i 82, żadne pomieszczenie nie może być wliczone do objętości pomieszczenia siłowni w celu określenia potrącenia dla siłowni, jeżeli nie zostało ono uprzednio wliczone do objętości statku brutto1.
Wszystkie pomieszczenia siłowni należy mierzyć, a następnie obliczać ich objętość zgodnie z przepisami artykułów 80, 81 i 82.
______
1 Patrz rys. 99 wskazujący sposób pomiaru wysokości tunelu śrubowego, gdy głębokości pomiarowe w tym miejscu były mierzone do górnej powierzchni okładziny, położonej bezpośrednio na przykryciu dna podwójnego.
Określenie potrącenia dla siłowni
Wielkość potrącenia dla siłowni należy ustalić następująco:
Pomieszczenia wchodzące w skład siłowni
W skład pomieszczenia siłowni wchodzą:
a) pomieszczenia leżące poniżej przykrycia pomieszczenia głównego,
b) tunele lub szyby wałów śrubowych i szyby wyjściowe,
c) pomieszczenia pomiędzy przykryciem pomieszczenia głównego a pokładem górnym,
a także mogą wchodzić
d) pomieszczenia na lub ponad górnym pokładem przeznaczone do dostarczania światła i powietrza.
Ad a), b), c) - Punkty te obejmują wszystkie pomieszczenia położone poniżej górnego pokładu, które zgodnie z postanowieniami artykułów 78 i 79 mogą być uważane za wchodzące w skład siłowni.
"Pomieszczenie główne" jest to pomieszczenie obejmujące główne urządzenia do napędu statku poza wymienionymi w punkcie b). Jego "przykrycie" stanowi dolna powierzchnia pokładu leżącego ponad nim. Jeżeli jednak tak określone pomieszczenie sięga pionowo do dolnej powierzchni szańca lub pokładu wzniesionego, to część pomieszczenia zawartą w nadbudówce należy traktować tak, jak podano w punkcie d) (patrz rys. 100 i 101).
Ad d) - Punkt ten obejmuje szyby świetlne i powietrzne przeznaczone do dostarczania światła i powietrza przedziałowi maszynowo-kotłowemu. Do niego również należy zaliczać wszystkie inne pomieszczenia przeznaczone dla mechanizmów, a które zgodnie z postanowieniami artykułów 78 i 79 mogą być uważane za pomieszczenia siłowni2.
Wliczenie do pomieszczenia siłowni statku pomieszczeń podanych w punkcie d) zależne jest od warunków podanych w artykule 77.
______
1 Statki ratownicze i przeciwpożarowe nie mogą być uważane za holowniki.
2 Na przykład część szybu wyjściowego umieszczona na lub ponad górnym pokładem powinna być uważana za wchodzącą do tego składnika (patrz rys. 102).
Szyby świetlne i powietrzne
Pomieszczenia lub części pomieszczeń omówionych w punkcie d) artykułu 76, a oznaczonych jako szyby świetlne i powietrzne, mogą być na wniosek armatora doliczone do pojemności brutto i do pomieszczenia siłowni, w zależności od którego ustala się potrącenia dla siłowni, pod warunkiem że:
a) są one właściwych wymiarów,
b) zostały uznane jako bezpieczne podczas żeglugi,
c) są takiej konstrukcji, że nie mogą być używane do innych celów jak tylko do dostarczania światła i powietrza przedziałowi siłowni, lub też mogą pomieścić takie mechanizmy, urządzenia i aparaty, które mogą być uznane zgodnie z postanowieniami artykułów 78 i 79 za część składową siłowni.
W protokole pomiarowym należy stwierdzić, że omawiane pomieszczenia spełniają wymienione wyżej warunki.
Wyliczenie pomieszczeń, które mogą być uważane za pomieszczenia siłowni
A. Następujące pomieszczenia należy uważać za pomieszczenia siłowni:
B. Następujące pomieszczenia nie mogą być uważane za pomieszczenia siłowni:
______
1 Na statkach odbywających długie podróże maksymalna objętość zbiorników osadowych nie może przekraczać dwudniowego zapasu paliwa. Zbiorniki o większej objętości należy traktować jako zasobnie.
Pomieszczenie kotła pomocniczego
Kotły pomocnicze - używane w związku z silnikami napędowymi lub pomocniczymi stanowiącymi część silników głównych - uznane przez organ pomiarowy za niezbędne, należy uważać za część siłowni.
Jeżeli są one umieszczone poniżej górnego pokładu wewnątrz lub poza przedziałem siłowni, to przestrzeń zajętą i niezbędną do pracy takich kotłów pomocniczych należy wliczyć do pomieszczeń siłowni. Jeżeli są umieszczone powyżej górnego pokładu, to przestrzeń zajętą i niezbędną do pracy takich kotłów pomocniczych należy traktować tak, jak szyby świetlne i powietrzne omówione w artykule 77.
Pomiar pomieszczenia siłowni
Pomiaru pomieszczenia siłowni należy dokonać następująco:
i) długości,
ii) trzech, pięciu lub, jeśli to jest konieczne, siedmiu głębokości,
iii) trzech, pięciu lub, jeśli to jest konieczne, siedmiu szerokości.
Długość pomieszczenia należy zmierzyć pomiędzy ograniczającymi je krańcowymi grodziami. Długość tę należy następnie podzielić na dwie, cztery lub sześć równych części, zależnie od tego, czy trzeba mierzyć trzy, pięć lub siedem głębokości.
Głębokość należy mierzyć w płaszczyźnie symetrii od przykrycia głównego pomieszczenia do przykrycia dna podwójnego (lub górnej krawędzi normalnego dennika, lub górnej powierzchni okładziny, jeżeli taka istnieje) w krańcowych punktach długości i w każdym z punktów podziału. Każdą głębokość należy w razie konieczności poprawić, jeśli dno podwójne wznosi się lub opada, zgodnie ze wskazówkami artykułu 28.
W połowie każdej wysokości należy zmierzyć szerokość pomiędzy grodziami bocznymi lub pomiędzy wewnętrznymi krawędziami wręgów na burtach statku lub okładzinie - zależnie od przypadku.
Długość pomieszczenia i jego położenie jest wskazówką, jaką ilość głębokości i szerokości należy zmierzyć. Duże siłownie położone na rufie i siegające od burty do burty statku będą wymagały zmierzenia pięciu lub siedmiu głębokości oraz pięciu lub siedmiu szerokości. Natomiast jeśli położone są w połowie długości statku, to wystarczy w zasadzie zmierzenie trzech głębokości i trzech szerokości.
Jeżeli w pomieszczeniu siłowni istnieje uskok lub uskok dna podwójnego lub jeśli na statku z dnem pojedynczym spotyka się raptowne zmiany głębokości denników, albo gdy grodzie boczne pomieszczenia siłowni są krzywe lub łamane (np. grodzie boczne zasobni), albo w ogóle gdy pomieszczenie siłowni jest o nieregularnych kształtach, to należy je mierzyć w częściach, a każdą część traktować tak jak przewidują przepisy przy pomiarze całości pomieszczenia.
