Zawiadomienie komisji - Zmienione WYTYCZNE - System UE regulujący handel kością słoniową

ZAWIADOMIENIE KOMISJI

Zmienione WYTYCZNE

System UE regulujący handel kością słoniową

(2021/C 528/03)

(Dz.U.UE C z dnia 30 grudnia 2021 r.)

Spis treści

1. Wprowadzenie i glosariusz

2. Informacje ogólne

a) Międzynarodowe i unijne ramy prawne regulujące handel kością słoniową

b) Inicjatywy UE na rzecz zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą, które mają wpływ na wewnątrzunijny handel kością słoniową oraz powrotny wywóz kości słoniowej

3. Status niniejszego dokumentu

4. Uzasadnienie i streszczenie zaleceń

a) Powrotny wywóz z UE

b) Wewnątrzunijny handel kością słoniową

c) Przywóz do UE

5. Jak interpretować przepisy UE dotyczące powrotnego wywozu kości słoniowej

a) Powrotny wywóz surowej kości słoniowej

b) Powrotny wywóz przetworzonej kości słoniowej

6. Sposób interpretacji przepisów UE dotyczących handlu wewnątrzunijnego kością słoniową

a) Wytyczne szczegółowe dotyczące wewnątrzunijnego handlu surową kością słoniową

b) Wytyczne szczegółowe dotyczące wewnątrzunijnego handlu przetworzoną kością słoniową

7. Sposób interpretacji przepisów UE dotyczących przywozu kości słoniowej

8. Koordynacja w państwach członkowskich UE i między nimi oraz z państwami trzecimi

9. Podsumowanie systemu UE regulującego handel kością słoniową

Załącznik I - Dowody poświadczające legalne pozyskanie

Załącznik II - Oznakowanie, rejestracja oraz inne wymogi dotyczące wydawania świadectw

1. Wprowadzenie i glosariusz

Niniejsze wytyczne mają na celu przedstawienie interpretacji rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 ¹  ("rozporządzenie podstawowe") i rozporządzenia Komisji (WE) nr 865/2006 ² , w których zaleca się, aby państwa członkowskie UE:

a) wstrzymały (powrotny) wywóz i przywóz przedmiotów z surowej kości słoniowej;

b) wstrzymały wewnątrzunijny handel surową kością słoniową, z wyjątkiem napraw instrumentów muzycznych sprzed 1975 r. oraz antyków sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym;

c) wstrzymały wewnątrzunijny handel okazami przetworzonymi po 1947 r. z wyjątkiem instrumentów muzycznych sprzed 1975 r.;

d) ograniczyły zakres zezwolenia na przywóz i (powrotny) wywóz przetworzonej kości słoniowej do instrumentów muzycznych sprzed 1975 r. oraz sprzedaży do muzeów antyków sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym; oraz

e) zapewniły ścisłą wykładnię prawa Unii w zakresie pozostałego dopuszczonego handlu.

Niniejsze wytyczne należy odczytywać w związku z rozporządzeniem Komisji (UE) nr 2021/2280 xzmieniającym rozporządzenie Komisji (WE) nr 865/2006 ³ .

Do celów niniejszych wytycznych następujące terminy mają określone znaczenie:

- kość słoniowa: odnosi się wyłącznie do kości słoniowej pochodzącej ze słoni;

- instrument muzyczny sprzed 1975 r.: instrument muzyczny zawierający legalnie nabytą kość słoniową sprzed 1975 r., który jest lub był do niedawna używany przez artystę wykonawcę, a zatem nie jest jedynie przedmiotem dekoracyjnym. Konwencja CITES ma zastosowanie do słoni afrykańskich od dnia 26 lutego 1976 r. oraz do słoni indyjskich od dnia 1 lipca 1975 r. W celu uproszczenia niniejsze wytyczne wykorzystują jako odniesienie jedynie wcześniejszą datę (1975 r.);

- antyk sprzed 1947 r.: przedmiot zawierający kość słoniową, który jest objęty definicją "przetworzonych okazów pozyskanych ponad 50 lat wcześniej" w art. 2 lit. w) rozporządzenia podstawowego;

- muzeum: "niekomercyjna, stała instytucja służąca społeczeństwu i jego rozwojowi, otwarta dla ogółu społeczeństwa, która nabywa, przechowuje, bada, komunikuje i prezentuje materialne i niematerialne dziedzictwo ludzkości i jej środowiska w celach edukacyjnych, naukowych i rozrywkowych" ⁴ .

2. Informacje ogólne

a) Międzynarodowe i unijne ramy prawne regulujące handel kością słoniową

Zarówno słoń afrykański Loxodonta africana, jak i słoń indyjski Elephas maximus zostały uwzględnione w Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES), która ma 183 sygnatariuszy (strony), w tym UE i wszystkie państwa członkowskie UE.

Zgodnie z obowiązującym systemem CITES międzynarodowy handel kością słoniową ⁵  jest zabroniony z bardzo ograniczonymi wyjątkami (w odniesieniu do przedmiotów pozyskanych zanim CITES zaczęła mieć zastosowanie do kości słoniowej). W CITES nie uregulowano jednak krajowego handlu kością słoniową.

CITES została wdrożona w UE za pośrednictwem rozporządzenia podstawowego i powiązanych rozporządzeń Komisji ("unijne rozporządzenia w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory"). W przypadku kości słoniowej pochodzącej od słoni (podobnie jak w przypadku innych gatunków uwzględnionych w załączniku A do rozporządzenia podstawowego) UE przyjęła dodatkowe środki, które są bardziej rygorystyczne niż przepisy CITES.

W wyniku tego w UE handel kością słoniową jest ściśle regulowany w drodze unijnych rozporządzeń w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory, a handel kością słoniową do UE, w obrębie jej terytorium lub między UE a państwami trzecimi ogólnie nie jest dozwolony.

Organy krajowe mogą jednak zezwolić na handel kością słoniową w celach handlowych pod następującymi warunkami:

- można zezwolić na powrotny wywóz okazów z kości słoniowej pozyskanych przed dniem, w którym CITES zaczęła mieć do tych gatunków zastosowanie, tj. dniem 26 lutego 1976 r. w przypadku słoni afrykańskich i dniem 1 lipca 1975 r. w przypadku słoni indyjskich;

- można zezwolić na handel w UE przedmiotami z kości słoniowej przywiezionymi do UE przed uwzględnieniem gatunków słoni w załączniku I do CITES (tj. przed dniem 18 stycznia 1990 r. w przypadku słoni afrykańskich i dniem 1 lipca 1975 r. w przypadku słoni indyjskich) ⁶ , jeżeli państwo członkowskie UE, w którym dany przedmiot zostaje wystawiony na sprzedaż po raz pierwszy, wydało w tym celu świadectwo,

- można zezwolić na przywóz przedmiotów sprzed 1947 r. oraz przywóz legalnie pozyskanych przedmiotów sprzed 1975 r., które już wcześniej legalnie wwieziono do UE.

Nielegalne polowania na słonie i przemyt kości słoniowej wynikające z rosnącego popytu w Azji nadal utrzymują się na niebezpiecznie wysokim poziomie.

W niedawnej przeszłości nastąpił bezprecedensowy wzrost poziomu nielegalnego polowania na słonie, co doprowadziło do powszechnego spadku populacji słoni afrykańskich ⁷ .

Zgodnie z danymi pozyskanymi w ramach programu monitorowania nielegalnego zabijania słoni (MIKE) ⁸  CITES odsetek nielegalnie zabijanych słoni (ang. Proportion of Illegally Killed Elephants, PIKE) wykazuje stałą tendencję wzrostową począwszy od 2006 r., osiągając wartość maksymalną w 2011 r., a następnie tendencję spadkową w latach 2011-2019. Z danych tych wynika, że poziom nielegalnych polowań zaczyna spadać, lecz kwestia utrzymania tej tendencji wymaga przeprowadzenia dokładnej analizy. Należy również zauważyć, że wszelki spadek poziomu nielegalnego handlu kością słoniową ma miejsce w tym samym czasie co ogólny spadek populacji słoni w Afryce ⁹ . Chociaż szacunki dotyczące odsetka nielegalnie zabijanych słoni wskazują, że od 2011 r. ma miejsce ogólny spadek nielegalnych polowań na słonie w Afryce, występują znaczne różnice na poziomie regionalnym, a ogólny poziom nielegalnych polowań na słonie afrykańskie nadal stanowi problem.

Nielegalny handel kością słoniową również utrzymuje się na wysokim poziomie, chociaż według danych zawartych w "Sprawozdaniu dotyczącym światowych przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie za 2020 r." ¹⁰  ceny kości słoniowej stale spadają. Według sprawozdania opracowanego przez system informacji na temat handlu słoniami (ETIS) ¹¹  w latach 2012-2017 zgłoszono około 280 ton kości słoniowej pochodzącej od słoni, którą pozyskano w ramach około 8 000 przypadków konfiskaty kości słoniowej na całym świecie. Dane ETIS wskazują również na wzrost liczby prowadzonych przez Chiny procesów przetwarzania kości słoniowej w Afryce, których celem jest wywóz produktów na rynki azjatyckie ¹²  - w 2017 r. w czterech państwach afrykańskich odnotowano co najmniej 24 przypadki takich działań, w ramach których wykryto 1,11 tony przetworzonej kości słoniowej przewożonej z Afryki do Azji ¹³ . Fakt, że dochodzi do przemieszczania tak dużych ilości kości słoniowej, świadczy o coraz większym udziale ponadnarodowych zorganizowanych siatek przestępczych.

Odpowiedź międzynarodowa

W odpowiedzi na wyzwania związane z nielegalnymi polowaniami na słonie i przemytem kości słoniowej społeczność międzynarodowa podjęła liczne zobowiązania w drodze rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ oraz Zgromadzenia ONZ ds. Ochrony Środowiska, a także podczas kilku konferencji wysokiego szczebla.

