uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 292,
(1) Komisja przedstawiła Europejski Zielony Ład, strategię mającą na celu m.in. osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r 1 . W tym kontekście pakiet "Gotowi na 55" 2 zmierza do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych netto o co najmniej 55 % do 2030 r. Ponadto, w kontekście niesprowokowanej inwazji Rosji na Ukrainę i wykorzystywania przez ten kraj dostaw energii do osiągnięcia celów wojennych, w komunikacie 3 i planie 4 REPowerEU zaproponowano środki mające na celu szybkie wyeliminowanie zależności od rosyjskich paliw kopalnych i rozwiązanie kryzysu energetycznego poprzez przyspieszenie przejścia na czystą energię i połączenie sił w celu osiągnięcia bardziej odpornego systemu energetycznego.
(2) Biorąc pod uwagę, że wytwarzanie i zużycie energii odpowiada za ponad 75 % emisji gazów cieplarnianych w Unii, dekarbonizacja systemu energetycznego ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia tych celów. Aby osiągnąć cele Unii w zakresie klimatu i energii, system energetyczny przechodzi głęboką transformację charakteryzującą się poprawą efektywności energetycznej, masowym i szybkim wprowadzaniem wytwarzania energii z odnawialnych źródeł energii o zmiennej wydajności, większą liczbą podmiotów, bardziej zdecentralizowanymi, cyfrowymi i wzajemnie połączonymi systemami oraz zwiększoną elektryfikacją gospodarki. Taka transformacja systemu wymaga większej elastyczności, rozumianej jako zdolność systemu energetycznego do dostosowywania się do zmieniających się potrzeb sieci oraz zarządzania zmiennością i niepewnością popytu i podaży we wszystkich stosownych przedziałach czasowych. Modele 5 wykazują bezpośredni związek, nierzadko wykładniczy, między potrzebą elastyczności (dziennej, tygodniowej i miesięcznej) a wdrażaniem wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych. Wskutek powyższego potrzeba elastyczności będzie szczególnie istotna w nadchodzących latach, ponieważ przewiduje się, że udział energii ze źródeł odnawialnych w systemie elektroenergetycznym osiągnie 69 % do 2030 r.
(3) Nowe wyzwania operacyjne wymagają również dodatkowych usług w przyszłym systemie elektroenergetycznym (np. bilansowanie i usługi pomocnicze niezależne od częstotliwości 6 ), aby zapewnić stabilność i niezawodność, a ostatecznie bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej.
(4) Różne technologie mogą zapewnić systemowi energetycznemu niezbędną elastyczność, należą do nich m.in. magazynowanie energii, odpowiedź odbioru, elastyczność po stronie podaży i połączenia międzysystemowe. W szczególności różne technologie magazynowania energii (np. mechaniczne, termiczne, elektryczne, elektrochemiczne i chemiczne) mogą zapewniać różnorodne usługi w różnych skalach i ramach czasowych. Przykładowo przechowywanie energii cieplnej, w szczególności przechowywanie energii cieplnej na dużą skalę w lokalnych systemach ciepłowniczych, może zapewnić sieci elektroenergetycznej elastyczność i usługi bilansujące, w związku z czym stanowi racjonalne pod względem kosztów rozwiązanie w zakresie zintegrowanego systemu poprzez absorpcję produkcji energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych o zmiennej wydajności (np. energii wiatrowej i słonecznej). Technologie magazynowania energii mogą ponadto stanowić rozwiązanie techniczne zapewniające stabilność i niezawodność.
(5) Magazynowanie energii w systemie elektroenergetycznym zdefiniowano w art. 2 pkt 59 dyrektywy (UE) 2019/944 Parlamentu Europejskiego i Rady 7 z uwzględnieniem różnorodnych technologii. W dyrektywie (UE) 2019/944 uregulowano udział magazynowania energii w rynku energii elektrycznej, z uwzględnieniem świadczenia usług w zakresie elastyczności na równych warunkach z innymi zasobami energetycznymi.