Jeżeli pomieszczenie stanowi równoległościan prostokątny, to wystarczy zmierzyć jedną głębokość i jedną szerokość. Wszystkie zmierzone głębokości i szerokości należy wykazać w protokole pomiarowym i wskazać czy były brane do górnej powierzchni dna podwójnego, do górnej krawędzi normalnego dennika, czy też do wewnętrznej krawędzi wręgów lub okładziny.
Wykonując pomiar pomieszczeń znajdujących się pod przykryciem pomieszczenia głównego należy zwrócić baczną uwagę na istniejące występy lub wnęki w dnie podwójnym lub dennikach, zgodnie z zaleceniami punktu 1 artykułu 2.
Rysunki 103 do 110 pokazują szczegóły pomiaru pomieszczenia siłowni.
Pomieszczenia leżące powyżej przykrycia głównego pomieszczenia należy kolejno mierzyć piętro po piętrze. Każde z nich należy mierzyć oddzielnie, a wymiary brać między przegrodami, nie uwzględniając kątowników usztywniających.
Jeżeli mechanizmy, urządzenia itp. są odgrodzone, to należy ustalić objętość pomieszczenia odgrodzonego.
Wymiary pomieszczeń zajętych przez mechanizmy, urządzenia i aparaty, których nie uważa się za maszyny napędowe statku - bez względu na to, czy są odgrodzone, czy też nie, należy wykazać w protokole pomiarowym.
Jeżeli zgodnie z postanowieniami artykułu 81 konieczne jest stosowanie ograniczeń wymiarów pomieszczenia siłowni, to zarówno wymiary ograniczone, jak i pełne wymiary pomieszczenia należy wykazać w protokole pomiarowym.
Ograniczenia pomieszczenia siłowni
a) Długość pomieszczeń leżących pod przykryciem pomieszczenia głównego
1) Jeżeli podczas dokonywania pomiarów pomieszczenia siłowni zostanie stwierdzone, że długość tego pomieszczenia przekracza długość niezbędną do prawidłowej pracy głównego silnika napędowego i silników pomocniczych koniecznych do pracy silnika głównego, to taką długość należy ograniczyć zgodnie z postanowieniami punktu 4) niniejszego artykułu.
2) W odniesieniu do statków parowych należy postępować następująco:
i) jeżeli ruszty leżą w płaszczyźnie symetrii, to długość przestrzeni przed paleniskiem przeznaczona do obsługi kotła nie może przekraczać długości rusztów zwiększonej o około 1 stopę, tj. o 0,305 m; natomiast nie jest wymagana dokładna długość dodatkowa, jeśli kotły ustawiane są swymi rusztami w poprzek statku1,
ii) jeżeli statek jest napędzany silnikiem tłokowym, to punkt, który ma stanowić tylną granicę długości pomieszczenia maszynowego, powinien leżeć nie dalej z tyłu tylnego cylindra, jego skrzyni suwakowej lub innej części głównego silnika napędowego, niż to jest konieczne dla bezpieczeństwa pracy. W żadnym jednak przypadku bez specjalnej instrukcji organu pomiarowego rzeczywisty punkt pomiaru nie może leżeć dalej niż 4 stopy, tj. 1,219 m poza takim cylindrem, skrzynią lub tp. punktem.
3) W odniesieniu do statków napędzanych turbinami ograniczenia podane wyżej w a) punkt 2) niniejszego artykułu mają zastosowanie przy pomiarze pomieszczeń kotłów.
4) Ograniczenia omówione w a) punkty 1), 2), 3) niniejszego artykułu będą stosowane jedynie w tym przypadku, gdy objętość pomieszczeń siłowni, stanowiąca podstawę do ustalenia potrącenia dla siły napędowej, jest równa lub większa od 20% pojemności brutto przy statkach śrubowych albo jest równa lub większa od 30% pojemności brutto przy statkach kołowych; natomiast bez względu na wielkość pomieszczenia siłowni ograniczenia te nie mogą być stosowane w żadnym przypadku do statków rybackich i myśliwskich, holowników określonych w artykule 75, statków zbudowanych i wykorzystywanych wyłącznie do lodołamania oraz jachtów.
5) Jeżeli okaże się konieczne odstąpienie od któregoś z powyższych przepisów dotyczących długości, np. ze względu na wielką moc maszyn lub jakieś szczególne urządzenia maszynowe, to centralna władza pomiarowa, której należy przedłożyć wszystkie niezbędne szczegóły oraz plany, zdecyduje, jakiej długości należy użyć do obliczenia objętości.
b) Tunele wałów na statkach śrubowych, szyby wyjściowe.
1) Pomieszczenie łożyska oporowego. Jeżeli łożysko oporowe nie jest umieszczone w normalnej wnęce łożyska oporowego i gdy odpowiednio do postanowień niniejszego artykułu stosowane będzie ograniczenie długości pomieszczenia silnika głównego, a łożysko oporowe leży wewnątrz głównego pomieszczenia, lecz poza częścią ograniczoną, to wysokość takiego pomieszczenia łożyska oporowego nie może przekraczać w żadnym przypadku tej, jaka jest niezbędna do przeglądu łożyska (patrz rys. 111).
2) Jeżeli tunel nie jest obudowany.
i) Na statkach jednośrubowych pomieszczenie, które może być uważane za tunel wału śrubowego, musi posiadać normalne wymiary, stosowne do wielkości statku. Jeżeli tylna gródź maszynowa posiada wnękę, to dopuszczalna wysokość pomieszczenia nie może w żadnym przypadku przekraczać wysokości niezbędnej do doglądania i remontu wału (patrz rys. 111 i 112).
ii) W odniesieniu do statku posiadającego dwie lub więcej śrub należy na ogół stosować te same postanowienia, lecz jeżeli istnieje duże pomieszczenie lub wnęka otwarta od burty do burty z tyłu głównego pomieszczenia, to pomieszczenie wliczone do pomieszczenia siłowni nie powinno być większe niż byłoby ono w przypadku istnienia normalnych wielkości tunelów wałów dla każdego wału (patrz rys. 113).
3) Na statku posiadającym dwie lub więcej śrub i obudowane tunele, przestrzeń łącząca tunele przed dławnicami nie może być większa niż to jest potrzebne w celu doglądania wałów. Przy ocenianiu wymiarów należy brać pod uwagę ogólną konstrukcję tej części statku (patrz rys. 114).
