22 lutego 2023 r. Komisja Europejska wydała zalecenie dotyczące decyzji Rady upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji dotyczącej umowy między Unią Europejską a Federacyjną Republiką Brazylii w sprawie wymiany danych osobowych między Europolem a brazylijskimi organami właściwymi do zwalczania poważnej przestępczości i terroryzmu.
Celem wniosku jest rozpoczęcie negocjacji z Brazylią w celu podpisania i zawarcia umowy międzynarodowej umożliwiającej wymianę danych osobowych między Europolem a brazylijskimi organami właściwymi do zwalczania poważnej przestępczości i terroryzmu. W załączniku do zalecenia określono wytyczne negocjacyjne Rady dla Komisji, tj. cele, które powinna ona osiągnąć w imieniu UE w trakcie tych negocjacji.
Przekazywanie danych osobowych zgromadzonych w ramach postępowań przygotowawczych i dalej przetwarzanych przez Europol w celu generowania danych wywiadowczych dotyczących przestępstw może mieć istotny wpływ na życie poszczególnych osób. Z tego względu umowa międzynarodowa musi zapewnić, aby ograniczenia prawa do prywatności i ochrony danych w odniesieniu do zwalczania poważnej przestępczości i terroryzmu miały zastosowanie wyłącznie w takim zakresie, w jakim jest to absolutnie niezbędne.
EIOD z zadowoleniem odnotowuje, że Komisja ustanowiła do tej pory - również na podstawie szeregu zaleceń zawartych w poprzednich opiniach EIOD w tej sprawie - dobrze ustrukturyzowany zestaw celów (dyrektywy negocjacyjne) uwzględniających podstawowe zasady ochrony danych, które Komisja zamierza osiągnąć w imieniu UE w ramach międzynarodowych negocjacji mających na celu zawarcie umów w sprawie wymiany danych osobowych między Europolem a organami ścigania państw trzecich.
W związku z tym zalecenia zawarte w niniejszej opinii mają na celu wyjaśnienie i - w stosownych przypadkach - dalsze opracowanie mechanizmów zabezpieczeń i kontroli w przyszłej umowie między UE a Brazylią w odniesieniu do ochrony danych osobowych. W tym kontekście EIOD zaleca, aby w przyszłej umowie: wyraźnie określono wykaz przestępstw, w odniesieniu do których można wymieniać dane osobowe; przewidziano okresowy przegląd konieczności przechowywania przekazywanych danych osobowych, a także inne odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie terminów; wprowadzono dodatkowe zabezpieczenia w odniesieniu do przekazywania szczególnych kategorii danych; zagwarantowano, że żadna zautomatyzowana decyzja oparta na danych otrzymanych na podstawie umowy nie zostanie podjęta bez umożliwienia osobie, której dane dotyczą, podjęcia skutecznych i znaczących działań; określono jasne i szczegółowe zasady dotyczące informacji, które należy udostępnić osobom, których dane dotyczą.
EIOD przypomina, że zgodnie z art. 8 ust. 3 Karty kontrola sprawowana przez niezależny organ jest zasadniczym elementem prawa do ochrony danych osobowych. W tym kontekście EIOD z zadowoleniem odnotowuje niedawne ustanowienie w Brazylii niezależnego organu ochrony danych, brazylijskiego organu nadzorczego ds. ochrony danych (Autoridade Nacional de Proteção de Dados - ANPD). Ponadto, aby zapewnić właściwe wdrożenie umowy, EIOD sugeruje również, aby Strony regularnie wymieniały się informacjami na temat wykonywania praw przez osoby, których dane dotyczą, jak również istotnymi informacjami na temat korzystania z mechanizmów nadzoru i dochodzenia roszczeń związanych ze stosowaniem umowy.