Podczas 17. sesji Konferencji Stron konwencji CITES (CoP17), która odbyła się w październiku 2016 r., uzgodniono szereg środków mających na celu skuteczniejsze egzekwowanie przepisów służących zwalczaniu nielegalnego polowania na słonie oraz przemytu kości słoniowej, ograniczeniu popytu na nielegalną kość słoniową oraz wzmocnieniu kontroli legalności

kości słoniowej znajdującej się na rynkach krajowych. W rezolucji konferencji CITES 10.10 (zmiany CoP 18) w sprawie handlu okazami słoni wezwano strony do wdrożenia kompleksowych wewnętrznych środków legislacyjnych, regulacyjnych, egzekucyjnych oraz innych środków w zakresie handlu kością słoniową/rynków krajowych kości słoniowej. W rezolucji zalecono również, by "wszystkie państwa będące i niebędące stronami, w których jurysdykcji funkcjonuje legalny rynek krajowy kości słoniowej przyczyniający się do kłusownictwa lub nielegalnego handlu, w trybie pilnym podjęły wszelkie niezbędne środki legislacyjne, regulacyjne i egzekucyjne w celu zamknięcia swoich rynków krajowych na handel komercyjny surową i przetworzoną kością słoniową", oraz uznano, że "w odniesieniu do niektórych przedmiotów można zagwarantować nieliczne odstępstwa od tego zamknięcia; wyjątki nie powinny przyczyniać się do kłusownictwa ani nielegalnego handlu".

UE - podobnie jak inne strony - jest również zobowiązana do zgłoszenia Stałemu Komitetowi i Konferencji Stron środków wprowadzonych w celu zapewnienia, aby jej rynek krajowy nie przyczyniał się do obecnego poziomu nielegalnych polowań i przemytu.

Ograniczony został legalny handel kością słoniową między UE a państwami trzecimi

Do 2015 r. odnotowano znaczny wzrost poziomu przebiegającego zgodnie z rozporządzeniem podstawowym powrotnego wywozu handlowego z UE zarówno surowej, jak i przetworzonej kości słoniowej ("legalny powrotny wywóz").

Od czasu przyjęcia poprzedniej wersji niniejszych wytycznych ¹⁴  w lipcu 2017 r. wstrzymano powrotny wywóz surowej kości słoniowej, co doprowadziło do spadku liczby powrotnie wywożonych ciosów słoniowych nawet przed wejściem w życie zakazu (w 2016 r. powrotnie wywieziono 420 ciosów, a w 2017 r. - 101).

Od 2016 r. odnotowano również spadek powrotnego wywozu handlowego legalnej przetworzonej kości słoniowej. Średnia liczba świadectwa powrotnego wywozu wydawanych rocznie przez państwa członkowskie UE spadła z około 470 w okresie 2012-2015 do 280 w okresie 2016-2018.

b) Inicjatywy UE na rzecz zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą, które mają wpływ na wewnątrzunijny handel kością słoniową oraz powrotny wywóz kości słoniowej

W komunikacie pt. "Plan działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą" ¹⁵  wezwano UE i jej państwa członkowskie do wdrożenia kompleksowej strategii przeciw nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą ¹⁶ . W komunikacie przewidziano w szczególności (w ramach działania 2 "Dalsze ograniczenie handlu kością słoniową wewnątrz UE i z jej obszaru"), że do końca 2016 r. Komisja Europejska wyda wytyczne "zapewniające jednolitą interpretację przepisów UE, mając na celu wstrzymanie eksportu surowej, przedkonwencyjnej kości słoniowej i zagwarantowanie, że na terenie UE handluje się wyłącznie legalnymi, starymi wyrobami z kości słoniowej". W konkluzjach dotyczących tego komunikatu w czerwcu 2016 r. Rada Unii Europejskiej wezwała "państwa członkowskie, by zgodnie z wytycznymi UE nie wydawały dokumentów wywozu i powrotnego wywozu dla surowej kości słoniowej pozyskanej przed zawarciem konwencji oraz by rozważyły dalsze środki w celu powstrzymania handlu kością słoniową".

W maju 2017 r. Komisja przyjęła wytyczne w odpowiedzi na te wezwania. Niniejsze wytyczne aktualizują i zastępują wytyczne z 2017 r. oraz stanowią odpowiedź na podjęte przez Komisję w unijnej strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 zobowiązanie do dalszego zaostrzenia przepisów dotyczących handlu kością słoniową w UE ¹⁷ .

3. Status niniejszego dokumentu

Niniejsze wytyczne omówiono i opracowano we współpracy z przedstawicielami państw członkowskich zgromadzonych w ramach grupy ekspertów właściwych organów administracyjnych CITES ("grupa ekspertów").

Mają one pomóc obywatelom, przedsiębiorstwom i organom krajowym w stosowaniu rozporządzenia podstawowego i powiązanych z nim rozporządzeń Komisji. Niniejsze wytyczne nie zastępują, nie zmieniają ani nie stanowią uzupełnienia treści przepisów rozporządzenia podstawowego ani jego rozporządzeń wykonawczych; ponadto nie należy stosować ich w oderwaniu, lecz w połączeniu z tym prawodawstwem. Jedynie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest upoważniony do interpretowania prawa Unii w wiążący sposób.

Elektroniczna wersja niniejszych wytycznych jest publikowana przez Komisję i ewentualnie przez państwa członkowskie UE.

Zalecenia zawarte w niniejszym dokumencie są skierowane do państw członkowskich i pozostają ważne zgodnie z zasadą ostrożności, chyba że pojawią się nowe rozstrzygające dowody naukowe, które uzasadniałyby zmianę niniejszych wytycznych w porozumieniu z grupą ekspertów.

4. Uzasadnienie i streszczenie zaleceń

Nieustający wysoki popyt na kość słoniową z Azji jest jednym z najważniejszych czynników przyczyniających się do obecnego wysokiego poziomu nielegalnych polowań na słonie oraz przemytu kości słoniowej. Z najnowszych analiz (MIKE i ETIS, zob. sekcja 2 lit. a)) wynika, że poziom nielegalnych polowań nieco się zmniejszył. Mimo to liczby nielegalnie upolowanych słoni nadal są niezrównoważone w stosunku do wielu populacji słoni w Afryce.

Mimo że żadne z państw członkowskich UE nie zostało wskazane w sprawozdaniach ETIS jako państwo zaangażowane w nielegalny handel kością słoniową, UE powinna nadal ograniczać ryzyko przyczyniania się do popytu na kość słoniową.

Niniejsze wytyczne mają na celu dalsze ograniczenie handlu produktami potencjalnie wysokiego ryzyka oraz niektórych rodzajów handlu przy jednoczesnym dalszym dopuszczeniu do ograniczonego i dobrze kontrolowanego handlu produktami niskiego ryzyka. Wytyczne oparte są na podejściu ostrożnościowym do wdrażania przepisów dotyczących krajowego handlu kością słoniową w UE. Stosuje się w nich ograniczenia w przypadkach, gdy istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia wyższego ryzyka, że handel przyczyni się do popytu na kość słoniową oraz nielegalnego handlu kością słoniową. W związku z tym handel wewnątrzunijny niektórymi ograniczonymi rodzajami produktów, w przypadku których ryzyko przyczynienia się do popytu na kość słoniową lub do nielegalnego polowania na słonie jest niskie lub nie istnieje, może nadal odbywać się na podstawie zezwoleń. Wytyczne mają także pomóc obywatelom i przedsiębiorstwom w lepszym zrozumieniu i przestrzeganiu przepisów oraz umożliwi skuteczniejsze ich egzekwowanie.

W kolejnych sekcjach odniesiono się do powrotnego wywozu kości słoniowej z UE (sekcja 5), wewnątrzunijnego handlu kością słoniową (sekcja 6), przywozu spoza UE (sekcja 7) oraz kwestii koordynacji (sekcja 8).

W dalszej części niniejszej sekcji przedstawiono dodatkowe uzasadnienia potrzeby podjęcia działań w każdym z tych przepływów handlowych oraz streszczenie zaleceń dla państw członkowskich. Bardziej zwięzłe streszczenie w formie tabeli znajduje się w podsumowaniu w sekcji 9.

a) Powrotny wywóz z UE

Surowa kość słoniowa ¹⁸  stanowi największy odsetek kości słoniowej wprowadzanej do nielegalnego obrotu międzynarodowego na świecie. Świadczą o tym dane zgłoszone ETIS przez strony CITES, z których wynika, że skonfiskowana nielegalna surowa kość słoniowa stanowi znaczną większość konfiskowanej kości słoniowej na świecie.

Surowa kość słoniowa obejmuje głównie ciosy, które trudno jest od siebie rozróżnić. Zagrożenie, że legalny powrotny wywóz surowej kości słoniowej jest wykorzystywany do handlu nielegalną surową kością słoniową, jest większe niż w przypadku przetworzonej kości słoniowej, mimo że legalnymi ciosami można handlować wyłącznie w przypadku, gdy są one oznakowane.

Zawieszenie powrotnego wywozu surowej kości słoniowej z UE sprawia, że ciosy legalnego pochodzenia nie mieszają się z nielegalną kością słoniową, oraz pomaga państwom docelowym we wdrożeniu swoich środków na rzecz ograniczenia popytu na kość słoniową, które stanowią istotny krok w walce z nielegalnym handlem kością słoniową oraz nielegalnymi polowaniami na słonie. Stanowi to uzasadnienie dla rzeczywistego zakazu powrotnego wywozu handlowego surowej kości słoniowej, który obowiązuje od lipca 2017 r. (zob. sekcja 5 lit. a)).

Ponieważ istnieją przesłanki świadczące o tym, że przedmioty przetworzone są również w coraz większym stopniu przedmiotem międzynarodowego nielegalnego handlu kością słoniową ¹⁹ , istnieje potrzeba zastosowania dalszych ograniczeń w odniesieniu do powrotnego wywozu przetworzonej kości słoniowej. Chociaż nic nie wskazuje na to, aby legalna działalność w UE przyczyniała się do nielegalnego polowania i nielegalnego przemytu, UE jest zobowiązana do zminimalizowania ryzyka, że jakikolwiek handel międzynarodowy pochodzący z UE mógłby napędzać popyt na kość słoniową i z kolei zachęcać do nielegalnego polowania na słonie w celu zaspokojenia tego popytu.