4) Szyby wyjściowe należy traktować jako część składową pomieszczeń siłowni pod warunkiem, że nie są one większe niż to jest konieczne do wykorzystywania ich w celach wejścia i wyjścia z tunelu wału śrubowego. We wszystkich wątpliwych przypadkach należy odwoływać się, podając konieczne szczegóły, do naczelnej władzy pomiarowej o wydanie decyzji.
c) Pomieszczenia pomiędzy przykryciem głównego pomieszczenia a górnym pokładem.
Na ogół jedyne stosowane ograniczenia zostały podane w punkcie a).
d) Pomieszczenia na lub ponad górnym pokładem.
W celu określenia czy pomieszczenia te posiadają "odpowiednie wymiary" należy pamiętać, że:
1) Pomieszczenia leżące poza granicami pomieszczenia siłowni lub poza granicami szybów ponad nimi i przeznaczone na mechanizmy, które zgodnie z postanowieniami artykułów 78 i 79 mogą być uważane za część siłowni, nie mogą być większe niż jest to niezbędne do prawidłowej pracy mechanizmu znajdującego się w tym pomieszczeniu.
2) W odniesieniu do pomieszczeń służących do doprowadzenia światła i powietrza do pomieszczenia siłowni:
i) całkowita długość szybu nie może przekraczać długości pomieszczenia siłowni leżącej poniżej (patrz rys. 115). Jeżeli jakakolwiek część szybu jest pokryta płytą, to długość tej części należy odjąć od długości całego szybu danego piętra (patrz rys. 116),
ii) szerokość przyjęta dla szybu nie może przekraczać połowy największej szerokości pomiarowej, jednakże ograniczenie szerokości nie ma zastosowania do części szańca lub pokładu wzniesionego, omówionych w artykule 76 (patrz rys. 100 i 101).
______
1 Te same ograniczenia mają zastosowanie, jeśli kotły główne są umieszczone całkowicie lub częściowo powyżej górnego pokładu.
Obliczenie objętości pomieszczenia siłowni
Po dokonaniu pomiarów pomieszczeń siłowni zgodnie z postanowieniami artykułu 80 i po ewentualnym zastosowaniu ograniczeń omówionych w artykule 81 należy ustalić w następujący sposób objętość pomieszczenia siłowni:
Objętość każdego pomieszczenia (lub każdej części pomieszczenia, jeżeli stosowany był pomiar częściami) należy ustalić oddzielnie, mnożąc najpierw długość przez szerokość. Przez uzyskaną w ten sposób powierzchnię mnoży się głębokość (wysokość) i ten ostatni iloczyn stanowi objętość pomieszczenia (lub części pomieszczenia, jeżeli był stosowany pomiar częściami) w stopach sześciennych lub w metrach sześciennych.
Jeżeli mierzono więcej niż jedną szerokość, to do obliczeń należy przyjmować średnią arytmetyczną tych szerokości. To samo stosuje się do głębokości (wysokości).
Podane dwa przykłady dotyczące dwóch statków śrubowych zawierają bardziej dokładne wskazówki stosowania przepisów dotyczących potrąceń dla siłowni.
Schemat obliczenia na stronie 26 podaje sposób, w jaki należy ustalić te części szybów służących do dostarczania światła i powietrza, które są niezbędne w celu uzyskania potrącenia dla siłowni w wysokości 32% pojemności brutto.
Przykład 1.
Objętość rzeczywistego pomieszczenia siłowni = 160 RT (453,26 m3)
Objętość pomieszczeń na lub nad pokładem górnym (szyby świetlne, powietrzne itp.) = 65 RT (184,14 m3)
Łączna objętość między zrębnicami luków = 25 RT (70,82 m3)
A) Armator nie żąda dodania jakichkolwiek pomieszczeń na lub nad pokładem górnym do pojemności brutto oraz do objętości rzeczywistego pomieszczenia siłowni. |
B) Armator żąda, aby wliczyć do pojemności brutto statku i do rzeczywistej objętości siłowni taką część pomieszczeń nad pokładem pomiarowym, aby pojemność brutto statku nie przekroczyła 1600,00 RT (4532,58 m3). |
C) Armator żąda, aby wliczyć do rzeczywistej objętości siłowni i do pojemności brutto statku taką część objętości pomieszczeń na lub nad pokładem górnym, aby otrzymać potrącenie dla siłowni równe 32% pojemności brutto. |
|
Objętość rzeczywistego pomieszczenia siłowni wynosi 10,21% pojemności brutto. Na tej podstawie potrącenie dla siłowni wynosi (10,21/13) x (32/100) x 1567,25 = 393,89 RT {(10,21/13) x (32/100) x 4439,80 = 1115,82 m3} |
Do pojemności brutto statku oraz do rzeczywistej objętości siłowni dodano 32,89 RT (93,17 m3) pomieszczeń na lub nad pokładem górnym. 160,00 + 32,89 = 192,89 RT (453,26 + 93,17 = 546,43 m3) stanowi 12,06% pojemności brutto statku. Na tej podstawie potrącenie dla siłowni wynosi: (12,06/13) x (32/100) x 1599,98 = 474,97 RT {(12,06/13) x (32/100) x 4532,51 = 1345,52 m3} |
Do pojemności brutto i do rzeczywistej objętości siłowni dolicza się 50,28 RT (142,44 m3) pomieszczeń na lub nad pokładem górnym. 160,00 + 50,28 = 210,28 RT (453,26 + 142,44 = 595, 70 m3). 13% pojemności brutto = 210,25 RT (595,60 m3). Na tej podstawie potrącenie dla siłowni wynosi 32% pojemności brutto. |
|
Pojemność pod pokładem pomiarowym |
1350,00 RT (3824,36 m3) |
1350,00 RT (3824,36 m3) |
1350,00 RT (3824,36 m3) |
Pomieszczenia nad pokładem pomiarowym |
200,00 RT (566,57 m3) |
200,00 RT (566,57 m3) |
200,00 RT (566,57 m3) |
Pomieszczenia na lub nad pokładem górnym (szyby świetlne, powietrzne itp.) |
32,89 RT (93,17 m3) |
50,28 RT (142,44 m3) |
|
Nadwyżka na zrębnice luków |
17,25 RT (48,87 m3) |
17,09 RT (48,41 m3) |
17,00 RT (48,16 m3) |
Pojemność brutto |
1567,25 RT (4439,80 m3) |
1599,98 RT (4532,51 m3) |
1617,28 RT (4581,53 m3) |
Potrącenia inne niż dla siłowni |
120,00 RT (339,94 m3) |
120,00 RT (339,94 m3) |
120,00 RT (339,94 m3) |
Pozostaje |
1447,25 RT (4099,86 m3) |
1479,98 RT (4192,57 m3) |
1497,28 RT (4241,59 m3) |
Potrącenia dla siłowni |
393,89 RT (1115,82 m3) |
474,97 RT (1345,52 m3) |
517,53 RT (1466,09 m3) |
Pojemność netto |
1053,36 RT (2984,04 m3) |
1005,01 RT (2847,05 m3) |
979,75 RT (2775,50 m3) |
Przykład 2.
