Przyjrzyjmy się temu na przykładzie, firmy która objęła pracowników opieką medyczną oferowaną przez podmiot leczniczy w formie pakietu. Pakiety usług obejmujące następujące grupy świadczeń:

  1. Medycyna pracy - obejmująca m.in. badania wstępne, okresowe i kontrolne.
  2. Profilaktyka zdrowotna związana z wykonywaną pracą obejmująca w szczególności: Konsultację okulisty oraz badania towarzyszące dla osoby, dla której środowiskiem jest monitor ekranowy oraz ciągłe skupienie wzroku na ekranie; Konsultację ortopedy wynikające z siedzącego trybu pracy, czy pochylania się nad komputerem; Konsultację internisty i/lub laryngologa dla osoby pracującej w pomieszczeniu gdzie działa klimatyzacja, a pracownik odczuwa dolegliwości mogące być wynikiem przebywania w takim pomieszczeniu. Wszyscy  pracownicy pracują przy komputerze powyżej 4 godzin dziennie, w pozycji siedzącej, w pomieszczeniach klimatyzowanych. Koszty abonamentu  ponoszone przez pracodawcę, natomiast usługi . Czy koszty abonamentu za świadczenia medyczne (medycyna pracy i profilaktyka zdrowotna) ponoszone przez pracodawcę stanowią przychód pracowników, od którego pracodawca powinien pobrać zaliczkę na PIT.

Istota problemu sprowadza się do ustalenia, czy koszty abonamentu za świadczenia medyczne (medycyna pracy i profilaktyka zdrowotna) ponoszone przez pracodawcę stanowią przychód pracowników, od którego pracodawca powinien pobrać zaliczkę na PIT.

Co stanowią przepisy

Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o PIT, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 lipca 2014 r., K 7/13, wynika że za przychody pracownika, o których mowa w art. 12 ust. 1 i art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, mogą być uznane takie świadczenia, które:

  • po pierwsze, zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie),
  • po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść,
  • po trzecie, korzyść ta jest wymierna (również w postaci zaoszczędzenia wydatku) i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów).

Trybunał zaznaczył, że są świadczenia, które gwarantują higieniczne i bezpieczne warunki pracy i służą jej organizacji (umożliwiają prawidłowe wykonywanie pracy), których spełnienie leży przede wszystkim w interesie pracodawcy w celu odpowiedniego zorganizowania własnej działalności. W takim przypadku pracownik korzysta z tych świadczeń (w ramach wykonywania przypisanej pracy), jednak dla niego jest to korzyść niewychodząca na zewnątrz stosunku pracy i niestanowiąca dochodu, będącego przedmiotem opodatkowania.

Obowiązki pracodawcy

Stosownie do art. 207 par. 2 Kodeksu pracy, pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca jest obowiązany:

  • 1) organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
  • 2) zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń;
  • 3) reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy;
  • 4) zapewnić rozwój spójnej polityki zapobiegającej wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym uwzględniającej zagadnienia techniczne, organizację pracy, warunki pracy, stosunki społeczne oraz wpływ czynników środowiska pracy;
  • 5) uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych;
  • 6) zapewniać wykonanie nakazów, wystąpień, decyzji i zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy;
  • 7) zapewniać wykonanie zaleceń społecznego inspektora pracy.

Koszty działań podejmowanych przez pracodawcę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w żaden sposób nie mogą obciążać pracowników (art. 207 par. 2(1) Kodeksu pracy).

Badania profilaktyczne pracowników w ramach medycyny pracy obejmują, badania wstępne, badania okresowe i badania kontrolne. Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie przeprowadza się na podstawie skierowania wydanego przez pracodawcę.

Badania te są przeprowadzane na koszt pracodawcy. Pracodawca ponosi ponadto inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami, niezbędnej z uwagi na warunki pracy (zob. art. 229 Kodeksu pracy).

Ponadto należy mieć na uwadze, że w myśl art. 22 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. ustawy o służbie medycyny pracy (tj. z 2022 r. poz. 437), pracodawcy:

  1. ponoszą koszty przeprowadzanych badań wstępnych, okresowych i kontrolnych oraz profilaktycznej opieki zdrowotnej niezbędnej ze względu na warunki pracy, na zasadach określonych w Kodeksie pracy oraz przepisach wydanych na jego podstawie;
  2. finansują wybrane przez siebie świadczenia zdrowotne z zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej, należące do zadań służby medycyny pracy określonych w art. 6 ust. 1.

 

Przez profilaktyczną opiekę zdrowotną  należy  rozumieć ogół działań zapobiegających powstawaniu i szerzeniu się niekorzystnych skutków zdrowotnych, które w sposób bezpośredni lub pośredni mają związek z warunkami albo charakterem pracy (zob. art. 4 pkt 1 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. ustawy o służbie medycyny pracy).

Firma ma obowiązek zapewnienia świadczeń

Zatem pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom: wstępne, okresowe i kontrolne badania lekarskie oraz ponosić koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami związanej z wykonywaną pracą, niezbędnej z uwagi na warunki pracy.  Należy zatem przyjąć, że wartość pakietów medycznych, które firma kupi dla swoich pracowników w części odnoszącej się do tych usług medycznych nie skutkuje u tych pracowników powstaniem przychodu podatkowego, gdyż obowiązek ponoszenia wydatków na ten cel przez pracodawcę wynika wprost z przepisów prawa pracy.  W konsekwencji, z  tytułu tych świadczeń na pracodawcy (firmie) nie będą ciążyły obowiązki płatnika, w zakresie poboru zaliczki na podatek PIT.

Zaprezentowane stanowisko podzielają organy podatkowe (interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 października 2024 r., 0112-KDIL2-1.4011.643.2024.2.TR)

Autor: Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy