Dyrektywa 90/270/EWG w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe

DYREKTYWA RADY

z dnia 29 maja 1990 r.

w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe (piąta dyrektywa szczegółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG) ¹

(90/270/EWG)

(Dz.U.UE L z dnia 21 czerwca 1990 r.)

RADA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH,

uwzględniając Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą, w szczególności jego art. 118a,

uwzględniając wniosek Komisji ² , sporządzony po konsultacji z Komitetem Doradczym ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy,

we współpracy z Parlamentem Europejskim ³ ,

uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego ⁴ ,

a także mając na uwadze, co następuje:

artykuł 118a Traktatu stanowi, iż Rada przyjmuje w drodze dyrektyw minimalne wymagania mające na celu poprawę warunków, w szczególności środowiska pracy, w celu zapewnienia wyższego poziomu ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników;

na mocy tego artykułu dyrektywy te unikają nakładania administracyjnych, finansowych i prawnych ograniczeń, które utrudniałyby tworzenie i rozwój małych i średnich przedsiębiorstw;

komunikat Komisji w sprawie jej programu w zakresie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny w miejscu pracy ⁵  przewiduje przyjęcie środków w odniesieniu do nowych technologii; Rada uwzględniła to w swojej rezolucji z dnia 21 grudnia 1987 r. w sprawie ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy ⁶ ;

zgodność z minimalnymi wymaganiami przewidzianymi w celu zapewnienia lepszego poziomu bezpieczeństwa na stanowiskach pracy z monitorami ekranowymi jest istotna dla zapewnienia bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników;

niniejsza dyrektywa jest dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy ⁷ ;

w związku z tym przepisy tej dyrektywy mają pełne zastosowanie w odniesieniu do używania przez pracowników urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, bez uszczerbku dla zawartych w niniejszej dyrektywie przepisów bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych;

pracodawcy są zobowiązani informować się w zakresie najnowszych postępów technologicznych i wyników badań naukowych dotyczących projektowania stanowisk pracy, tak aby mogli zagwarantować lepszy poziom ochrony bezpieczeństwa i zdrowia pracowników;

aspekty ergonomiczne mają szczególne znaczenie w przypadku stanowisk pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe;

niniejsza dyrektywa stanowi praktyczny aspekt realizacji wymiaru społecznego rynku wewnętrznego;

zgodnie z decyzją 74/325/EWG ⁸  Komisja konsultuje się z Komitetem Doradczym ds. Bezpieczeństwa, Higieny i Ochrony Zdrowia w Miejscu Pracy w sprawie sporządzania projektów w tym zakresie,

PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:

SEKCJA  I

PRZEPISY OGÓLNE

Artykuł  1

Przedmiot

1. Niniejsza dyrektywa, która jest piątą dyrektywą szczegółową w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy 89/391/EWG, ustanawia minimalne wymagania w zakresie bezpieczeństwa i zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe zdefiniowanymi w art. 2.

2. Przepisy dyrektywy 89/391/EWG maję pełne zastosowanie w odniesieniu do całego obszaru określonego w ust. 1, bez uszczerbku dla bardziej rygorystycznych i/lub szczegółowych przepisów zawartych w niniejszej dyrektywie.

3. Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do:

a) kabin kierowców i kabin sterowniczych maszyn i pojazdów;

b) systemów komputerowych na pokładach środków transportu;

c) systemów komputerowych przeznaczonych głównie do użytku publicznego;

d) systemów "przenośnych" nieprzeznaczonych do dłuższego używania na stanowisku pracy;

e) kalkulatorów, kas rejestrujących i innych urządzeń z małymi ekranami do zobrazowania danych lub wyników pomiarów koniecznych w bezpośrednim użyciu tych urządzeń;

f) tradycyjnych maszyn do pisania typu znanego jako "maszyna z okienkiem".