1. WPROWADZENIE
1. 9 marca 2023 r. Komisja Europejska wydała zalecenie dotyczące decyzji Rady upoważniającej do rozpoczęcia negocjacji w sprawie umowy między Unią Europejską a Federacyjna Republika Brazylii o wymianie danych osobowych między Agencją Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Ścigania (Europol) a brazylijskimi organami właściwymi do zwalczania poważnej przestępczości i terroryzmu 1 ("zalecenie"). Do zalecenia dołączono odpowiedni załącznik.
2. Celem zalecenia jest rozpoczęcie negocjacji z Federacyjna Republika Brazylii (dalej zwanej "Brazylią") w celu podpisania i zawarcia umowy międzynarodowej umożliwiającej wymianę danych osobowych między Europolem a brazylijskimi organami właściwymi do zwalczania poważnej przestępczości i terroryzmu. W załączniku do zalecenia określono wytyczne negocjacyjne Rady dla Komisji, tj. cele, które powinna ona osiągnąć w imieniu UE w trakcie tych negocjacji.
3. W uzasadnieniu wniosku Komisja ocenia, że zorganizowane grupy przestępcze z Ameryki Łacińskiej stanowią poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa wewnętrznego UE, ponieważ ich działania są coraz bardziej powiązane z szeregiem przestępstw w Unii, w szczególności w dziedzinie handlu narkotykami 2 . W wydanej w 2021 r. przez Europol ocenie zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością w Unii Europejskiej ("SOCTA") podkreślono, że z Ameryki Łacińskiej do UE dostarczane są niespotykane dotąd ilości niedozwolonych środków odurzających, generując zyski w wysokości wielu miliardów euro, które są wykorzystywane do finansowania różnorodnych organizacji przestępczych (międzynarodowych oraz w ramach UE) oraz do osłabienia praworządności w UE 3 . Zorganizowane grupy przestępcze z Ameryki Łacińskiej działają również w innych obszarach przestępczości objętych mandatem Europolu, takich jak cyberprzestępczość, pranie pieniędzy i przestępstwa przeciwko środowisku.
4. Większość narkotyków skonfiskowanych w UE jest transportowana drogą morską, głównie w kontenerach morskich 4 , i wysyłana do UE bezpośrednio z krajów produkcji oraz z sąsiednich krajów wyjazdu w Ameryce Łacińskiej, w tym z Brazylią 5 . Brazylijskie zorganizowane grupy przestępcze stały się partnerami kolumbijskich sieci przestępczych i kupują również kokainę produkowaną w Boliwii i Peru. Oprócz działań związanych z handlem ludźmi sieci te są dostawcami usług dla działających na całym świecie sieci przestępczych, które wykorzystują brazylijskie porty do handlu kokainą 6 . Na podstawie ilości kokainy przechwyconej w portach europejskich i w portach innych państw, a przeznaczonej do Europy, Brazylia (z przechwyceniem około 71 ton kokainy) w 2020 r. była - podobnie jak przez ostatnich kilka lat - jednym z głównych punktów wyjazdu 7 .
5. W swoim dokumencie programowym na lata 2022-2024 Europol zaznaczył, że m.in. rosnący popyt na narkotyki i większa liczba szlaków przemytu narkotyków do UE uzasadniają potrzebę zacieśnienia współpracy z krajami Ameryki Łacińskiej 8 . W tym samym duchu Brazylia została uznana przez Europejskie Centrum Monitorowania Narkotyków i Narkomanii (EMCDDA) za kluczowego partnera międzynarodowego w celu ograniczenia światowych dostaw kokainy 9 . Obecnie współpraca między Europolem a Brazylią opiera się na umowie o współpracy strategicznej podpisanej w kwietniu 2017 roku 10 , która nie stanowi ważnej podstawy prawnej w prawie unijnym w odniesieniu do wymiany danych osobowych.
