Przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa - wymiar południowy.

A.

mając na uwadze, że poszanowanie i wspieranie wartości takich jak demokracja i prawa człowieka, a szczególnie prawa kobiet, praworządność, zwiększenie bezpieczeństwa, stabilność demokratyczna, dostatek, sprawiedliwa dystrybucja dochodów, dobrobyt i szanse społeczne, a w związku z tym walka z korupcją i wspieranie dobrego sprawowania rządów są podstawowymi zasadami i celami Unii Europejskiej oraz muszą stanowić wspólną wartość podzielaną z krajami partnerskimi objętymi EPS i stać się kluczowymi celami EPS,

B.

mając na uwadze, że w przeglądzie EPS należy uwzględnić demonstracje wzywające do wolności, demokracji i reform w wielu krajach będących południowymi sąsiadami UE, gdyż demonstracje te pokazały, że obywatele silnie pragną rzeczywistych zmian i lepszych warunków życia w regionie,

C.

mając na uwadze, że w głównej mierze to właśnie nierówna dystrybucja zasobów, nierówny wzrost gospodarczy i brak wolności wywołały w całym regionie niepokoje społeczne wynikające z ogólnego niezadowolenia ludności z rządzących reżimów,

D.

mając na uwadze, że skutki kryzysu gospodarczego i finansowego dołączyły do już istniejących wyzwań politycznych, gospodarczych i społecznych w krajach partnerskich, a zwłaszcza wyzwań związanych z problemem bezrobocia i wzrostem cen, co doprowadziło do powstań w tym regionie,

E.

mając na uwadze, że w związku z wydarzeniami w Tunezji, Egipcie, Libii, Syrii, Algierii, Maroku, Jordanii i innych krajach, których mieszkańcy domagają się demokratycznych reform, UE musi dokonać odpowiednich zmian w EPS w celu skutecznego wsparcia procesu reform politycznych, gospodarczych i społecznych,

F.

mając na uwadze, że od uruchomienia EPS w 2004 r. polityka ta okazała się nieskuteczna w osiąganiu zakładanych w jej ramach celów w zakresie praw człowieka i demokracji, nie udało się jej też doprowadzić do koniecznych reform politycznych, społecznych i instytucjonalnych; mając na uwadze, że w swoich stosunkach z tym regionem UE zaniedbała dialog ze społeczeństwami obywatelskimi i siłami demokratycznymi na południowym wybrzeżu Morza Śródziemnego; mając na uwadze, że przy nadal istniejących niedoborach i wyzwaniach należy obecnie skoncentrować się na wdrażaniu, w dążeniu do podjęcia współpracy z partnerami naprawdę reprezentatywnymi dla społeczeństwa obywatelskiego oraz instytucjami o podstawowym znaczeniu dla budowania demokracji, wykorzystując jasno określone priorytety działania, jasne poziomy odniesienia oraz zróżnicowanie na podstawie wyników i osiągnięć,

G.

mając na uwadze, że między państwami europejskimi i południowymi krajami objętymi EPS istnieją znaczne asymetrie gospodarcze, społeczne i demograficzne, które wymagają reakcji we wspólnym interesie wszystkich partnerów,

H.

mając na uwadze, że UE powinna dokładniej zdefiniować swoje strategiczne cele i priorytety w ramach partnerstwa ze wschodnimi i południowymi sąsiadami oraz powinna należycie uwzględnić związane z tym kwestie w programie politycznym, również w ramach planowania budżetu,

I.

mając na uwadze, że EPS powinna obejmować ambitniejsze i skuteczniejsze instrumenty służące pobudzaniu i wspieraniu reform politycznych, gospodarczych i społecznych w sąsiedztwie UE,

J.

mając na uwadze, że Traktat z Lizbony stwarza warunki, dzięki którym UE może poprawić skuteczność i spójność swojej polityki i funkcjonowania, szczególnie w sferze stosunków zewnętrznych, przez utworzenie stanowiska wiceprzewodniczącego Komisji/wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa oraz Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ), oraz że wysoka przedstawiciel/wiceprzewodnicząca powinna zadbać o to, aby głos UE był słyszany na arenie międzynarodowej,

K.

mając na uwadze, że art. 3 i 21 Traktatu o Unii Europejskiej dalej rozwija cele unijnej polityki zagranicznej oraz koncentruje działania zewnętrzne Unii na propagowaniu praw człowieka, a konkretniej na uniwersalności i niepodzielności praw człowieka i podstawowych wolności,

L.

mając na uwadze, że zgodnie z art. 8 Traktatu o Unii Europejskiej Unia musi rozwijać szczególne stosunki z państwami z nią sąsiadującymi, dążąc do utworzenia przestrzeni dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, opartej na wartościach Unii i charakteryzującej się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy,

M.

mając na uwadze, że nierozwiązane konflikty i łamanie międzynarodowych przepisów w zakresie praw człowieka stanowią przeszkodę w realizacji EPS, utrudniając rozwój gospodarczy, społeczny i polityczny oraz współpracę regionalną, stabilność i bezpieczeństwo,

N.

mając na uwadze, że w stosunkach UE z jej południowymi sąsiadami dążenie do stabilności na krótką metę często przedkładano w ostatnich latach nad takie wartości, jak demokracja, sprawiedliwość społeczna i prawa człowieka,

O.

mając na uwadze, że UE powinna kontynuować podejście oddolne, w większym stopniu wspierając tworzenie instytucji, społeczeństwo obywatelskie i wolę rozpoczęcia procesów demokratyzacji, w szczególności udział kobiet i rozwój społeczno-gospodarczy, co jest warunkiem wstępnym długoterminowej stabilizacji,

P.

mając na uwadze, że poszanowanie praw człowieka, a w szczególności praw kobiet, demokracji i praworządności, w tym walka z torturami oraz okrutnym, nieludzkim lub poniżającym traktowaniem, oraz sprzeciw wobec kary śmierci, są fundamentalnymi zasadami UE,

