Bułgaria-Polska. Konwencja konsularna. Sofia.1934.12.22.

KONWENCJA KONSULARNA

między Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Bułgarji, podpisana w Sofji dnia 22 grudnia 1934 r.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 26 marca 1935 r. - Dz. U. R. P. Nr . 26, poz. 194).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

MY, IGNACY MOŚCICKI,

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

wszem wobec i każdemu zosobna, komu o tem wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

W dniu dwudziestym drugim grudnia tysiąc dziewięćset trzydziestego czwartego roku podpisana została w Sofji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Bułgarji konwencja konsularna wraz z protokółem końcowym o następującem brzmieniu dosłownem:

Przekład.

KONWENCJA KONSULARNA

pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Królestwem Bułgarji.

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

i

JEGO KRÓLEWSKA MOŚĆ KRÓL BUŁGARÓW

Ożywieni jednakowem pragnieniem uregulowania stosunków konsularnych, a w związku z tem pragnąc dopuścić na swoich terytorjach urzędników konsularnych oraz ustalić odnośne prawa, przywileje i immunitety konsulów generalnych, konsulów, wicekonsulów i agentów konsularnych, jak również określić ich zakres władzy, zgodzili się na zawarcie konwencji konsularnej i w tym celu mianowali swoimi pełnomocnikami:

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej:

p. Adama TARNOWSKIEGO, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego w Sofji;

Jego Królewska Mość Król Bułgarów:

p. Constantin BATOLOFF, Ministra Spraw Zagranicznych i Wyznań,

którzy, po przedstawieniu swoich pełnomocnictw, uznanych za dobre i w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Rozdział  I.

Organizacja konsularna.

Artykuł  1.

1. Każda z Wysokich Układających się Stron będzie mogła mianować konsulów generalnych, konsulów, wicekonsulów lub agentów konsularnych w portach, miastach i innych miejscowościach drugiej Strony.

2. Wysokie Układające się Strony zastrzegają sobie jednak prawo wskazania miejscowości, w których dopuszczenie konsulów nie będzie im odpowiadało; rozumie się, że zastrzeżenie to nie będzie mogło być stosowane przez jedną z Wysokich Układających się Stron wobec Drugiej bez zastosowania również do wszystkich innych mocarstw.

3. Wszędzie, gdzie w niniejszej konwencji jest mowa o "Konsulu", rozumie się przez to konsulów generalnych, konsulów, wicekonsulów i agentów konsularnych; również tam, gdzie jest mowa o "Konsulacie", rozumie się przez to konsulaty generalne, konsulaty, wicekonsulaty i agencje konsularne.

Artykuł  2.

1. Konsulowie będą wzajemnie dopuszczeni i uznani, zgodnie z przepisami i formalnościami, stosowanemi w kraju przyjmującym, po przedstawieniu listów komisyjnych.

2. W chwili przedstawienia listów komisyjnych będzie wskazany okrąg konsula; wszelka późniejsza zmiana, dotycząca tego okręgu będzie zakomunikowana Ministerstwu Spraw Zagranicznych drugiej Wysokiej Układającej się Strony.

3. Exequatur na swobodne wykonywanie funkcyj będzie udzielane konsulom bez zwłoki i bez kosztów, a z chwilą udzielenia wspomnianego exequatur kompetentne władze ich okręgów konsularnych wydadzą niezwłocznie potrzebne zarządzenia, aby ułatwić im wywiązanie się z ich obowiązków służbowych oraz, aby im zapewnić korzystanie z immunitetów i związanych z niemi zwolnień.

4. W przypadkach nagłych może Rząd kraju przyjmującego na żądanie kraju wysyłającego uznać prowizorycznie konsula i dopuścić go do sprawowania powierzonych mu funkcyj aż do chwili przedstawienia listów komisyjnych i udzielenia exequatur.

Artykuł  3.

1. Konsulowie i agenci konsularni, jak i inni funkcjonarjusze konsularni mogą być funkcjonarjuszami zawodowymi lub honorowymi.

2. W razie gdy funkcjonariuszem honorowym będzie obywatel kraju, w którym ma on sprawować funkcje konsularne, wówczas kraj zamierzający go mianować, winien przed jego nominacją w drodze dyplomatycznej uzyskać zgodę rządu kraju, którego jest on obywatelem.

Rozdział  II.

Przywileje konsularne.

Artykuł  4.

1. W razie przeszkody, nieobecności lub śmierci konsula, jeden z funkcjonarjuszów konsularnych, którego nazwisko było poprzednio podane do wiadomości kompetentnych władz Państwa przyjmującego konsula, będzie z samego prawa dopuszczony do sprawowania zastępczo funkcyj konsula.

2. Ten funkcjonarjusz konsularny korzystać będzie z tego tytułu podczas sprawowania zastępczo funkcyj konsula z praw, przywilejów, zwolnień i immunitetów przyznanych samemu konsulowi.

Artykuł  5.

1. Konsulowie i agenci konsularni będą mogli umieszczać nad drzwiami zewnętrznemu domu, w którym mieszczą się biura konsulatu lub agencji konsularnej, herb kraju, który reprezentują z odnośnym napisem w języku urzędowym ich Państwa, oraz w dnie uroczystości oficjalnych jako też w innych okolicznościach uświęconych przez zwyczaj, wywieszać flagę Państwa wysyłającego na domu, w którym mieści się konsulat lub agencja konsularna; rozumie się, że te oznaki zewnętrzne nie będą mogły nigdy być rozumiane jako ustanawiające prawo azylu.

