Przepisy ogólne.
Funkcjonariuszem Służby Bezpieczeństwa lub Milicji Obywatelskiej jako formacji uzbrojonych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych może być obywatel polski o nieskazitelnej postawie etyczno-moralnej, którego cechuje obywatelska i patriotyczna świadomość oraz wysoka socjalistyczna ideowość, korzystający w pełni z praw publicznych, posiadający określone kwalifikacje zawodowe oraz zdolność fizyczną i psychiczną do służby i dający rękojmię należytego wykonywania obowiązków ochrony socjalistycznego państwa, praw obywateli i porządku publicznego oraz przestrzegania praworządności.
Przepisy ustawy stosuje się do funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej mianowanych na stałe, a także do funkcjonariuszy mianowanych na okres służby przygotowawczej lub kandydackiej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.
"Ja, obywatel Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, świadom podejmowanych obowiązków funkcjonariusza pełniącego służbę w resorcie spraw wewnętrznych - ślubuję: służyć wiernie Narodowi Polskiemu, chronić ustanowiony Konstytucją Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej porządek prawny, strzec bezpieczeństwa Państwa i jego obywateli, nawet z narażeniem swojego życia i zdrowia."
Przebieg służby.
Do mianowania funkcjonariuszy na stanowiska służbowe, przenoszenia oraz zwalniania z tych stanowisk właściwi są przełożeni.
Funkcjonariusz może być skierowany z urzędu lub na jego prośbę do komisji lekarskiej podległej Ministrowi Spraw Wewnętrznych w celu określenia stanu zdrowia oraz ustalenia zdolności fizycznej i psychicznej do służby, jak również związku poszczególnych schorzeń ze służbą.
W razie uchylenia prawomocnego wyroku skazującego lub prawomocnego orzeczenia o warunkowym umorzeniu postępowania karnego i wydania wyroku uniewinniającego lub orzeczenia o umorzeniu postępowania karnego albo w razie uchylenia kary dyscyplinarnej wyznaczenia na niższe stanowisko służbowe lub kary wydalenia ze służby - ulegają uchyleniu skutki, jakie wynikły dla funkcjonariusza w związku z przeniesieniem na niższe stanowisko lub obniżeniem stopnia. O uchyleniu innych skutków decyduje Minister Spraw Wewnętrznych.
Stopnie Milicji Obywatelskiej.
Ustanawia się następujące korpusy funkcjonariuszy:
Mianowanie na kolejny wyższy stopień następuje stosownie do zajmowanego stanowiska służbowego, posiadanych kwalifikacji zawodowych oraz w zależności od opinii służbowej. Nadanie tego stopnia nie może jednak nastąpić wcześniej niż po przesłużeniu w stopniu:
kaprala - roku,
starszego kaprala - roku,
plutonowego - 2 lat,
sierżanta - 2 lat,
starszego sierżanta - 3 lat,
sierżanta sztabowego - 3 lat,
młodszego chorążego - 3 lat,
chorążego - 4 lat,
starszego chorążego - 5 lat,
chorążego sztabowego - 5 lat,
podporucznika - 3 lat,
porucznika - 4 lat,
kapitana - 5 lat,
majora - 4 lat,
podpułkownika - 4 lat.
O pozbawieniu lub obniżeniu stopnia orzeka przełożony właściwy do mianowania na ten stopień. O pozbawieniu stopnia podporucznika orzeka Minister Spraw Wewnętrznych, a o pozbawieniu stopnia generała decyduje Rada Państwa.
Minister Spraw Wewnętrznych ustala szczegółowe zasady i tryb mianowania funkcjonariuszy na stopnie.
Obowiązki funkcjonariusza.
Funkcjonariusz jest obowiązany uzyskać dla siebie, małżonka oraz dla dzieci pozostających na jego utrzymaniu zezwolenie Ministra Spraw Wewnętrznych lub upoważnionego przez niego przełożonego na wyjazd i pobyt za granicą. Minister Spraw Wewnętrznych określi przypadki, w których zezwolenie nie jest wymagane.
Prawa funkcjonariusza.
Funkcjonariusz przy wykonywaniu obowiązków służbowych lub innych powierzonych mu zadań, ze względu na ich charakter, korzysta ze szczególnej ochrony prawnej, określonej w odrębnych przepisach.
Funkcjonariusz, który w związku ze służbą doznał trwałego uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkodę w przedmiotach osobistego użytku, otrzymuje odszkodowanie ustalone w odrębnych przepisach. W razie śmierci funkcjonariusza w związku ze służbą, odszkodowanie otrzymują pozostali po nim członkowie rodziny.
Funkcjonariusze określonych jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych otrzymują wyposażenie specjalne. Zasady przyznawania i sposób noszenia wyposażenia specjalnego określa Minister Spraw Wewnętrznych.
Minister Spraw Wewnętrznych określa przypadki, w których funkcjonariusz otrzymuje wyżywienie, oraz normy wyżywienia. Przypadki i wysokość otrzymywania równoważnika pieniężnego w zamian za wyżywienie ustala Minister Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Finansów.