Artykuł  2

Definicje

Do celów niniejszej dyrektywy następujące wyrażenia otrzymują znaczenia:

a) "urządzenia wyposażone w monitory ekranowe": alfanumeryczne lub graficzne monitory ekranowe, niezależnie od zastosowanej metody przekazu;

b) "stanowisko pracy": zespół urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe, który może być wyposażony w klawiaturę lub urządzenie wejściowe i/lub oprogramowanie określające interfejs operatora/maszyny, wyposażenie dodatkowe, urządzenia peryferyjne, w tym napęd dyskietek, telefon, modem, drukarka, uchwyt na dokumenty, krzesło robocze, biurko lub powierzchnia robocza i bezpośrednie otoczenie pracy;

c) "pracownik": każdy pracownik, w rozumieniu art. 3 lit. a) dyrektywy 89/391/EWG, który zwykle korzysta z urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe przez znaczącą część swojego zwykłego czasu pracy.

SEKCJA  II

OBOWIĄZKI PRACODAWCÓW

Artykuł  3

Analiza stanowisk pracy

1. Pracodawcy są zobowiązani przeprowadzać analizę stanowisk pracy w celu oceny warunków zdrowotnych i bezpieczeństwa, na które wystawiają pracowników, szczególnie w odniesieniu do możliwych zagrożeń dla wzroku, problemów fizycznych i obciążeń psychicznych.

2. Pracodawcy podejmują właściwe środki w celu usunięcia stwierdzonych zagrożeń, na podstawie oceny określonej w ust. 1, biorąc pod uwagę dodatkowe i/lub połączone skutki tak stwierdzonych zagrożeń.

Artykuł  4

Nowo uruchamiane stanowiska pracy

Pracodawcy muszą podjąć właściwe kroki, aby zapewnić, że stanowiska pracy uruchamiane po dniu 31 grudnia 1992 r. odpowiadają minimalnym wymogom określonym w Załączniku.

Artykuł  5

Istniejące stanowiska pracy

Pracodawcy muszą podjąć odpowiednie kroki, aby zapewnić, że stanowiska pracy uruchomione do dnia 31 grudnia 1992 r. dostosowane będą do minimalnych wymogów określonych w Załączniku nie później niż w ciągu czterech lat po tej dacie.

Artykuł  6

Informowanie i szkolenie pracowników

1. Bez uszczerbku dla art. 10 dyrektywy 89/391/EWG pracownicy otrzymują informacje o wszystkich aspektach bezpieczeństwa i zdrowia odnoszących się do ich stanowisk pracy, w szczególności informacje o takich środkach stosowanych wobec stanowisk pracy, które są podejmowane zgodnie z art. 3, 7 i 9.

W każdym przypadku pracownicy lub ich przedstawiciele są informowani o wszelkich środkach dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia podjętych zgodnie z niniejszą dyrektywą.

2. Z zastrzeżeniem art. 12 dyrektywy 89/391/EWG każdy pracownik zostaje przeszkolony w zakresie korzystania ze stanowiska pracy przed przystąpieniem do tego rodzaju pracy i w każdym przypadku znacznej zmiany organizacji stanowiska pracy.

Artykuł  7

Codzienny przebieg pracy

Pracodawca musi zaplanować czynności pracownika w taki sposób, aby codzienna praca przy monitorze ekranowym odbywała się z okresowymi przerwami lub by następowały zmiany charakteru czynności zmniejszające obciążenie pracą przy monitorze ekranowym.

Artykuł  8

Konsultacje i współudział pracowników

W sprawach objętych niniejszą dyrektywą, z uwzględnieniem Załącznika, mają miejsce konsultacje i współudział pracowników lub ich przedstawicieli, zgodnie z art. 11 dyrektywy 89/391/EWG.

Artykuł  9

Ochrona oczu i wzroku pracowników

1. Pracownicy są uprawnieni do odpowiedniego badania oczu i wzroku, przeprowadzanego przez osoby o niezbędnych kwalifikacjach:

– przed przystąpieniem do pracy z monitorem ekranowym,

– następnie w regularnych odstępach czasu, i

– w przypadku wystąpienia zaburzeń wzroku, które mogą być spowodowane pracą z monitorem ekranowym.

2. Pracownicy są uprawnieni do badania okulistycznego, jeżeli w wyniku badania określonego w ust. 1 okaże się to konieczne.

3. Pracownik musi otrzymać specjalne okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok, odpowiednie do rodzaju pracy, jeżeli w wyniku badania określone w ust. 1 lub badania określone w ust. 2 okaże się to konieczne i kiedy nie mogą zostać użyte zwykłe okulary lub szkła kontaktowe korygujące wzrok.

4. Środki podjęte na mocy niniejszego artykułu nie mogą w żadnym razie dodatkowo obciążać finansowo pracownika.

5. Ochrona oczu i wzroku pracowników może być zapewniona w ramach państwowego systemu opieki zdrowotnej.

SEKCJA  III

PRZEPISY RÓŻNE

Artykuł  10  ⁹  

Zmiany w załączniku

Komisja jest uprawniona do przyjmowania, zgodnie z art. 10a, aktów delegowanych w celu dokonywania zmian natury ściśle technicznej w załączniku, aby uwzględnić postęp techniczny, rozwój międzynarodowych przepisów lub specyfikacji oraz stan wiedzy w dziedzinie urządzeń wyposażonych w monitory ekranowe.

Jeżeli w należycie uzasadnionych i wyjątkowych przypadkach związanych z możliwymi w najbliższej przyszłości bezpośrednimi i poważnymi zagrożeniami dla fizycznego zdrowia i bezpieczeństwa pracowników i innych osób, ze względu na szczególnie pilną potrzebę konieczne jest podjęcie działania w bardzo krótkim czasie, do aktów delegowanych przyjmowanych na podstawie niniejszego artykułu ma zastosowanie procedura przewidziana w art. 10b.

Artykuł  10a  ¹⁰  

Wykonywanie przekazanych uprawnień

1. Powierzenie Komisji uprawnień do przyjmowania aktów delegowanych podlega warunkom określonym w niniejszym artykule.

2. Uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych, o których mowa w art. 10, powierza się Komisji na okres pięciu lat od dnia 26 lipca 2019 r. Komisja sporządza sprawozdanie dotyczące przekazania uprawnień nie później niż dziewięć miesięcy przed końcem okresu pięciu lat. Przekazanie uprawnień zostaje automatycznie przedłużone na takie same okresy, chyba że Parlament Europejski lub Rada sprzeciwią się takiemu przedłużeniu nie później niż trzy miesiące przed końcem każdego okresu.

3. Przekazanie uprawnień, o którym mowa w art. 10, może zostać w dowolnym momencie odwołane przez Parlament Europejski lub przez Radę. Decyzja o odwołaniu kończy przekazanie określonych w niej uprawnień. Decyzja o odwołaniu staje się skuteczna następnego dnia po jej opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub w późniejszym terminie określonym w tej decyzji. Nie wpływa ona na ważność już obowiązujących aktów delegowanych.

4. Przed przyjęciem aktu delegowanego Komisja konsultuje się z ekspertami wyznaczonymi przez każde państwo członkowskie zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa ¹¹ .

5. Niezwłocznie po przyjęciu aktu delegowanego Komisja przekazuje go równocześnie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.

6. Akt delegowany przyjęty na podstawie art. 10 wchodzi w życie tylko wówczas, gdy ani Parlament Europejski, ani Rada nie wyraziły sprzeciwu w terminie dwóch miesięcy od przekazania tego aktu Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, lub gdy, przed upływem tego terminu, zarówno Parlament Europejski, jak i Rada poinformowały Komisję, że nie wniosą sprzeciwu. Termin ten przedłuża się o dwa miesiące z inicjatywy Parlamentu Europejskiego lub Rady.

Artykuł  10b  ¹²  

Tryb pilny

1. Akty delegowane przyjęte w trybie niniejszego artykułu wchodzą w życie niezwłocznie i mają zastosowanie, dopóki nie zostanie wyrażony sprzeciw zgodnie z ust. 2. Przekazując akt delegowany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, podaje się powody zastosowania trybu pilnego.

2. Parlament Europejski lub Rada mogą wyrazić sprzeciw wobec aktu delegowanego zgodnie z procedurą, o której mowa w art. 10a ust. 6. W takim przypadku Komisja uchyla akt natychmiast po powiadomieniu jej przez Parlament Europejski lub Radę o decyzji o sprzeciwie.

Artykuł  11

Przepisy końcowe

1. Państwa Członkowskie wprowadzą w życie do dnia 31 grudnia 1992 r. przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne konieczne do wykonania niniejszej dyrektywy.