2. Będą oni mogli również, z uwzględnieniem wyżej przytoczonego zastrzeżenia dotyczącego prawa azylu, umieszczać herb i wywieszać flagę Państwa wysyłającego na pojazdach i statkach, używanych przy sprawowaniu swych funkcyj.

Artykuł  6.

1. Archiwa konsularne oraz wszelkie akty i przedmioty służące do użytku urzędowego, będą zawsze nienaruszalne i władze miejscowe nie będą mogły pod żadnym pozorem badać lub zatrzymywać te akty lub przedmioty, ani też należących do archiwów zbiorów akt, papierów lub innych przedmiotów. Zbiory akt, papiery i przedmioty wyżej wymienione winny zawsze być zupełnie oddzielone od dokumentów prywatnych, ksiąg lub papierów dotyczących handlu i przemysłu, któremi mogliby się trudnić odnośni funkcjonarjusze konsularni.

2. Jeżeli konsul, agent konsularny lub inny funkcjonarjusz konsularny jednej z Wysokich Układających się Stron, wezwany przez miejscową władzę do wydania lub okazania zbiorów akt, papierów lub innych przedmiotów należących do tych archiwów, odmówi uczynienia tego, władza, o której mowa, nie będzie mogła odwołać się w stosunku do niego do żadnych środków przymusowych; wszelkie trudności wynikające z takich faktów winny być załatwiane w drodze dyplomatycznej.

3. Korespondencja urzędowa konsulatu lub agencji konsularnej, oraz korespondencja do nich adresowana, jest zawsze nienaruszalna, i władze nie mają prawa jej zatrzymywać lub badać.

4. Konsulowie zawodowi w swej korespondencji z władzami ich państwa, ż misjami dyplomatycznemi i urzędami konsularnemi włącznie, będą mogli się posługiwać szyfrem oraz przyjmować i wysyłać kurjerów zaopatrzonych w dokumenty stwierdzające ich charakter urzędowy.

Artykuł  7.

1. Lokale urzędowe konsulatów zawodowych i pomieszczenia przeznaczone na archiwa są zawsze nietykalne, i władze miejscowe nie mogą wkraczać do nich z wyjątkiem przypadków, gdy chodzi o aresztowanie osoby za przestępstwo, zagrożone według ustawodawstwa miejscowego, stosownie do wypadku karą pozbawienia wolności powyżej jednego roku. W żadnym jednak przypadku nie mogą władze te przedsiębrać rewizyj w tych lokalach, ani zajmować papierów i innych przedmiotów, które się tam znajdują.

2. Konsularne lokale urzędowe i pomieszczenia przeznaczone na archiwa nie mogą w żadnym przypadku służyć za miejsce azylu.

Artykuł  8.

1. Konsulowie, agenci konsularni i inni zawodowi funkcjonarjusze konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron korzystać będą na terytorjum drugiej Wysokiej Układającej się Strony ze zwolnień od wszelkich rekwizycyj, świadczeń i kwaterunków wojskowych. Ten przywilej nie będzie się jednak rozciągał na nieruchomości do nich należące, o ile nie są przeznaczone do potrzeb służby konsularnej lub też nie służą jako lokale mieszkalne wymienionych funkcjonarjuszów. Konsulowie honorowi i inni funkcjonariusze honorowi zwolnieni są od rekwizycyj i kwaterunku wojskowego tylko co do lokali przeznaczonych na kancelarje i archiwa konsularne.

2. Konsulowie i agenci konsularni, oraz inni zawodowi funkcjonarjusze konsularni korzystać będą ze zwolnień od wszelkich podatków bezpośrednich, mających charakter podatku osobistego, pobieranych na rzecz Państwa, jak również na rzecz niepaństwowych korporacyj prawa publicznego.

Jednakowoż osoby te podlegać będą opodatkowaniu stosownie do prawa ogólnego, o ile w Państwie przyjmującem posiadają lub dzierżawią nieruchomości, przedsiębiorstwa handlowe lub przemysłowe, albo są wspólnikami podobnych przedsiębiorstw, lub wykonywują zawód zarobkowy bądź otrzymują dochody od kapitałów lub praw do ojcowizny.

3. Wymienieni funkcjonarjusze i wogóle wszystkie osoby zatrudnione w konsulatach jako też i ich służba domowa zwolnieni będą z obowiązku ubezpieczeń społecznych, opartego na ustawodawstwie drugiej Wysokiej Układającej się Strony, o ile osoby te są obywatelami Państwa wysyłającego konsula.

4. Konsulowie, agenci konsularni i inni zawodowi funkcjonarjusze konsularni winni być zawsze obywatelami Państwa wysyłającego.

Artykuł  9.

1. Konsulowie, agenci konsularni i wszyscy inni zawodowi funkcjonarjusze konsularni są upoważnieni przy obejmowaniu na terytorjum drugiej Wysokiej Układającej się Strony swego stanowiska w ciągu 6 miesięcznego okresu po objęciu urzędowania, do przywozu swoich ruchomości i przedmiotów gospodarstwa domowego, przeznaczonych do ich własnego użytku lub użytku ich rodzin, bez opłaty celnej lub jakichkolwiek innych opłat przywozowych nakładanych z tego tytułu.

