Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA PRACY, PŁAC I SPRAW SOCJALNYCH
z dnia 30 grudnia 1974 r.
w sprawie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy.

Na podstawie art. 49 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 47, poz. 280) po porozumieniu z Centralną Radą Związków Zawodowych ustala się następujące wytyczne:
§  1.
Kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy prowadzą zakłady pracy i organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
§  2.
Do obowiązków zakładów pracy należy:
1)
kontrolowanie zaświadczeń lekarskich, stanowiących podstawę zwolnienia od pracy,
2)
przeprowadzanie kontroli domowej pracowników korzystających ze zwolnień od pracy z powodu choroby lub opieki.
§  3.
Kontrola zaświadczeń lekarskich polega w szczególności na sprawdzeniu, czy zaświadczenie:
1)
nie nasuwa podejrzeń wskazujących na jego podrobienie lub sfałszowanie,
2)
zostało wydane zgodnie z przepisami o orzecznictwie lekarskim pod względem formalnym.
§  4.
1.
W razie gdy w wyniku kontroli, o której mowa w § 3 pkt 1, nasunęło się podejrzenie, że zaświadczenie lekarskie zostało podrobione lub sfałszowane, zakład pracy występuje do kierownika zakładu społecznego służby zdrowia, w którym zaświadczenie lekarskie zostało wystawione, o wyjaśnienie sprawy.
2.
W razie stwierdzenia przez kierownika zakładu służby zdrowia faktu podrobienia lub sfałszowania zaświadczenia lekarskiego zakład pracy:
1)
traktuje okres nieobecności w pracy jako nieusprawiedliwiony i stosuje sankcje przewidziane w przepisach o przestrzeganiu porządku i dyscypliny pracy,
2)
nie wypłaca zasiłku,
3)
występuje o wdrożenie postępowania karnego.
§  5.
W razie podejrzenia, że zaświadczenie lekarskie wydane zostało niezgodnie z przepisami o orzecznictwie lekarskim, zakład pracy zawiadamia o tym kierownika zakładu służby zdrowia zatrudniającego lekarza, który wystawił zaświadczenie.
§  6.
Kontrola domowa powinna być prowadzona w miarę potrzeby bez ustalania z góry stałych jej terminów, a nasilana szczególnie w okresach, w których występuje największa absencja.
§  7.
1.
Do przeprowadzania kontroli mogą być wyznaczane osoby nie naruszające dyscypliny pracy, nie karane za nadużywanie zwolnień lekarskich i cieszące się dobrą opinią wśród załogi.
2.
Do przeprowadzania kontroli nie należy wyznaczać osób bezpośrednio związanych z wykonywaniem zadań produkcyjnych.
3.
Kierownik zakładu pracy wystawia osobom kontrolującym imienne upoważnienia do przeprowadzania kontroli, według wzoru stanowiącego załącznik do zarządzenia.
§  8.
1.
Kontrolą domową obejmuje się pracowników zwolnionych od pracy z powodu choroby oraz z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.
2.
Kontrolą, o której mowa w ust. 1, nie obejmuje się pracowników zwolnionych od pracy z powodu niemożności wykonywania pracy w wyniku decyzji lub orzeczenia właściwego organu albo zakładu służby zdrowia podjętych z przyczyn przewidzianych przepisami o zwalczaniu chorób zakaźnych oraz pracownic korzystających z urlopu macierzyńskiego.
§  9.
Kontrolę domową należy przeprowadzać w szczególności u pracowników:
1)
co do których zachodzi podejrzenie, że mogą niewłaściwie wykorzystywać lekarskie zwolnienie od pracy,
2)
którzy naruszają dyscyplinę pracy, byli już karani pozbawieniem zasiłku za niewłaściwe wykorzystywanie zwolnień lekarskich, za udział w bójkach lub zakłóceniu porządku publicznego albo byli zatrzymywani w izbie wytrzeźwień,
3)
którzy często zmieniali miejsce pracy, porzucali pracę lub z którymi rozwiązywano umowę o pracę bez wypowiedzenia z ich winy,
4)
którzy korzystają często z krótkotrwałych zwolnień lekarskich,
5)
którzy nie zawiadamiali w terminie zakładu pracy o uzyskaniu lekarskiego zwolnienia od pracy.
§  10.
Kontrola domowa pracowników zwolnionych od pracy z powodu choroby polega na ustaleniu, czy pracownik zwolniony od pracy:
1)
nie wykonuje innej pracy zarobkowej lub uciążliwych czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy,
2)
nie wykorzystuje zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z celem tego zwolnienia, a w szczególności czy nie narusza wskazań lekarskich.
§  11.
