Przepisy ogólne
Ustawa określa zasady i warunki wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobytu oraz wyjazdu z tego terytorium:
- a także tryb postępowania i organy właściwe w tych sprawach.
Użyte w ustawie określenia oznaczają:
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców jest organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego w stosunku do wojewody w sprawach określonych w ustawie.
Organ właściwy w sprawach uregulowanych w ustawie może odstąpić od uzasadnienia decyzji lub postanowienia wydanych w tych sprawach, w całości lub w części, jeżeli wymagają tego względy bezpieczeństwa państwa.
Organy właściwe w sprawach uregulowanych w ustawie są obowiązane do pouczenia obywatela UE i członka rodziny w języku dla nich zrozumiałym o:
W postępowaniach w sprawach uregulowanych w ustawie obywatel UE lub członek rodziny obywatela UE w razie braku możliwości okazania dokumentu podróży lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość i obywatelstwo, mogą przedstawić inny dowód niż dokument urzędowy, który pozwoli potwierdzić ich tożsamość i obywatelstwo w niebudzący wątpliwości sposób.
W postępowaniach oraz rejestrach prowadzonych na podstawie ustawy mogą być przetwarzane następujące dane:
- obowiązki dotyczące czynności postępowania administracyjnego w sprawach uregulowanych w ustawie, określone w przepisach działu II Kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności przygotowywanie projektów załatwienia spraw i przeprowadzanie dowodów, z wyłączeniem czynności kancelaryjnych, a także załatwiania tych spraw na podstawie upoważnienia, o którym mowa w art. 268a Kodeksu postępowania administracyjnego, powierza się po sprawdzeniu przez pracodawcę, że pracownik nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i wyjazd z tego terytorium
Wizę unieważnia się, jeżeli w chwili jej wydania zachodziły następujące okoliczności:
Wizę cofa lub unieważnia w drodze decyzji:
Od decyzji o cofnięciu lub unieważnieniu wizy wydanej przez:
Wydanie decyzji o cofnięciu lub unieważnieniu wizy odnotowuje się w dokumencie podróży.
- uwzględnia się zasadę proporcjonalności.
- może być wydana wyłącznie osobie, której zachowanie stanowi rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie dla interesu społecznego, przy czym wcześniejsza karalność tej osoby nie może stanowić samoistnej podstawy do wydania decyzji.
Komendant placówki Straży Granicznej umożliwia obywatelowi UE lub członkowi rodziny niebędącemu obywatelem UE, przez okres nie dłuższy niż 72 godziny przed wydaniem decyzji o odmowie wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podjęcie działań zmierzających do uzyskania dokumentów, o których mowa odpowiednio w art. 9 ust. 1 lub 2, albo do udowodnienia w inny, niebudzący wątpliwości sposób, że osoby te są uprawnione do korzystania ze swobody przepływu osób.
Prawo pobytu
Obywatelowi UE przysługuje prawo pobytu przez okres dłuższy niż 3 miesiące, w przypadku gdy spełnia jeden z następujących warunków:
Prawo pobytu przysługujące obywatelowi UE, o którym mowa w art. 16:
Członkowi rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej, o którym mowa w art. 2 pkt 4 lit. b, przysługuje prawo pobytu, jeżeli dołącza do obywatela Rzeczypospolitej Polskiej lub przebywa z nim na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Zarejestrowania pobytu i wydania zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE dokonuje się niezwłocznie, a kartę pobytową wydaje się nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o jej wydanie, albo w tych terminach odmawia się zarejestrowania pobytu lub wydania karty.
Jeżeli w postępowaniu o wydanie karty pobytowej okoliczności sprawy wskazują, że:
- organ prowadzący postępowanie ustala, czy związek małżeński z obywatelem UE lub obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej został zawarty w celu obejścia przepisów określających zasady i warunki wjazdu cudzoziemców na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ich przejazdu przez to terytorium, pobytu na nim i wyjazdu z niego.
Organ prowadzący postępowanie w sprawie o zarejestrowanie pobytu lub o wydanie karty pobytowej może wystąpić, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, za pośrednictwem Komendanta Głównego Policji, do właściwego organu państwa członkowskiego z wnioskiem o udzielenie informacji o osobie, której postępowanie dotyczy, znajdujących się w rejestrach karnych.
Zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub kartę pobytową anuluje się w przypadku:
- z dniem odbioru nowego zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub nowej karty pobytowej;
Zaświadczenie o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub kartę pobytową anuluje:
W przypadku gdy organ prowadzący kontrolę graniczną lub kontrolę legalności pobytu ustali, że obywatel UE lub członek rodziny niebędący obywatelem UE posługuje się zaświadczeniem o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE lub kartą pobytową, które był obowiązany zwrócić na podstawie art. 37 ust. 1, organ ten:
Odmowa lub unieważnienie zarejestrowania pobytu, odmowa wymiany zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu obywatela UE, odmowa wydania lub wymiany oraz unieważnienie karty pobytowej następują w drodze decyzji.
(uchylony).
