(2010/C 165/02)
(Dz.U.UE C z dnia 24 czerwca 2010 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 82 ust. 1 lit. a),
uwzględniając inicjatywę Królestwa Belgii, Republiki Bułgarii, Republiki Estońskiej, Królestwa Hiszpanii, Republiki Austrii, Republiki Słowenii oraz Królestwa Szwecji,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Unia Europejska postawiła sobie za cel utrzymanie i rozwój przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
(2) Art. 82 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej przewiduje, że współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych w Unii opiera się na zasadzie wzajemnego uznawania wyroków i orzeczeń sądowych, która to zasada jest od czasu posiedzenia Rady Europejskiej w Tampere w dniach 15-16 października 1999 r. powszechnie określana kamieniem węgielnym współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych w Unii.
(3) Potrzeba niezwłocznego wzajemnego uznawania postanowień, by zapobiegać niszczeniu, przekształcaniu, przemieszczaniu, przenoszeniu lub wyzbywaniu się materiału dowodowego, znalazła swoje odzwierciedlenie w decyzji ramowej Rady 2003/577/WSiSW z dnia 22 lipca 2003 r. w sprawie wykonania w Unii Europejskiej postanowień o zabezpieczeniu mienia i środków dowodowych(1). Ponieważ jednak stosowanie tego aktu ogranicza się do samego zabezpieczania, postanowieniu zabezpieczającemu musi towarzyszyć osobny wniosek o przeniesienie materiału dowodowego do państwa wydającego, zgodnie z zasadami wzajemnej pomocy w sprawach karnych. Skutkuje to dwuetapowym mechanizmem, który ujemnie wpływa na skuteczność wspomnianego aktu. Ponadto system ten współistnieje z tradycyjnymi instrumentami współpracy i w związku z tym właściwe organy rzadko stosują go w praktyce.
(4) Decyzja ramowa Rady 2008/978/WSiSW z dnia 18 grudnia 2008 r. w sprawie europejskiego nakazu dowodowego dotyczącego przedmiotów, dokumentów i danych, które mają zostać wykorzystane w postępowaniach w sprawach karnych(2) przyjęta została w celu zastosowania w tym zakresie zasady wzajemnego uznawania. Jednakże europejski nakaz dowodowy ma zastosowanie jedynie do już istniejącego materiału dowodowego i obejmuje zatem ograniczony zakres współpracy, którą wymiary sprawiedliwości podejmują w sprawach karnych w odniesieniu do materiału dowodowego. Z uwagi na ograniczone zastosowanie tego nakazu właściwe organy mogą swobodnie korzystać z nowego systemu lub z procedur wzajemnej pomocy prawnej, które i tak nadal mają zastosowanie do materiału dowodowego niepodlegającego europejskiemu nakazowi dowodowemu.
(5) Stopniowo, po przyjęciu decyzji ramowych 2003/577/WSiSW oraz 2008/978/WSiSW, stawało się jasne, że istniejące przepisy o gromadzeniu materiału dowodowego są zbyt rozdrobnione i skomplikowane. Dlatego konieczne jest nowe rozwiązanie.
(6) W programie sztokholmskim, przyjętym w dniu 11 grudnia 2009 r., Rada Europejska postanowiła, że w dalszym ciągu należy dążyć do utworzenia kompleksowego systemu uzyskiwania dowodów w sprawach o charakterze transgranicznym, opartego na zasadzie wzajemnego uznawania. Rada Europejska zwróciła uwagę, że instrumenty obowiązujące obecnie w tej dziedzinie tworzą rozdrobniony system i że potrzebne jest nowe podejście - oparte na zasadzie wzajemnego uznawania, ale uwzględniające także elastyczność tradycyjnego systemu wzajemnej pomocy prawnej. Dlatego Rada Europejska zaapelowała o to, by wszystkie instrumenty obowiązujące w tej dziedzinie - w tym decyzję ramową w sprawie europejskiego nakazu dowodowego - zastąpić kompleksowym systemem, który w jak najszerszym zakresie objąłby wszystkie rodzaje dowodów, przewidywałby terminy wykonania i maksymalnie ograniczał możliwości odmowy.
(7) To nowe podejście znajduje swój wyraz w jednym instrumencie zwanym europejskim nakazem dochodzeniowym. Jego wydanie ma powodować, że w państwie wykonującym zostanie przeprowadzona jedna lub więcej określonych czynności dochodzeniowych służących gromadzeniu materiału dowodowego. Chodzi m.in. o uzyskanie materiału dowodowego, którym organ wykonujący już dysponuje.
(8) Europejski nakaz dochodzeniowy ma wymiar horyzontalny i dlatego dotyczy niemal wszystkich czynności dochodzeniowych. Niektóre czynności - takie jak tworzenie wspólnych zespołów dochodzeniowo-śledczych, gromadzenie materiału dowodowego w ramach takich zespołów oraz niektóre specyficzne formy przechwytywania przekazów telekomunikacyjnych, na przykład przechwycenie i natychmiastowe przesłanie przekazu telekomunikacyjnego oraz przechwycenie przekazu telekomunikacji satelitarnej - wymagają jednak szczegółowych zasad, które należy potraktować osobno. Do tych czynności powinny nadal mieć zastosowanie istniejące instrumenty.
(9) Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania do obserwacji transgranicznej, o której mowa w art. 40 konwencji wykonawczej z dnia 19 czerwca 1990 r. do układu z Schengen(3).
