uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, w szczególności jego art. 8b ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji,
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego(1),
uwzględniając opinię Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(2),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów(3),
Traktat o Unii Europejskiej oznacza nowy etap w procesie tworzenia coraz silniejszych związków między narodami Europy; jednym z celów Traktatu jest tworzenie, w sposób spójny i solidarny, związków między narodami Państw Członkowskich; do jego podstawowych celów należy wzmocnienie ochrony praw i interesów obywateli Państw Członkowskich poprzez wprowadzenie obywatelstwa Unii;
w tym celu w tytule II Traktatu o Unii Europejskiej wprowadza się obywatelstwo Unii dla wszystkich obywateli Państw Członkowskich oraz przyznaje się im w związku z tym szereg praw;
przewidziane w art. 8b ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym dana osoba ma miejsce zamieszkania, jest zastosowaniem zasady niedyskryminacji między osobami mającymi obywatelstwo danego państwa a osobami będącymi obywatelami innego państwa oraz uzupełnieniem, zagwarantowanego w art. 8a niniejszego Traktatu, prawa do swobodnego przemieszczania się i przebywania;
stosowanie art. 8b ust. 1 nie zakłada pełnej harmonizacji ordynacji wyborczych Państw Członkowskich; dąży on przede wszystkim do zniesienia wymogu obywatelstwa, od którego większość Państw Członkowskich uzależnia wykonywanie prawa głosowania i kandydowania w wyborach; ponadto, aby uwzględnić zasadę proporcjonalności, wymienioną w art. 3b Traktatu, treść wspólnotowej legislacji w tej dziedzinie nie powinna wykraczać poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia celów art. 8b ust. 1 Traktatu;
zamiarem art. 8b ust. 1 jest zapewnienie wszystkim obywatelom Unii, bez względu na to, czy są obywatelami Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania czy nie, możliwości wykonywania w tym państwie prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych na takich samych warunkach; z tego względu warunki wobec obywateli Unii niemających obywatelstwa odnośnego państwa, w szczególności dotyczące okresu i dowodu miejsca zamieszkania, powinny być takie same jak warunki stawiane obywatelom tego Państwa Członkowskiego, jeśli takie warunki są w ogóle stawiane; od obywateli Unii niebędących obywatelami danego Państwa Członkowskiego nie można wymagać spełnienia dodatkowych specjalnych warunków, chyba że w wyjątkowych sytuacjach odmienne traktowanie obywateli własnych i obcych jest uzasadnione szczególnymi okolicznościami;
artykuł 8b ust. 1 Traktatu uznaje prawo głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim miejsca zamieszkania, przy czym prawo to nie zastępuje prawa głosowania i kandydowania w Państwie Członkowskim, którego obywatelem jest dany obywatel Unii; należy szanować przysługujące obywatelom Unii prawo wyboru Państwa Członkowskiego, w którym chcą oni uczestniczyć w wyborach lokalnych; z tego względu jest zasadne, aby obywatele ci mogli wyrazić swoją wolę do wzięcia udziału w wyborach w takim Państwie, przy czym w Państwie Członkowskim, w którym udział w wyborach nie jest obowiązkowy, dopuszczalna może być rejestracja z urzędu takich obywateli na listach wyborców;
lokalna administracja w różnych Państwach Członkowskich odzwierciedla różne polityczne i prawne tradycje oraz charakteryzuje się dużą różnorodnością struktur; termin "wybory lokalne" nie jest z tego powodu tożsamy we wszystkich Państwach Członkowskich; przedmiot niniejszej dyrektywy musi zostać zatem sprecyzowany poprzez zdefiniowanie pojęcia wyborów lokalnych; wybory takie obejmują powszechne i bezpośrednie wybory na poziomie wspólnoty lokalnej stopnia podstawowego oraz jednostek podległych; dotyczy to zarówno powszechnych i bezpośrednich wyborów do samorządowych organów przedstawicielskich, jak również do samorządowych organów wykonawczych;