2. Zostaną oni również zwolnieni od opłat wywozowych na wspomniane przedmioty przy opuszczaniu przez nich Państwa przyjmującego.

3. Rozumie się, że zwolnienie to nie stosuje się do artykułów konsumpcyjnych.

4. Wolne również są od opłat celnych i jakichkolwiek innych opłat przywozowych przedmioty przeznaczone do użytku urzędowego konsulatów lub agencyj konsularnych i ruchomości przeznaczone do urządzenia biur i mieszkań urzędowych.

Artykuł  10.

Wolne są od wszelkich podatków i danin publicznych nieruchomości, stanowiące własność jednej z Wysokich Układających się Stron i przeznaczone na urzędy konsularne i lokale przez nią na ten cel wynajęte, jak również mieszkania osób, wymienionych w ustępie 1 art. 8.

Artykuł  11.

Konsulowie, agenci konsularni i inni funkcjonarjusze konsularni nie podlegają jurysdykcji władz Państwa przyjmującego ich za czynności urzędowe dokonane przez nich na podstawie niniejszej konwencji.

Artykuł  12.

1. Konsulowie, agenci konsularni i inni funkcjonarjusze konsularni z wyjątkiem tych, którzy pełnią niższe funkcje kancelaryjne, oraz służba, o ile wymienieni nie są funkcjonariuszami honorowymi i są obywatelami Państwa wysyłającego, nie będą mogli podlegać aresztowi osobistemu, ani jako zarządzeniu zapobiegawczemu, ani jako zarządzeniu wykonawczemu w sprawach cywilnych i handlowych, ani za przekroczenie, ani jako karze za naruszenia ścigane wyłącznie w drodze administracyjnej. Nie mogą oni być również ani aresztowani ani też więzieni prewencyjnie z wyjątkiem przypadku, gdy chodzi o naruszenie, zagrożone karą pozbawienia wolności najmniej na jeden rok.

2. W razie ścigania sądowego, aresztowania lub postawienia w stan oskarżenia konsula i agenta konsularnego jak również konsulów, wicekonsulów zastępczych i dodatkowo przydzielonych, oraz attache konsularnych, rząd państwa przyjmującego niezwłocznie zawiadomi o tem przedstawiciela dyplomatycznego Państwa, które mianowało tego funkcjonarjusza.

Artykuł  13.

1. Konsulowie, agenci konsularni i inni funkcjonarjusze konsularni obowiązani są czynić zadość wystosowanym do nich wezwaniom, przez właściwe władze Państwa przyjmującego, do stawiennictwa w charakterze świadków. O ile nie są obywatelami Państwa przyjmującego, takie wezwania winny być skierowane do nich w formie pism urzędowych bez zagrożenia sankcjami karnemi na wypadek niestawiennictwa.

Przesłuchanie winno odbyć się bez zwłoki w ustalonym terminie i, w miarę możności, bez dłuższego zatrzymywania.

Z tych przywilejów nie korzysta personel kancelaryjny i służba.

2. Konsulowie zawodowi mogą w każdym poszczególnym przypadku usprawiedliwić swą nieobecność przeszkodami, wynikającemi z choroby lub z pilnych powodów służbowych oraz prosić o odroczenie stawiennictwa na inną datę jednak niezbyt odległą.

3. Konsulowie, agenci konsularni i wszyscy inni funkcjonarjusze konsularni, zarówno zawodowi jak i honorowi, mogą, powołując się na tajemnicę zawodową lub państwową, odmówić składania zeznań, dotyczących faktów wynikających z ich urzędowania, do składania lub okazywania dokumentów, których byliby dzierżycielami.

Nawet w razie, gdyby kompetentna władza uważała, że nie może uznać tego tłumaczenia za uzasadnione, winna powstrzymać się w stosunku do nich od wszelkich środków przymusowych.

Artykuł  14.

1. Każda z Wysokich Układających się Stron zobowiązuje się przyznać konsulom, agentom konsularnym i innym funkcjonariuszom konsularnym drugiej Wysokiej Strony w zakresie zwolnień od opłat, przywilejów i immunitetów traktowanie narodu najbardziej uprzywilejowanego.

2. Jednakowoż Wysokie Układające się Strony zgadzają się, że żadna z nich nie będzie się mogła powoływać na korzyści, wynikające z klauzuli największego uprzywilejowania i żądać dla wyżej wymienionych osób dalej idących zwolnień, praw, przywilejów, immunitetów i zaszczytów aniżeli te, które same przyznała konsulom, agentom konsularnym i innym funkcjonarjuszom konsularnym tego samego stopnia i tej samej kategorji drugiej Wysokiej Układającej się Strony.

Rozdział  III.

Czynności konsulów.

Artykuł  15.

1. Konsulowie i agenci konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron mają prawo wykonywać opiekę nad obywatelami Państwa wysyłającego i bronić wszelkich praw i interesów, przysługujących obywatelom ich Państwa na podstawie prawa i zwyczajów międzynarodowych.

2. W tym celu będą oni mogli zwracać się do sądów i wszelkich innych władz w swym okręgu, dla uzyskania, w granicach obowiązującego prawa, potrzebnych informacyj i wyjaśnień.

3. O ile ich zażalenia nie byłyby przyjęte przez władze ich okręgu, będą oni mogli się zwracać bezpośrednio do rządu Państwa przyjmującego jedynie w braku jakiegokolwiek przedstawiciela dyplomatycznego ich Państwa lub w razie istnienia specjalnego porozumienia.

4. Rozumie się, że konsulowie i agenci konsularni interwenjując, będą się zwracali pisemnie do sądów i władz w języku urzędowym Państwa przyjmującego.

Artykuł  16.

Konsulowie i agenci konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron mają prawo, zgodnie z ustawodawstwem Państwa wysyłającego, wydawać swoim obywatelom paszporty i inne dokumenty osobiste, tudzież udzielać zezwoleń na wjazd i wizować paszporty, świadectwa pochodzenia towarów i inne dokumenty.

Artykuł  17.

1. Konsulowie i agenci konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron, o ile są do tego upoważnieni, mają prawo zgodnie z ustawami i przepisami swego kraju sporządzać akty urodzenia i akty zejścia obywateli Państwa wysyłającego.

2. Rozumie się, że przepis niniejszy nie zwalnia w żadnej mierze osób zainteresowanych od przewidzianego przez ustawy miejscowe obowiązku dokonywania deklaracyj urodzenia i śmierci przed władzą miejscową.

Artykuł  18.

Każda z Wysokich Układających się Stron zobowiązuje się, na żądanie władz drugiej Strony dostarczać wyciągi z aktów stanu cywilnego uwierzytelnione w sposób i za uiszczeniem opłat, przewidzianych przez ustawy i przepisy Państwa wezwanego.

Konsul lub agent konsularny może skierować żądanie takie wprost do właściwego urzędu stanu cywilnego Państwa wezwanego.

Jeżeli w żądaniu zaznaczono, że wyciągi te przeznaczone są do użytku służbowego lub dla osób, korzystających z prawa ubogich, będą one sporządzane i wydawane bez pobierania jakichkolwiek opłat i innych kosztów.

Artykuł  19.

1. Konsulowie i agenci konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron o ile zostali do tego upoważnieni zgodnie z przepisami Państwa, które ich mianowało, będą mieli prawo:

1) przyjmować bądź w swem biurze, bądź poza biurem wszelkie oświadczenia, które mieliby do złożenia obywatele ich Państwa, zaś na pokładzie statków morskich, rzecznych i powietrznych ich Państwa oświadczenia od kapitanów, członków załogi i pasażerów tych statków.

Rozumie się, że te oświadczenia wobec władz Państwa przyjmującego konsula lub agenta konsularnego będą miały znaczenie jedynie wówczas, gdy nie są sprzeczne z ustawodawstwem tego Państwa.

2) przyjmować, sporządzać i uwierzytelniać na równi z notarjuszami wszelkie akty prawne, łącznie z rozporządzeniami ostatniej woli obywateli Państwa wysyłającego.

Rozumie się, że postanowienia te nie będą miały zastosowania do aktów prawnych między żyjącymi, dotyczących przeniesienia prawa własności na nieruchomościach lub mających na celu ich obciążenie, o ile nieruchomości te są położone na terytorjum Państwa przyjmującego konsula lub agenta konsularnego.

3) przyjmować, sporządzać i uwierzytelniać narówni z notarjuszarni wszelkie akty prawne niezależnie od obywatelstwa stron pod warunkiem, aby się one odnosiły do mienia, znajdującego się na terytorjum Państwa wysyłającego konsula lub agenta konsularnego albo były przeznaczone do wykonania bądź spowodowania skutków prawnych na terytorjum tego Państwa;

4) uwierzytelniać podpisy i znaki obywateli Państwa wysyłającego;

5) uwierzytelniać wszelkiego rodzaju akty i dokumenty pochodzące od władz lub urzędników Państwa wysyłającego ich lub Państwa ich przyjmującego;

6) tłumaczyć wszelkiego rodzaju akty i dokumenty sporządzone w języku ich kraju na język Państwa przyjmującego i odwrotnie,

2. Akty i dokumenty wyżej wymienione, jak również tłumaczenia, odpisy lub wyciągi, sporządzone lub uwierzytelnione przez wymienione w ustępie 1 niniejszego artykułu osoby w formie wymaganej przez Państwo wysyłające, i zaopatrzone w pieczęć konsularną, będą uznane w Państwie przyjmującem za dokumenty publiczne lub publicznie uwierzytelnione. Będą one miały tę samą moc prawną i dowodową, jak gdyby były sporządzone lub uwierzytelnione przez notarjuszów, organy publiczne lub zaprzysiężonych tłumaczów właściwych zgodnie z przepisami obowiązującemi w Państwie przyjmującem.

3. O ile akty te lub inne dokumenty mają wywrzeć skutki w Państwie przyjmującem konsula lub agenta konsularnego, będą musiały podlegać opłatom stemplowym i innym opłatom wymaganym przez ustawy tego Państwa, jak również wszystkim innym formalnościom obowiązującym w danej dziedzinie w tem Państwie.

Artykuł  20.