(10) Europejski nakaz dochodzeniowy powinien się koncentrować na żądanej czynności dochodzeniowej. Organ wydający najlepiej potrafi ocenić, na bazie swojej wiedzy o szczegółach danego dochodzenia, jaką czynność należy wykonać. Organ wykonujący powinien jednak mieć możliwość wykonania czynności innego rodzaju, jeżeli żądana czynność nie jest przewidziana lub dopuszczalna w jego prawie krajowym albo jeżeli czynność innego rodzaju przyniesie taki sam rezultat jak czynność wskazana w europejskim nakazie dochodzeniowym, lecz przy użyciu łagodniejszych środków przymusu.
(11) Wykonując europejski nakaz dochodzeniowy, należy możliwie wiernie - i bez uszczerbku dla podstawowych zasad prawa państwa wykonującego - przestrzegać wymogów formalnych i proceduralnych jednoznacznie wskazanych przez państwo wydające. Organ wydający może zażądać, aby przy wykonywaniu europejskiego nakazu dochodzeniowego właściwym organom państwa wykonującego towarzyszył jako wsparcie jeden lub więcej organów państwa wydającego. Możliwość ta nie oznacza jednak, że organy państwa wydającego mają na terytorium państwa wykonującego jakiekolwiek uprawnienia organów ścigania.
(12) Aby współpraca wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych była skuteczna, należy ograniczyć możliwość odmowy uznania lub wykonania europejskiego nakazu dochodzeniowego, jak również możliwość odroczenia jego wykonania.
(13) Aby współpraca między państwami członkowskimi w sprawach karnych przebiegała sprawnie, skutecznie i spójnie, potrzebne są limity czasowe. Decyzję co do uznania lub wykonania należy podjąć, a daną czynność dochodzeniową - wykonać równie szybko i potraktować równie priorytetowo jak w analogicznej sprawie krajowej. Aby decyzja lub wykonanie nastąpiły w rozsądnym terminie lub dochowane zostały wymogi formalne państwa wydającego, należy zawsze określić nieprzekraczalny termin.
(14) Europejski nakaz dochodzeniowy zapewnia istnienie jednego systemu uzyskiwania materiału dowodowego. Do niektórych rodzajów czynności dochodzeniowych, które powinny zostać objęte tym nakazem - takich jak tymczasowe przekazanie osób pozbawionych wolności, przesłuchania metodą tele- lub wideokonferencji, uzyskiwanie informacji o rachunkach lub operacjach bankowych czy stosowanie przesyłek niejawnie nadzorowanych - potrzebne są jednak dodatkowe przepisy. Czynności dochodzeniowe, które wiążą się z bieżącym, stałym lub czasowym gromadzeniem materiału dowodowego, są co prawda objęte europejskim nakazem dochodzeniowym, ale do ich wykonania należy pozostawić organowi wykonującemu swobodę z uwagi na różnice w krajowych systemach prawnych państw członkowskich.
(15) Niniejsza dyrektywa zastępuje decyzje ramowe 2003/577/WSiSW i 2008/978/WSiSW, jak również różnorodne instrumenty wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych, o ile dotyczą one uzyskiwania materiału dowodowego do celów postępowań karnych.
(16) Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, czyli wzajemne uznawanie decyzji podjętych w celu uzyskania materiału dowodowego, nie mogą zostać w sposób wystarczający osiągnięte przez państwa członkowskie, a ze względu na swoje rozmiary i skutki mogą zostać lepiej osiągnięte na szczeblu unijnym, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości, określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym samym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(17) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej i w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, w szczególności w tytule VI tej karty. Żadnego z przepisów niniejszej dyrektywy nie wolno interpretować jako zakazującego odmowy wykonania europejskiego nakazu dochodzeniowego, jeżeli na podstawie obiektywnych przesłanek można sądzić, że został wydany w celu ścigania lub ukarania osoby ze względu na jej płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię, orientację seksualną, obywatelstwo, język lub poglądy polityczne albo że jej sytuacja może ulec pogorszeniu z jednej z tych przyczyn.
(18) [Zgodnie z art. 3 Protokołu nr 21 w sprawie stanowiska Zjednoczonego Królestwa i Irlandii w odniesieniu do przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Zjednoczone Królestwo i Irlandia zgłosiły zamiar uczestnictwa w przyjęciu niniejszej dyrektywy.]
(19) Zgodnie z art. 1 i 2 Protokołu nr 22 w sprawie stanowiska Danii, załączonego do Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dania nie uczestniczy w przyjęciu niniejszej dyrektywy, nie jest nią związana ani jej nie stosuje,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
______
(1) Dz.U. L 196 z 2.8.2003, s. 45.
(2) Dz.U. L 350 z 30.12.2008, s. 72.
(3) Dz.U. L 239 z 22.9.2000, s. 19.
(4) Dz.U. C 197 z 12.7.2000, s. 3.
(5) Dz.U. L 162 z 20.6.2002, s. 1.
(6) Dz.U. L 121 z 15.5.2009, s. 37.
(7) Dz.U. C 316 z 27.11.1995, s. 49.
(8) Dz.U. C 313 z 23.10.1996, s. 2.
(9) Dz.U. C 221 z 19.7.1997, s. 12.
(10) Dz.U. L 348 z 24.12.2008, s. 130.
(*) Dwa lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
(**) Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
(***) Trzy miesiące od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy. (***) Dwa lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
(*****) Trzy lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
ZAŁĄCZNIKI
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2010.165.22 |
Rodzaj: | Akt przygotowawczy |
Tytuł: | Inicjatywa Królestwa Belgii, Republiki Bułgarii, Republiki Estońskiej, Królestwa Hiszpanii, Republiki Austrii, Republiki Słowenii i Królestwa Szwecji dotycząca dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia … w sprawie europejskiego nakazu dochodzeniowego w sprawach karnych. |
Data aktu: | 24/06/2010 |
Data ogłoszenia: | 24/06/2010 |