Amnestia.

DEKRET
PREZYDENTA RZECZYPOSPOLITEJ
z dnia 2 września 1939 r.
o amnestii.

Na podstawie art. 79 ust. (2) ustawy konstytucyjnej postanawiam co następuje:
Art.  1.
1.
Puszcza się w niepamięć i przebacza popełnione przed dniem 31 sierpnia 1939 r.:
1)
wykroczenia zwykłe;
2)
wykroczenia skarbowe;
3)
przestępstwa podatkowe, za które grozi w myśl ustawy kara nie wyższa niż 3.000 złotych grzywny.
2.
Puszcza się w niepamięć i przebacza popełnione przed dniem 31 sierpnia 1939 r. przestępstwa, określone:
1)
w art. 43, 45, 46 i 47 kodeksu karnego wojskowego, jeżeli sprawca nie zbiegł poza granice Państwa i przed dniem wejścia w życie niniejszego dekretu znalazł się w rozporządzeniu władzy celem uregulowania swego stosunku do służby wojskowej;
2)
w art. 44 § 2 kodeksu karnego wojskowego oraz w art. 173 ust. (1) lit. a) lub ust. (2) ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 r. o powszechnym obowiązku wojskowym (Dz. U. R. P. Nr 25, poz. 220), jeżeli sprawca przed dniem wejścia w życie niniejszego dekretu znalazł się w rozporządzeniu władzy celem uregulowania swego stosunku do służby wojskowej.
3.
W sprawach o przestępstwa, określone w ust. 1 i 2, nie wszczyna się postępowania, wszczęte postępowanie podlega umorzeniu, kary w całości lub w części niewykonane oraz nieściągnięte koszty sądowe i nawiązki darowuje się; prawomocne orzeczenie co do przepadku przedmiotów i narzędzi przestępstwa podlega jednak wykonaniu, jak również można orzec przepadek tytułem środka zabezpieczającego.
Art.  2.

W sprawach o zbrodnie i występki, które popełnione zostały przed dniem 31 sierpnia 1939 r. oraz należą do właściwości sądów powszechnych i wojskowych:

1)
darowuje się kary grzywny oraz kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze nie powyżej roku;
2)
łagodzi się o połowę kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze powyżej roku, lecz nie ponad 5 lat;
3)
łagodzi się o jedną trzecią część kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze powyżej 5 lat, lecz nie ponad 10 lat.
Art.  3.

W sprawach o występki skarbowe, które popełnione zostały przed dniem 31 sierpnia 1939 r.:

1)
darowuje się kary grzywny orzeczone w rozmiarze nie powyżej 3.000 złotych;
2)
darowuje się kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze nie powyżej 6 miesięcy;
3)
łagodzi się o połowę kary pozbawienia wolności orzeczone w rozmiarze powyżej 6 miesięcy.
Art.  4.
1.
W sprawach o przestępstwa podatkowe, które popełnione zostały przed dniem 31 sierpnia 1939 r.:
1)
darowuje się kary pozbawienia wolności;
2)
darowuje się kary grzywny, orzeczone w rozmiarze nie powyżej 3.000 złotych za przestępstwa nie objęte amnestią z mocy art. 1 ust. 1 pkt 3).
2.
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do przestępstw polegających na naruszeniu przepisów o daninach publicznych nie objętych ordynacją podatkową.
Art.  5.
1.
Amnestii, przewidzianej w art. 2 - 4, nie stosuje się:
1)
do tych, którzy po dniu 30 sierpnia 1939 r. uchylili się od obowiązku stawienia się do poboru lub od obowiązku pełnienia służby wojskowej;
2)
do tych, którzy danym wyrokiem skazani zostali na utratę praw publicznych i obywatelskich praw honorowych;
3)
do tych, którzy danym wyrokiem skazani zostali na umieszczenie w zakładzie dla niepoprawnych;
4)
do tych, którzy danym wyrokiem skazani zostali na karę pozbawienia wolności na podstawie art. 24 prawa karnego skarbowego.
2.
Władza, która zastosowała amnestię, może ją cofnąć w drodze postanowienia, jeżeli okaże się, że dana osoba w myśl ust. 1 pkt 1) nie podlega amnestii.
Art.  6.
1.
W sprawach o wykroczenia, określone w ustawie z dnia 14 kwietnia 1937 r. o szkodnictwie leśnym i polnym (Dz. U. R. P. Nr 30, poz. 224), udziela się amnestii wyłącznie na następujących zasadach:
1)
darowuje się kary grzywny i aresztu;
2)
umorzenie sprawy może nastąpić tylko za zgodą pokrzywdzonego.
2.
Niezłożenie przez pokrzywdzonego w ciągu miesiąca od wejścia w życie niniejszego dekretu oświadczenia, że żąda przeprowadzenia postępowania, uważa się za zgodę pokrzywdzonego na umorzenie sprawy.
Art.  7.
1.
W razie zbiegu przestępstwa podlegającego amnestii, sąd stosuje amnestię do kar wymierzonych za zbiegające się przestępstwa, po czym orzeka karę łączną według zasad ogólnych.
2.
W razie zbiegu przestępstwa podlegającego amnestii z przestępstwem, nie podlegającym amnestii, sąd nie stosuje amnestii do poszczególnych zbiegających się przestępstw, lecz może karę łączną złagodzić według słusznego uznania.
3.
Przepisy ust. 1 i 2 nie wyłączają możności umorzenia postępowania co do poszczególnych zbiegających się przestępstw, które podlegają amnestii.
Art.  8.
1.
Sąd, może postępowania nie wszczynać lub postępowanie wszczęte umorzyć, jeżeli według okoliczności danego przypadku należałoby wymierzyć karę w takim rozmiarze, że podlegałaby darowaniu z mocy przepisu art. 2 pkt 1), art. 3 pkt 1) - 3), lub art. 4 niniejszego dekretu.
2.
Zaniechanie lub umorzenie postępowania toczącego się z urzędu nastąpić może tylko na podstawie wniosku prokuratora; w sprawach należących do właściwości sądów grodzkich uprawniony do złożenia wniosku jest prokurator okręgowy, w sprawach zaś należących do właściwości wojskowych sądów rejonowych - oficer sądowy.
Art.  9.
1.
Władze skarbowe właściwe do orzekania mogą postępowania nie wszczynać lub umorzyć postępowanie toczące się przed władzami skarbowymi, jeżeli według okoliczności danego przypadku należałoby wymierzyć karę w takim rozmiarze, że podlegałaby darowaniu z mocy art. 3 pkt. 1) - 3) lub art. 4.
2.
Zaniechanie wszczęcia postępowania i umorzenie postępowania na podstawie ust. 1 wymaga zezwolenia Ministra Skarbu; uprawnienie to Minister Skarbu może przelewać na władze skarbowe II instancji.
Art.  10.