Konsulowie i agenci konsularni o ile są do tego upoważnieni przez ustawy Państwa wysyłającego będą uprawnieni do organizowania opieki nad małoletnimi oraz kurateli nad umysłowo chorymi i niewłasnowolnymi, obywatelami ich Państwa; w tym celu mogą w granicach ustawodawstwa ich Państwa podejmować lub proponować wszelkie zarządzenia, które będą uważali za potrzebne, a które nie będą sprzeczne z ustawodawstwem miejscowem.

Artykuł  21.

1. We wszystkich sprawach wynikających z ustawodawstwa społecznego (n. p. o opiece społecznej, o ochronie pracy i o ubezpieczeniach społecznych), konsulom i agentom konsularnym przysługuje prawo zastępowania bez specjalnego pełnomocnictwa obywateli Państwa wysyłającego przed wszystkiemi władzami i właściwemi instytucjami. Są oni upoważnieni w imieniu tych obywateli, do odbierania odszkodowań, rent i innych świadczeń, które są im w tych wypadkach przyznawane i wypłacane, tudzież do potwierdzania ich odbioru.

Wypłata świadczeń dokonana w tych wypadkach na ręce konsulów i agentów konsularnych ma taką samą moc. jakby była dokonana wprost do rąk osób uprawnionych.

2. Instytucje urzędowe i miejscowe instytucje społeczne winny zawiadamiać konsulów i agentów konsularnych o każdem wdrożeniu postępowania w cela otrzymania odszkodowania z powodu wypadku przy pracy obywatela Państwa wysyłającego konsula lub agenta konsularnego.

Artykuł  22.

O ile chodzi o służbę wojskową, konsulowie i agenci konsularni będą mieli prawo sprawować wszelkie funkcje, mające na celu uregulowanie położenia obywateli Państwa wysyłającego zarówno w zakresie poboru ich, jak i ewidencji wojskowej.

Artykuł  23.

Każda z Wysokich Układających się Stron zobowiązuje się traktować na swojem terytorjum obywateli drugiej Wysokiej Układającej się Strony w dziedzinie spadkowej narówni z własnymi obywatelami.

Artykuł  24.

Spadki obywateli jednej z Wysokich Układających się Stron, pozostawione na terytorjum drugiej nie będą obciążone podatkami i opłatami specjalnemi wyższemi, aniżeli spadki pozostawione przez własnych obywateli.

Artykuł  25.

Jeśli obywatel jednej z Wysokich Układających się Stron umrze lub pozostawi spadek na terytorjum drugiej, właściwe władze miejscowe winny bezzwłocznie o tem powiadomić konsula względnie agenta konsularnego Państwa, którego zmarły był obywatelem. W zawiadomieniu tem winno być wskazane, czy zmarły pozostawił majątek i jaki, czy są spadkobiercy, ich nazwiska i adresy, czy istnieje rozporządzenie ostatniej woli, czy powzięte zostały i jakie zarządzenia zabezpieczające. Do zawiadomienia winien być dołączony wolny od wszelkich opłat akt zejścia wspomnianego nieboszczyka.

Konsul będzie mógł żądać od władz miejscowych wszelkich informacyj co do zarządzeń powziętych w sprawie spadku.

Jeśli konsul, względnie agent konsularny tego Państwa, którego obywatelem był zmarły, dowie się o śmierci wcześniej aniżeli właściwa władza miejscowa, winien on tę władzę o tem zawiadomić w sposób opisany w ust. 1 niniejszego artykułu.

Artykuł  26.

W przypadkach, gdy władze miejscowe jednej z Wysokich Układających się Stron stwierdzą, że obywatel drugiej Wysokiej Układającej się Strony ma prawo do spadku pozostawionego na terytorjum pierwszej z Wysokich Układających się Stron bądź jako spadkobierca ustawowy lub testamentowy, bądź jako legatarjusz lub z tytułu darowizny na wypadek śmierci, lub z jakiegokolwiek innego tytułu spadkowego, wówczas władze te obowiązane są natychmiast powiadomić o tem konsula lub agenta konsularnego drugiej Wysokiej Układającej się Strony, której obywatelem jest osoba uprawniona.

Jeżeli te osoby uprawnione są nieobecne i nie mianowały pełnomocników, wówczas konsul lub agent konsularny są z mocy samego prawa upoważnieni do zastępowania ich przed władzami miejscowemi. Konsul lub agent konsularny może, w każdym poszczególnym wypadku, być zastąpiony przez inną osobę z własnego wyboru.

Artykuł  27.

W wypadku zgonu podczas podróży obywatela jednej z Wysokich Układających się Stron na terytorjum drugiej a niemającego tam ani miejsca zamieszkania ani pobytu, władze miejscowe winny wszelkie jego mienie przekazać natychmiast bez wszelkich formalności konsulowi lub agentowi konsularnemu tego Państwa, którego obywatelem był zmarły.

Władze te postąpią w taki sam sposób ze spuścizną ruchomą pozostałą po zmarłym obywatelu drugiej Wysokiej Strony, w razie gdy:

1. należał on do załogi okrętu jednej z Wysokich Układających się Stron i umarł na tym okręcie lub na terytorjum drugiej;

2. wartość spuścizny nie przekracza w Polsce kwoty pięciu tysięcy złotych, a w Bułgarji kwoty osiemdziesięciu tysięcy lewa.

Wymienione sumy mają być obliczane według parytetu złota.