Pojemność rzeczywistego pomieszczenia siłowni = 360 RT (1019,83 m3)
Pomieszczenia na lub nad pokładem górnym (szyby świetlne, powietrzne itp.) = 105 RT (297,45 m3)
Całkowita pojemność między zrębnicami luków = 30 RT (84,99 m3)
A) Armator nie żąda dodania jakichkolwiek pomieszczeń na lub nad pokładem górnym do pojemności brutto i do rzeczywistej objętości siłowni. |
B) Armator żąda, aby wliczyć do rzeczywistej objętości siłowni i do pojemności brutto taką część pomieszczeń na lub nad pokładem górnym, aby nie przekroczyć 2000,00 RT (5665,72 m3) objętości brutto. |
C) Armator żąda, aby wliczyć do rzeczywistej objętości siłowni i do pojemności brutto całkowitą objętość pomieszczeń na lub nad pokładem górnym. |
|
Rzeczywista objętość pomieszczeń siłowni zawarta pomiędzy 13 i 20% pojemności brutto. Wskutek tego potrącenie dla siłowni wynosi 32% pojemności brutto. |
Do rzeczywistej objętości siłowni i do pojemności brutto dodaje się 69,88 RT (197,96 m3) pomieszczeń na lub nad pokładem górnym. 360,00 + 69,88 = 429,88 RT (1019,83 + 197,96 = 1217,79 m3), co przekracza 20% pojemności brutto. Wskutek tego potrącenie dla siłowni wynosi 429,88 RT x 1,75 = 752,29 RT (1217,79 x 1,75 = 2131,13 m3). |
105,00 RT (297,45 m3) wlicza się do pojemności brutto i dodaje do rzeczywistej objętości siłowni 360,00 + 105,00 = 465,00 RT (1019,83 + 297,45 = 1317,28 m3), co przekracza 20% pojemności brutto. Wskutek tego potrącenie dla siłowni wynosi 465,00 x 1,75 = 813,75 RT (1317,28 x 1,75 = 2305,24 m3). |
|
Pojemność pod pokładem pomiarowym |
1630,00 RT (4617,56 m3) |
1630,00 RT (4617,56 m3) |
1630,00 RT (4617,56 m3) |
Pomieszczenie nad pokładem pomiarowym |
280,00 RT (793,20 m3) |
280,00 RT (793,20 m3) |
280,00 RT (793,20 m3) |
Pomieszczenia na lub nad pokładem górnym (szyby świetlne, powietrzne itp.) |
69,88 RT (197,96 m3) |
105,00 RT (297,45 m3) |
|
Nadwyżka na zrębnice luków |
20,45 RT (57,93 m3) |
20,10 RT (56,94 m3) |
19,92 RT (56,43 m3) |
Pojemność brutto |
1930,45 RT (5468,69 m3) |
1999,98 RT (5665,66 m3) |
2034,92 RT (5764,64 m3) |
Potrącenia inne niż dla siłowni |
190,00 RT (538,24 m3) |
190,00 RT (538,24 m3) |
190,00 RT (538,24 m3) |
Pozostaje |
1740,45 RT (4930,45 m3) |
1809,98 RT (5127,42 m3) |
1844,92 RT (5226,40 m3) |
Potrącenia dla siłowni |
617,74 RT (1749,98 m3) |
752,29 RT (2131,13 m3) |
813,75 RT (2305,24 m3) |
Pojemność netto |
1122,71 RT (3180,47 m3) |
1057,69 RT (2996,29 m3) |
1031,17 RT (2921,16 m3) |
SCHEMAT OBLICZENIA
Pojemność brutto bez szybów maszynowych
i objętości między zrębnicami luków 1550,00 RT
Dodatek na objętość między zrębnicami luków
(oparty na wyżej podanej pojemności
brutto) 17,25 RT
__________
Pojemność brutto plus dodatek na objętość
między zrębnicami luków bez szybów
maszynowych 1567,25 RT
13% od 1567,25 = 203,74 RT
Siłownia poniżej górnego
pokładu = 160,00 RT
____________
Różnica 43,74 RT
14,95% różnicy 6,54 RT
____________
Różnica zwiększona o 14,95% 50,28 RT
50,28 RT
_________
Pojemność brutto łącznie z szybami maszyno-
wymi i tymczasowym dodatkiem na objętość
między zrębnicami luków 1617,53 RT
Dodatkowe wyłączenie o objętość zawartą
między zrębnicami luków,
poprawka na szyby maszynowe = 1/2% od 50,28 0,25 RT
__________
1617,28 RT
13% pojemności brutto 1617,28 210,25 RT
Siłownia pod pokładem górnym 160,00 RT
Szyby świetlne i powietrzne 50,28 RT
__________
Razem: 210,28 RT
POMIAR I OBLICZENIE POJEMNOŚCI WEDŁUG PRAWIDŁA II
Pomiar pomieszczeń pod najwyższym pokładem
Jeżeli zgodnie z postanowieniami ustępu drugiego artykułu 2 stosuje się prawidło II, to pomiaru pomieszczeń pod najwyższym pokładem1 dokonuje się przez określenie w niżej podany sposób długości statku, jego największej zewnętrznej szerokości oraz obwodu:
W przypadku gdy jest możliwe ustalenie największej zewnętrznej szerokości przez pomiar wewnętrzny (np. w siłowni na statkach stalowych), należy zmierzyć największą szerokość do wewnętrznych powierzchni poszycia obu burt i dodać do niej grubość poszycia z obu stron.
______
1 Przy pomierzaniu statków ochronno-pokładowych według prawidła II, pokład ochronny należy uważać za pokład najwyższy.
Obliczenie objętości pomieszczenia pod najwyższym pokładem
Objętość pomieszczenia pod najwyższym pokładem oblicza się przez dodanie do siebie połowy obwodu i połowy największej zewnętrznej szerokości. Otrzymaną w ten sposób sumę należy podnieść do drugiej potęgi, a wynik pomnożyć przez długość. Jeżeli pomiaru dokonano w stopach, to iloczyn ten trzeba pomnożyć przez współczynnik 0,0017 - w przypadku statków drewnianych lub kompozycyjnych, a przez 0,0018 - w przypadku statków stalowych. Jeżeli pomiaru dokonano w metrach, to odpowiednie współczynniki wynoszą 0,17 i 0,18. Ten ostatni iloczyn stanowi objętość pomieszczenia pod najwyższym pokładem w tonach rejestrowych lub w metrach sześciennych.
Przy stosowaniu prawidła II - zbiorniki dna podwójnego nie podlegają oddzielnemu pomiarowi.
Nadbudówki itd.
