Problem powstał, gdy Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Oddział w Pile, odmówił Markowi K. prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Sześćdziesięcioletni mężczyzna z zawodu był pielęgniarzem. Od 19 lipca 2013 r. do 13 lipca 2014 r. pobierał świadczenie rehabilitacyjne. Następnie złożył wniosek o przyznanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.
Czytaj komentarz w LEX: Kostrzewa Piotr, Renta z tytułu niezdolności do pracy>
Nie stwierdzono niezdolności do pracy
Lekarz orzecznik ZUS po rozpoznaniu u odwołującego się bólów głowy, szumów usznych, stanu po usunięciu mikrogruczolaka przysadki (akromegalii), stanu po zabiegu cieśni kanału nadgarstka prawostronnego, nadciśnienia tętniczego, otyłości, zespołu bezdechu sennego, nie stwierdził takiego upośledzenia funkcji organizmu.
Marek K. wniósł sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej, która podzieliła rozpoznanie lekarza orzecznika, nie stwierdzając jednocześnie niezdolności do pracy.
Biegli lekarze: endokrynolog, neurolog, laryngolog, reumatolog, psychiatra, pulmonolog, urolog, specjalista medycyny pracy oraz ortopeda rozpoznali u odwołującego się niewielkiego, bezobjawowego gruczolaka stercza.
Biegły endokrynolog stwierdził, że odwołujący się jest osobą zdolną do pracy. Nie stwierdził u odwołującego się wznowy procesu gruczolaka przysadki. Podkreślono, że odwołujący się nie otrzymuje żadnych leków endokrynologicznych. Wyniki badań hormonalnych są prawidłowe. U odwołującego się doszło do powstania zmian zwyrodnieniowych układu kostnego spowodowanego akromegalią, ale nie powodują one niezdolności do pracy.
Czytaj także w LEX: Grzelińska Joanna, Zasady orzekania o niezdolności do pracy>
Sąd zmienia decyzję ZUS na korzyść
Sąd Okręgowy w Poznaniu 21 kwietnia 2023 r. zmienił powyższą decyzję i przyznał Markowi K. prawo do renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy od 14 lipca 2014 r. do 31 grudnia 2024 r.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu, wyrokiem z dnia 4 października 2023 r., oddalił apelację organu rentowego od wyroku sądu okręgowego.
Rencista może pracować
Biegły neurolog orzekł, iż u odwołującego się nie występują odchylenia od stanu prawidłowego, w szczególności brak jest objawów świadczących o ewentualnym odroście guza przysadki mózgowej - bez objawów zespołu wzmożonego ciśnienia śródczaszkowego, bez zaburzeń gałkoruchowych, zaburzeń pola widzenia, bez innych objawów neurologicznych. Akromegalia jest wolno postępującą chorobą spowodowaną guzem przysadki. Powoduje ona powiększenie twarzoczaszki, rąk, stóp, rozrost tkanek miękkich, kości oraz narządów wewnętrznych w następstwie nadmiernego wydzielania hormonu wzrostu.
Czytaj także pytanie w LEX: Czy po przyznaniu renty można pracować i prowadzić działalność gospodarczą?>
Kolejny biegły endokrynolog rozpoznał u odwołującego się zaawansowaną akromegalię rozpoznaną w trakcie diagnostyki powikłania, jakim jest obturacyjny bezdech senny. W opinii uzupełniającej z 21 kwietnia 2020 r. biegły specjalista medycyny pracy uznał, że ze względu na wyższe wykształcenie powoda częściowa niezdolność do pracy byłaby bardziej adekwatna w terminie zakreślonym przez biegłego endokrynologa.
W ocenie sądu apelacyjnego, organowi rentowemu nie udało się podważyć wiarygodności przytoczonych opinii biegłych endokrynologów. Sąd apelacyjny zaznaczył, że nic nie stoi na przeszkodzie, by osoby pobierające rentę mogły pracować zarówno w systemie pracy chronionej, jak i na otwartym rynku pracy. Jedynie muszą liczyć się z tym, że dodatkowe dochody mogą spowodować zmniejszenie, a nawet zawieszenie wypłaty świadczenia.