Konsul lub agent konsularny, który obejmuje w posiadanie spuściznę ruchomą, ma prawo zlikwidować ją i, po zapłaceniu, ewentualnie, długów, zaciągniętych przez zmarłego na terytorjum Państwa przyjmującego, oraz wszystkich podatków, postąpić z nią według ustaw swego Państwa.

Artykuł  28.

1. Konsulowie i agenci konsularni każdej z Wysokich Układających się Stron uprawnieni są do udzielania wszelkiej pomocy i opieki okrętom pod banderą ich Państwa, podczas pobytu okrętów w portach ich okręgu konsularnego.

2. W tym celu mogą oni udawać się osobiście na pokład tych okrętów z chwilą, gdy zostaną one dopuszczone do swobodnego komunikowania się z lądem.

3. Co się tyczy statków handlowych, konsulowie i agenci konsularni będą mogli na nich przesłuchiwać kapitanów i załogę, badać papiery okrętowe, przyjmować, zgodnie z postanowieniami artykułu 19 niniejszej konwencji zeznania, odnoszące się do ich podróży, jej celu i wydarzeń w czasie podróży, oraz mogą sporządzać manifesty i ułatwiać odprawę tych statków; wreszcie mogą oni, o ile to nie jest sprzeczne z prawem miejscowem, stawać wraz z kapitanem i osobami należącemi do załogi przed miejscowemi sądami i władzami administracyjnemi w celu służenia im pomocą w charakterze tłumaczy w sprawach prawnych, które mieliby tam do załatwienia, oraz przy prośbach, które mieliby do zgłoszenia.

4. W portach, gdzie ma siedzibę konsul lub agent konsularny jednej z Wysokich Układających się Stron, funkcjonarjusze miejscowych władz sądowych i administracyjnych zarówno jak i funkcjonarjusze miejscowego urzędu celnego, nie będą mogli, bez uprzedniego zawiadomienia konsula lub agenta konsularnego, podejmować na statkach handlowych pod banderą krajową drugiej Wysokiej Układającej się Strony poszukiwań ani rewizyj, ani też dokonywać aresztowań z wyjątkiem przypadku schwytania na gorącym uczynku, ani też nie mogą podejmować innych czynności urzędowych, wymagających zastosowania środków przymusowych. W przypadkach nagłych konsul lub agent konsularny winien być powiadomiony przynajmniej w samej chwili dokonywania tych czynności, aby umożliwić mu obecność przy tem. Władze miejscowe winny również zawiadomić w należytym czasie konsula lub agenta konsularnego, aby mógł być obecny przy oświadczeniach, jakie kapitanowie lub załoga mieliby do złożenia miejscowym sądom lub miejscowej administracji.

5. W zaproszeniu, które zostanie w wymienionych wyżej przypadkach wystosowane do konsulów lub agentów konsularnych, winna być wskazana ścisła godzina, jeżeli zaś konsulowie lub agenci konsularni zaniedbają stawienia się osobiście, dokonane to zostanie w ich nieobecności. Władze miejscowe winny jednak możliwie bezzwłocznie zawiadomić konsula lub agenta konsularnego o każdej wizycie i innych czynnościach urzędowych, o których mowa w poprzednim ustępie, dokonanych w ich nieobecności, oraz wskazać równocześnie powody pilności sprawy. Władze miejscowe postąpią tak samo gdy konsul lub agent konsularny nie ma siedziby w porcie.

6. Sąd może wydać decyzję o kondemnacie statku z powodu niezdolności do żeglugi tylko po wysłuchaniu właściwego konsula.

7. Interwencja konsulów i agentów konsularnych nie będzie jednakże wymagana w celu wykonywania zwyczajnych formalności władz lokalnych przy wejściu i wyjściu statków zgodnie z przepisami żeglugowemi, celnemi i sanitarnemi.

Artykuł  29.

1. We wszystkiem co dotyczy policji portowej, załadowania statków handlowych, oraz bezpieczeństwa towarów, mienia i walorów, stosowane będą ustawy, rozporządzenia i przepisy miejscowe pod warunkiem, że wszelkie przywileje i ulgi, które przyznane zostaną w porcie oznaczonym przez jedną z Wysokich Układających się Stron, swoim własnym statkom handlowym, przyznane będą również w tym porcie statkom handlowym drugiej Wysokiej Układającej się Strony.

2. Konsulom i agentom konsularnym przysługuje, w granicach przewidzianych przez ustawodawstwo Państwa wysyłającego, wyłączne prawo utrzymywania wewnętrznego porządku na statkach handlowych pod banderą ich Państwa. Będą oni mieli prawo powierzania, w razie potrzeby, funkcyj kapitana osobom według swego wyboru oraz zamieniania oficerów i załogi.

Winni oni, w granicach przepisów swego Państwa, załatwiać sami wszelkie spory, mogące wyniknąć między kapitanami, oficerami i marynarzami tych statków, w szczególności takie, które dotyczą płac i wypełnienia zobowiązań wzajemnie zaciągniętych.

3. Interwencja władz miejscowych może mieć miejsce tylko wówczas, gdy zaszłe na pokładzie statku handlowego zaburzenia mogłyby naruszać spokój publiczny na lądzie lub w porcie lub gdyby była w nie zamieszana osoba nienależąca do załogi.