Stosownie do postanowień artykułu 88, pomieszczenia leżące na lub ponad górnym pokładem (dziobówki, szańce, pokładówki, objętości między zrębnicami luków itd.) należy wymierzać zgodnie z odpowiednimi przepisami części III.
Pomiar i obliczenie objętości nadbudówek
Pomiaru wszystkich nadbudówek oraz objętości między zrębnicami luków należy dokonać przez ustalenie ich średnich szerokości, długości i wysokości, jeśli to możliwe, zgodnie z przepisami zawartymi w części III. W żadnym przypadku nie należy jednak używać więcej niż jednej szerokości. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie wewnętrznych wymiarów, to należy zmierzyć wymiary zewnętrzne.
Objętość takich pomieszczeń należy obliczać mnożąc długość przez szerokość, a otrzymaną w ten sposób powierzchnię mnożyć przez wysokość. Ten ostatni iloczyn jest pojemnością w stopach sześciennych lub w metrach sześciennych.
Pomiar i obliczenie objętości pomieszczeń podlegających potrąceniu
Pomieszczenia podlegające potrąceniu podane w art. 7 należy mierzyć oraz obliczać ich objętość zgodnie z przepisami art. 88. Wszystkie potrącenia podlegają ograniczeniom i zastrzeżeniom podanym w części IV. Jeżeli niemożliwe jest ustalenie wielkości takich ograniczeń i zastrzeżeń dla jakichś pomieszczeń (np. w przypadku pomieszczeń balastu wodnego), to nie należy stosować do nich potrąceń.
WYMIARY REJESTROWE (IDENTYFIKACYJNE)
Wymiary rejestrowe przy stosowaniu prawidła I
Jeżeli tylnica nie istnieje, to długość należy mierzyć do punktu przecięcia się przedniej krawędzi osi steru (lub jej przedłużenia) z najwyższym pokładem.
Jeżeli głębokość rejestrowa wypada w miejscu wnęk lub wzniesienia w dnie podwójnym, to głębokość należy mierzyć do dna wnęki lub wierzchołka występu, zależnie od okoliczności (patrz rys. 123).
______
1 Gdy została ustalona długość pomiarowa, to łatwo jest znaleźć długość rejestrową przez dodanie lub odjęcie, zależnie od okoliczności, od długości pomiarowej odległości poziomych mierzonych w płaszczyźnie symetrii pomiędzy końcowymi punktami długości pomiarowej a punktami wymienionymi wyżej (patrz rys. 117).
Wymiary rejestrowe przy stosowaniu prawidła II
Wymiarami rejestrowymi dla statków mierzonych według prawidła II są długość, szerokość i obwód ustalone zgodnie z postanowieniami artykułu 84.
Długość całkowita
Długość całkowita statku musi być również ustalona. Należy ją mierzyć pomiędzy najbardziej wysuniętymi do przodu i do tyłu stałymi elementami kadłuba (patrz rys. 124).
WZÓR ŚWIADECTWA POMIAROWEGO
(pominięty)
WZÓR ŚWIADECTWA POMIAROWEGO
(pominięty)
TABLICE I RYSUNKI ZAŁĄCZONE DO MIĘDZYNARODOWYCH PRZEPISÓW O POMIERZANIU STATKÓW
(pominięty)
UZUPEŁNIENIE Nr 1
do Międzynarodowych przepisów o pomierzaniu statków, załączonych do Konwencji.
Zgodnie z protokołem końcowym Konwencji, zjazd ekspertów-pomiarowców zwołany w czerwcu 1956 roku do Kopenhagi wydał następujące zalecenia, które po przyjęciu ich przez wszystkie umawiające się Rządy zostają niniejszym opublikowane przez Rząd Norweski jako
Uzupełnienie Nr 1
do "Międzynarodowych przepisów o pomierzaniu statków", załączonych do Konwencji
Oslo, kwiecień 1959
Spis treści
Zalecenie nr | Artykuł | Sprawa | Strona |
1 | 9 | Pokład pomiarowy i pokład górny. Statki otwarte | 73 |
2 | 10 | Pokład ciągły | 73 |
3 | 12 | Okładzina (szczelna lub przerywana) | 74 |
4 | 16 | Ustalanie krańcowych punktów długości pomiarowej | 74 |
5 | 18 | Przerwy w pokładzie pomiarowym | 74 |
6 | 17 i 25 | Definicja głębokości pomiarowej | 74 |
7 | 26(b) (2) | Główne denniki i dno wewnętrzne | 74 |
{ | Nienormalne i nieproporcjonalne parametry w konstrukcji statków: | ||
{ | { | Główne denniki i przykrycie dna wewnętrznego | 75 |
8{ | 26{ | Statki z dnem pojedynczym | 75 |
{ | { | Statki z dnem podwójnym | 75 |
{ | { | Denniki lub dno wewnętrzne przy burtach siłowni | 75 |
{ | 34 | Mierzenie szerokości | 76 |
{ | 35 | Wręgi o różnych wysokościach | 76 |
{ | 38.1 | Dolna szerokość | 76 |
{ | Tablice A i B i uwagi | 76 | |
{ | Tablica C i uwaga | 76 | |
9 | 26 | Główne denniki i przykrycie dna wewnętrznego | 77 |
10 | 29 | Pomieszczenia podlegające wliczeniu lub wyłączeniu z objętości pod pokładem pomiarowym | 77 |
11 | 31 | Dziurkowane dno lub dziurkowana burta | 77 |
12 | 38, 1 i 2 | Dolna szerokość | 77 |
13 | 48 | Pomiar międzypokładzia | 77 |
sposób 1 | |||
14 | ,, | ,, ,, | 77 |
15 | Objętość międzypokładzia | 77 | |
odnośnik 1 | |||
16 | 51 | Zamknięcia o charakterze stałym i niestałym | 77 |
17 | 54 | Objętość nadbudówki | 77 |
18 | 55 | Zrębnice lukowe | 77 |
Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto: | |||
19 | 58,I | Grodzie z krat, metalowej siatki itd. | 78 |
20 | 58,II (a)1 | Otwory w pokładach lub przykryciach | 78 |
21 | 58,II (a)3 | Otwory w pokładach lub przykryciach | 78 |
22 | 58,II (c)3 | Otwory w poprzecznych grodziach | 78 |
23 | 58,II (d)1 | Postanowienia ogólne | 78 |
24 | 59 | Wykazywanie wyłączonych przestrzeni otwartych pod pokładem ochronnym w świadectwie pomiarowym | 78 |
25 | 60 | Schron dla pasażerów przewożonych na pokładzie | 79 |
26 | 68 | Pompownie na statkach przewożących ładunek płynny w ładowniach | 79 |
Pomieszczenia uważane za pomieszczenia siłowni: | |||
27 | 78,A (6)(a) | Zbiorniki osadowe | 79 |
28 | 78,A (6)(g) | Wirówki smarów itp. | 79 |
Dodatek | 79 |
Numery wymienionych artykułów odnoszą się do artykułów tych przepisów.