(6) Poza systemem elektroenergetycznym magazynowanie energii, np. przechowywanie energii cieplnej, może na wiele sposobów przyczynić się do funkcjonowania systemu energetycznego. Na przykład magazynowanie energii, które uzupełnia instalacje wytwarzania ciepła i chłodu ze źródeł odnawialnych w ramach indywidualnych i lokalnych systemów ciepłowniczych, umożliwia pokrycie większej części zapotrzebowania na ciepło z niskotemperaturowych źródeł odnawialnych o zmiennej wydajności, takich jak płytka energia geotermalna, energia słoneczna termiczna i energia otoczenia. Promowanie tych systemów ogrzewania opartych na źródłach odnawialnych ma zasadnicze znaczenie dla odejścia od systemów ogrzewania opartych na paliwach kopalnych, w szczególności w budynkach.
(7) Magazynowanie energii może odegrać kluczową rolę w dekarbonizacji systemu energetycznego, przyczyniając się do integracji systemu energetycznego i bezpieczeństwa dostaw. Zdekarbonizowany system energetyczny będzie wymagał znacznych inwestycji w zdolności magazynowania we wszystkich formach. Technologie magazynowania energii mogą ułatwić elektryfikację poszczególnych sektorów gospodarki, zwłaszcza budynków i transportu. Na przykład poprzez upowszechnienie pojazdów elektrycznych i ich udział w bilansowaniu sieci elektroenergetycznej za pomocą odpowiedzi odbioru (np. dzięki absorpcji nadwyżki energii elektrycznej w okresach wysokiego wytwarzania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych i niskiego zapotrzebowania na nią). Energię zmagazynowaną w bateriach pojazdów elektrycznych można również skutecznie wykorzystać do zasilania domów i pomocy w stabilizacji sieci.
(8) Magazynowanie energii, w szczególności "za licznikiem", może pomóc konsumentom, zarówno gospodarstwom domowym, jak i przemysłowi, w maksymalizacji konsumpcji własnej wytworzonej przez siebie energii ze źródeł odnawialnych, umożliwiając im obniżenie rachunków za energię.
(9) W przypadku systemów energetycznych, które są połączone w mniejszym stopniu lub nie są ze sobą połączone, takich jak w przypadku wysp, obszarów oddalonych lub regionów najbardziej oddalonych UE, zasoby w zakresie elastyczności, w szczególności magazynowanie energii, mogą znacząco pomóc w odejściu od importowanych paliw kopalnych i w zarządzaniu wysokim poziomem krótkoterminowej i sezonowej zmienności dostaw energii ze źródeł odnawialnych.
(10) Magazynowanie energii stoi przed wyzwaniami, które mogą wpłynąć na możliwość jego wdrożenia w stopniu niezbędnym do celów istotnego wsparcia transformacji energetycznej. Niektóre z tych wyzwań są związane z potrzebą długoterminowej widoczności i przewidywalności przychodów w celu ułatwienia dostępu do finansowania.
(11) Unijny rynek energii elektrycznej został zaprojektowany tak, aby już teraz umożliwiał magazynowaniu energii odgrywanie roli na wszystkich rynkach energii elektrycznej. Stanowi to podstawę do łączenia różnych strumieni przychodów (kumulacja przychodów) w celu wsparcia rentowności modelu biznesowego w zakresie magazynowania energii i umożliwienia osiągnięcia maksymalnej wartości dodanej magazynowania energii dla systemu energetycznego.
(12) Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią 8 stanowią zachętę dla państw członkowskich do wprowadzenia dodatkowych kryteriów lub elementów w środkach na rzecz bezpieczeństwa dostaw w celu promowania udziału bardziej ekologicznych technologii (lub ograniczenia udziału technologii zanieczyszczających środowisko) niezbędnych do wspierania realizacji celów UE w zakresie ochrony środowiska. Przewiduje się, że takie kryteria lub elementy zwiększą odsetek instalacji magazynowych korzystających ze środków na rzecz bezpieczeństwa dostaw.
(13) Operatorzy systemów przesyłowych są zobowiązani do uwzględnienia potencjału wykorzystania instalacji magazynowania energii w swoich dziesięcioletnich planach rozwoju sieci 9 . Przy planowaniu sieci można jednak nadal opierać się na typowych procesach magazynowania energii - wprowadzanie energii elektrycznej do sieci przy niskim poziomie wytwarzania i zużywaniu energii elektrycznej, gdy jest on wysoki. Pobór energii z sieci w godzinach szczytu można zmniejszyć za pomocą odpowiednio zaprojektowanych opłat sieciowych i systemów taryfowych, które wzmacniają wykorzystanie narzędzi elastyczności takich jak magazynowanie energii.