Funkcjonariuszowi oraz jego małżonkowi przysługuje prawo do ulgi przy przejazdach państwowymi środkami komunikacji w zakresie i na warunkach określonych w drodze rozporządzenia przez Ministra Komunikacji w porozumieniu z Ministrem Spraw Wewnętrznych.
Za członków rodziny funkcjonariusza uprawnionych do świadczeń przewidzianych w art. 49, 51 i 52 uważa się małżonka i dzieci, na które przysługuje dodatek rodzinny.
Okres służby funkcjonariusza traktuje się jako pracę w szczególnym charakterze, w rozumieniu przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin.
Funkcjonariuszowi-kobiecie przysługują szczególne uprawnienia przewidziane dla pracownicy według przepisów prawa pracy, jeżeli przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej.
Minister Spraw Wewnętrznych określa sposób pełnienia i przebieg służby oraz szczegółowe prawa i obowiązki funkcjonariuszy.
Urlopy funkcjonariuszy.
Minister Spraw Wewnętrznych może wprowadzić płatne urlopy dodatkowe w wymiarze do 15 dni kalendarzowych rocznie dla funkcjonariuszy, którzy pełnią służbę w warunkach szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia albo osiągnęli określony wiek lub staż służby, albo gdy jest to uzasadnione szczególnymi właściwościami służby.
Funkcjonariusz zajmujący stanowisko nauczyciela lub nauczyciela akademickiego w szkołach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych otrzymuje corocznie płatny urlop dodatkowy w wymiarze 12 dni kalendarzowych.
Funkcjonariuszowi można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego lub okolicznościowego, a także urlopu bezpłatnego z ważnych przyczyn.
Minister Spraw Wewnętrznych określa szczegółowe zasady udzielania funkcjonariuszom urlopów, tryb postępowania w tych sprawach, a także wymiar urlopów, o których mowa w art. 61 i art. 63.
Wyróżnienia i odpowiedzialność dyscyplinarna.
Funkcjonariuszowi, który wzorowo wykonuje obowiązki, przejawia inicjatywę w służbie i doskonali kwalifikacje zawodowe, mogą być udzielane wyróżnienia:
Funkcjonariusz ponosi odpowiedzialność dyscyplinarną za popełnione przestępstwa - niezależnie od odpowiedzialności karnej.
Funkcjonariusz podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej za naruszenie dyscypliny służbowej oraz w innych przypadkach określonych w ustawie.
Okres aresztu nie podlega zaliczeniu do okresu służby.
W przypadkach określonych w art. 70 ukaranie dyscyplinarne nie może nastąpić po upływie terminu przedawnienia określonego dla danego wykroczenia w Kodeksie wykroczeń.
Sądy honorowe oraz zasady odpowiedzialności funkcjonariuszy przed sądami honorowymi.
Szczegółową organizację sądów honorowych, ich skład, sposób wybierania, właściwość oraz zasady i tryb postępowania przy rozpatrywaniu spraw i orzekaniu oraz wykonywania orzeczeń sądów honorowych, a także zakres i sposób sprawowania nadzoru nad sądami honorowymi oraz współdziałania tych sądów ze służbą polityczno-wychowawczą określa Minister Spraw Wewnętrznych.
W razie popełnienia przez funkcjonariusza czynu powodującego odpowiedzialność dyscyplinarną i odpowiedzialność przed sądem honorowym, decyzję w sprawie ustalenia rodzaju odpowiedzialności podejmuje Minister Spraw Wewnętrznych lub upoważniony przez niego przełożony.
Mieszkania dla funkcjonariuszy i związane z nimi należności.
Członkami rodziny funkcjonariusza, których uwzględnia się przy przydziale lokalu mieszkalnego, są pozostający z funkcjonariuszem we wspólnym gospodarstwie domowym:
Funkcjonariuszowi, który zajmuje lokal mieszkalny w miejscowości pobliskiej miejsca pełnienia służby, przysługuje zwrot kosztów dojazdu do miejsca pełnienia służby w wysokości ceny biletów za przejazd koleją lub autobusami Państwowej Komunikacji Samochodowej.
Lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej nie przydziela się funkcjonariuszowi:
Terenowe organy administracji państwowej powinny w miarę istniejących wolnych lokali zapewnić przydziały lokali mieszkalnych dla funkcjonariuszy pełniących służbę na ich terenie.
Funkcjonariusz zwolniony ze służby, który nie posiada prawa do lokalu mieszkalnego na warunkach określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin, zachowuje prawo do przydzielonego lokalu mieszkalnego według norm powszechnie obowiązujących lub może być przeniesiony do zamiennego lokalu mieszkalnego.
Uposażenie funkcjonariuszy.
Uposażenie funkcjonariusza składa się z uposażenia zasadniczego i z dodatków do uposażenia.