Q.

mając na uwadze, że działalność Unii dla Śródziemnomorza jest obecnie zawieszona, w szczególności w związku z bezterminowym odkładaniem drugiego szczytu szefów państw lub rządów Unii dla Śródziemnomorza i posiedzeń ministerialnych oraz rezygnacją jej sekretarza generalnego; mając na uwadze, że kontekst regionalny, w jakim kształtuje się Unia dla Śródziemnomorza, cechują konflikty terytorialne, kryzysy polityczne i wzrost napięć społecznych oraz że przysłoniły go powstania ludowe w Tunezji, Egipcie oraz w innych krajach śródziemnomorskich i krajach Bliskiego Wschodu, co razem wzięte utrudnia działanie instytucji Unii dla Śródziemnomorza, a także rozpoczęcie dużych projektów integracji regionalnej określonych przez szefów państw i rządów Unii dla Śródziemnomorza na szczycie w Paryżu w lipcu 2008 r. oraz przez ministrów spraw zagranicznych Unii dla Śródziemnomorza na posiedzeniu w Marsylii w dniach 3 i 4 listopada 2008 r.; mając na uwadze, że Unia dla Śródziemnomorza, której celem było nasilenie polityki UE w tym regionie, nie była w stanie poradzić sobie z coraz większym brakiem zaufania i zaspokoić podstawowych potrzeb danych grup ludności,

R.

mając na uwadze, że utworzenie Unii dla Śródziemnomorza umożliwia zwiększenie komplementarności z jednej strony pomiędzy dwustronnymi strategiami politycznymi, a z drugiej pomiędzy regionalnymi strategiami politycznymi, co sprzyja skuteczniejszemu osiągnięciu celów współpracy euro-śródziemnomorskiej,

S.

mając na uwadze, że inne podmioty na świecie, w szczególności państwa BRIC, nadal zwiększają swoją obecność gospodarczą i wpływ polityczny w południowym sąsiedztwie UE,

T.

mając na uwadze, że skutki kryzysu politycznego, gospodarczego, społecznego i finansowego zwiększyły skalę politycznych, gospodarczych i społecznych wyzwań, przed jakimi stoją południowe kraje objęte EPS; mając na uwadze, że koszt reform związanych z zapewnieniem zgodności z dorobkiem prawnym oraz dostosowaniem do stopniowo coraz bliższych stosunków gospodarczych i społecznych jest dodatkowym wyzwaniem dla południowych sąsiadów UE; mając na uwadze, że w niektórych państwach czynniki te w znacznym stopniu przyczyniły się do niepokojów społecznych oraz potrzeby demokratyzacji i reform,

U.

mając na uwadze, że kwestia gospodarki wodnej, a zwłaszcza sprawiedliwej dystrybucji wody stosownie do potrzeb wszystkich mieszkańców tego regionu, ma ogromne znaczenie dla trwałego pokoju i stabilności na Bliskim Wschodzie,

V.

mając na uwadze, że trendy demograficzne wskazują, iż w najbliższych 20 latach liczba ludności państw członkowskich UE będzie stabilna, jednak przy coraz większym odsetku osób starszych, natomiast w krajach południowych objętych EPS przybędzie ludności, szczególnie w wieku aktywności zawodowej; mając na uwadze, że wzrost gospodarczy i tworzenie miejsc pracy w tych krajach mogą nie nadążyć za przewidywanym wzrostem liczby ludności, zwłaszcza że niektóre kraje już teraz zmagają się z bardzo wysoką stopą bezrobocia i z jeszcze wyższym poziomem bezrobocia młodzieży,

W.

mając na uwadze, że korupcja w południowych krajach objętych EPS jest nadal poważnym problemem, który dotyczy wielu grup społecznych oraz instytucji państwowych,

X.

mając na uwadze, że ENPI przyczynił się do uproszczenia finansowania EPS; mając na uwadze, że proces tworzenia kolejnego instrumentu powinien odzwierciedlać ostatnie wydarzenia w regionie, a zwłaszcza uzasadnione demokratyczne aspiracje obywateli, a także konkluzje przeglądu strategicznego EPS oraz przebiegać na podstawie konsultacji ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, a w szczególności podmiotami lokalnymi,

1.

potwierdza wartości, zasady i zobowiązania będące podstawą EPS, obejmujące demokrację, praworządność, poszanowanie praw człowieka, w tym praw kobiet, i podstawowych swobód, dobre rządy, gospodarkę rynkową i zrównoważony rozwój, a także przypomina, że EPS musi stać się aktualnymi ramami pozwalającymi pogłębiać i zacieśniać stosunki z naszymi najbliższymi partnerami, tak aby pobudzać i wspierać ich reformy polityczne, społeczne i gospodarcze mające na celu zaprowadzenie i umocnienie demokracji, rozwoju oraz społecznych i gospodarczych szans dla wszystkich; zwraca uwagę na znaczenie utrzymania zasad wspólnej własności i odpowiedzialności za koncepcję i realizację programów w ramach EPS; uważa, że EPS od momentu jej zainicjowania w 2004 r. przyniosła - jako jednolite ramy polityczne i dzięki ukierunkowanemu na wyniki różnicowaniu oraz pomocy dostosowanej do potrzeb - wymierne korzyści zarówno partnerom EPS, jak i UE;

2.

przypomina, że ostatnie wydarzenia w południowej części regionu Morza Śródziemnego, zwłaszcza w Tunezji i Egipcie, Libii, Syrii, Algierii, Maroku, Jordanii i innych krajach, których mieszkańcy domagają się demokratycznych reform, pokazują, iż EPS nie udało się rozpropagować i zapewnić przestrzegania praw człowieka w państwach trzecich; wzywa UE do wyciągnięcia wniosków z tych wydarzeń oraz do zmiany strategii politycznej służącej wsparciu demokracji i praw człowieka, tak aby stworzyć mechanizm wprowadzania klauzuli dotyczącej praw człowieka do wszystkich umów z państwami trzecimi; nalega, aby podczas przeglądu EPS w pierwszej kolejności uwzględnić kryteria związane z niezawisłością sądownictwa, poszanowaniem podstawowych wolności, pluralizmem i wolnością prasy oraz zwalczaniem korupcji; wzywa do lepszego koordynowania polityki sąsiedztwa z innymi strategiami politycznymi Unii wobec tych krajów;

3.

wzywa UE do zdecydowanego wsparcia procesu reform politycznych i gospodarczych w regionie poprzez wykorzystanie wszystkich instrumentów istniejących w ramach EPS oraz, w razie konieczności, poprzez przyjęcie nowych instrumentów jak najskuteczniej pomagających w procesie transformacji demokratycznej z naciskiem na poszanowanie podstawowych wolności, dobre rządy, niezawisłość sądownictwa i walkę z korupcją, co byłoby odpowiedzią na potrzeby i oczekiwania obywateli południowych krajów ościennych;

4.

zwraca uwagę na potrzebę zwiększenia środków finansowych przeznaczanych na EPS w wieloletnich ramach finansowych (WRF) na okres po 2013 r., przy czym w świetle ostatnich wydarzeń należy priorytetowo traktować wymiar południowy EPS; uważa, że nowe wieloletnie ramy finansowe powinny uwzględniać specyfikę i potrzeby poszczególnych krajów;

5.

zaznacza, że krajom sąsiadującym z UE trzeba przedstawić konkretną propozycję silniejszego partnerstwa politycznego i integracji gospodarczej, opartą na zasadach otwartości, wspólnej odpowiedzialności i warunkowości; postuluje, aby propozycja ta była dostosowana do zróżnicowanych potrzeb konkretnych krajów i regionów, tak aby umożliwić najbardziej zaawansowanym partnerom szybsze osiąganie zgodności z normami i wartościami UE;

6.

wzywa do zwrócenia większej uwagi na współpracę z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, ponieważ to właśnie one w głównej mierze podsycają powstania ludowe w całym regionie;

7.

zwraca uwagę na konieczność zapewnienia odpowiedniego poziomu finansowania przez UE współpracy z sąsiadami i ponownie wskazuje wartość ENPI jako instrumentu finansowania EPS, który powinien rozwijać się w takim kierunku, by bardziej elastycznie reagować na zróżnicowane potrzeby krajów i regionów ościennych, gwarantować bezpośrednie powiązanie między celami politycznymi EPS a programowaniem ENPI oraz odzwierciedlać charakter przyszłej EPS opartej na wynikach; podkreśla jednak, że trzeba zapewnić lepiej ukierunkowaną pomoc, przeznaczoną szczególnie dla społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnych, zgodnie z podejściem oddolnym; zwraca uwagę na wartość procesów monitorowania zarządzania i wdrażania w odniesieniu do poszczególnych programów w ramach ENPI;

8.

podkreśla, że muszą być dostępne wszelkie niezbędne działania, w tym użycie odpowiednich zasobów finansowych, ludzkich i technicznych w celu zagwarantowania odpowiedniej reakcji UE w razie wystąpienia masowych ruchów migracyjnych, zgodnie z art. 80 TFUE;

9.

zaznacza, że przegląd strategiczny EPS powinien odpowiednio uwzględniać niedobory tej polityki oraz promować zwiększone zaangażowanie polityczne ze strony wszystkich partnerów, wzmacniając jednocześnie różnicowanie oparte na wynikach, na podstawie jasno określonych poziomów odniesienia; postuluje, aby w ramach przeglądu zwrócono też szczególną uwagę na pilną potrzebę rozwijania wymiaru wielostronnego, w dążeniu do ustanowienia wzmocnionego, ciągłego i znaczącego dialogu politycznego z krajami partnerskimi;

10.

za szczególnie ważną uznaje bieżącą ocenę nie tylko dotychczasowych wyników osiągniętych w ramach realizowanych programów, lecz również adekwatności zasobów wykorzystywanych w ramach partnerstwa; uważa, że procedura ta zapewni możliwość naprawienia ewentualnych niedoskonałości i nieprawidłowych decyzji w przyszłości;

11.

wzywa Radę i Komisję do przeglądu EPS obejmującej południowe kraje ościenne w celu udostępnienia środków i wsparcia potrzebnego do prawdziwych przemian demokratycznych oraz stworzenie podstawy dla daleko idących reform politycznych, społecznych i instytucjonalnych; nalega, by podczas przeglądu polityki sąsiedztwa w pierwszej kolejności uwzględnić kryteria związane z niezawisłością sądownictwa, poszanowaniem podstawowych wolności, w tym wolności mediów, oraz zwalczaniem korupcji;

12.

uznaje i podkreśla różnicę między "sąsiadami europejskimi" - krajami, które formalnie mogą przystąpić do UE po spełnieniu kryteriów kopenhaskich, a "sąsiadami Europy" - krajami, które nie mogą przystąpić do UE ze względu na swoje położenie geograficzne;

13.

jest zdania, że bardzo pilną i ważną kwestią jest zatem ponowne przemyślenie i zmiana strategii UE dla Morza Śródziemnego oraz że ta nowa strategia powinna służyć nasileniu dialogu politycznego i wsparciu wszystkich sił demokratycznych i społecznych, w tym organizacji społeczeństwa obywatelskiego; w związku z tym wzywa Radę do zdefiniowania kryteriów politycznych, które państwa objęte EPS muszą spełnić, by uzyskać "zaawansowany status";

14.

podkreśla, że należy uznać i wykorzystać zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony, w szczególności wzmocnioną rolę wysokiej przedstawiciel/wiceprzewodniczącej, utworzenie ESDZ i nowe uprawnienia Parlamentu, aby nadać większą spójność polityce zagranicznej UE oraz poprawić skuteczność i zasadność jej zewnętrznego wymiaru i działań; uważa, że UE będzie mogła opracować wiarygodną i skuteczną politykę wobec swoich partnerów śródziemnomorskich tylko wtedy, gdy Rada i Komisja będą w stanie wyciągnąć wnioski z byłych i obecnych wydarzeń oraz przeprowadzić dogłębną i całościową analizę niedoskonałości obecnej EPS;