W tym przypadku władze miejscowe zawiadomią również właściwego konsula lub agenta konsularnego na piśmie w najkrótszym czasie i to, o ile możności przed wkroczeniem na statek, o ich decyzji co do interwencji. Władze miejscowe zrobią wszystko, co będą mogły, ażeby zlikwidowanie tego rodzaju zajść na statkach, pod banderą drugiej Wysokiej Układającej się Strony, dokonane było w porozumieniu z właściwym konsulem.

4. Jeśli władze miejscowe zauważą, że statek handlowy drugiej Wysokiej Układającej się Strony nie posiada sprzętu lub zaopatrzenia w żywność zgodnie z konwencjami międzynarodowemi wiążącemi obie Strony Układające się, zawiadomią one o tem niezwłocznie właściwego konsula celem usunięcia, po porozumieniu się, tych braków.

Postanowienia prawa miejscowego w sprawie żeglowności mogą być stosowane tylko wówczas do statków handlowych, żeglujących pod banderą drugiej Wysokiej Układającej się Strony, gdy te same postanowienia będą stosowane w takich samych warunkach do okrętów wszystkich innych narodowości.

5. We wszystkich innych przypadkach wspomniane wyżej władze winny się ograniczyć do udzielania konsulom i agentom konsularnym, o ile oni tego zażądają, poparcia dla ułatwienia im wykonywania ich funkcyj.

Artykuł  30.

1. Konsulowie mogą żądać aresztowania oraz odstawienia bądź na statek bądź odesłania do kraju ojczystego oficerów, marynarzy i innych osób, należących w jakimkolwiek charakterze do załogi okrętów pod banderą ich Państwa, którzy zbiegli na terytorjum drugiej Wysokiej Układającej się Strony.

2. W tym celu winni oni zwracać się pisemnie do właściwych władz miejscowych i wykazywać na podstawie papierów okrętowych lub listy zaciągowej, lub też w braku tych dokumentów, na podstawie wierzytelnego wyciągu, że osoby, których wydania żądają, należały rzeczywiście do załogi.

W miejscowościach, w których niema ani konsula ani agenta konsularnego, żądanie wydania może być wystosowane do władz miejscowych przez kapitana lub tę osobę, która dowodzi okrętem, z zachowaniem formalności, przewidzianych w niniejszym ustępie.

3. Na podstawie tego żądania w taki sposób uzasadnionego, nie będzie można odmówić wydania zbiegów, z wyjątkiem przypadku, gdy osoba zbiegła popełniła na lądzie jakiekolwiek przekroczenie i w tym ostatnim przypadku władze miejscowe mogą odroczyć wydanie, aż do czasu wydania wyroku przez miejscowy sąd właściwy i całkowitego wykonania wyroku. Konsulom i agentom konsularnym winna być nadto udzielona wszelka pomoc i poparcie w celu wyszukania i aresztowania tych zbiegów. Będą oni odstawieni do więzień krajowych i będą w nich osadzeni na pisemne żądanie i koszt konsulatu lub agencji konsularnej, aż do chwili odstawienia ich zpowrotem na pokład okrętu ojczystego lub też do czasu, gdy nastąpi sposobność odesłania ich do ojczyzny. Jeżeli jednak sposobność ta nie nastąpi w przeciągu dwóch miesięcy licząc od dnia aresztowania, wspomniani zbiegowie będą wypuszczeni na wolność, po uprzedniem na trzy dni naprzód uczynionem zawiadomieniu konsula i nie będą mogli być ponownie aresztowani z tego samego powodu.

4. Wysokie Układające się Strony zgadzają się na to, że postanowienia niniejszego artykułu nie mają zastosowania do oficerów, marynarzy i innych osób, należących do załogi, a będących obywatelami kraju, na którego terytorjum zbiegli (a oprócz tego, w odniesieniu do Polski, do obywateli, W. M. Gdańska).

Artykuł  31.

1. Jeżeli statek pod banderą jednej z Wysokich Układających się Stron ulegnie rozbiciu lub osiądzie na wybrzeżu, w porcie lub na wodach terytorjalnych drugiej Strony, władze miejscowe winny powiadomić niezwłocznie o tem konsula lub agenta konsularnego, w którego okręgu konsularnym miał miejsce nieszczęśliwy wypadek.

2. Wszelkie czynności dotyczące akcji ratowniczej statków, któreby uległy rozbiciu lub osiadły na wybrzeżu, odbywać się będą pod kierownictwem konsulów lub agentów konsularnych lub innych funkcjonarjuszów konsularnych, o ile są oni do tego upoważnieni przez konsula lub agenta konsularnego.

3. W razie nieobecności i aż do chwili przybycia na miejsce konsulów, agentów konsularnych lub ich delegatów, miejscowe władze winny przedsięwziąć wszelkie środki potrzebne dla zaopiekowania się osobami i dla zachowania przedmiotów uratowanych z rozbicia okrętu.

4. Władze miejscowe będą mogły uczestniczyć w akcji ratowniczej jedynie w celu udzielenia pomocy wyżej wymienionym funkcjonarjuszom konsularnym, w celu utrzymania porządku, zabezpieczenia interesów osób, biorących udział w akcji ratowniczej, a nienależących do załogi, w celu zapewnienia wykonania zarządzeń dotyczących wwozu i wywozu uratowanych towarów, jak również w celu zabezpieczenia ogólnych interesów żeglugi.