W związku z tym Komisja zaleca również wstrzymanie wydawania świadectw powrotnego wywozu dla przetworzonych okazów z kości słoniowej, z wyjątkiem instrumentów muzycznych sprzed 1975 r. i antyków sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym sprzedawanych muzeom (szczegółowe informacje na temat tych wyjątków znajdują się w sekcji 5 lit. b). Wyjątki te mają zastosowanie do przedmiotów, których wartość nie jest związana

"a) termin »surowa kość słoniowa« obejmuje całe ciosy słoniowe, wypolerowane lub niewypolerowane, w jakiejkolwiek formie, oraz całość kości słoniowej w pociętych kawałkach, wypolerowaną lub niewypolerowaną oraz w dowolny sposób zmienioną w stosunku do jej pierwotnego stanu, z wyjątkiem »przetworzonej kości słoniowej«; oraz

b) termin »przetworzona kość słoniowa« należy rozumieć jako kość słoniową, która została poddana rzeźbieniu, formowaniu lub przetworzeniu, w całości albo w części, lecz termin ten nie obejmuje całych ciosów w jakiejkolwiek formie, z wyjątkiem przypadków, gdy rzeźbieniu poddano całą powierzchnię".

z kością słoniową, którą zawierają. Ponadto, biorąc pod uwagę zalecane kontrole, jest wysoce nieprawdopodobne, aby wyjątki te przyczyniły się do wzrostu nielegalnych polowań na słonie lub nielegalnego handlu kością słoniową, a jednocześnie pozwolą na zachowanie ważnych wartości artystycznych, kulturowych lub historycznych.

b) Wewnątrzunijny handel kością słoniową

UE jest odpowiedzialna za zapewnienie ścisłej kontroli i regulacji wykorzystania kości słoniowej do celów handlowych zgodnie z rezolucją konferencji CITES 10.10 (zmiana CoP 18) i rozporządzeniem podstawowym.

Od czasu podjętej w 1989 r. decyzji CITES dotyczącej zakazu międzynarodowego handlu kością słoniową popyt na kość słoniową w Europie znacznie zmalał. Państwa członkowskie UE nie zostały uwzględnione w CITES jako istotne rynki docelowe ani państwa tranzytu nielegalnej kości słoniowej. Głównym przedmiotem handlu wewnątrzunijnego są antyki sprzed 1947 r.

Miały jednak miejsce pewne przypadki nielegalnego handlu przedmiotami z kości słoniowej w UE. Handel surową kością słoniową jest obarczony wyższym ryzykiem nielegalnego handlu kością słoniową niż handel przetworzonymi okazami z kości słoniowej. Uzasadnia to wstrzymanie wydawania świadectw do celów handlu surową kością słoniową na terenie UE, z wyjątkiem napraw instrumentów muzycznych sprzed 1975 r. lub antyków sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym będących w posiadaniu muzeum lub instytucji publicznej.

Ponadto Komisja zaleca wstrzymanie wydawania świadectw w odniesieniu do okazów przetworzonych pozyskanych po 1947 r., z wyjątkiem instrumentów muzycznych sprzed 1975 r. Ograniczy to wewnętrzny handel przedmiotami przetworzonymi do antyków sprzed 1947 r. i instrumentów muzycznych sprzed 1975 r.

Odmienny system mający zastosowanie do przedmiotów "przetworzonych" jest uzasadniony tym, że stwierdzono mniejsze ryzyko nielegalnego handlu kością słoniową w przypadku handlu wewnątrzunijnego takimi przedmiotami w porównaniu z handlem surową kością słoniową i ogólnie handlem zewnętrznym UE, w szczególności gdy przedmioty te są antykami sprzed 1947 r. lub instrumentami muzycznymi sprzed 1975 r. Jest bardzo mało prawdopodobne, aby wewnątrzunijny handel antykami sprzed 1947 r. lub instrumentami muzycznymi sprzed 1975 r. przyczyniał się do nielegalnego handlu kością słoniową lub popytu na nielegalną kość słoniową, ponieważ handel ten będzie ściśle kontrolowany. W związku z tym antyki sprzed 1947 r. i instrumenty muzyczne sprzed 1975 r. mogą być nadal przedmiotem handlu w UE, ale będą wymagać wydania świadectwa.

c) Przywóz do UE

Przywóz kości słoniowej spoza UE jest ściśle regulowany. Przywóz w celach handlowych jest zabroniony, z wyjątkiem antyków sprzed 1947 r. lub powrotnego przywozu przedmiotów przedkonwencyjnych uprzednio legalnie przywiezionych do UE (zob. sekcja 7).

W ostatnich latach poziom przywozu do UE w celach handlowych był bardzo niski.

Mimo że w odniesieniu do przywozu okazów przetworzonych nadal istnieje pewne ryzyko podsycania popytu na kość słoniową lub przyczyniania się do nielegalnych polowań lub nielegalnego handlu w ujęciu ogólnym, jest bardzo mało prawdopodobne, aby instrumenty muzyczne sprzed 1975 r. i antyki sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym stwarzały takie ryzyko.

Aby zwiększyć spójność z przepisami proponowanymi w odniesieniu do handlu wewnątrzunijnego i powrotnego wywozu, Komisja zaleca wstrzymanie:

- wydawania zezwoleń na przywóz i przywóz powrotny w odniesieniu do surowej kości słoniowej;

- wydawania zezwoleń na przywóz i przywóz powrotny w odniesieniu do przetworzonych okazów z kości słoniowej, z wyjątkiem instrumentów muzycznych sprzed 1975 r. oraz antyków sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym, sprzedawanych muzeom (więcej informacji na temat warunków stosowania wyjątków znajduje się w sekcji 7).

5. Jak interpretować przepisy UE dotyczące powrotnego wywozu kości słoniowej

Przepisy regulujące powrotny wywóz okazów z kości słoniowej pozyskanych przed dniem, w którym CITES zaczęła mieć do nich zastosowanie, określono w art. 5 rozporządzenia podstawowego.

Zgodnie z art. 5 ust. 2 lit. d) przy ocenie wniosków dotyczących powrotnego wywozu gatunków wymienionych w załączniku A organy administracyjne muszą upewnić się, "po konsultacjach z właściwym organem naukowym, że z ochroną gatunku nie wiążą się żadne inne czynniki, które przemawiają przeciwko wydaniu zezwolenia na wywóz".

Wymóg ten należy interpretować w świetle okoliczności opisanych w sekcji 2 oraz z uwzględnieniem specyfiki międzynarodowego handlu kością słoniową - zarówno surową, jak i przedmiotami przetworzonymi.

a) Powrotny wywóz surowej kości słoniowej

Komisja zaleca, aby państwa członkowskie wzięły pod uwagę istnienie poważnych czynników związanych z ochroną gatunków słoni, które przemawiają przeciwko wydawaniu świadectw powrotnego wywozu surowej kości słoniowej.

W związku z tym zgodnie z rozporządzeniem podstawowym Komisja zaleca, by - co ma już miejsce od dnia 1 lipca 2017 r. - państwa członkowskie nie wydawały świadectw powrotnego wywozu w odniesieniu do surowej kości słoniowej, z wyjątkiem szczególnych przypadków, gdy organ administracyjny danego państwa członkowskiego ma pewność, że przedmiot:

1. jest częścią rzeczywistej wymiany dóbr kultury między renomowanymi instytucjami (np. muzeami); lub

2. stanowi część dziedzictwa transportowanego w ramach przenosin rodziny; lub

3. jest transportowany w celach egzekwowania przepisów, celach naukowych lub edukacyjnych.

W każdym takim wyjątkowym przypadku zaleca się, by organy administracyjne postępowały zgodnie z przedstawionymi w niniejszym dokumencie wytycznymi w zakresie zdobywania odpowiednich dowodów legalnego pochodzenia okazów (załącznik I do niniejszego dokumentu), oznakowania (załącznik II) oraz - w stosownych przypadkach - koordynacji z innymi państwami członkowskimi oraz państwami trzecimi (sekcja 8).

b) Powrotny wywóz przetworzonej kości słoniowej

W przeciwieństwie do surowej kości słoniowej "przetworzona kość słoniowa" obejmuje różne rodzaje okazów. Należą do niej przedmioty, które od dziesięcioleci były przedmiotem legalnego obrotu (na przykład instrumenty muzyczne lub antyki).

Komisja zaleca, aby od daty opublikowania niniejszych wytycznych państwa członkowskie nie wydawały świadectw powrotnego wywozu do celów handlu okazami przetworzonymi.

W drodze wyjątku zezwala się na handel komercyjny, jeżeli organ administracyjny danego państwa członkowskiego jest przekonany, że:

- przedmiot jest instrumentem muzycznym sprzed 1975 r.; lub

- przedmiot jest antykiem sprzed 1947 r. sprzedanym muzeum, a właściwy organ odpowiedzialny za dziedzictwo kulturowe (np. właściwe ministerstwo) potwierdza jego duże znaczenie kulturowe, artystyczne lub historyczne i popiera transakcję.

Konieczne jest, by państwa członkowskie UE sprawowały ścisłą kontrolę w odniesieniu do wniosków o powrotny wywóz takich przedmiotów, aby mieć pewność, że właściwe dokumenty zostaną wydane dopiero po spełnieniu warunków określonych w prawie Unii, na mocy których gwarantuje się legalne pochodzenie kości słoniowej.

Oprócz opisanego powyżej zwolnienia dotyczącego powrotnego wywozu handlowego organy administracyjne mogą również wydać świadectwo powrotnego wywozu, jeżeli są przekonane, że dany przedmiot:

1. jest częścią rzeczywistej wymiany dóbr kultury między renomowanymi instytucjami (np. muzeami); lub

2. jest częścią dziedzictwa transportowanego w ramach przenosin rodziny; lub

3. jest transportowany w celach egzekwowania przepisów, celach naukowych lub edukacyjnych.