15.

podkreśla znaczenie partnerstwa między UE a jej południowym krajami ościennymi oraz zwraca uwagę, że ta ścisła współpraca leży w interesie obu stron;

16.

uważa, że UE powinna wyciągnąć wnioski z wydarzeń toczących się obecnie w południowym sąsiedztwie oraz że w związku z tym należy przeprowadzić przegląd EPS, aby ustanowić partnerstwa ze społeczeństwami, a nie tylko z państwami;

17.

podkreśla znaczenie, jakie ma powołanie grupy zadaniowej z udziałem Parlamentu w reakcji na apele o monitorowanie procesów przemian demokratycznych przeprowadzanych przez zwolenników zmian demokratycznych, w szczególności w odniesieniu do wolnych i demokratycznych wyborów oraz tworzenia instytucji, w tym niezawisłego sądownictwa;

18.

w świetle ostatnich wydarzeń w regionie zdecydowanie popiera uzasadnione demokratyczne aspiracje wyrażane przez obywateli krajów położonych w południowym sąsiedztwie UE oraz wzywa władze tych krajów do jak najszybszego pokojowego przejścia do prawdziwej demokracji; zaznacza, że wydarzenia te należy w pełni uwzględnić i odzwierciedlić w strategicznym przeglądzie EPS;

19.

w tym kontekście wzywa UE do zapewnienia znacznego wsparcia na rzecz przemian demokratycznych w południowych krajach ościennych we współpracy ze społeczeństwami, których te przemiany dotyczą, poprzez mobilizację, zmianę i dostosowanie istniejących instrumentów służących promowaniu reform politycznych, gospodarczych i społecznych; wzywa w związku z tym Radę i Komisję do udostępnienia krótkoterminowych mechanizmów przejściowego wsparcia finansowego, w tym pożyczek, krajom, które wyrażą taką potrzebę w wyniku szybkich przemian demokratycznych i nadzwyczajnego spadku płynności finansowej; wzywa ponadto Komisję do jak najszybszego przeglądu krajowych programów orientacyjnych dotyczących Tunezji i Egiptu na lata 2011-2013 w celu uwzględnienia nowych, pilnych potrzeb tych partnerów w kontekście budowania demokracji;

20.

podkreśla znaczenie pogłębienia dialogu politycznego z południowymi sąsiadami UE; ponownie podkreśla, że wzmocnienie demokracji, praworządność, dobre rządy, zwalczanie korupcji, poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności są kluczowymi elementami takiego dialogu; zwraca w związku z tym uwagę na znaczenie poszanowania wolności sumienia, religii i myśli, wolności wypowiedzi, wolności prasy i mediów, wolności stowarzyszania się, praw kobiet i równości płci, ochrony mniejszości oraz zwalczania dyskryminacji ze względu na orientację seksualną;

21.

zauważa, że niektórym krajom partnerskim przyznano już zaawansowany status lub też status taki jest obecnie przedmiotem negocjacji; podkreśla, że ważne jest, aby przyjąć bardziej przejrzyste i spójne podejście do tego różnicowania, umożliwiające stworzenie znaczącego procesu, który przyniesie wyniki, oraz aby ustalone zostały jasne poziomy odniesienia w celu uniknięcia stosowania podwójnych standardów co do kryteriów, które należy spełnić, by taki status uzyskać;

22.

podkreśla potrzebę dostosowania kryteriów kopenhaskich do wymogów związanych z przyznawaniem zaawansowanego statusu; wzywa Komisję do zapewnienia, że państwom trzecim udzielony zostanie zaawansowany status, jeśli spełnią te kryteria;

23.

podkreśla, że walka z korupcją, zwłaszcza w sądownictwie i policji, powinna być głównym priorytetem UE w rozwoju jej stosunków z partnerami południowymi;

24.

nalega, aby konsultowano się z PE na wszystkich etapach procesu przyznawania zaawansowanego statusu krajom partnerskim i procesu sporządzania planów działania dotyczących EPS, zgodnie z nową rolą PE na mocy Traktatu z Lizbony; wzywa Radę i ESDZ do zaangażowania Parlamentu w proces decyzyjny dotyczący zaawansowanego statusu poprzez opracowanie jasnego mechanizmu konsultacji stosowanego na wszystkich etapach negocjacji, w tym w zakresie kryteriów, jakie muszą być spełnione oraz w zakresie ustalania priorytetów i wytycznych ujętych w planach działania;

25.

podkreśla, że skuteczne partnerstwo między UE a jej południowymi sąsiadami może opierać się wyłącznie na synergii między wzajemnie powiązanymi dwustronnymi i wielostronnymi wymiarami tego procesu współpracy, i w związku z tym z żalem zauważa, że EPS nie uwzględnia w wystarczającym stopniu potrzeby wzmocnienia wymiaru wielostronnego;

26.

składa hołd odwadze obywateli Tunezji, Egiptu i Libii, którzy wystąpili, by domagać się demokracji i wolności, oraz wzywa wszystkie instytucje UE do wyrażenia pełnego poparcia dla procesu przemian demokratycznych w tych krajach;

27.

ubolewa nad stratami w ludziach podczas pokojowych powstań w Tunezji i Egipcie oraz wzywa władze do przeprowadzenia należytego dochodzenia w sprawie tych incydentów i do postawienia przed sądem osób odpowiedzialnych;

28.

uważa, że konflikt izraelsko-palestyński jest źródłem napięć politycznych na Bliskim Wschodzie oraz w całym regionie śródziemnomorskim;

29.

wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel, aby aktywnie angażowała się w rozwiązywanie konfliktów i budowanie zaufania w regionie, zapewniając aktywną rolę UE jako uczestnika, a nie tylko płatnika, w szczególności w odniesieniu do procesu pokojowego w środkowej części Bliskiego Wschodu, a także do konfliktu w Saharze Zachodniej; uważa, że rozwiązywanie konfliktów ma kluczowe znaczenie dla rozwoju politycznego, gospodarczego i społecznego w regionie oraz dla rozwoju wymiaru regionalnego EPS i prowadzonych w jej ramach wielostronnych form współpracy, takich jak Unia dla Śródziemnomorza; stwierdza, że znalezienie całościowego, zgodnego z prawem międzynarodowym rozwiązania różnych konfliktów w państwach sąsiadujących z UE na południu, a zwłaszcza konfliktu arabsko-izraelskiego, ma kluczowe znaczenie dla pełnego sukcesu EPS;

30.

uważa, że dialog międzykulturowy w regionie śródziemnomorskim ma szczególne znaczenie dla zwiększenia wzajemnego zrozumienia, solidarności, tolerancji oraz dobrobytu mieszkańców tego regionu; oczekuje, że w ramach przeglądu rozważona zostanie możliwość opracowania odpowiednich instrumentów w tym celu;

31.

jest głęboko zaniepokojony stałym bezterminowym odkładaniem drugiego szczytu szefów państw i rządów Unii dla Śródziemnomorza oraz posiedzeń ministerialnych Unii dla Śródziemnomorza, co stanowi negatywny sygnał dla mieszkańców i instytucji regionu; uważa, że rezygnacja sekretarza generalnego Unii dla Śródziemnomorza uwydatnia potrzebę sprecyzowania charakteru jej procedur i instytucji; wskazuje, że napięcia polityczne i konflikty regionalne w regionie Morza Śródziemnego nie powinny utrudniać konkretnych postępów w kierunku współpracy sektorowej i wielostronnej oraz że to właśnie przez przeprowadzenie ważnych projektów integracji i przez otwarty dialog polityczny Unia dla Śródziemnomorza może przyczynić się do budowy atmosfery zaufania, sprzyjającej realizacji wspólnych celów związanych z wymiarem sprawiedliwości i bezpieczeństwem w duchu solidarności i pokoju;

32.

z żalem zauważa, że Unii dla Śródziemnomorza nie przyznano wystarczających środków finansowych i że zaangażowanie państw członkowskich położonych po obu stronach Morza Śródziemnego jest nikłe; ubolewa nad brakiem zdefiniowanego podejścia UE do polityki śródziemnomorskiej i wzywa do opracowania długoterminowej strategicznej wizji rozwoju i stabilizacji regionu; podkreśla, że proces integracji euro-śródziemnomorskiej powinien stać się politycznym priorytetem agendy europejskiej;

33.

jest przekonany, że należy wskrzesić Unię dla Śródziemnomorza, aby uwzględnić nowe wydarzenia w regionie; uważa, że nowa Unia dla Śródziemnomorza powinna propagować rozsądny rozwój gospodarczy, społeczny i demokratyczny oraz stworzyć silną i wspólną podstawę sprzyjającą bliskim stosunkom między UE a jej południowymi sąsiadami; uważa, że ta nowa wspólnota stworzyłaby ponadto nowe perspektywy na trwały pokój na Bliskim Wschodzie, zakorzeniony w poszczególnych społeczeństwach regionu, a nie tylko uzależniony od niepewnej woli politycznej jego autorytarnych liderów;

34.

zwraca uwagę, że w przeglądzie należy uwzględnić fakt, iż Unia dla Śródziemnomorza nie spełniła pokładanych w niej oczekiwań i nie potrafiła ocenić stojących przed nią wyzwań, oraz rozważyć nowe sposoby wzmocnienia dwustronnych instrumentów w ramach EPS; w związku z tym uważa, że należy zwiększyć środki przeznaczane na te dziedziny, w których istnieje możliwość poczynienia konkretnych postępów;

35.

jest zaniepokojony brakiem postępów w tworzeniu euro-śródziemnomorskiej strefy wolnego handlu; apeluje, aby przeprowadzono oparte na współdziałaniu negocjacje, gdy spełnione zostaną wymogi dotyczące pogłębionych i kompleksowych stref wolnego handlu mających stanowić podstawę euro-śródziemnomorskiej strefy wolnego handlu, z należytym uwzględnieniem realiów społeczno-gospodarczych poszczególnych krajów partnerskich oraz pod warunkiem, że w odpowiednim czasie dokona się pełnej oceny wpływu tych umów na społeczeństwo i środowisko naturalne; ubolewa nad faktem, że poszczególne podmioty nie poczyniły rzeczywistych postępów w tworzeniu niezbędnych warunków; zachęca również do rozwijania dwustronnej oraz wielostronnej współpracy gospodarczej Południe-Południe, co przyniosłoby wymierne korzyści obywatelom zaangażowanych krajów i poprawiłoby nastroje polityczne w regionie;

36.

zaznacza, że należy zająć się najważniejszymi, konkretnymi kwestiami w poszczególnych państwach objętych polityką sąsiedztwa, lecz przypomina, że w ramach EPS należy szczególnie skupić się na sytuacji społeczno-gospodarczej, zwłaszcza młodszych pokoleń;

37.

uważa, że wzmocniona współpraca podregionalna państw członkowskich i krajów objętych EPS posiadających szczególne wspólne interesy, wartości i problemy mogłaby stworzyć pozytywną dynamikę w całym obszarze śródziemnomorskim; zachęca państwa członkowskie do zbadania możliwości wykorzystania zmiennej geometrii jako modelu współpracy oraz zaznacza, że przyszła EPS powinna ułatwiać i wspierać to podejście, w szczególności za pomocą regionalnych środków budżetowych;

38.

uważa, że w kontekście południowej polityki sąsiedztwa należy zająć się problemem nielegalnej imigracji; wzywa Radę i Komisję do monitorowania realizacji umów z wszystkimi południowymi krajami ościennymi oraz istniejących umów dwustronnych między państwami członkowskimi UE i wszystkimi podmiotami regionalnymi dotyczących kwestii imigracji, a zwłaszcza readmisji;