Organ, który wydał lub unieważnił obywatelowi UE lub członkowi rodziny niebędącemu obywatelem UE zaświadczenie, o którym mowa w art. 41a ust. 1, powiadamia o tym fakcie ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, wzór zaświadczenia, o którym mowa w art. 41a ust. 1, uwzględniając cel, w jakim zaświadczenie jest wydawane, oraz dane potwierdzające tożsamość obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE.
Prawo stałego pobytu
Obywatel UE nabywa prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podczas którego spełniał co najmniej jedną z przesłanek prawa pobytu określoną w art. 16, art. 17, art. 19 ust. 1 lub 3 lub art. 19a.
Członek rodziny niebędący obywatelem UE nabywa prawo stałego pobytu po upływie 5 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej z obywatelem UE lub z obywatelem Rzeczypospolitej Polskiej, podczas którego spełniał co najmniej jedną z przesłanek prawa pobytu określoną w art. 18, art. 18a, art. 19 ust. 2 lub 3 lub art. 19a.
Obywatel UE lub członek rodziny niebędący obywatelem UE będący małżonkiem obywatela Rzeczypospolitej Polskiej nabywa prawo stałego pobytu po upływie 3 lat nieprzerwanego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, podczas którego spełniał co najmniej jedną z przesłanek prawa pobytu określoną w art. 18, art. 18a, art. 19 ust. 2 lub 3 lub art. 19a.
Dokument potwierdzający prawo stałego pobytu wydaje się niezwłocznie po złożeniu wniosku o jego wydanie, a kartę stałego pobytu - nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia wniosku o jej wydanie, albo w tych terminach odmawia się ich wydania.
Członek rodziny obywatela UE jest obowiązany posiadać kartę stałego pobytu, która potwierdza jego prawo do stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz uprawnia wraz z ważnym dokumentem podróży do wielokrotnego przekraczania granicy bez wizy.
Dokument potwierdzający prawo stałego pobytu i karta stałego pobytu są ważne przez 10 lat.
Do wymiany lub wydania nowego dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub nowej karty stałego pobytu stosuje się odpowiednio przepisy art. 32.
Do wniosku o wymianę albo wydanie nowego dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub nowej karty stałego pobytu stosuje się odpowiednio przepisy art. 33 ust. 1a-7.
Do anulowania dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub karty stałego pobytu stosuje się odpowiednio przepisy art. 37a, art. 37b i art. 37d.
W przypadku gdy organ prowadzący kontrolę graniczną lub kontrolę legalności pobytu ustali, że obywatel UE lub członek rodziny niebędący obywatelem UE posługuje się dokumentem potwierdzającym prawo stałego pobytu lub kartą stałego pobytu, które był obowiązany zwrócić na podstawie art. 61 ust. 1, organ ten:
Odmowa wydania lub wymiany dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub karty stałego pobytu oraz ich unieważnienie następuje w drodze decyzji.
(uchylony).
Przepisy szczególne dotyczące prawa pobytu lub prawa stałego pobytu obywateli Zjednoczonego Królestwa i członków ich rodzin
Do postępowań w sprawie prawa pobytu lub prawa stałego pobytu obywateli Zjednoczonego Królestwa oraz członków rodzin obywateli Zjednoczonego Królestwa stosuje się przepisy rozdziału 3 i rozdziału 4, z zastrzeżeniem przepisów niniejszego rozdziału.
Do odbioru nowego zaświadczenia o zarejestrowaniu pobytu lub nowej karty pobytowej stosuje się przepisy art. 65e.
Do odbioru nowego dokumentu potwierdzającego prawo stałego pobytu lub nowej karty stałego pobytu stosuje się przepisy art. 65k.
Dokument potwierdzający prawo stałego pobytu lub kartę stałego pobytu, wydane obywatelowi Zjednoczonego Królestwa albo członkowi rodziny obywatela Zjednoczonego Królestwa można unieważnić, w przypadku gdy obywatel Zjednoczonego Królestwa albo członek rodziny obywatela Zjednoczonego Królestwa opuścił terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres przekraczający 5 lat.
Wydalenie z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
- może być wydana decyzja o wydaleniu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Obywatelowi UE lub członkowi rodziny niebędącemu obywatelem UE, którzy posiadają prawo stałego pobytu, może być wydana decyzja o wydaleniu, w przypadku gdy ich pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanowi poważne zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Małoletniemu obywatelowi UE decyzja o wydaleniu może być wydana tylko w przypadku, gdy:
W postępowaniu o wydalenie obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE uwzględnia się w szczególności:
Organem wyższego stopnia, w rozumieniu ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego, w stosunku do komendanta oddziału Straży Granicznej lub komendanta placówki Straży Granicznej w sprawach o wydalenie lub o uchylenie decyzji o wydaleniu obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE jest Komendant Główny Straży Granicznej.
Koszty, o których mowa w art. 74a ust. 1, ponosi odpowiednio obywatel UE lub członek rodziny niebędący obywatelem UE.
Minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia:
Komendant oddziału Straży Granicznej lub komendant placówki Straży Granicznej, który wydał decyzję o wydaleniu obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE, uchyla tę decyzję, jeżeli nie została wykonana po upływie 2 lat od dnia jej wydania, w przypadku gdy:
Do czasu zakończenia postępowania w sprawie uchylenia decyzji o wydaleniu obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE, o którym mowa w art. 75, decyzji tych nie wykonuje się.