Zaleca się ścisłą interpretację warunków wydawania świadectw powrotnego wywozu w odniesieniu do powyższych wyjątków.

Dokładniej rzecz ujmując, przy ocenie wniosku o powrotny wywóz, czy to w celach handlowych, czy do innych celów, państwa członkowskie powinny wziąć pod uwagę następujące kwestie:

- Podczas oceny, czy okaz spełnia definicję "instrumentu muzycznego sprzed 1975 r.", właściciel powinien wykazać, że przedmiot jest lub był do niedawna używany jako instrument przez artystę wykonawcę, a zatem nie jest jedynie przedmiotem dekoracyjnym zawierającym kość słoniową.

- Podczas oceny, czy miejsce przeznaczenia antyku sprzed 1947 r. można uznać za muzeum, można wziąć pod uwagę, czy dana instytucja jest członkiem Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) lub podobnej organizacji.

- Jeżeli przedmiot jest opisany jako antyk sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym, należy wykazać, że spełnia on warunki dotyczące "przetworzonego okazu pozyskanego ponad 50 lat wcześniej". "Wytyczne dotyczące okazów przetworzonych określonych w unijnych rozporządzeniach w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory" ²⁰  zawierają jasne instrukcje w tym zakresie. Organ publiczny właściwy w sprawach dziedzictwa kulturowego (np. właściwe ministerstwo) powinien wyraźnie potwierdzić duże znaczenie kulturalne, artystyczne lub historyczne danego przedmiotu oraz poprzeć transakcję jako warunek wstępny zezwolenia na sprzedaż do muzeum. Można wziąć pod uwagę takie kwestie jak repatriacja ważnych dóbr kultury do ich kraju pochodzenia.

- Dowody takie jak faktura - lub inny dokument, taki jak wycena rzeczoznawcy, określający szczegółowo wiek i cenę - oraz szczegółowy opis i zdjęcia przedmiotu są wymagane w celu wykazania, że wartość przedmiotu jest rzeczywista i nie jest związana kością słoniową w nim zawartą.

- elementem oceny powinna być zarówno tożsamość sprzedającego, jak i kupującego. Tożsamość sprzedawcy może w niektórych przypadkach dostarczyć dodatkowych informacji o przedmiocie. Należy również wziąć pod uwagę kraj przeznaczenia, jak również szczególną tożsamość kupującego;

- wnioski o powrotny wywóz do państwa docelowego zidentyfikowanego przez ETIS jako państwo uczestniczące w nielegalnym handlu kością słoniową wymagają ściślejszej kontroli niż w przypadku innych państw docelowych. Należy unikać powrotnego wywozu do państw będących stronami procesu dotyczącego krajowego planu działania na rzecz zwalczania handlu kością słoniową ²¹ .

- Ogólnie rzecz biorąc, tożsamość kupującego może stanowić dodatkową gwarancję, że transakcja jest przeprowadzana ze względu na wartość rzeczywistą okazu (np. muzea, renomowani kolekcjonerzy, muzycy lub podobni nabywcy).

Do wnioskodawcy należy przedstawienie dowodów na to, że dany przedmiot podlega opisanym powyżej zwolnieniom. Jeżeli wnioskodawca nie może przedstawić wystarczających dowodów zgodnych z wymogami organu państwa członkowskiego, a nadal istnieją powody do wątpliwości, nie należy wydawać świadectwa.

Jeżeli świadectwo zostanie wydane, należy w nim opisać instrument muzyczny sprzed 1975 r. lub antyk sprzed 1947 r., którego ono dotyczy, w sposób wystarczająco szczegółowy, by świadectwo mogło zostać użyte wyłącznie w odniesieniu do danego okazu. Ponadto, o ile zezwalają na to przepisy, państwa członkowskie mogą rozważyć zestawianie, weryfikowanie i odnotowywanie tożsamości wnioskodawcy oraz - jeżeli jest to możliwe - kupującego.

Szczególnie ważne jest, aby wnioskodawca ubiegający się o świadectwo powrotnego wywozu wykazał, że instrument muzyczny został wytworzony przy użyciu legalnej kości słoniowej sprzed 1975 r. lub że jest to antyk sprzed 1947 r. i że został on legalnie nabyty. Wnioskodawca może to zrobić przedkładając w odniesieniu do danego przedmiotu świadectwo do celów handlu wewnątrzunijnego, które stanowi dowód legalnego pozyskania i zazwyczaj zawiera również szczegółowe informacje dotyczące wieku okazu. Możliwe jest również, że wnioskodawca nie posiada świadectwa - być może nigdy nie ubiegał się o nie lub przedmiot ten był wcześniej objęty zwolnieniem z wymogu posiadania świadectwa w odniesieniu do "przetworzonego okazu pozyskanego ponad 50 lat wcześniej". W takich przypadkach wnioskodawca musi wykazać ogólną zgodność z wymogami art. 5 rozporządzenia podstawowego.

Świadectwa, które straciły ważność na podstawie art. 11 ust. 4a rozporządzenia Komisji nr 865/2006, nie są już ważne w transakcjach handlowych. Zaleca się jednak, aby posiadacz przechowywał kopię tego świadectwa w celu wykorzystania go jako dowodu legalnego pozyskania w przyszłych wnioskach lub w przypadku kontroli.

Państwa członkowskie będą musiały sprawdzić, czy dany przedmiot faktycznie jest objęty którymś ze wspomnianych wyżej przypadków, tj. czy istnieje ważny powód braku świadectwa.

Aby dokonać dalszej oceny warunków, na jakich można zezwolić na taki handel, zaleca się, by państwa członkowskie UE stosowały również wytyczne dotyczące:

- "okazów przetworzonych określonych w unijnych rozporządzeniach w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory";

- "dowodów poświadczających legalne pozyskanie" zawartych w załączniku I do niniejszego dokumentu;

- "oznakowania, rejestracji oraz innych wymogów dotyczących wydawania świadectw" zawartych w załączniku II do niniejszego dokumentu.

6. Sposób interpretacji przepisów UE dotyczących handlu wewnątrzunijnego kością słoniową

Handel w UE okazami uwzględnionymi w załączniku A jest zasadniczo zakazany na mocy art. 8 ust. 1 rozporządzenia podstawowego. W art. 8 ust. 3 upoważniono państwa członkowskie do odstąpienia od tego zakazu, jeżeli spełniony zostanie co najmniej jeden warunek wymieniony w lit. a)-h).

Użycie słowa "może" w art. 8 ust. 3 wyraźnie jednak zaznacza, że państwa członkowskie nie są zobowiązane do wydania świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego, gdy warunki te zostały spełnione (chyba że przepisy UE stanowią inaczej, przewidując np. zastosowanie zasady proporcjonalności). Przy podejmowaniu decyzji o przyznaniu lub odmowie przyznania świadectwa organ powinien wykorzystać swoją swobodę decyzyjną w odpowiedni sposób.

Nie można zatem uznać, że na mocy art. 8 ust. 3 każdemu wnioskodawcy przyznaje się bezwzględne prawo do uzyskania świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego, nawet jeżeli spełniony został jeden z odpowiednich warunków. Ponadto art. 8 ust. 3 podlega zasadzie ostrożności, a - jak omówiono powyżej - ciężar dowodu dotyczący wykazania legalności transakcji i jej spójności z celami rozporządzenia podstawowego spoczywa na wnioskodawcy.

Po otrzymaniu wniosku dotyczącego wykorzystania kości słoniowej do celów handlowych w UE na podstawie art. 8 ust. 3 państwo członkowskie ma prawo na podstawie prawa Unii do odmowy wydania świadectwa, nawet jeżeli spełniony został jeden z omawianych warunków, pod warunkiem że odmowa jest zgodna z zasadą proporcjonalności (tj. odmowa jest odpowiednia w celu ochrony gatunków i nie wykracza ponad to, co jest niezbędne do osiągnięcia tego celu). Komisja oraz grupa ekspertów uważają, że sytuacja taka będzie miała miejsce w przypadku, gdy wnioskodawca nie wykazał ostatecznie legalności transakcji oraz jej spójności z celami rozporządzenia podstawowego.

Państwa członkowskie mają obowiązek wstrzymywać się od wydawania świadectw, które mogłyby ułatwiać jakiekolwiek nielegalne działania, a zatem powinny rozpatrywać przedmiotowe wnioski dotyczące handlu wewnątrzunijnego w sposób możliwie najbardziej ograniczający to ryzyko. Wydawanie świadectw powinno być rozważane jedynie w przypadku niektórych rodzajów transakcji wewnątrzunijnych, które nie stwarzają ryzyka przyczynienia się do nielegalnej działalności związanej z kością słoniową lub do popytu na nielegalną kość słoniową, lub stwarzają bardzo niskie ryzyko tego rodzaju. Zaleca się, by państwa członkowskie zapewniły maksymalny nadzór nad rozpatrywaniem wniosków o wydanie świadectw do celów handlu wewnątrzunijnego oraz by ściśle interpretowały warunki wydawania takich świadectw.

W tym celu zaleca się, by państwa członkowskie UE stosowały wytyczne dotyczące "dowodów poświadczających legalne pozyskanie" zawartych w załączniku I do niniejszego dokumentu oraz wytyczne dotyczące "oznakowania, rejestracji oraz innych wymogów dotyczących wydawania świadectw" zawarte w załączniku II.

Jeżeli świadectwo zostanie wydane, należy w nim opisać przedmiot, którego ono dotyczy, w sposób wystarczająco szczegółowy, by świadectwo mogło zostać użyte wyłącznie w odniesieniu do danego okazu - ma to szczególne znaczenie w przypadku surowej kości słoniowej, która może mieć mniej cech identyfikujących. Ponadto, o ile zezwalają na to przepisy ²² , zaleca się, aby państwa członkowskie zestawiały, weryfikowały i odnotowywały tożsamość sprzedawcy oraz kupującego. Państwa członkowskie mogą ustanowić warunek specyficzny dla wewnątrzunijnego handlu surową kością słoniową, zobowiązujący sprzedawcę do informowania organów o tożsamości kupującego.