39.

z żalem zauważa asymetryczne podejście przyjęte przez UE w odniesieniu do jej wschodnich i południowych sąsiadów w dziedzinie polityki mobilności i polityki wizowej; co do mobilności opowiada się za uproszczeniem procedur wizowych dla południowych krajów objętych EPS - zwłaszcza w odniesieniu do studentów, naukowców i przedsiębiorców - oraz za przyjęciem euro-śródziemnomorskiego partnerstwa na rzecz mobilności; podkreśla ważną rolę, jaką mogą odgrywać niektóre kraje objęte EPS w zarządzaniu przepływami migracyjnymi; podkreśla, że współpraca w dziedzinie zarządzania przepływami migracyjnymi musi być w pełni spójna z wartościami i międzynarodowymi zobowiązaniami prawnymi UE; zaznacza, że umowy o readmisji z krajami partnerskimi powinny obejmować jedynie imigrantów o nieuregulowanym statusie, a nie deklarujących się jako ubiegający się o azyl, uchodźcy lub potrzebujący ochrony, przypomina też, że zasada "non-refoulement" ma zastosowanie do wszystkich osób, którym grozi kara śmierci, nieludzkie traktowanie lub tortury; wzywa do zacieśnienia współpracy w celu położenia kresu handlowi ludźmi oraz w celu poprawy warunków życia pracowników migrujących zarówno w UE, jak i w południowych krajach objętych EPS;

40.

wzywa wiceprzewodniczącą/wysoką przedstawiciel, ESDZ i Komisję, aby jako główny punkt w planie rozmów z krajami południowymi objętymi EPS potraktowano priorytet polityczne UE takie jak zniesienie kary śmierci, poszanowanie praw człowieka, w tym praw człowieka należnych kobietom, poszanowanie podstawowych wolności, w tym wolności sumienia i wyznania, wolności stowarzyszeń i mediów, poszanowanie praworządności, niezależność władzy sądowniczej, walka z torturami oraz okrutnym i nieludzkim traktowaniem, walka z bezkarnością oraz ratyfikacja szeregu międzynarodowych aktów prawnych, w tym Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego i Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r.;

41.

wzywa - w kontekście przeglądu umów z krajami południowymi objętymi EPS - do dalszego zwracania uwagi na pełne poszanowanie w tych krajach prawa do wolności religijnej, w szczególności w przypadku wszystkich mniejszości religijnych; zaznacza, że wolność wyznania obejmuje wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej wiary poprzez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i uczestniczenie w obrzędach oraz że wolność taka musi obejmować także prawo do zmiany religii;

42.

podkreśla, że w ramach stosunków umownych UE ze wszystkimi krajami objętymi EPS przewidziane są ustalenia co do regularnego forum służącego rozpatrywaniu kwestii związanych z prawami człowieka, w formie podkomisji zajmujących się prawami człowieka; wzywa ESDZ, aby w pełni wykorzystywała istniejące ustalenia i angażowała istniejące podkomisje we wszystkie negocjacje, aby nalegała na uczynienie ich skuteczniejszymi i bardziej zorientowanymi na wyniki oraz zagwarantowała zaangażowanie organizacji społeczeństwa obywatelskiego i obrońców praw człowieka; zaleca podwyższenie statusu nieformalnej grupy roboczej UE-Izrael ds. praw człowieka, tak aby stała się ona zwykłą podkomisją; wzywa ESDZ, aby uczestniczyła też w strukturalnej współpracy między COHOM a parlamentarną Podkomisją ds. Praw Człowieka;

43.

wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą, ESDZ i Komisję do aktywnego propagowania i ochrony wolności komunikacji oraz dostępu do informacji, w tym w Internecie;

44.

wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą, ESDZ i Komisję do wzmocnienia roli organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w szczególności organizacji praw człowieka i organizacji kobiet, w monitorowaniu polityki oraz w planowaniu i wdrażaniu pomocy poprzez specjalny instrument służący budowaniu potencjału; w związku z tym podkreśla potrzebę równouprawnienia kobiet oraz wzywa ESDZ i Komisję do systematycznego analizowania wpływu, jaki realizowane przez nie przedsięwzięcia i programy wywierają na kwestię równouprawnienia płci, a także do opowiedzenia się za uwzględnieniem praw kobiet i równouprawnieniem płci w przeglądach konstytucji, kodeksów karnych, prawa rodzinnego i innych zbiorów prawa cywilnego oraz w ramach dialogu na temat praw człowieka, prowadzonego z krajami partnerskimi objętymi EPS; wzywa wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą, EDSZ i Komisję do niezacieśniania stosunków między państwami trzecimi a UE w przypadku, gdy dane państwa nie włączają w wystarczającym stopniu organizacji społeczeństwa obywatelskiego w swoje strategie polityczne; zwraca uwagę, że organizacje praw człowieka są najwierniejszymi i najsilniejszymi partnerami UE w propagowaniu wartości demokratycznych, praworządności i praw człowieka w krajach partnerskich; wzywa do zwiększenia zaangażowania władz lokalnych i regionalnych oraz organizacji zawodowych i partnerów społecznych we współpracę UE z południowymi sąsiadami; wzywa Radę i Komisję do dalszego wzmacniania i skuteczniejszego wykorzystywania europejskiego instrumentu na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie w tej dziedzinie;

45.

podkreśla, że potrzebne jest uwzględnianie aspektu płci oraz wspieranie konkretnych działań w celu opracowania skutecznego i systematycznego podejścia do równouprawnienia płci w krajach objętych EPS; apeluje do rządów i społeczeństwa obywatelskiego o większe włączenie społeczne kobiet i zwalczanie analfabetyzmu wśród kobiet oraz o propagowanie zatrudnienia kobiet w celu zapewnienia znaczącej obecności kobiet na wszystkich szczeblach;