Minister Spraw Wewnętrznych określa zasady i tryb zaliczania okresów służby i pracy do wysługi lat, uwzględnianej przy ustalaniu wzrostu uposażenia zasadniczego.
Uposażenie zasadnicze i dodatki do uposażenia o charakterze stałym są płatne miesięcznie z góry. Minister Spraw Wewnętrznych może określić, które dodatki o charakterze stałym są płatne z dołu.
Inne świadczenia pieniężne.
Funkcjonariuszowi, w związku z mianowaniem na stałe, przysługuje zasiłek na zagospodarowanie w wysokości jednomiesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnymi w dniu mianowania na stałe.
Funkcjonariuszowi przysługują nagrody jubileuszowe za wieloletnią służbę na zasadach określonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych.
W razie przeniesienia do pełnienia służby do innej miejscowości albo delegowania do czasowego pełnienia służby, funkcjonariuszowi przysługują należności za podróże służbowe i przeniesienia w wysokości i na warunkach określonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych.
Odprawa, o której mowa w art. 107, oraz świadczenie określone w art. 110 nie przysługuje funkcjonariuszowi, który bezpośrednio po zwolnieniu ze służby został przyjęty do zawodowej służby wojskowej lub do innej służby, w której przysługuje prawo do takich świadczeń.
Zawieszenie oraz potrącenie uposażenia i innych świadczeń pieniężnych.
Przepisu art. 120 ust. 1-3 nie stosuje się do zaliczek pobieranych do rozliczenia, a w szczególności na koszty podróży służbowej, delegacji i przeniesienia. Należności te potrąca się z uposażenia w pełnej wysokości, niezależnie od potrąceń z innych tytułów.
Służba poborowych w formacjach uzbrojonych oraz pełnienie służby i odbywanie ćwiczeń w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych.
W stosunku do funkcjonariuszy w służbie kandydackiej stosuje się przepisy o wyróżnieniach i odpowiedzialności dyscyplinarnej, zawarte w rozdziale 7 niniejszej ustawy, oraz przepisy o odpowiedzialności materialnej funkcjonariuszy za szkody wyrządzone w majątku resortu spraw wewnętrznych.
Zmiany w przepisach obowiązujących oraz przepisy przejściowe i końcowe.
W ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej oraz ich rodzin (Dz. U. z 1983 r. Nr 46, poz. 210 i z 1985 r. Nr 20, poz. 85) wprowadza się następujące zmiany:
"2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach funkcjonariuszowi, który posiada co najmniej 5-letni okres nieprzerwanej służby, Minister Spraw Wewnętrznych może zaliczyć do wysługi emerytalnej na równi ze służbą okresy zatrudnienia w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub w instancjach Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, jeżeli okresy te wynoszą co najmniej 15 lat.";
W ustawie z dnia 16 grudnia 1972 r. o odszkodowaniach przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą w Milicji Obywatelskiej (Dz. U. Nr 53, poz. 345, z 1983 r. Nr 16, poz. 79 i z 1985 r. Nr 20, poz. 85) dotychczasową treść art. 10 oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:
"2. Funkcjonariuszowi, który w związku ze służbą poniósł szkodę w przedmiotach osobistego użytku, a nie doznał uszczerbku na zdrowiu, przysługuje odszkodowanie za utracone, zniszczone lub uszkodzone przedmioty - na warunkach określonych przez Ministra Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrem Finansów."
W ustawie z dnia 21 maja 1963 r. o dyscyplinie wojskowej oraz o odpowiedzialności żołnierzy za przewinienia dyscyplinarne i za naruszenia honoru i godności żołnierskiej (Dz. U. z 1977 r. Nr 23, poz. 101) w art. 14 po ust. 1 dodaje się ust. 1a w brzmieniu:
"1a. Niezależnie od kar wymienionych w ust. 1 można ponadto wymierzyć karę zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Karę tę wymierza się tylko za czyn polegający na naruszeniu przepisów o ruchu drogowym, za który odrębna ustawa przewiduje orzeczenie takiej kary."
Stopnie podoficerów, chorążych i oficerów Milicji Obywatelskiej zwolnionych ze służby w Milicji Obywatelskiej przed dniem 1 stycznia 1973 r. stają się stopniami dożywotnimi.
Funkcjonariusze oraz członkowie ich rodzin, korzystający ze świadczeń określonych w ustawie z dnia 31 stycznia 1959 r. o służbie funkcjonariuszy Milicji Obywatelskiej, które nie zostały przewidziane w niniejszej ustawie, zachowują nadal prawo do tych świadczeń na dotychczasowych zasadach.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1986 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
Grażyna J. Leśniak 24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
Grażyna J. Leśniak 23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
Robert Horbaczewski 17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Grażyna J. Leśniak 11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.1985.38.181 |
Rodzaj: | Ustawa |
Tytuł: | Służba funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. |
Data aktu: | 31/07/1985 |
Data ogłoszenia: | 22/08/1985 |
Data wejścia w życie: | 01/01/1986 |