W przypadku składania wniosków dotyczących wewnątrzunijnego handlu kością słoniową na podstawie art. 8 ust. 3 lit. c), tj. "w celach, które w negatywny sposób nie wpłyną na możliwość przeżycia takiego gatunku", przypomina się państwom członkowskim, że ponieważ przywóz kości słoniowej (w charakterze rzeczy osobistych, w szczególności trofeów myśliwskich) jest możliwy wyłącznie do celów innych niż handlowe, nie ma możliwości, by wydawać posiadaczom takich przedmiotów świadectw do celów handlowych na terenie Unii.

Zaleca się, aby przy ocenie wniosków o wydanie świadectw do celów wewnątrzunijnego handlu surową kością słoniową, a także okazami przetworzonymi zawierającymi kość słoniową, państwa członkowskie UE stosowały się do poniższych wytycznych.

a) Wytyczne szczegółowe dotyczące wewnątrzunijnego handlu surową kością słoniową

Należy przypomnieć, że w art. 11 ust. 4a rozporządzenia Komisji (WE) nr 865/2006 (z późniejszymi zmianami) określono datę wygaśnięcia świadectw dotyczących surowej kości słoniowej, które zostały wydane przed dniem dnia 19 stycznia 2022 r. Komisja zaleca, aby począwszy od tej daty państwa członkowskie nie wystawiały już świadectw do celów handlu surową kością słoniową w UE.

Jednakże w przypadku gdy organ administracyjny danego państwa członkowskiego jest przekonany, że kość słoniowa jest niezbędna do naprawy określonego przedmiotu i nie można wykorzystać substytutu, świadectwo zezwalające na sprzedaż surowej kości słoniowej może zostać wydane wyłącznie w celu naprawy następujących przedmiotów:

- instrumentów muzycznych sprzed 1975 r.;

- antyków sprzed 1947 r. będących w posiadaniu muzeum lub instytucji publicznej, w odniesieniu do których właściwy organ odpowiedzialny za dziedzictwo kulturowe (np. właściwe ministerstwo) potwierdza ich duże znaczenie kulturowe, artystyczne lub historyczne oraz potwierdza potrzebę naprawy z wykorzystaniem kości słoniowej.

Przypadki tego rodzaju uznaje się za rzadkie i bardzo wyjątkowe.

Świadectwo powinno być wydawane wyłącznie w przypadku, gdy organ administracyjny nie ma wątpliwości, że surowa kość słoniowa zostanie wykorzystana do naprawy takich przedmiotów, i jest w stanie kontrolować i weryfikować, w razie potrzeby, czy będzie to faktycznie miało miejsce i czy surowa kość słoniowa nie zostanie wykorzystana do żadnych innych celów.

Państwom członkowskim zaleca się rozważenie utworzenia własnego krajowego systemu kontroli zapasów surowej kości słoniowej w posiadaniu warsztatów zajmujących się naprawami.

Organy administracyjne powinny jasno określić, że wykorzystanie surowej kości słoniowej do takich napraw jest ostatecznością, i wezwać specjalistyczne podmioty zajmujące się renowacją do stosowania zamiast kości słoniowej, w miarę możliwości, zamienników niezawierających kości słoniowej. W rzadkich przypadkach, gdy nie jest to możliwe, organy administracyjne mogą wydać specjalne świadectwo dotyczące surowej kości słoniowej.

Świadectwo wydane na potrzeby naprawy z wykorzystaniem surowej kości słoniowej powinno zawierać co najmniej następujący zwrot w polu 20:

w odniesieniu do instrumentów muzycznych sprzed 1975 r.: "Niniejsze świadectwo jest ważne wyłącznie w odniesieniu do pojedynczej transakcji sprzedaży na rzecz specjalistycznego warsztatu do wyłącznego użytku w celu naprawy legalnie pozyskanych instrumentów muzycznych sprzed 1975 r."

W przypadku antyków sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym posiadanych przez muzeum lub instytucję publiczną: "Niniejsze świadectwo jest ważne wyłącznie w odniesieniu do pojedynczej transakcji sprzedaży na rzecz specjalistycznego warsztatu do wyłącznego użytku w celu naprawy [wstawić opis przedmiotu do naprawy]".

Jeżeli zostanie to uznane za właściwe, państwa członkowskie mogą umieścić w świadectwie dotyczącym konkretnej transakcji nazwę takiego specjalistycznego podmiotu zajmującego się renowacją.

Świadectwo należy wydać tylko w przypadku gdy państwo członkowskie upewni się, że kość słoniową pozyskano legalnie przed rozpoczęciem stosowania konwencji w odniesieniu do słoni (zob. przypis 2 powyżej).

Komisja zaleca również, aby państwa członkowskie znakowały surowe ciosy słoniowe zgodnie z rezolucją konferencji 10.10 (zmiany CoP 18) oraz zamieszczały odniesienia do tego oznakowania w polu świadectwa przeznaczonym na opis (zob. również załącznik II).

b) Wytyczne szczegółowe dotyczące wewnątrzunijnego handlu przetworzoną kością słoniową

W drodze wyjątku od ogólnego zakazu wprowadzania do obrotu okazów uwzględnionych w załączniku A, zawartego w art. 8 ust. 1 rozporządzenia podstawowego, handel wewnątrzunijny wszelkimi przedmiotami przetworzonymi zawierającymi kość słoniową jest dozwolony tylko wtedy, gdy organy państwa członkowskiego wydały w tym celu świadectwo na podstawie analizy indywidualnego przypadku (art. 8 ust. 3 lit. a) i b) rozporządzenia podstawowego).

Komisja zaleca, aby od daty opublikowania niniejszych wytycznych państwa członkowskie nie wydawały świadectw do celów handlu przetworzonymi okazami z kości słoniowej, chyba że upewnią się, że dany przedmiot jest:

1. instrumentem muzycznym sprzed 1975 r.; lub

2. antykiem sprzed 1947 r.

Przy ocenie wniosku o dotyczącego antyku sprzed 1947 r. głównym przedmiotem rozważań jest wiek okazu i inne aspekty związane z definicją "okazu przetworzonego" ²³ , a państwa członkowskie powinny rozważyć dalsze badanie jedynie w przypadku, gdy istnieją przesłanki, że produkt został pozyskany nielegalnie.

W przypadku instrumentów muzycznych sprzed 1975 r., zarówno wiek, jak i legalne pozyskanie powinny być zasadniczo kontrolowane, a organ administracyjny może wydać świadectwo jedynie wtedy, gdy jest przekonany, że przedstawiono wystarczające dowody spełnienia obu tych warunków. Ponadto właściciel powinien wykazać, że przedmiot jest lub był do niedawna używany jako instrument przez artystę wykonawcę, a zatem nie jest jedynie przedmiotem dekoracyjnym zawierającym kość słoniową.

7. Sposób interpretacji przepisów UE dotyczących przywozu kości słoniowej

Przepisy regulujące przywóz okazów z kości słoniowej ustanowiono w art. 4 rozporządzenia podstawowego. Zgodnie z art. 4 ust. 1 lit. d), dokonując oceny wniosków dotyczących przywozu gatunków wymienionych w załączniku A organy administracyjne muszą się upewnić, że "okaz nie zostanie wykorzystany do celów głównie handlowych", co skutecznie przeciwdziała przywozowi kości słoniowej do państw członkowskich UE w celach handlowych.

Wyjątek od tego ogólnego zakazu przywozu w celach handlowych jest możliwy w dwóch szczególnych przypadkach:

- okaz został poprzednio legalnie wprowadzony do UE lub pozyskany w UE i w stanie zmodyfikowanym lub niezmodyfikowanym jest ponownie wprowadzany do UE (art. 4 ust. 5 lit. a) rozporządzenia podstawowego) lub

- jest to okaz przetworzony, który pozyskano ponad 50 lat wcześniej (art. 4 ust. 5 lit. b) rozporządzenia podstawowego).

Nawet jeżeli jeden z tych dwóch warunków umożliwiających skorzystanie z takiego wyjątku jest spełniony, organ administracyjny może jednak nadal odrzucić wniosek, jeżeli w porozumieniu z właściwym organem naukowym uzna, że z ochroną gatunku wiążą się inne czynniki, które przemawiają przeciwko wydaniu zezwolenia na przywóz (art. 4 ust. 1 lit. e)).

Komisja zaleca, aby od daty opublikowania niniejszych wytycznych państwa członkowskie nie wydawały zezwoleń na przywóz w celach handlowych surowej kości słoniowej.

Komisja zaleca również, aby od tej samej daty państwa członkowskie nie wydawały zezwoleń na przywóz okazów przetworzonych.

Zezwala się na handel komercyjny w dwóch przypadkach, jeżeli organ administracyjny danego państwa członkowskiego jest przekonany, że:

- przedmiot jest instrumentem muzycznym sprzed 1975 r.; lub

- przedmiot jest antykiem sprzed 1947 r. sprzedanym muzeum, a właściwy organ odpowiedzialny za dziedzictwo kulturowe (np. właściwe ministerstwo) potwierdza jego duże znaczenie kulturowe, artystyczne lub historyczne i popiera transakcję.

Ocena wniosków o przywóz jest równoważna z oceną wniosków o powrotny wywóz, w związku z czym należy również stosować kryteria wymienione w sekcji 5 lit. b) w odniesieniu do wydawania zezwoleń.