46.

podkreśla znaczenie usystematyzowanej współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego i badań naukowych, by wspierać wzajemne uznawanie kwalifikacji i systemów edukacyjnych, w szczególności w celu zwiększenia mobilności studentów, badaczy i wykładowców w powiązaniu ze środkami przeciwdziałającymi "ucieczce mózgów"; w związku z tym z zadowoleniem odnotowuje pomoc dla szkolnictwa wyższego zapewnianą w ramach programu Tempus i wymiany organizowane w ramach 2. działania programu ERASMUS Mundur oraz utworzenie Uniwersytetu Euro-Śródziemnomorskiego (EMUNI), który przybrał formę euro-śródziemnomorskiej sieci uniwersytetów na obu brzegach Morza Śródziemnego;

47.

zwraca uwagę na istotną rolę, jaką władz lokalne odgrywają w demokratycznym rozwoju krajów partnerskich oraz zachęca do rozszerzania zakresu programów partnerstw bliźniaczych między władzami lokalnymi w UE i krajach partnerskich;

48.

podkreśla znaczenie związków zawodowych i dialogu społecznego jako elementu rozwoju demokratycznego partnerów południowych; zachęca te kraje do wzmocnienia praw pracowników i związków zawodowych; zwraca uwagę na ważną rolę, jaką dialog społeczny może odgrywać w podejmowaniu wyzwań społeczno-gospodarczych w regionie;

49.

podkreśla znaczenie wzajemnego zbliżenia inwestycji, kształcenia, badań i innowacji, ze zwróceniem szczególnej uwagi na kształcenie dostosowane do potrzeb rynku pracy, w celu reagowania na społeczno-gospodarcze wyzwania w regionie; wzywa do zwrócenia szczególnej uwagi na kobiety i grupy znajdujące się w trudnej sytuacji, takie jak młodzież; podkreśla jednocześnie istotne znaczenie dalszego wspierania lokalnych przedsięwzięć rozwojowych, których celem jest przyczynienie się do rewitalizacji miast i regionów znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji;

50.

podkreśla, że prawidłowo funkcjonujący, skuteczny i bezpieczny multimodalny system transportowy stanowi warunek wstępny wzrostu gospodarczego i rozwoju, umacniający handel i integrację między Unią Europejską a jej partnerskimi, południowymi krajami śródziemnomorskimi; wzywa Komisję do przedstawienia średniookresowej oceny planu działania w dziedzinie transportu regionalnego (2007-2013) w strefie śródziemnomorskiej oraz do uwzględnienia wyników tej oceny w przyszłych planach działania w dziedzinie transportu;

51.

uważa, że zrównoważony rozwój powinien być generalnym kryterium przeglądu EPS, przy czym należy położyć nacisk na poprawę ochrony środowiska, rozwój bogatego potencjału w zakresie energii odnawialnej w regionie oraz wspieranie polityki i projektów sprzyjających lepszemu wykorzystaniu skąpych zasobów wodnych;

52.

ponawia apel do Rady, Komisji i państw członkowskich UE o wsparcie na rzecz opracowania całościowego planu na rzecz zapobieżenia dewastacji rzeki Jordan oraz o dalsze finansowe i techniczne wspieranie rekultywacji rzeki, a zwłaszcza jej dolnego odcinka, również w ramach Unii dla Śródziemnomorza;

53.

zwraca uwagę na wysoki potencjał współpracy w dziedzinie energii i odnawialnych źródeł energii, jak energia wiatrowa, słoneczna i energia fal morskich; popiera skoordynowane wdrażanie śródziemnomorskiego planu słonecznego i inicjatyw przemysłowych, które powinny służyć zaspokojeniu podstawowych potrzeb krajów partnerskich, oraz przyjęcie euro-śródziemnomorskiej strategii na rzecz efektywności energetycznej; podkreśla znaczenie promowania euro-śródziemnomorskich połączeń międzysystemowych w zakresie energii elektrycznej, gazu i ropy naftowej w celu zwiększenia bezpieczeństwa dostaw energii poprzez utworzenie inteligentnej sieci obejmującej cały region euro-śródziemnomorski;

54.

przypomina, że istotne znaczenie maja rolnictwo sprzyjające rolnikom lokalnym, rozwojowi obszarów wiejskich, bezpieczeństwu żywnościowemu i niezależności żywnościowej, dostosowanie do zmiany klimatu oraz dostępność wody i energii, a także racjonalne zużycie wody; zaleca uczynienie współpracy w dziedzinie rolnictwa priorytetem EPS, w celu wsparcia euro-śródziemnomorskiego planu działania dla rolnictwa oraz w celu utrzymania stabilnych cen żywności na szczeblu krajowym, regionalnym i międzynarodowym;

55.

ponawia apel o utworzenie euro-śródziemnomorskich sił ochrony ludności, zważywszy, że zwiększenie skali i liczby klęsk żywiołowych wiąże się z koniecznością przeznaczania odpowiednich środków oraz że tego typu inicjatywa zwiększyłaby solidarność wśród ludności regionu euro-śródziemnomorskiego;

56.

podkreśla znaczenie ściślejszej współpracy z wielostronnymi regionalnymi organizacjami Południa, zwłaszcza z Ligą Arabską oraz Unią Afrykańską, by z powodzeniem stawić czoła wyzwaniom w wymienionych wyżej dziedzinach; wzywa Komisję, by w czasie przeglądu europejskiej polityki sąsiedztwa rozważyła nawiązanie nowego zorganizowanego dialogu na wspomnianych forach;

57.