Postępowanie w sprawie zatrzymania obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE, umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub zastosowania wobec niego aresztu dla cudzoziemców
Obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE umieszcza się w strzeżonym ośrodku, jeżeli:
Postanowienia o umieszczeniu obywatela UE lub członka rodziny niebędącego obywatelem UE w strzeżonym ośrodku lub o zastosowaniu wobec nich aresztu dla cudzoziemców nie wydaje się, jeżeli mogłoby to spowodować niebezpieczeństwo dla ich życia lub zdrowia.
Rejestry w sprawach obywateli UE i członków rodzin niebędących obywatelami UE
W sprawach dotyczących obywateli UE i członków rodzin niebędących obywatelami UE prowadzi się w systemie informatycznym następujące rejestry:
Rejestry w sprawach dotyczących obywateli UE i członków rodzin niebędących obywatelami UE prowadzą:
W rejestrach przechowuje się dane, o których mowa w art. 8, dotyczące obywateli UE i członków rodzin niebędących obywatelami UE, wobec których prowadzi się postępowania w sprawach uregulowanych w ustawie, a ponadto:
Przepisy karne
Kto:
- podlega karze grzywny.
Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w art. 81, następuje w trybie określonym w ustawie z dnia 24 sierpnia 2001 r. - Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2022 r. poz. 1124 oraz z 2023 r. poz. 1963).
Zmiany w przepisach obowiązujących
W ustawie z dnia 15 lutego 1962 r. o obywatelstwie polskim (Dz. U. z 2000 r. Nr 28, poz. 353, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. z 2002 r. Nr 7, poz. 58, z późn. zm.) w art. 21 po ust. 2 dodaje się ust. 3 i 4 w brzmieniu: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, z późn. zm.) w art. 94a ust. 2a otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178, z późn. zm.) w art. 7a ust. 1a otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 9 września 2000 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2004 r. Nr 253, poz. 2532, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. Nr 128, poz. 1175, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 128, poz. 1176, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 27 czerwca 2003 r. o rencie socjalnej (Dz. U. Nr 135, poz. 1268, z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 120, poz. 1252 oraz z 2005 r. Nr 94, poz. 788) w art. 2 pkt 3 otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, z późn. zm.) w art. 5 pkt 3 otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. Nr 99, poz. 1001, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.) wprowadza się następujące zmiany: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 oraz z 2006 r. Nr 46, poz. 328 i Nr 104, poz. 708 i 711) w art. 43 ust. 6 otrzymuje brzmienie: (zmiany pominięte).
W ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianami w podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (Dz. U. Nr 175, poz. 1462, Nr 189, poz. 1604 i Nr 267, poz. 2257) w art. 31: (zmiany pominięte).
Przepisy przejściowe i końcowe
Osobom, które posiadają zezwolenie na pobyt udzielone na podstawie dotychczasowych przepisów, przysługuje prawo pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie niniejszej ustawy.
Do postępowań w sprawach zezwoleń na pobyt lub zezwoleń na pobyt czasowy, wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy i niezakończonych decyzją ostateczną, stosuje się przepisy niniejszej ustawy.
Decyzje o przyznaniu pomocy dla cudzoziemców, w sprawie których zostały wszczęte postępowania o nadanie statusu uchodźcy na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany, wygasają po upływie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.
Dane obywateli UE i członków ich rodzin, zgromadzone w wykazie na podstawie dotychczasowych przepisów, przechowuje się przez okres, na jaki zostały w nim zamieszczone, o ile nie jest to sprzeczne z niniejszą ustawą.
Dotychczasowe wpisy dokonane w rejestrach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach, dotyczące wniosków o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, cudzoziemcom będącym obywatelami UE lub członkami ich rodzin i wydanych w tych sprawach decyzji oraz wpisy dokonane w rejestrach prowadzonych na podstawie ustawy, o której mowa w art. 104, zachowują ważność.
Dotychczasowy akt wykonawczy wydany na podstawie art. 90 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 93 zachowuje moc do czasu wejścia w życie aktu wykonawczego wydanego na podstawie art. 90 ust. 6 ustawy zmienianej w art. 93, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Traci moc ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o zasadach i warunkach wjazdu i pobytu obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej oraz członków ich rodzin na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. poz. 1180, z 2003 r. poz. 1175, z 2004 r. poz. 959 i 1808 oraz z 2005 r. poz. 757).
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem art. 94 pkt 2 i 3 oraz art. 96, które wchodzą w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
Grażyna J. Leśniak 24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
Grażyna J. Leśniak 23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
Robert Horbaczewski 17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Grażyna J. Leśniak 11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.2024.633 t.j. |
Rodzaj: | Ustawa |
Tytuł: | Wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobyt oraz wyjazd z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin. |
Data aktu: | 14/07/2006 |
Data ogłoszenia: | 25/04/2024 |
Data wejścia w życie: | 01/01/2007, 26/08/2006 |