(14) Współużytkowanie zmagazynowanej energii elektrycznej może przynieść szersze korzyści systemowi poprzez odpowiedź odbioru, gdy odbiorcy końcowi otrzymują odpowiednie sygnały cenowe lub mogą uczestniczyć w systemach elastyczności. Jak przewidziano w dyrektywie (UE) 2019/944, działający wspólnie odbiorcy końcowi nie powinni być narażeni na podwójne opłaty przy świadczeniu usług w zakresie elastyczności na rzecz operatorów systemów korzystających z instalacji magazynowych przed licznikiem.
(15) Aktualizacja krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu na lata 2021-2030, przewidziana w art. 14 rozporządzenia (UE) 2018/1999 w sprawie zarządzania unią energetyczną i działaniami w dziedzinie klimatu 10 , powinna obejmować bardziej ambitne cele w zakresie przyspieszenia transformacji ekologicznej i zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego zgodnie z pakietem dotyczącym Europejskiego Zielonego Ładu 11 i REPowerEU. Aktualizacja krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu powinna również obejmować krajowe cele w zakresie zwiększenia elastyczności systemu zgodnie z art. 4 lit. d) pkt 3 tego rozporządzenia. W tych zaktualizowanych planach krajowych należy również przedstawić odpowiednie polityki i środki mające na celu wsparcie potrzeb inwestycyjnych określonych w ramach REPowerEU, a także kluczowego priorytetu, jakim jest ochrona konkurencyjności i atrakcyjności UE w odniesieniu do partnerów globalnych, przy jednoczesnym uwzględnieniu wpływu na środowisko, w szczególności na siedliska i ekosystemy 12 . Krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu stanowią okazję do rozpoznania synergii między pięcioma wymiarami unii energetycznej 13 , w szczególności w odniesieniu do korzyści płynących z magazynowania energii elektrycznej,
ZALECA:
(1) Państwom członkowskim uwzględnienie podwójnejroli magazynowania energii (producent-konsument) przy określaniu stosownych ram regulacyjnych i procedur, w szczególności przy wdrażaniu prawodawstwa UE dotyczącego rynku energii elektrycznej, w celu usunięcia istniejących barier. Powyższe obejmuje zapobieganie podwójnemu opodatkowaniu i ułatwianie procedur wydawania pozwoleń 14 . Krajowe organy regulacyjne powinny również wziąć pod uwagę taką rolę przy ustalaniu opłat sieciowych i systemów taryfowych, zgodnie z unijnym prawodawstwem.
(2) Państwa członkowskie określają potrzeby swoich systemów energetycznych w zakresie elastyczności w perspektywie krótko-, średnio- i długoterminowej, a w aktualizacjach krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu kładą nacisk na cele oraz powiązane polityki i środki, które zmierzają do racjonalnego pod względem kosztów promowania wdrażania magazynowania energii, zarówno w skali przemysłowej, jak i za licznikiem, odpowiedzi odbioru i elastyczności. Państwa członkowskie powinny również ocenić potrzeby w zakresie zdolności produkcyjnych w odniesieniu do odpowiednich technologii magazynowania energii.
(3) Państwa członkowskie, w szczególności ich krajowe organy regulacyjne, zapewniają, aby operatorzy systemów energetycznych dokonali szczegółowej oceny potrzeb ich systemów energetycznych w zakresie elastyczności przy planowaniu sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, w tym potencjału magazynowania energii (krótko- i długoterminowego) oraz tego, czy magazynowanie energii może być bardziej opłacalną alternatywą w stosunku do inwestycji w sieć. Powinni oni również wziąć pod uwagę pełny potencjał źródeł elastyczności, w szczególności magazynowania energii, przy ocenie ich zdolności przyłączeniowej (np. uwzględnienie elastycznych umów przyłączeniowych) i przy eksploatacji systemu.
(4) Państwa członkowskie identyfikują ewentualne luki w finansowaniu krótko-, średnio- i długoterminowego magazynowania energii, w tym poza licznikiem (termicznego i wykorzystującego energię elektryczną) oraz inne instrumenty elastyczności, a w przypadku stwierdzenia potrzeby zapewnienia dodatkowych elastycznych zasobów, aby osiągnąć cele w zakresie bezpieczeństwa dostaw i ochrony środowiska, rozważają potencjalne zapotrzebowanie na instrumenty finansowania zapewniające widoczność i przewidywalność dochodów.