Odnośniki ze znakiem *) zostały tu umieszczone wyłącznie dla orientacji.
Odnośniki określone liczbami są częścią zalecenia, którego dotyczą.
ZALECENIE Nr 1
Artykuł 9. Pokład pomiarowy i pokład górny
Statki otwarte
Ponieważ w przepisach nie ma wzmianki o sposobie pomierzania statków otwartych, pozostawia się wybór sposobu do ustalenia przez władze w danym państwie.
ZALECENIE Nr 2
Artykuł 10. Pokład ciągły
Wyrażenie "nawet wtedy, gdy na pewnej części swej długości posiada uskok" oznacza, że różnica wysokości w ciągłości nie powinna przekraczać 1 stopy lub 0,31 metra.
ZALECENIE Nr 3
Artykuł 12. Okładzina (szczelna lub przerywana)
Jeśli okładzina szczelna leży na podkładach, a grubość jej przekracza 0,25 stopy (0,08 metra), to grubość tę należy ograniczyć do 0,25 stopy (0,08 metra). Jeżeli okładzina szczelna położona jest bezpośrednio na przykryciu zbiornika lub na górnych krawędziach denników albo na wewnętrznych krawędziach wręgów, to nie należy ograniczać grubości takiej okładziny, gdy wykonana jest z drewna lub z innego materiału tworzącego całość z konstrukcją statku, jak np. jednolity cement lub beton.
Okładzinę położoną na przykryciu zbiorników bocznych lub podobnych należy traktować w taki sam sposób, jak okładzinę na poszyciu dna wewnętrznego lub na dennikach.
ZALECENIE Nr 4
Artykuł 16. Ustalanie krańcowych punktów długości pomiarowej
Na statku z dziobnicą zaokrągloną krańcowy przedni punkt długości pomiarowej zostanie ustalony w sposób podobny jak na rys. 6.
ZALECENIE Nr 5
Artykuł 18. Przerwy w pokładzie pomiarowym
Słowa "przedłużenie ciągłości właściwego pokładu" należy rozumieć w taki sposób, że przedłużenie ciągłości będzie równoległe do pokładu położonego wyżej.
ZALECENIE Nr 6
Artykuł 25. Definicja głębokości pomiarowej
Odnośnik uzupełniający
Jeżeli wznios pokładnika jest częściowo skośny i częściowo poziomy, to wielkość potrącenia z tytułu wzniosu pokładnika można obliczyć z niżej podanego wzoru:
B - b
Wielkość potrącenia = a ------------- ,
2B
gdzie: a = wznios,
B = górna szerokość pomiarowa przekroju poprzecznego,
b = szerokość części poziomej (patrz rys. 1 R).
ZALECENIE Nr 7
Artykuł 26 (b) (2). Główne denniki i przykrycie dna wewnętrznego
Jeżeli wewnętrzne krawędzie wręgów przecinają się w punkcie położonym wyżej niż poziom wyobrażonej linii przebiegającej równolegle do stępki na wysokości równej wysokości denników lub dna wewnętrznego sąsiadującego z grodzią zderzeniową lub grodzią skrajnika rufowego, zależnie od okoliczności, to głębokość pomiarową należy mierzyć do takiego punktu stykowego (patrz rys. 2R).
ZALECENIE Nr 8 4
W wielu przypadkach przez zastosowanie nienormalnych i nieproporcjonalnych parametrów w konstrukcji statku może być uzyskiwany niesłuszny i nieuczciwy zysk. Mając na uwadze, że Międzynarodowe przepisy o pomierzaniu statków nie powinny być nigdy wyjaśniane i stosowane dla popierania takich zamiarów, Administracja, która po przejrzeniu nadesłanych planów i przeprowadzeniu uzupełniających rozmów z armatorem lub budowniczym statku dojdzie do wniosku, że wybrane rozwiązanie konstrukcyjne może przynieść niesłuszny i nieuczciwy zysk, powinna zastosować następujące zasady:
Artykuł 26. Główne denniki i przykrycie dna wewnętrznego
Nie należy uważać za denniki tej części dennika, która znajduje się powyżej linii poziomej przechodzącej przez punkt leżący na linii środkowej, na wysokości podanej w tablicy A i zwiększonej o wielkość wzniosu podoblenia przypadającego na jednej czwartej szerokości konstrukcyjnej, zmierzonej na wysokości A 1 (patrz rysunki 3 R i 4 R).
______
1 Powyższe stosuje się również do statków z wzdłużnymi dennikami oraz/lub wręgami.
Statki z dnem podwójnym
______
1 Powyższe stosuje się również do statków z wzdłużnymi dennikami oraz/lub wręgami.
Denniki lub dno wewnętrzne przy burtach siłowni
Artykuł 34. Mierzenie szerokości
Ta część wręgu, której odległość od poszycia przekracza podwójną wysokość tabelaryczną (tabl. C), nie będzie uważana za wręg.
Artykuł 35. Wręgi o różnych wysokościach
Ta część wyższego wręgu, której odległość od poszycia przekracza podwójną wysokość wręgu niższego lub podwójną wysokość tabelaryczną (tabl. C), zależnie od tego, która z tych wysokości jest mniejsza, nie będzie uważana za wręg.
Artykuł 38.1. Dolna szerokość
Jeżeli węzłówki zęzowe wykonano w wymiarach większych niż normalne, to szerokość pozioma, mierzona od poszycia na wysokości przykrycia dna podwójnego do punktów, między którymi powinna być zmierzona dolna szerokość, nie powinna przekraczać wysokości tabelarycznej (tabl. B). Jeżeli wysokość denników lub dna podwójnego ograniczono do wartości tabelarycznych, należy zmierzyć dolną szerokość pomiędzy wyobrażonymi węzłówkami burtowymi o szerokości poziomej nie przekraczającej wysokości tabelarycznych (tabl. A) (patrz rysunki 3 R, 4 R i 5 R).
Uwaga 1 (tablice A i B)
Wysokości podane w tablicach A i B mogą być zwiększone o 50% w stosunku do 25% długości pomiarowej statku - licząc do dzioba, oraz w stosunku do 15% tejże samej długości - licząc od rufy.
Uwaga 2 (tablice A i B)
W odniesieniu do statków o długości pomiarowej poniżej 120 stóp lub 36,53 metra nie należy ograniczać wysokości dna podwójnego znajdującego się poza przedziałem siłowni i tylko w jednej części statku, jeżeli wysokość od przykrycia dna podwójnego do pokładu pomiarowego lub jego przedłużenia wynosi więcej niż połowę głębokości rejestrowej statku oraz pod warunkiem, że zbiornik jest zbudowany jako dno podwójne tylko dla balastu wodnego, z pełnymi dennikami sięgającymi od stępki do przykrycia zbiornika przy każdym wręgu oraz że całe pomieszczenie nad zbiornikiem służy jako pomieszczenie załogi lub z innego tytułu podlega potrąceniu (patrz rysunek 6 R).