Zezwolenia na przywóz surowej kości słoniowej lub przetworzonych okazów z kości słoniowej do celów innych niż handlowe mogą być wydawane zgodnie z art. 4 ust. 1 rozporządzenia podstawowego. Każdorazowo taki przywóz wymaga najwyższego poziomu kontroli, a zezwolenia powinny być co do zasady wydawane tylko wtedy, gdy organ administracyjny jest przekonany, że nie istnieje ryzyko, że produkty te staną się przedmiotem handlu. Na podstawie najnowszych danych handlowych (przywóz z Afryki do UE w latach 2016-2018) widać wyraźnie, że w praktyce taki przywóz odbywa się albo do celów osobistych, albo w charakterze trofeów myśliwskich, co nie pozwala na dalsze wprowadzanie do obrotu po dokonaniu przywozu. Zaleca się wyraźne wskazanie w zezwoleniu na przywóz ograniczenia, że takie przedmioty są przeznaczone wyłącznie do użytku osobistego. Można wykorzystać w tym celu następującą informację: "Przywozu niniejszego okazu dokonuje się wyłącznie do użytku osobistego. Przedmiot musi pozostać własnością posiadacza zezwolenia. Należy go przedstawić właściwym organom na ich żądanie". Ma to również znaczenie w przypadku przywozu trofeów myśliwskich, ponieważ są to przedmioty przeznaczone do użytku osobistego.

Przypomina się organom administracyjnym, że dokonując oceny wniosków o przywóz trofeów myśliwskich powinny uwzględnić najnowsze opinie naukowe ("orzeczenia o nieszkodliwości" lub ich brak), przedstawione przez Grupę ds. Przeglądu Naukowego.

Wykorzystywanie do celów handlowych po przywozie do UE trofeów myśliwskich z polowań na słonie jest zabronione, niezależnie od pochodzenia słonia ²⁴ . Trofea te muszą pozostać w posiadaniu myśliwego.

Oprócz opisanego powyżej zwolnienia dotyczącego przywozu w celach handlowych, organy administracyjne mogą również wydać zezwolenie na przywóz, jeżeli są przekonane, że dany przedmiot:

1. jest częścią rzeczywistej wymiany dóbr kultury między renomowanymi instytucjami (np. muzeami); lub

2. stanowi część dziedzictwa transportowanego w ramach przenosin rodziny; lub

3. jest transportowany w celach egzekwowania przepisów, celach naukowych lub edukacyjnych.

Aby dokonać dalszej oceny warunków, na jakich można zezwolić na taki handel, zaleca się, by państwa członkowskie UE stosowały wytyczne dotyczące "dowodów poświadczających legalne pozyskanie" zawarte w załączniku I do niniejszego dokumentu oraz wytyczne dotyczące "oznakowania, rejestracji oraz innych wymogów dotyczących wydawania świadectw" zawarte w załączniku II.

8. Koordynacja w państwach członkowskich UE i między nimi oraz z państwami trzecimi

Jeżeli za wydanie dokumentacji CITES odpowiedzialne są organy administracyjne CITES na szczeblu regionalnym lub lokalnym, zaleca się, aby państwa członkowskie dopilnowały, by organy te przekazały organom administracyjnym CITES na szczeblu centralnym informacje na temat wszystkich złożonych wniosków o wydanie świadectw powrotnego wywozu oraz świadectw do celów handlu wewnątrzunijnego. Działanie to zapewniłoby skoordynowaną weryfikację legalnego pozyskania i spójność w zakresie oceny wniosków. Można je wesprzeć dzięki ustanowieniu krajowych baz danych służących do przechowywania stosownych informacji.

Ponadto dodatkowe obostrzenia/kontrole mogą mieć zastosowanie do powrotnego wywozu do niektórych państw/terytoriów, w których wprowadzono bardziej rygorystyczne środki krajowe w zakresie handlu kością słoniową, takich jak Chiny, Specjalny Region Administracyjny Hongkong Chińskiej Republiki Ludowej oraz Stany Zjednoczone Ameryki. Przed wydaniem świadectwa powrotnego wywozu kości słoniowej zdecydowanie zaleca się zainteresowanym państwom członkowskim poinformowanie wnioskodawców, że w państwie przeznaczenia mogą obowiązywać bardziej rygorystyczne środki krajowe. Sprawdzenie warunków przywozu kości słoniowej do kraju przeznaczenia jest obowiązkiem wnioskodawcy.

W razie potrzeby państwo członkowskie może również poinformować organy CITES w państwie przeznaczenia, aby mogły one sprawdzić, czy przywóz danego okazu jest zgodny z obowiązującymi przepisami.

Jeżeli jako dowód legalnego pozyskania na potrzeby wniosku o wydanie świadectwa powrotnego wywozu (wyłącznie w odniesieniu do instrumentów muzycznych sprzed 1975 r.) lub wniosku o wydanie świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego przedstawiono świadectwo do celów handlu wewnątrzunijnego wydane przez państwo członkowskie UE, zachęca się państwo członkowskie rozpatrujące wniosek do zweryfikowania ważności tego świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego z państwem członkowskim, które go wydało.

Jeżeli organ administracyjny otrzyma wniosek dotyczący surowej kości słoniowej w przypadku, w którym tożsamość specjalistycznego podmiotu zajmującego się renowacją jest znana, ale znajduje się on w innym państwie członkowskim, zachęca się państwo członkowskie wydające świadectwo do skontaktowania się z państwem członkowskim przeznaczenia w celu sprawdzenia, czy istnieją jakiekolwiek względy, które przemawiałyby przeciwko wydaniu świadectwa.

9. Podsumowanie systemu UE regulującego handel kością słoniową

W poniższej tabeli porównano "stary" i "obecny" system UE regulujący handel kością słoniową:

- stary system - obowiązujący przed opublikowaniem niniejszych wytycznych i rozporządzenia Komisji (UE) nr 2021/ 2280;

- obecny system - przepisy obowiązujące od czasu publikacji ²⁵ .

Szczegółowe informacje znajdują się w rozporządzeniach w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory oraz w odpowiednich sekcjach niniejszych wytycznych.

	Obrót wewnątrzunijny do celów handlowych		Powrotny wywóz z UE do celów handlowych		Przywóz do UE do celów handlowych
	Stary system	Obecny system	Stary system	Obecny system	Stary system	Obecny system
Surowa kość słoniowa	Możliwe zatwierdzenie indywidualne w odniesieniu do przedmiotów sprzed 1990 r./sprzed 1975 r. - wymagane świadectwo	Zawieszone, możliwe zatwierdzenie w indywidualnych przypadkach do celów naprawy instrumentów muzycznych lub antyków sprzed1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym 26  - wymagane jest świadectwo dotyczące pojedynczej transakcji	Zawieszone	Zawieszone (bez zmian)	Możliwe zatwierdzenie indywidualne dotyczące antyków sprzed 1947 r. lub ponownego przywozu przedmiotów sprzed 1975 r. - wymagane zezwolenie	Zawieszone
Przetworzona kość słoniowa: Przedmioty zawierające kość słoniową pozyskane w okresie od 1975 r. do 1990 r. - "sprzed wejścia w życie załącznika I"	Możliwe zatwierdzenie indywidualne - wymagane świadectwo	Zawieszone	Zabronione	Zabronione (bez zmian)	Zabronione	Zabronione (bez zmian)
Przetworzona kość słoniowa: Przedmioty zawierające kość słoniową pozyskane w okresie od 1947 r. do 1975 r. - "sprzed wejścia w życie konwencji"		Zawieszone, możliwe zatwierdzenie indywidualne w odniesieniu do instrumentów muzycznych - wymagane świadectwo	Zezwolenie Możliwe zatwierdzenie - wymagane świadectwo	Zawieszone, możliwe zatwierdzenie indywidualne w odniesieniu do instrumentów muzycznych - wymagane świadectwo	Zatwierdzenie indywidualne możliwe wyłącznie w odniesieniu do przywozu powrotnego - zezwolenie wymagane	Zawieszone, możliwe zatwierdzenie indywidualne w odniesieniu do instrumentów muzycznych - wymagane zezwolenie
Przedmioty przetworzone sprzed 1947 r. (antyki)	Dozwolone - nie ma potrzeby posiadania świadectwa	Możliwe zatwierdzenie indywidualne - wymagane świadectwo		Zawieszone, możliwe zatwierdzenie indywidualne instrumenty i antyki sprzedawane muzeom - wymagane świadectwo	Zezwolenie Możliwe zatwierdzenie - wymagane zezwolenie	Zawieszone, możliwe zatwierdzenie indywidualne instrumenty i antyki sprzedawane muzeom - wymagane zezwolenie

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK  I

Dowody poświadczające legalne pozyskanie

Uwagi ogólne

Zarówno w przypadku świadectwa do celów powrotnego wywozu, jak i świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania w sposób wymagany przez organ CITES w danym państwie członkowskim UE, że warunki wydania dokumentów zostały spełnione, a w szczególności że okazy z kości słoniowej zostały pozyskane legalnie²³.

Państwa członkowskie będą musiały ocenić dowody przedstawione przez wnioskodawcę osobno dla każdego przypadku.

O ile jasne jest, że legalne pozyskanie należy wykazać we wszystkich przypadkach, państwa członkowskie powinny rozważyć stosowanie podejścia opartego na analizie ryzyka podczas oceny wniosków dotyczących przywozu, powrotnego wywozu lub handlu wewnątrzunijnego kością słoniową.

Transakcje mogą zostać objęte różnymi stopniami kontroli w zależności od różnych aspektów kości słoniowej, która ma stać się przedmiotem przywozu/powrotnego wywozu/obrotu:

- ilości;

- postaci kości słoniowej (np. antyczna, przetworzona lub surowa);

- okoliczności, w jakich została ona pierwotnie pozyskana (np. w ramach transakcji handlowej lub jako podarunek/spa- dek); oraz

- daty pierwotnego pozyskania.

Określając rodzaj/ilość dowodów wymaganych na poparcie wniosku na podstawie charakteru transakcji, państwa członkowskie będą musiały opierać się na własnym osądzie.