Niezwłocznie informują o tym Komisję.

2. Państwa Członkowskie przekażą Komisji teksty przepisów prawa krajowego, które przyjęły lub przyjmą w dziedzinie objętej niniejszą dyrektywą.

3. 13  (uchylony).

4. 14  (uchylony).

Artykuł  12

Niniejsza dyrektywa skierowana jest do Państw Członkowskich.

Sporządzono w Brukseli, dnia 29 maja 1990 r.

	W imieniu Rady
	B. AHERN
	Przewodniczący

ZAŁĄCZNIK

WYMAGANIA MINIMALNE

(art. 4 i 5)

Uwaga wstępna

Obowiązki ustanowione w niniejszym Załączniku stosuje się do osiągnięcia celów niniejszej dyrektywy i w zakresie w jakim, po pierwsze, dane składniki występują na stanowisku pracy, po drugie, wymagania i cechy zadania nie wykluczają ich.

1. URZĄDZENIA

a) Uwaga ogólna

Samo korzystanie z urządzeń nie może być źródłem ryzyka dla pracowników.

b) Monitor ekranowy

Znaki na ekranie muszą mieć czytelny kształt oraz muszą być wyraźne, odpowiedniego rozmiaru i z odpowiednimi odstępami między znakami i liniami.

Obraz na ekranie powinien być stabilny, bez migotania i innych form niestabilności.

Jaskrawość i/lub kontrast pomiędzy znakami i tłem musi być łatwy do regulowania przez operatora, a także łatwy do dostosowania do otaczających warunków.

Ekran musi być łatwy do obracania i nachylania oraz swobodnie odpowiadający potrzebom operatora.

Musi być możliwe użycie oddzielnej podstawy ekranu lub regulowanego stołu.

Ekran musi być wolny od odblasków i odbić światła stanowiących niewygodę dla użytkownika.

c) Klawiatura

Klawiatura musi być nachylona i oddzielona od ekranu, tak aby umożliwić pracownikowi przyjęcie wygodnej pozycji przy pracy, a tym samym uniknąć zmęczenia rąk i dłoni.

Przestrzeń przed klawiaturą musi być wystarczająca do zapewnienia podparcia dla rąk i dłoni operatora.

Klawiatura musi mieć matową powierzchnię, aby zapobiec odblaskom.

Układ klawiatury i parametry klawiszy muszą być takie, by ułatwić korzystanie z klawiatury.

Znaki na klawiszach muszą być odpowiednio odróżniające się i czytelne przy prawidłowej pozycji przy pracy.

d) Biurko lub powierzchnia robocza

Biurko lub powierzchnia robocza musi mieć odpowiednio dużą powierzchnię, o niskim współczynniku odbicia światła i umożliwiać swobodne ustawienie ekranu, klawiatury, dokumentów i urządzeń pomocniczych.

Uchwyt na dokumenty musi być stabilny, regulowany i ustawiony w pozycji minimalizującej potrzebę niewygodnych ruchów głowy i oczu.

Pracownik musi mieć dostateczną przestrzeń do zajęcia wygodnej pozycji przy pracy.

e) Krzesło robocze

Krzesło musi być stabilne i zapewniać operatorowi swobodę ruchów i wygodną pozycję.

Siedzenie musi mieć regulację wysokości.

Oparcie musi mieć regulację wysokości i nachylenia.

Podnóżek musi być udostępniany na życzenie pracownika.

2. ŚRODOWISKO

a) Wymagania przestrzenne

Stanowisko pracy musi mieć takie wymiary i być tak zaprojektowane, aby użytkownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń, by zmieniać pozycję i urozmaicać ruchy.

b) Oświetlenie

Oświetlenie pomieszczenia i/lub miejsca pracy (lampy) musi zapewnić zadowalające warunki oświetlenia i właściwy kontrast pomiędzy ekranem a tłem otoczenia, z uwzględnieniem rodzaju pracy i wymagań wzrokowych użytkownika.