Tablice A i B
Długość pomiar. statku |
Tablica A Najwyższa wys. denników*) |
Tablica B Najwyższa wys. dna podwójnego*) |
|||
w stopach | w m | w calach | w cm | w calach | w cm |
60 | 18,29 | 23 | 58 | 34,5 | 88 |
80 | 24,38 | 24 | 61 | 36 | 91 |
100 | 30,48 | 25 | 64 | 37,5 | 95 |
120 | 36,58 | 26 | 66 | 39 | 99 |
140 | 42,67 | 27 | 69 | 40,5 | 103 |
160 | 48,77 | 28 | 71 | 42 | 107 |
180 | 54,86 | 29 | 74 | 43,5 | 110 |
200 | 60,96 | 30 | 76 | 45 | 114 |
220 | 67,06 | 31 | 79 | 46,5 | 118 |
240 | 73,15 | 32 | 81 | 48 | 122 |
260 | 79,25 | 33 | 84 | 49,5 | 126 |
280 | 85,34 | 34 | 86 | 51 | 130 |
300 | 91,44 | 35 | 89 | 52,5 | 133 |
320 | 97,54 | 36 | 91 | 54 | 137 |
340 | 108,63 | 37 | 94 | 55,5 | 141 |
360 | 109,73 | 38 | 97 | 57 | 145 |
380 | 115,82 | 39 | 99 | 58,5 | 149 |
400 | 121,92 | 40 | 102 | 60 | 152 |
420 | 128,02 | 41 | 104 | 61,5 | 156 |
440 | 134,11 | 42 | 107 | 63 | 160 |
460 | 140,21 | 43 | 109 | 64,5 | 164 |
480 | 146,80 | 44 | 112 | 66 | 168 |
500 | 152,40 | 45 | 114 | 67,5 | 171 |
520 | 158,40 | 46 | 117 | 69 | 175 |
540 | 164,50 | 47 | 119 | 70,5 | 179 |
560 | 170,59 | 48 | 122 | 72 | 183 |
580 | 176,78 | 49 | 124 | 73,5 | 187 |
600 | 182,88 | 50 | 127 | 75 | 191 |
620 | 188,98 | 51 | 130 | 76,5 | 194 |
640 | 195,07 | 52 | 132 | 78 | 198 |
660 | 201,17 | 53 | 135 | 79,5 | 202 |
680 | 207,26 | 54 | 137 | 81 | 206 |
700 | 213,36 | 55 | 140 | 82,5 | 210 |
______
*) Dla pośrednich długości najwyższą wysokość należy obliczyć przez interpolację.
Tablica C
Szerokość rejestrowa | Największa wysokość wręgów | ||
stopy | metry | cale | centymetry |
do 20 | do 6,10 | 7 | 17,8 |
30 | 9,14 | 8 | 20,3 |
40 | 12,19 | 9 | 22,9 |
50 | 15,24 | 10 | 25,4 |
60 | 18,29 | 11 | 27,9 |
70 | 21,34 | 12,5 | 31,8 |
80 | 24,38 | 14 | 35,6 |
90 | 27,43 | 15,5 | 39,4 |
100 i ponad | 30,48 i ponad | 17 | 43,2 |
Tablica C dotyczy statków zarówno z owrężeniem wzdłużnym, jak i poprzecznym; wysokości wręgów dla szerokości pośrednich pomiędzy wartościami tabelarycznymi uzyskuje się przez interpolację. Dodatkowe wręgi, znajdujące się w niektórych częściach statku, jak wzmocnienia do żeglugi w lodzie, nie będą brane pod uwagę, jeżeli Administracja uzna je jako bona fide wzmocnienia przeciwlodowe.
ZALECENIE Nr 9
Artykuł 26. Główne denniki i przykrycie dna wewnętrznego
Rysunek 7 R przedstawia dno wewnętrzne, którego przykrycie opada od środka w linii prostej ku poszyciu burt ponad zęzami, a powyżej znajduje się węzłówka-dennik, której górna krawędź poprzeczna wystaje ponad dno wewnętrzne i może służyć jako podkładka pod podłogę; jednocześnie wiąże burtowe wręgi statku z przykryciem zbiornika.
W takich przypadkach głębokość pomiarową oraz dolną szerokość należy ustalać w myśl artykułów 26 (8), 28,1, 38,1 oraz zalecenia Nr 8, uważając konstrukcję denną nad dnem podwójnym za węzłówkę o wymiarach nienormalnych.
ZALECENIE Nr 10
Artykuł 29. Pomieszczenia podlegające wliczeniu lub wyłączeniu z objętości pod pokładem pomiarowym
Stosując postanowienia artykułów 27 i 38 do zbiornikowców lub innych statków z dnem pojedynczym podobnej konstrukcji, gdzie denniki w przedziałach bocznych są wyższe niż w przedziałach środkowych, należy ograniczyć wysokość wystających części, których objętość może być wyłączona zgodnie z postanowieniami artykułu 29,1, do takiego poziomu, jak podano dla denników w zaleceniu Nr 8.
ZALECENIE Nr 11
Artykuł 31
Pomieszczenie leżące w obrębie dziurkowanego dna lub dziurkowanej burty, np. na statkach przewożących żywe ryby, nie może być uważane jako "trwale otwarte od strony wody".
ZALECENIE Nr 12
Artykuł 38. Dolna szerokość
Statki z dnem podwójnym (artykuł 38.1)
Statki z dnem pojedynczym (artykuł 38.2)
ZALECENIE Nr 13
Artykuł 48. Sposoby mierzenia przestrzeni międzypokładzia
Sposób 1.
Szerokości należy mierzyć w połowie wysokości zmierzonej na jednej czwartej szerokości statku w każdym punkcie podziału, z niezbędnymi poprawkami wynikającymi ze zbieżności burt statku i zmiennej wielkości wygięcia pokładnika.
ZALECENIE Nr 14
Artykuł 48. Sposoby mierzenia przestrzeni międzypokładzia
Sposób 1.
W przypadku powstania trudności przy mierzeniu tylnej części według sposobu 1, długości 1 i 2 można zmierzyć do innego wygodnego punktu przed tylnicą.
ZALECENIE Nr 15
Artykuł 49. Objętość międzypokładzia
Odnośnik 1.
Odnośnik dotyczy zarówno sposobu 2, jak i 3.
ZALECENIE Nr 16
Artykuł 51
Wyjaśniając trzeci paragraf artykułu 51, omawiający sprawę czy przykrycia, grodzie itp. nadbudówek są takiej konstrukcji, że nadbudówki mogą być uważane za trwałe, należy zaznaczyć, że zawieszane i składane grodzie itp. zbudowane ze stali, drewna lub podobnego materiału należy uważać za stałe (trwałe). Natomiast wykonane z płótna lub podobnego materiału nie mogą być uważane za trwałe.