Należy zauważyć, że rodzaj dowodu legalnego pochodzenia będzie zależał od sposobu pozyskania. Na przykład:

- Jeżeli wnioskodawca sam przywiózł dany przedmiot z kości słoniowej przed wejściem w życie konwencji, wnioskodawca:

a) może być zobowiązany do udowodnienia, że mieszkał lub pracował w państwie, z którego dany przedmiot został wywieziony.

Dowodami na to, ze wnioskodawca mieszkał za granicą, mogą być stare fotografie, umowy, odpisy aktu urodzenia, wyciągi z rejestru populacji lub oświadczenie samego wnioskodawcy lub innych członków jego rodziny.

b) będzie musiał udowodnić, że przedmiot z kości słoniowej został legalnie pozyskany/przywieziony do UE (zob. Rodzaje dowodów poniżej).

- Jeżeli przedmiot z kości słoniowej został (legalnie) nabyty w UE, wnioskodawca musi wykazać, że miało to miejsce przed 1975 r. lub że dany przedmiot został pozyskany w ramach poprzedniego odstępstwa dotyczącego okazów przetworzonych przed 1947 r. (zob. Rodzaje dowodów poniżej).

Rodzaje dowodów

Zasadniczo należy preferować następujące dowody na poparcie wniosków o wydanie świadectwa powrotnego wywozu lub świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego:

- świadectwo do celów handlu wewnątrzunijnego. W takim przypadku należy skonsultować się z wydającym państwem członkowskim UE w celu weryfikacji ważności danego świadectwa.

Jeżeli informacje przedstawione w świadectwie do celów handlu wewnątrzunijnego są niejasne lub istnieją wątpliwości/ obawy co do ważności świadectwa/legalności kości słoniowej, należy zwrócić się do wnioskodawcy lub organu wydającego o przedstawienie dodatkowych informacji.

O przekazanie dodatkowych dowodów można zwrócić się na przykład w przypadku, gdy świadectwo nie zawiera informacji na temat oznaczeń identyfikacyjnych (np. fotografii, szczegółowego opisu, informacji na temat wagi/długości ciosów) lub gdy jest ono wyjątkowo stare.

Państwa członkowskie mogą zwrócić się o przekazanie wszelkich dowodów zawierających dodatkowe informacje na temat danego przedmiotu oraz jego pochodzenia, których nie odnotowano jeszcze w świadectwie do celów handlu wewnątrzunijnego. Można zwrócić się również o pokwitowanie lub akt przeniesienia własności, w szczególności jeżeli świadectwo dotyczy konkretnej transakcji, aby wykazać, że obecny właściciel pozyskał okaz bezpośrednio od osoby będącej właścicielem świadectwa.

- Wyniki datowania radiowęglowego/analizy izotopowej przeprowadzonych w celu określenia wieku (i pochodzenia) okazu ²⁷ , przy czym należy pamiętać, że samo określenie wieku nie wystarcza do udowodnienia legalnego pozyskania.

- Opinia eksperta polegająca na popartym uzasadnieniem określeniu wieku przez uznanego, niezależnego eksperta, na przykład osobę powiązaną z uniwersytetem/instytucją badawczą, biegłego sądowego/zatwierdzonego w procesie sądowym lub zatwierdzonego/uznanego eksperta ²⁸ .

Opinie eksperta można uznać za wystarczający dowód zarówno w odniesieniu do przetworzonej, jak i nieprzetworzonej kości słoniowej (np. gdy nie można zastosować analizy kryminalistycznej). W przypadku antycznej przetworzonej kości słoniowej wiek można określić na podstawie stylu rzeźbienia i technik grawerowania. Opinie ekspertów muszą być należycie uzasadnione i zawierać wyjaśnienia dotyczące elementów stylu, rzemiosła itp., które zostały wzięte pod uwagę i miały decydujące znaczenie dla sformułowanego wniosku.

Jeżeli opisane powyżej dowody nie są dostępne, należy wymagać od wnioskodawców przedstawienia łącznie innych form dowodów w celu wykazania, że wnioskodawcy pozyskali kość słoniową legalnie (zob. inne formy dowodów poniżej). Państwa członkowskie powinny zwrócić się do wnioskodawcy o przedstawienie jak największej liczby różnych rodzajów dowodów na poparcie wniosku.

Inne formy dowodów mogące stanowić wystarczający dowód legalnego pozyskania są następujące (najlepiej w połączeniu):

- w przypadku "okazów przetworzonych" zawierających kość słoniową - dokument wydany przez zatwierdzonego/ uznanego eksperta.

- pokwitowanie lub faktura, akt darowizny lub dokumenty spadkowe takie jak testament;

- stare fotografie przedmiotu z kości słoniowej (opatrzone datą, przedstawiające osobę, którą można rozpoznać, lub miejsce pochodzenia), stare pozwolenie na polowanie (lub inne dokumenty dotyczące polowania), dokumenty ubezpieczeniowe, pisma lub stare dokumenty publiczne (takie jak artykuły prasowe lub inne oryginalne sprawozdania/publikacje, które stanowią dowód na pochodzenie okazów);

- inne dodatkowe dowody na poparcie twierdzenia o legalnym pozyskaniu, takie jak dowód, że osoba, która pozyskała okaz, pracowała lub pełniła obowiązki służbowe w miejscu pozyskania kości słoniowej (np. w Afryce), lub kopie stempli paszportowych;

- zeznanie/oświadczenie z mocą przysięgi złożone przez świadka lub podpisane oświadczenie właściciela. Państwa członkowskie mogą rozważyć zwrócenie się do wnioskodawcy o złożenie oświadczenia z mocą przysięgi na poparcie wydanego świadectwa, w którym wnioskodawca stwierdzi, że jest świadomy konsekwencji złożenia fałszywego oświadczenia. Zeznanie/oświadczenie z mocą przysięgi złożone przez świadka wciąż należy poprzeć innymi dowodami, takimi jak fotografie lub pokwitowania/faktury;

- w przypadku okazów przetworzonych lub instrumentów muzycznych wyprodukowanych w UE - potwierdzenie producenta lub eksperta poświadczające, że dany instrument został wyprodukowany na terytorium państwa członkowskiego UE przed dniem uwzględnienia danego przedmiotu w wykazie CITES.

Jeżeli po zapoznaniu się z dowodami udostępnionymi przez wnioskodawcę na poparcie wniosku o wydanie świadectwa powrotnego wywozu lub wniosku o wydanie świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego nadal istnieją wątpliwości, czy odnośna kość słoniowa została legalnie pozyskana, państwa członkowskie powinny rozważyć konsultację z niezaniezależnym ekspertem lub wniesienie o analizę kryminalistyczną w celu weryfikacji wieku okazu. W takim przypadku koszty powinien ponieść wnioskodawca.

Por. również strona internetowa: www.ivoryid.org

ZAŁĄCZNIK  II

Oznakowanie, rejestracja oraz inne wymogi dotyczące wydawania świadectw

Zgodnie z prawem Unii trwałe znakowanie produktów z kości słoniowej przed przyznaniem świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego nie jest obowiązkowe, lecz procedura taka jest już wymagana w niektórych państwach członkowskich. Ponadto państwa członkowskie UE wydadzą pozwolenia na przywóz i świadectwa powrotnego wywozu niektórych produktów z kości słoniowej wyłącznie w przypadku, gdy są one oznakowane. Zob. art. 64 ust. 1 lit. d) i art. 65 ust. 1 rozporządzenia Komisji nr 865/2006 i rezolucja konferencji CITES 10.10 (zmiana CoP 17), w której również zachęcono również do oznakowania "całych ciosów w każdym rozmiarze oraz pociętych kawałków kości słoniowej, które mają co najmniej 20 cm długości i ważą co najmniej jeden kilogram".

W tym kontekście zaleca się, aby państwa członkowskie UE rozważyły trwałe znakowanie:

(i) całych ciosów w każdym rozmiarze oraz

(ii) pociętych kawałków kości słoniowej, które mają co najmniej 20 cm długości i ważą co najmniej jeden kilogram.

Oznakowanie umożliwia połączenie świadectwa z danymi przedmiotami z kości słoniowej i poprawę ich identyfikowalności w systemie.

Zaleca się przeprowadzenie takiego oznakowania zgodnie z rezolucją konferencji CITES 10.10 (zmiana CoP 17): "całe ciosy w każdym rozmiarze oraz pocięte kawałki kości słoniowej, które mają co najmniej 20 cm długości i ważą co najmniej jeden kilogram, powinny być oznakowane przy użyciu bloku matrycowego górnego, nieścieralnego atramentu lub innej formy trwałego znakowania, według następującego wzoru: dwuliterowy kod ISO państwa pochodzenia, ostatnie dwie cyfry roku / numer seryjny oznaczający rok / oraz masa w kilogramach (np. KE 00/127/14). Uznaje się, że różne strony stosują różne systemy oznakowania i mogą stosować różne praktyki do określenia numeru seryjnego roku (który na przykład może być rokiem rejestracji lub odzyskania), lecz wszystkie systemy muszą umożliwiać uzyskanie niepowtarzalnego numeru, którym opatrzony zostanie każdy kawałek oznakowanej kości słoniowej. W przypadku całych ciosów numer ten należy umieścić przy podstawie ciosu oraz zaznaczyć jaskrawym kolorem".

W rezolucji wspomniano, że oznakowanie powinno wskazywać na kraj pochodzenia; jeżeli kraj ten nie jest znany w chwili znakowania kości słoniowej przez państwo członkowskie UE, kod ISO powinien wskazywać na państwo dokonujące oznakowania. Państwa członkowskie mogą uznać za stosowne założenie, że koszty trwałego oznakowania pokrywa osoba będąca w posiadaniu/właściciel kości słoniowej.

Po trwałym oznakowaniu przedmiotu kod należy wprowadzić do elektronicznej bazy danych w celu ułatwienia przyszłej weryfikacji wraz z numerem świadectwa oraz wszystkimi stosownymi informacjami, takimi jak długość, masa oraz status przedkonwencyjny.