6. Niniejszą opinię EIOD wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję Europejską 9 marca 2023 r. zgodnie z art. 42 ust. 1 rozporządzenia UE o ochronie danych. EIOD z zadowoleniem przyjmuje fakt, że skonsultowano się z nim w sprawie zalecenia, i oczekuje, że odniesienie do niniejszej opinii zostanie uwzględnione w preambule do decyzji Rady. Ponadto EIOD z zadowoleniem przyjmuje odniesienie - w motywie 4 wniosku - do motywu 35 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/794 11 ("rozporządzenie w sprawie Euro- polu"), który przewiduje, że Komisja powinna mieć możliwość konsultowania się z EIOD również podczas negocjacji umowy, a w każdym razie przed jej zawarciem.
7. EIOD przypomina, że miał już okazję wypowiedzieć się w 2018 i 2020 r. na temat wymiany danych osobowych między Europolem a organami ścigania państw trzecich na podstawie rozporządzenia o Europolu 12 .
8. EIOD z zadowoleniem odnotowuje, że Komisja ustanowiła do tej pory - również na podstawie szeregu zaleceń zawartych w poprzednich opiniach EIOD w tej sprawie - dobrze ustrukturyzowany zestaw celów (dyrektywy negocjacyjne) uwzględniających podstawowe zasady ochrony danych, które Komisja zamierza osiągnąć w imieniu UE w ramach międzynarodowych negocjacji mających na celu zawarcie umów w sprawie wymiany danych osobowych między Europolem a organami ścigania państw trzecich.
9. W związku z tym zalecenia zawarte w niniejszej opinii mają na celu wyjaśnienie i - w stosownych przypadkach - dalsze opracowanie mechanizmów zabezpieczeń i kontroli w przyszłej umowie między UE a Brazylią w odniesieniu do ochrony danych osobowych. Zalecenia te pozostają bez uszczerbku dla wszelkich dodatkowych zaleceń, które EIOD mógłby wydać w trakcie negocjacji na podstawie dalszych dostępnych informacji i postanowień projektu umowy.
11. WNIOSKI
37. W związku z powyższym EIOD zaleca:
(1) aby przyszła umowa wyraźnie wykluczała przekazywanie danych osobowych uzyskanych w wyniku oczywistego naruszenia praw człowieka;
(2) aby przyszła umowa wyraźnie określała wykaz przestępstw, w odniesieniu do których można wymieniać dane osobowe, oraz że przekazywane dane osobowe muszą być związane z poszczególnymi przypadkami;
(3) aby przyszła umowa przewidywała okresowy przegląd konieczności przechowywania przekazywanych danych osobowych, jak również inne odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie terminów;
(4) zapewnienie wprowadzenia w przyszłej umowie zabezpieczeń przewidzianych w art. 30 rozporządzenia w sprawie Europolu;
(5) zapewnienie, że środki bezpieczeństwa obejmują dane przetwarzane w miejscu przeznaczenia, jak również w trakcie tranzytu;
(6) zapewnienie, że żadna zautomatyzowana decyzja podjęta na podstawie danych otrzymanych w związku z umową nie będzie miała miejsca bez możliwości skutecznej i znaczącej interwencji człowieka;
(7) aby przyszła umowa określała jasne i szczegółowe zasady dotyczące informacji, które powinny być udostępniane osobom, których dane dotyczą;
(8) aby do celów takiego przeglądu umowy Strony regularnie wymieniały informacje na temat wykonywania praw przez osoby, których dane dotyczą, oraz istotne informacje na temat korzystania z mechanizmów nadzoru i dochodzenia roszczeń związanych ze stosowaniem umowy.
Bruksela, 3 maja 2023 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2023.199.10 |
| Rodzaj: | Informacja |
| Tytuł: | Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych dotyczące mandatu negocjacyjnego do zawarcia umowy międzynarodowej w sprawie wymiany danych osobowych między Europolem a brazylijskimi organami ścigania (pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu) |
| Data aktu: | 07/06/2023 |
| Data ogłoszenia: | 07/06/2023 |