Czytaj poradnik w LEX: Brząkowski Mateusz, Orzecznictwo o niepełnosprawności - poradnik na przykładach>
Skarga ZUS: praca zabroniona
W skardze kasacyjnej ZUS zarzucił m.in.:
- błędną wykładnię i błędne przyjęcie, że nic nie stoi na przeszkodzie, by osoby pobierające rentę z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, mogły pracować zarówno w systemie pracy chronionej, jak i na otwartym rynku pracy, a jedynie muszą liczyć się z tym, że dodatkowe dochody mogą spowodować zmniejszenie, a nawet zawieszenie wypłaty świadczenia, a także
- błędne przyjęcie, że podjęcie pracy przez odwołującego się (w toku postępowania sądowego) pozostaje bez wpływu dla możliwości orzeczenia wobec odwołującego się za ten okres całkowitej niezdolności do pracy;
- naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy.
Sprawa nie budzi wątpliwości
Sąd Najwyższy uznał, że skarżący nie wykazał istnienia tak rozumianej przesłanki oczywistej zasadności skargi. I dlatego nie przyjął jej do rozpoznania.
Z przytoczonych opinii nie wynika jednoznacznie, aby dotyczyły one stanu zdrowia odwołującego się po wydaniu zaskarżonej w tym postępowaniu decyzji. Nie jest więc oczywisty wniosek ZUS, że sąd drugiej instancji, zamiast orzec na podstawie stanu faktycznego istniejącego w chwili wydania zaskarżonej decyzji, tj. 10 grudnia 2014 r., orzekł, mając na uwadze nowe okoliczności faktyczne (stan zdrowia).
Istotnie w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowany jest pogląd, iż sąd ubezpieczeń społecznych ocenia legalność decyzji organu rentowego według stanu rzeczy istniejącego w chwili jej wydania, ale skarżący nie dostarczył argumentów na to, że zasada została w sposób oczywisty naruszona przez sąd drugiej instancji. Wskazano, że kontestowane stwierdzenie sądu drugiej instancji (że nic nie stoi na przeszkodzie, by osoby pobierające rentę mogły pracować zarówno w systemie pracy chronionej, jak i na otwartym rynku pracy, a jedynie muszą liczyć się z tym, że dodatkowe dochody mogą spowodować zmniejszenie, a nawet zawieszenie wypłaty świadczenia) nie jest podsumowaniem oceny medycznej stanu zdrowia odwołującego się.
Czytaj także pytanie w LEX: Czy organy rentowe mają prawo występować o dokumentację medyczną osób, co do których prowadzą postępowania?>
Sąd drugiej instancji nie stwierdził, że odwołujący się zachował ograniczoną zdolność do pracy na otwartym rynku pracy (a mimo to przysługuje mu renta), ale że sytuacja osobista (brak środków do życia) wymusiła podjęcie pracy.
Według sędziego sprawozdawcy Romualdy Spyt wykonywanie pracy nie przekreśla możliwości stwierdzenia całkowitej niezdolności do pracy. Przy tej kwestii istotne jest to, czy jest to dowód na zachowaną w stopniu ograniczonym zdolność do pracy (a tak nie uznał sąd apelacyjny). To zaś należy do sfery faktów, a nie prawa i dlatego nie może być ujmowane w podstawie naruszenia prawa materialnego jako błędna wykładnia art. 12 ust. 2 i art. 13 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Czytaj także komentarz praktyczny w LEX: Ziółkowski Paweł, Zmniejszenie lub zawieszenie świadczeń pracującym emerytom i rencistom>
Cena promocyjna: 59.7 zł
|Cena regularna: 199 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 199 zł
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