Zapobiega się ewentualnym przeszkadzającym odblaskom i odbiciom światła na ekranie lub innych urządzeniach przez dostosowanie układu miejsca i stanowiska pracy do ustawienia i właściwości technicznych sztucznych źródeł światła.

c) Odblaski i odbicia światła

Stanowiska pracy muszą być tak zaprojektowane, aby źródła światła, takie jak okna lub inne otwory, przeźroczyste lub prześwitujące ściany, wyposażenie lub ściany w jasnych kolorach, nie powodowały bezpośredniego odblasku i rozpraszających odbić na ekranie.

Okna muszą być wyposażone w odpowiedni system regulowanych zasłon w celu osłabienia światła dziennego padającego na stanowisko pracy.

d) Hałas

Przy wyposażaniu stanowiska pracy bierze się pod uwagę, by hałas emitowany przez urządzenia wchodzące w jego skład przede wszystkim nie rozpraszał uwagi i nie utrudniał porozumiewania się.

e) Ciepło

Urządzenia wchodzące w skład stanowiska pracy nie mogą emitować nadmiaru ciepła, które mogłoby powodować niewygodę dla pracowników.

f) Promieniowanie

Wszelkie promieniowanie, z wyjątkiem widzialnej części widma elektromagnetycznego, musi być zmniejszone do poziomu niemającego wpływu na zdrowie i bezpieczeństwo pracowników.

g) Wilgotność

Musi być ustalony i utrzymywany odpowiedni poziom wilgotności.

3. INTERFEJS OPERATORA/KOMPUTERA

Przy projektowaniu, doborze, uruchamianiu i modernizacji oprogramowania, a także przy planowaniu zadań z użyciem monitora ekranowego, pracodawca bierze pod uwagę następujące zasady:

a) oprogramowanie musi odpowiadać zadaniu;

b) oprogramowanie musi być łatwe w użyciu, a tam gdzie to możliwe, dostosowane do poziomu wiedzy lub doświadczenia operatora; nie można używać bez wiedzy pracownika żadnych urządzeń do kontroli jakościowej lub ilościowej;

c) systemy muszą zapewniać przekazywanie pracownikom informacji zwrotnej o ich działaniu;

d) systemy muszą wyświetlać informacje w formacie i tempie dostosowanym do operatorów;

e) muszą być stosowane zasady ergonomii oprogramowania, w szczególności przy przetwarzaniu danych dotyczących ludzi.

1 Tytuł zmieniony przez art. 92 sprostowania z dnia 24 kwietnia 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.109.29).

2 Dz.U. C 113 z 29.4.1988, str. 7 oraz Dz.U. C 130 z 26.5.1989. str. 5.

3 Dz.U. C 12 z 16.1.1989, str. 92 oraz Dz.U. C 113 z 7.5.1990.

4 Dz.U. C 318 z 12.12.1988, str. 32.

5 Dz.U. C 28 z 3.2.1988, str. 3.

6 Dz.U. C 28 z 3.2.1988, str. 1.

7 Dz.U. L 183 z 29.6.1989, str. 1.

8 Dz.U. L 185 z 9.7.1974, str. 15.

9 Art. 10 zmieniony przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.

10 Art. 10a dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.

11 Dz.U. L 123 z 12.5.2016, s. 1.

12 Art. 10b dodany przez art. 1 rozporządzenia nr (UE) 2019/1243 z dnia 20 czerwca 2019 r. (Dz.U.UE.L.2019.198.241) zmieniającego nin. dyrektywę z dniem 26 lipca 2019 r.

13 Art. 11 ust. 3 uchylony przez art. 3 pkt 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2007/30/WE z dnia 20 czerwca 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.165.21) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 27 czerwca 2007 r.

14 Art. 11 ust. 4 uchylony przez art. 3 pkt 6 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2007/30/WE z dnia 20 czerwca 2007 r. (Dz.U.UE.L.07.165.21) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 27 czerwca 2007 r.

• Identyfikator: Dz.U.UE.L.1990.156.14
• Rodzaj: Dyrektywa
• Tytuł: Dyrektywa 90/270/EWG w sprawie minimalnych wymagań w dziedzinie bezpieczeństwa i ochrony zdrowia przy pracy z urządzeniami wyposażonymi w monitory ekranowe
• Data aktu: 29/05/1990
• Data ogłoszenia: 21/06/1990
• Data wejścia w życie: 11/06/1990, 01/05/2004