(5) Państwa członkowskie badają, czy usługi w zakresie magazynowania energii - w szczególności wykorzystanie elastyczności w sieciach dystrybucyjnych i świadczenie usług pomocniczych niezależnych od częstotliwości - są dostatecznie wynagradzane oraz czy operatorzy mogą kumulować przychody pochodzące ze świadczenia szeregu usług.
(6) Państwa członkowskie powinny rozważyć przetargi konkurencyjne, jeżeli jest to konieczne do osiągnięcia wystarczającego poziomu wykorzystania źródeł elastyczności, aby osiągnąć przejrzyste cele w zakresie bezpieczeństwa dostaw i ochrony środowiska, zgodnie z zasadami pomocy państwa. Należy zbadać potencjalne usprawnienia w projektowaniu mechanizmów zdolności wytwórczych w celu ułatwienia udziału źródeł elastyczności, w tym magazynowania energii, np. poprzez zapewnienie, aby korekcyjne współczynniki dyspozycyjności były odpowiednie w świetle realizowanego celu w zakresie bezpieczeństwa dostaw, zmniejszenie minimalnej kwalifikującej się zdolności i minimalnej wielkości oferty, ułatwienie agregacji, obniżenie limitów emisji CO2 lub priorytetowe traktowanie bardziej ekologicznych technologii zgodnie z wytycznymi w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią.
(7) Państwa członkowskie określają wszelkie konkretne działania, regulacyjne i pozaregulacyjne, niezbędne do usunięcia barier we wdrażaniu odpowiedzi odbioru i magazynowania za licznikiem, np. związane z upowszechnieniem elektryfikacji w sektorach zastosowań końcowych w oparciu o odnawialne źródła energii, wprowadzaniem indywidualnej lub zbiorowej konsumpcji własnej oraz dwukierunkowym ładowaniem za pomocą baterii pojazdów elektrycznych.
(8) Państwa członkowskie przyspieszają wdrażanie instalacji magazynowych i innych narzędzi elastyczności na wyspach, obszarach oddalonych i w regionach najbardziej oddalonych UE o niewystarczającej przepustowości sieci i niestabilnych lub długich połączeniach z główną siecią, na przykład poprzez systemy wsparcia dla elastycznych zasobów niskoemisyjnych, w tym magazynowania, oraz zmieniają kryteria przyłączenia do sieci w celu promowania hybrydowych projektów energetycznych (tj. wytwarzania i magazynowania energii ze źródeł odnawialnych).
(9) Państwa członkowskie i krajowe organy regulacyjne publikują w czasie rzeczywistym szczegółowe dane dotyczące przeciążenia sieci, ograniczenia produkcji energii ze źródeł odnawialnych, cen rynkowych, energii ze źródeł odnawialnych i zawartości emisji gazów cieplarnianych, a także oddanych do użytku instalacji magazynowania energii, aby ułatwić podejmowanie decyzji inwestycyjnych dotyczących nowych instalacji magazynowania energii.
(10) Państwa członkowskie nadal wspierają badania naukowe i innowacje w dziedzinie magazynowania energii, w szczególności rozwiązania w zakresie długoterminowego magazynowania energii oraz rozwiązania w zakresie magazynowania łączące energię elektryczną z innymi nośnikami energii, jak również nadal optymalizują istniejące rozwiązania (np. pod względem wydajności, pojemności, czasu trwania, minimalnego śladu klimatycznego i środowiskowego). Należy rozważyć instrumenty ograniczania ryzyka, takie jak programy akceleratorów technologii i specjalne systemy wsparcia, które wspomagają innowacyjne technologie magazynowania energii aż do etapu komercjalizacji.
Sporządzono w Brukseli dnia 14 marca 2023 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2023.103.1 |
| Rodzaj: | Zalecenie |
| Tytuł: | Zalecenie Komisji z dnia 14 marca 2023 r. Magazynowanie energii - Podstawa zdekarbonizowanego i bezpiecznego systemu energetycznego UE |
| Data aktu: | 14/03/2023 |
| Data ogłoszenia: | 20/03/2023 |
| Data wejścia w życie: | 20/03/2023 |