Kontrola domowa pracowników zwolnionych od pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny polega na ustaleniu, czy:
1)
pracownik nie wykonuje innej pracy zarobkowej lub nie wykorzystuje zwolnienia od pracy niezgodnie z celem tego zwolnienia,
2)
poza pracownikiem nie ma innych domowników, mogących zapewnić opiekę; nie dotyczy to pracujących matek sprawujących opiekę nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.
§  12.
W czasie kontroli domowej należy uwzględniać warunki życiowe i rodzinne pracownika korzystającego ze zwolnienia od pracy z powodu choroby lub sprawowania opieki. Pracownikom obłożnie chorym i mieszkającym samotnie należy udzielać niezbędnej pomocy doraźnej oraz zawiadomić zakład pracy o konieczności zorganizowania nad nimi dalszej opieki.
§  13.
1.
Nie uważa się, że pracownik wykorzystuje zwolnienie lekarskie od pracy niezgodnie z jego celem, jeżeli wyjechał na czas leczenia do rodziny lub jeżeli wykonywał - nawet będąc obłożnie chorym - czynności niezbędne dla zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych albo jeżeli sprawując opiekę nad chorym członkiem rodziny wykonywał czynności domowe w zastępstwie osoby, nad którą sprawuje opiekę.
2.
Wątpliwości, czy wykonywane przez pracownika czynności są czynnościami uciążliwymi, mogącymi przedłużyć okres niezdolności do pracy, oraz czy naruszanie przez pracownika wskazań lekarskich traktować należy jako wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem, rozstrzyga lekarz, ktory udzielił tego zwolnienia, wpisując swoją opinię do karty choroby.
§  14.
W razie nieobecności pracownika w domu należy kontrolę ponowić i wyjaśnić przyczyny tej nieobecności.
§  15.
1.
W razie stwierdzenia w trakcie kontroli domowej okoliczności, o których mowa w §§ 10 i 11, sporządza się protokół, w którym należy podać, na czym polegało nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia od pracy. Protokół należy okazać pracownikowi, który może wnieść do niego zastrzeżenia.
2.
Protokół, o którym mowa w ust. 1, po zatwierdzeniu przez kierownika zakładu pracy stanowi podstawę do niewypłacenia zasiłku.
3.
O niewypłaceniu zasiłku zakład pracy zawiadamia na piśmie:
1)
pracownika, dołączając do pisma jeden egzemplarz protokołu,
2)
kierownika zakładu służby zdrowia, którego opieką zdrowotną objęty jest pracownik.
§  16.
Czynności w zakresie kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy należą do służby pracowniczej zakładu pracy, która w szczególności:
1)
wykonuje czynności określone w §§ 3-5,
2)
organizuje i nadzoruje przeprowadzanie kontroli domowej,
3)
prowadzi i przechowuje dokumentację kontroli.
§  17.
1.
Do obowiązków organów Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy:
1)
kontrola zaświadczeń lekarskich oraz kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy w przypadkach wypłacania zasiłków przez te organy,
2)
sprawowanie nadzoru nad wykonywaniem kontroli przez zakłady pracy,
3)
prowadzenie we własnym zakresie lub wspólnie z uspołecznionymi zakładami pracy kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy przez pracowników tych zakładów.
2.
Przy wykonywaniu czynności, o których mowa w ust. 1, organy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stosują odpowiednio przepisy zarządzenia.
§  18.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1975 r.

ZAŁĄCZNIK

UPOWAŻNIENIE

Nazwa i adres zakładu pracy

dnia ..... 19 ... r.

Na podstawie art. 49 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1974 r.

o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie

choroby i macierzyństwa (Dz. U. Nr 47, poz. 280) upoważniam

niniejszym Obywatela ...... do przeprowadzania kontroli

prawidłowości wykorzystywania przez pracowników zwolnień

lekarskich od pracy.

Upoważnienie jest ważne do dnia ........ 19 ...... r. łącznie

z legitymacją pracowniczą nr ........ wydaną w dniu ......... .

.......................

Kierownik zakładu pracy

(podpis)

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1974.42.263

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Kontrola prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy.
Data aktu: 30/12/1974
Data ogłoszenia: 31/12/1974
Data wejścia w życie: 01/01/1975