ponownie zwraca uwagę na wartość ENPI jako instrumentu finansowania EPS; podkreśla jednak, że trzeba doprowadzić do większej elastyczności i zapewnić lepsze ukierunkowanie pomocy, w szczególności dla społeczeństwa obywatelskiego i społeczności lokalnych, zgodnie z podejściem oddolnym; wzywa ponadto do przeprowadzenia szczegółowej analizy skuteczności ENPI w celu lepszego wykorzystania instrumentów finansowych i funduszy dostępnych w kontekście stosunków UE z południowymi sąsiadami oraz w celu zapewnienia odpowiedniego wykorzystania pomocy rozwojowej i wsparcia w państwach będących beneficjentami; uważa, że przejrzystość środków oraz włączenie mechanizmów antykorupcyjnych do instrumentów finansowych mają podstawowe znaczenie; zwraca uwagę na wartość procesów monitorowania zarządzania i wdrażania w odniesieniu do poszczególnych programów w ramach ENPI; podkreśla, że istotne znaczenie mają wzmocnienie przedsięwzięć transgranicznych, intensyfikacja programów dotyczących kontaktów międzyludzkich oraz opracowanie zachęt do współpracy regionalnej; wzywa Komisję i ESDZ, aby na wczesnym etapie prowadziły konsultacje z Parlamentem i zainteresowanymi podmiotami społeczeństwa obywatelskiego w ramach zbliżających się przygotowań do kolejnego instrumentu;

58.

wzywa Radę, aby przyjęła wniosek ustawodawczy mający na celu zmianę art. 23 rozporządzenia w sprawie ENPI, przedstawiony przez Komisję w maju 2008 r. i przyjęty przez Parlament w dniu 8 lipca 2008 r., co pozwoliłoby na ponowne zainwestowanie środków finansowych pochodzących z przeszłych operacji, tym samym zapewniając UE bardzo potrzebne narzędzie łagodzenia wpływu obecnego kryzysu finansowego na realnej gospodarki oraz wpływu znacznego wzrostu cen żywności na region ościenny, w szczególności południowe kraje ościenne;

59.

podkreśla, że ENPI nie jest jedynym dostępnym instrumentem finansowania programów i działań w ramach EPS oraz w związku z tym podkreśla potrzebę opracowania wspólnego podejścia opartego na wykorzystaniu wszystkich instrumentów finansowych; wzywa zatem ESDZ i Komisję do przedstawienia jasnego przeglądu środków finansowych przeznaczonych na każde państwo będące beneficjentem, w tym podziału według instrumentu;

60.

podkreśla potrzebę zwiększenia środków finansowych przeznaczonych na wymiar południowy EPS w ramach zbliżających się wieloletnich ram finansowych UE na lata 2014-2020 w celu zadbania, aby finansowanie odpowiadało ambicjom politycznym, i w celu wdrożenia postanowień dotyczących zaawansowanego statusu bez wpływu na inne priorytety EPS; podkreśla potrzebę przestrzegania porozumienia zawartego w następstwie deklaracji złożonej przez Komisję wobec COREPER-u w 2006 r., w której to deklaracji postanowiono przeznaczyć 2/3 łącznej kwoty ENPI na rzecz krajów południowych, a 1/3 tej kwoty na rzecz krajów wschodnich, odpowiednio do liczby ludności;

61.

zaznacza jednak, że wszelkie zwiększenie przyznawanych środków finansowych powinno opierać się na dokładnej ocenie potrzeb oraz odpowiadać większej skuteczności realizowanych programów, odpowiednio dostosowanych i traktowanych priorytetowo zgodnie z potrzebami poszczególnych państw-beneficjentów;

62.

z zadowoleniem przyjmuje prace przeprowadzone przez Instrument Euro-Śródziemnomorskiego Partnerstwa i Inwestycji (FEMIP) działający w ramach EBI i zwraca uwagę na potrzebę większej synergii z innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi również aktywnymi w regionie oraz ponownie proponuje utworzenie euro-śródziemnomorskiej instytucji finansowej na rzecz wspólnego rozwoju, której EBI pozostawałby głównym udziałowcem; popiera podniesienie pułapu gwarancji dla EBI w celu umożliwienia mu utrzymania intensywności jego działań w regionie w najbliższych latach; zwraca się do EBOR o zmianę jego statutu, tak aby mógł on również uczestniczyć w procesie pomocy finansowej;

63.

podkreśla kluczową rolę Parlamentu Europejskiego w zapewnianiu powiązania stabilności i dobrobytu Europy z demokratycznym sprawowaniem rządów i postępem społecznym w objętych EPS krajach sąsiadujących z UE na południu oraz w propagowaniu debaty politycznej, pełnych swobód, demokratycznych reform i praworządności w ościennych krajach partnerskich, szczególnie poprzez delegacje międzyparlamentarne oraz Zgromadzenie Parlamentarne Unii dla Śródziemnomorza;

64.

ponawia swoje zobowiązanie do dalszego korzystania z prawa do kontroli parlamentarnej nad wdrażaniem EPS, także poprzez prowadzenie regularnych debat z Komisją na temat stosowania ENPI; z zadowoleniem przyjmuje prowadzone przez Komisję i ESDZ szerokie konsultacje dotyczące przeglądu EPS i wyraża nadzieję, że Komisja i ESDZ zagwarantują też pełne i systematyczne konsultacje z Parlamentem w związku z przygotowaniem odpowiednich dokumentów, takich jak plany działania dotyczące EPS; ponadto wzywa do przyznania Parlamentowi dostępu do mandatów negocjacyjnych dotyczących wszystkich finalizowanych obecnie umów międzynarodowych z krajami partnerskimi objętymi EPS, zgodnie z art. 218 ust.10 TFUE, który stanowi, że Parlament musi być natychmiast i w pełni informowany na wszystkich etapach procedury;

65.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, rządom i parlamentom państw członkowskich i krajów objętych EPS oraz sekretarzowi generalnemu Unii dla Śródziemnomorza.

Identyfikator:	Dz.U.UE.C.2012.296E.114
Rodzaj:	Rezolucja
Tytuł:	Przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa - wymiar południowy.
Data aktu:	07/04/2011
Data ogłoszenia:	02/10/2012

Przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa - wymiar południowy.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Rząd organizuje monitoring metanu

Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Dz.U.UE.C.2012.296E.114