Jeżeli to możliwe, informacje należy odnotować na poziomie krajowym. Jeżeli informacje zostają odnotowane na szczeblu regionalnym/lokalnym, powinien istnieć mechanizm wymiany informacji z organem CITES na szczeblu centralnym (krajowym) lub mechanizm pozwalający temu organowi na kontrolę tych informacji. Zaleca się również, aby po oznakowaniu przedmioty te zostały udokumentowane w postaci fotografii oraz aby dokumentacja oraz fotografie były przechowywane razem.

Państwa członkowskie zgłosiły problemy związane z weryfikacją ważności świadectw do celów handlu wewnątrzunijnego, które utrudniają potwierdzenie tożsamości danego okazu (w przypadku surowych ciosów). Aby rozwiązać te problemy, zaleca się, by państwa członkowskie:

- wymagały dokumentacji fotograficznej okazów z kości słoniowej (w szczególności całych surowych ciosów) oraz - jeżeli zezwalają na to systemy krajowe - zapewniły przytwierdzenie/dołączenie fotografii

do danego świadectwa do celów handlu wewnątrzunijnego. Fotografie powinny zostać zeskanowane i być przechowywane razem z dokumentacją dotyczącą wydanego świadectwa.

Do cech, które można udokumentować (oraz które pomogłyby w identyfikacji), należą:

- charakterystyczne zabarwienie,

- pęknięcia lub inne uszkodzenia,

- zakrzywienie ciosu,

- podstawa (np. gładko ucięta lub postrzępiona).

Przydatne byłoby fotografie całego ciosu oraz jego podstawy. Jeżeli na ciosie znajduje się grawerowanie, należy również dołączyć fotografię przedstawiającą szczegóły grawerowania oraz jego umiejscowienie na ciosie. Fotografie kości słoniowej, w odniesieniu do której wydano świadectwo, mają szczególne znaczenie w przypadku, gdy kość słoniowa nie została oznakowana,

- w świadectwie należy zawrzeć szczegółowe informacje na temat sposobu pomiaru masy i długości przedmiotu z kości słoniowej, jak również obwód jego podstawy.

Jeżeli chodzi o masę, do istotnych informacji zalicza się termin, w jakim dokonano pomiaru masy (czy przedmiot został zważony w chwili wydania świadectwa lub czy wykorzystano starsze informacje na temat masy?), jak również to, czy masa obejmuje jakiekolwiek elementy dołączone do ciosu (takie jak nasadka na podstawę kła lub mocowanie pozwalające na umieszczenie kła na ścianie), które mogły zostać zdjęte do kolejnego ważenia.

Jeżeli chodzi o długość, do istotnych informacji zalicza się to, czy podana długość jest długością zewnętrzną czy też wewnętrzną, jak również to, czy została ona zmierzona od czubka do podstawy (lub czy chodzi o jakiś inny pomiar),

- należy odnotować zarówno liczbę danych przedmiotów, jak i ilość w ujęciu wagowym (kg) (ponieważ przedmioty bardzo różnią się pod względem rozmiaru).

1 Rozporządzenie Rady (WE) nr 338/97 z dnia 9 grudnia 1996 r. w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi (Dz.U. L 61 z 3.3.1997, s. 1)

2 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 865/2006 z dnia 4 maja 2006 r. ustanawiające przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi (Dz.U. L 166 z 19.6.2006, s. 1).

3 Dz.U. L 473 z 22.12.2021, s. 1.

4 http://uis.unesco.org/en/glossary-term/museum#:~:text=Definition,of%20education%2C%20study%20and%20enjoyment

5 Zawarte w niniejszych wytycznych odniesienie do kości słoniowej dotyczy wyłącznie kości słoniowej pochodzącej od słoni.

6 Zgodnie z art. 8 ust. 3 lit. a) rozporządzenia podstawowego.

7 Nellemann, C., Henriksen, R., Raxter, P., Ash, N., Mrema, E. (red.). (2014). The Environmental Crime Crisis - Threats to Sustainable Development from Illegal Exploitation and Trade in Wildlife and Forest Resources. A UNEP Rapid Response Assessment. Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska i GRID-Arendal, Nairobi i Arendal.

8 https://cites.org/eng/MIKE_PIKE_Trends_report_elephants_CITES_16112020

9 Thouless, C.R., Dublin, H.T., Blanc, J.J., Skinner, D.P., Daniel, T.E., Taylor, R.D., Maisels, F., Frederick H. L., Bouché, P. (2016). African Elephant Status Report 2016: an update from the African Elephant Database. Occasional Paper Series of the IUCN Species Survival Commission, No. 60 IUCN / SSC Africa Elephant Specialist Group. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody, Gland, Szwajcaria.

10 https://cites.org/eng/UNODC_releases_WorldWildlifeCrimeReport2020_CITES_10072020

11 System informacji na temat handlu słoniami (ETIS) został ustanowiony na mocy rezolucji konferencji CITES 10.10 (zmiany CoP 17) w sprawie handlu okazami słoni. Jednym z celów jest "(i) pomiar i odnotowanie poziomów i tendencji nielegalnego zabijania słoni i handlu kością słoniową oraz zmian w zakresie tych poziomów i tendencji". Przed każdą konferencją stron CITES ETIS opracowuje kompleksowe sprawozdanie na temat konfiskaty kości słoniowej na świecie. Najnowsze sprawozdanie jest dostępne pod adresem: https://cites.org/sites/default/files/eng/cop/18/doc/E-CoP18- 069-03-R1.pdf

12 https://cites.org/sites/default/files/eng/cop/18/doc/E-CoP18-069-02.pdf

13 https://cites.org/sites/default/files/eng/com/sc/70/E-SC70-49-01x-A1.pdf

14 Zawiadomienie Komisji 2017/C 154/06.

15 http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52016DC0087&from=PL

16 Plan działania przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą jest poddawany ocenie w latach 2020 i 2021, planowane jest przyjęcie jego nowej wersji na podstawie oceny - por. unijna strategia na rzecz bioróżnorodności 2030, COM(2020) 380 final z dnia 20 maja 2020 r.

17 https://eur-lex.europa.eu/legal-content/pl/TXT/?qid=1590574123338&uri=CELEX:52020DC0380

18 Zaleca się, by państwa członkowskie UE stosowały definicję "surowej kości słoniowej" zawartą w rezolucji konferencji CITES 10.10 (zmiany CoP 18), zgodnie z którą:

19 Por. Status of elephant populations, levels of illegal killing and the trade in ivory: A report to the CITES Standing Committee, dostępne pod adresem: https://cites.org/sites/default/files/eng/com/sc/70/E-SC70-49-01x-A1.pdf

20 (Dz.U. C 154 z 17.5.2017, s. 15)

21 https://cites.org/eng/niaps

22 W szczególności przepisy dotyczące ochrony danych osobowych.

23 Definicja okazu przetworzonego obejmuje cztery elementy, z których wszystkie należy poddać ocenie: przedmiot został wyprodukowany/przetworzony przed dniem 3 marca 1947 r.; przedmiot został w znaczący sposób zmieniony w stosunku do jego naturalnego stanu; przedmiot można wyraźnie przypisać do jednej z następujących kategorii: biżuteria, ozdoby, dzieła sztuki, przedmioty użytkowe lub instrumenty muzyczne i nie wymaga dalszego kształtowania, obróbki rzemieślniczej lub przetwarzania, aby mógł służyć celom, do których jest przeznaczony; organ administracyjny zainteresowanego państwa członkowskiego ma pewność, że przedmiot został pozyskany w takim stanie. Zob. Wytyczne dotyczące okazów przetworzonych określonych w unijnych rozporządzeniach w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory, Dz.U. C 154 z 17.5.2017, s. 15.

24 Zakaz ten ma zastosowanie do populacji słoni wymienionych w załączniku A i B, ponieważ obrót trofeami myśliwskimi uwzględnionymi w załączniku B jest możliwy wyłącznie do celów innych niż handlowe (zob. przypis do zawartego w załączniku B wykazu populacji słoni w Botswanie, Namibii, Republice Południowej Afryki i Zimbabwe w rozporządzeniu podstawowym).

25 Termin "zawieszone" jest stosowany w tabeli w przypadku gdy środek został wprowadzony na mocy niniejszych wytycznych lub ich poprzedniej wersji. Termin "zabronione" odnosi się do obowiązków zawartych w rozporządzeniu podstawowym lub w konwencji CITES.

26 Antyki sprzed 1947 r. o dużym znaczeniu kulturowym, artystycznym lub historycznym będące w posiadaniu muzeum lub instytucji publicznej, w odniesieniu do których właściwy organ odpowiedzialny za dziedzictwo kulturowe (np. właściwe ministerstwo) potwierdza ich duże znaczenie kulturowe, artystyczne lub historyczne oraz potwierdza potrzebę naprawy z wykorzystaniem kości słoniowej.

27 W wytycznych UNODC przedstawiono przegląd dostępnych możliwości w zakresie badań laboratoryjnych oraz wytyczne dotyczące pobierania próbek do badań, w tym wykaz sprzętu i materiałów potrzebnych do pobierania próbek kości słoniowej (zob. UNODC (2014) Wytyczne UNODC dotyczące metod i procedur pobierania próbek kości słoniowej i analizy laboratoryjnej. Organizacja Narodów Zjednoczonych, Nowy Jork, w szczególności pkt 14.2.2 Isotopes (s. 30 i nast. oraz s. 46); dostępne pod adresem https://www.unodc.org/docu ments/Wildlife/Guidelines Ivory.pdf).

28 Przy korzystaniu z opinii ekspertów będących aukcjonerami mogą potencjalnie wystąpić konflikty interesów. Kwestię tę należy starannie rozważyć.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2021.528.19
• Rodzaj: Informacja
• Tytuł: Zawiadomienie komisji - Zmienione WYTYCZNE - System UE regulujący handel kością słoniową
• Data aktu: 16/12/2021
• Data ogłoszenia: 30/12/2021
• Data wejścia w życie: 30/12/2021