ZALECENIE Nr 17
Artykuł 54. Objętość nadbudówki
Odnośnik 1 do artykułu 49 dotyczy również i tego artykułu.
ZALECENIE Nr 18
Artykuł 55. Zrębnice lukowe
Największą wysokością, jaka może być użyta, jest wysokość zrębnicy. Należy stosować postanowienia artykułu 12.
ZALECENIE Nr 19
Artykuł 58, I. Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto
Gródź może być uważana za ażurową, podobnie jak siatka metalowa, jeśli powierzchnia otworów w grodzi zajmuje co najmniej połowę całkowitej powierzchni grodzi.
ZALECENIE Nr 20
Artykuł 58, II (a) 1. Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto
Otwory w pokładach lub przykryciach.
ZALECENIE Nr 21
Artykuł 58, II (a) 3. Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto
Rys. 10 R
ZALECENIE Nr 22 5
Artykuł 58, II (c) 3. Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto
Wysokość progów otworów pomiarowych w grodzi należy mierzyć po obu stronach grodzi od rzeczywistego przylegającego do grodzi pokładu pod warunkiem, że w odległości trzech stóp (0,914 m) od grodzi nie ma uskoku pokładu. Jeżeli w odległości trzech stóp (0,914 m) od grodzi pokład ma uskok, wysokość progu należy mierzyć od najniższej części pokładu w miejscu uskoku. Taki sam sposób należy stosować w odniesieniu do wysokości uskoków pokładów, jak również w odniesieniu do platform (Różne przypadki pokazano na rys. 10 R.).
(pominięty)
ZALECENIE Nr 23
Artykuł 58, II (d) 1. Pomieszczenia otwarte nie wliczone do pojemności brutto
Postanowienia ogólne.
b) Jeżeli pokładowy otwór pomiarowy położony jest w pobliżu końca nadbudówki, to żadne pokładówki skrzydłowe lub boczne nie mogą znajdować się w odległości mniejszej niż 2 stopy lub 0,610 m od bocznych krawędzi pokładowego otworu pomiarowego, a poza tym powinna pozostawać wolna przestrzeń co najmniej 1 stopy lub 0,305 metra pomiędzy poprzeczną zrębnicą otworu pomiarowego a przyległą nadbudówką, pokładówką lub inną konstrukcją. Wspomniane pokładówki skrzydłowe lub boczne nie powinny sięgać poza przeciwległą krawędź pokładowego otworu pomiarowego, a poza tym należy zachować wolną poprzeczną przestrzeń sięgającą od burty do burty statku o długości co najmniej 4 stóp lub 1,219 metra pomiędzy ich końcami a następną nadbudówką lub pokładówką. W obrębie poprzecznej przestrzeni dopuszczalne są jedynie nadburcia normalnej wysokości lub otwarte poręcze (patrz rysunek 8 R).
ZALECENIE Nr 24
Artykuł 59.
Jeżeli wyłączony międzypokład ochronny podzielony jest grodziami, to w świadectwie pomiarowym wpisuje się tylko długości i objętości netto każdego przedziału.
Można dołączyć szkic pomieszczeń.
ZALECENIE Nr 25
Artykuł 60. Schron dla pasażerów przewożonych na pokładzie
W wyłączonym schronie dla pasażerów przewożonych na pokładzie mogą znajdować się siedzenia i stoły. Otwory w ograniczających grodziach służące do podawania posiłków uniemożliwiają wyłączenie takiego pomieszczenia.
ZALECENIE Nr 26
Artykuł 68. Pompownie na statkach przewożących ładunek płynny w ładowniach
Wysokość przestrzeni zajętej i niezbędnej do pracy pompy należy mierzyć od dolnej krawędzi fundamentu (tzn. do wierzchołka wzdłużników lub denników, albo do przykrycia zbiornika dna podwójnego, zależnie od okoliczności).
ZALECENIE Nr 27
Artykuł 78, A (6) (a). Wyliczenie pomieszczeń, które mogą być uważane za pomieszczenia siłowni
Artykuł 42.Uskoki dna podwójnego
Urządzenie | Tony rejestrowe | Metry sześcienne |
I. Maszyny parowe tłokowe |
IHP x 40 --------- 6 000 |
IHP x 0,0189 |
II Turbiny i silniki diesel-elektryczne |
SHP x 48 --------- 6 000 |
SHP x 0,0227 |
III Silniki spalinowe |
IHP x 20 ---------- 6 000 lub EHP x 22,1 ----------- 6 000 |
IHP x 0,0094 lub EHP x 0,0104 |
IHP - moc indykowana
SHP - moc na wale
EHP - moc efektywna, czyli na hamowni
ZALECENIE Nr 28
Artykuł 78, A (6) (g). Wyliczenie pomieszczeń, które mogą być uważane za pomieszczenia siłowni
Wirówki smarów itp.
Zbiorników oleju smarnego będących częścią systemu obiegowego (np. zbiorniki ściekowe) nie należy uważać za zbiorniki składowe (artykuł 78, B 3), jeśli znajdują się w granicach siłowni lub w szybach ponad nią (patrz rys. 9 R).
ZALECENIE Nr 29 6
Uskok nie przekraczający 0,25 stopy lub 0,08 m nie będzie brany pod uwagę.
DODATEK
Na konferencji ekspertów tonażowych w Hamburgu w 1958 r. przyjęte zostały do zaleceń następujące poprawki, które będą w odpowiednim czasie przedłożone umawiającym się Rządom do zatwierdzenia.
Dot. ZALECENIA Nr 8
Uwaga 1 do tablicy B (patrz str. 76) będzie również dotyczyła tablicy A.
Dot. ZALECENIA Nr 22
(stosownie do końcowej redakcji)
Wyrazy "lub, jeśli górny pokład .... do pokładu wzniesionego" należy zastąpić przez wyrazy: "po obu stronach grodzi od istniejącego przyległego pokładu pod warunkiem, że zostanie zachowana minimalna odległość 3 stóp (0,914 metra) pomiędzy grodzią w międzypokładzie a przerwą górnego pokładu. Taki sam sposób będzie dotyczył przerw w pokładach oraz platformach".
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
Grażyna J. Leśniak 24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
Grażyna J. Leśniak 23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
Robert Horbaczewski 17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Grażyna J. Leśniak 11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.1962.16.68 |
Rodzaj: | Umowa międzynarodowa |
Tytuł: | Konwencja o jednolitym sposobie pomierzania pojemności statków. Oslo.1947.06.10. |
Data aktu: | 10/06/1947 |
Data ogłoszenia: | 14/03/1962 |
Data wejścia w życie: | 05/10/1961 |