Umorzenie postępowania na podstawie art. 8 i 9 niniejszego dekretu będzie uchylone, jeżeli ten, przeciwko któremu postępowanie toczyło się, oświadczy w terminie zawitym czternastodniowym od zawiadomienia o umorzeniu, że żąda przeprowadzenia postępowania.

Art.  11.

W sprawach, ściganych z oskarżenia prywatnego lub na wniosek, zaniechanie i umorzenie postępowania może nastąpić wtedy tylko, jeżeli oskarżyciel prywatny lub uprawniony do złożenia wniosku nie oświadczy w ciągu miesiąca od wejścia w życie niniejszego dekretu, że żąda przeprowadzenia postępowania.

Art.  12.

W razie umorzenia postępowania na podstawie przepisów niniejszego dekretu, koszty postępowania ponosi:

1)
w sprawach toczących się z urzędu - Skarb Państwa, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 587 lit. h) kodeksu postępowania karnego;
2)
w sprawach z oskarżenia prywatnego - każda ze stron i Skarb Państwa, w granicach wydatków przez siebie wyłożonych; zaliczkę zwraca się w kwocie pozostałej po pokryciu kosztów postępowania.
Art.  13.
1.
Przepisy niniejszego dekretu stosuje się do osób, które korzystały z ogólnego lub szczególnego aktu łaski tylko o tyle, o ile poprzedni akt łaski przyznawał osobom tym ulgi w mniejszym rozmiarze.
2.
Przepisy niniejszego dekretu stosuje się odpowiednio do przestępstw, które zakwalifikowano według ustaw dawnych.
Art.  14.
1.
Amnestię stosuje władza, przed którą toczy się postępowanie, albo władza zarządzająca wykonanie orzeczenia, jeżeli nie zastosowano jej już przy wydaniu orzeczenia.
2.
W przypadku, określonym w art. 7 niniejszego dekretu, amnestię stosuje postanowieniem sąd pierwszej instancji właściwy według zasad ogólnych, jeżeli nie zastosowano jej przy wydaniu wyroku.
Art.  15.
1.
Na postanowienia sądów co do stosowania niniejszej amnestii służy zażalenie do jednej bezpośrednio wyższej instancji.
2.
Rozstrzyganie zarzutów i wątpliwości, powstałych w związku ze stosowaniem niniejszej amnestii przy wykonywaniu wyroków sądowych, odbywa się według art. 555 kodeksu postępowania karnego lub art. 488 kodeksu wojskowego postępowania karnego.
3.
W postępowaniu przed władzami administracyjnymi przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio, przy czym zażalenie rozstrzyga ostatecznie władza bezpośrednio przełożona nad władzą zarządzającą wykonanie orzeczenia.
Art.  16.

Wykonanie dekretu niniejszego porucza się Ministrowi Sprawiedliwości i innym ministrom we właściwym im zakresie działania.

Art.  17.

Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1939.87.553

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Amnestia.
Data aktu: 02/09/1939
Data ogłoszenia: 02/09/1939
Data wejścia w życie: 02/09/1939