5. Interwencja władz miejscowych nie da powodu w tych rozmaitych wypadkach do pobierania jakichkolwiek opłat ani do zwrotu kosztów innych, aniżeli tych, które zostały spowodowane akcją ratowniczą oraz przechowaniem uratowanych przedmiotów, oraz tych opłat, któreby się należały w podobnych wypadkach od statków krajowych.

6. W razie gdy przynależność państwowa okrętów, które uległy rozbiciu nie jest pewna, jedynie władze miejscowe będą kompetentne do powzięcia zarządzeń wymienionych w niniejszym artykule.

7. Uratowane towary i przedmioty wolne będą od wszelkich opłat celnych o ile nie przejdą dla konsumpcji wewnątrz kraju.

Artykuł  32.

We wszystkich przypadkach, gdy w umowach zawartych pomiędzy armatorami, ładowcami i ubezpieczającymi, nie będzie przepisów odmiennych, awarje, którym uległy na morzu okręty wojenne i statki handlowe jednej z Wysokich Układających się Stron, bez względu na to, czy zawinęły one do portu dobrowolnie, czy też na skutek przymusowego schronienia się, będą załatwiane przez ich konsulów lub agentów konsularnych, chyba że w sprawie tych awaryj są zainteresowani obywatele kraju przyjmującego lub obywatele Państwa trzeciego. W tym ostatnim przypadku i w braku polubownego układu pomiędzy wszystkiemi zainteresowanemi stronami, sprawy te winny być regulowane przez władze miejscowe.

Artykuł  33.

Wszystkie funkcje wymienione w niniejszym rozdziale, do sprawowania których jest uprawniony konsul lub agent konsularny, mogą być sprawowane również przez innych przydzielonych funkcjonarjuszów konsularnych, o ile będą oni do tego upoważnieni przez konsula lub agenta konsularnego.

Artykuł  34.

Konsulowie i agenci konsularni winni zawiadamiać szefa wyższej administracyjnej władzy ich siedziby o wszelkich zaszłych zmianach w składzie personelu konsulatu.

Rozdział  IV.

Postanowienia ogólne i końcowe.

Artykuł  35.

1. Każda z Wysokich Układających się Stron zobowiązuje się udzielić drugiej Wysokiej Układającej się Stronie w przedmiocie sprawowania funkcyj konsularnych traktowania narodu najbardziej uprzywilejowanego.

2. Jednakowoż obie Wysokie Układające się Strony zgadzają się na to, że żadna z nich nie będzie się mogła powoływać na korzyści, wynikające z klauzuli największego uprzywilejowania i żądać innych lub dalej idących praw w przedmiocie wykonywania funkcyj konsularnych, aniżeli te, które sama przyznała konsulom, agentom konsularnym i innym funkcjonariuszom konsularnym drugiej Wysokiej Strony.

Artykuł  36.

1. Wszystkie postanowienia niniejszej konwencji, dotyczące uprawnień przyznanych konsulom w przedmiocie wykonywania funkcyj konsularnych, stosują się w równej mierze do członków misyj dyplomatycznych, którym to członkom powierzone zostaną funkcje konsularne przez Państwo wysyłające ich.

2. W tym celu agent dyplomatyczny tego Państwa winien notyfikować Rządowi Państwa przyjmującego nazwiska agentów, wyznaczonych do sprawowania funkcyj konsularnych.

Artykuł  37.

Konwencja niniejsza będzie ratyfikowana i jej dokumenty ratyfikacyjne zostaną wymienione w Warszawie możliwie najwcześniej.

Wejdzie ona w życie w miesiąc po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych, przestanie zaś obowiązywać z wygaśnięciem okresu sześciomiesięcznego począwszy od wypowiedzenia, notyfikowanego przez jedną lub drugą Wysoką Układającą się Stronę.

Na dowód czego niżej podpisani należycie upoważnieni w tym celu podpisali niniejszą konwencję i wycisnęli na niej swe pieczęcie.

Sporządzono w Sofji w dwóch egzemplarzach dnia 22 grudnia tysiąc dziewięćset trzydziestego czwartego roku.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY.

Przystępując do podpisania niniejszej konwencji, Pełnomocnicy obydwóch Wysokich Układających się Stron zgodzili się na następujące postanowienia: Wysokie Układające się Strony zastrzegają sobie zawarcie specjalnej konwencji, regulującej sprawy spadkowe, której postanowienia zastąpią z samego prawa postanowienia konwencji konsularnej, przewidziane w artykułach 23, 24, 25, 26 i 27.

Protokół niniejszy stanowi część integralną samej konwencji konsularnej. Zostanie on ratyfikowany i wejdzie w życie równocześnie z konwencją.

Sporządzono w Sofji w dwóch egzemplarzach dnia 22 grudnia 1934.

Zaznajomiwszy się z powyższą konwencją i dołączonym do niej protokółem końcowym, uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nich zawartych; oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 27 kwietnia 1935 r.

• Identyfikator: Dz.U.1935.40.275
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Bułgaria-Polska. Konwencja konsularna. Sofia.1934.12.22.
• Data aktu: 22/12/1934
• Data ogłoszenia: 05/06/1935
• Data wejścia w życie: 31/05/1935