pozbawienie prawa kandydowania w wyborach może wynikać z decyzji indywidualnej właściwych władz Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania lub Państwa Członkowskiego pochodzenia; mając na uwadze polityczne znaczenie sprawowania mandatu nadanego w wyborach lokalnych, Państwa Członkowskie powinny podjąć wszelkie niezbędnych działania celem zapewnienia, że osoba pozbawiona prawa kandydowania w Państwie Członkowskim jej pochodzenia nie odzyska tego prawa jedynie w wyniku tego, że ma miejsce zamieszkania w innym Państwie Członkowskim; ten szczególny problem, odnoszący się do kandydatów będących obywatelami innego Państwa Członkowskiego, stanowi uzasadnienie umożliwiające tym Państwom Członkowskim, które uznają to za konieczne, objęcie takich kandydatów przepisami wykluczającymi nie tylko obowiązującymi w Państwie Członkowskim ich miejsca zamieszkania, lecz również Państwa Członkowskiego ich pochodzenia; mając na uwadze zasadę proporcjonalności, jest jednak wystarczające, że prawo głosowania objęte jest jedynie przepisami wykluczającymi Państwa Członkowskiego miejsca zamieszkania;
zadania organów wykonawczych wspólnoty lokalnej stopnia podstawowego mogą obejmować branie udziału w wykonywaniu władzy publicznej oraz ochronę interesu powszechnego; z tego względu Państwa Członkowskie powinny mieć prawo do zastrzeżenia pełnienia tych urzędów tylko przez własnych obywateli; poza tym Państwa Członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia w tym celu właściwych działań, które jednak nie mogą ograniczać prawa głosowania obywateli innych Państw Członkowskich w stopniu większym, niż jest to konieczne dla osiągnięcia tego celu;
jest również uzasadnione, aby udział członków samorządowych władz przedstawicielskich w wyborach zgromadzenia parlamentarnego zastrzeżony był dla własnych obywateli;
jeżeli przepisy prawne Państw Członkowskich stanowią, że sprawowanie urzędu pochodzącego z wyboru nie może być łączone ze sprawowaniem innego urzędu, Państwa Członkowskie mogą rozszerzyć zakres takiego zakazu na odpowiednie urzędy sprawowane w innych Państwach Członkowskich;
zgodnie z art. 8b ust. 1 Traktatu wszelkie odstępstwa od ogólnych zasad niniejszej dyrektywy muszą być uzasadnione specyficznymi problemami danego Państwa Członkowskiego, przy czym każde takie odstępstwo musi podlegać sprawdzeniu co do jego wyjątkowego charakteru;
takie specyficzne problemy mogą powstawać w Państwie Członkowskim, w którym odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do udziału w wyborach, mających miejsce zamieszkania w tym państwie, lecz niebędących jego obywatelami, znacznie przekracza średnią; odstępstwo jest uzasadnione, w przypadku gdy tacy obywatele Unii stanowią ponad 20% ogółu wyborców, przy czym jego punktem odniesienia musi być kryterium okresu zamieszkania;
obywatelstwo Unii ma na celu umożliwienie obywatelom Unii lepszej integracji w państwie przyjmującym; w związku z tym, zgodnie z intencją autorów Traktatu, należy unikać wszelkiego różnicowania między listami kandydatów będących własnymi obywatelami a kandydatami zagranicznymi;
ryzyko takiego różnicowania dotyczy w szczególności Państwa Członkowskiego, w którym odsetek obywateli Unii w wieku uprawniającym do udziału w wyborach mających miejsce zamieszkania w tym państwie, lecz niebędących jego obywatelami przekracza 20% ogólnej liczby mających tam miejsce zamieszkania obywateli Unii w wieku uprawniającym do głosowania; z tego względu ważne jest, aby takie Państwo Członkowskie mogło ustanowić, zgodnie z art. 8b Traktatu, szczególne przepisy dotyczące składu list kandydatów;
w niektórych Państwach Członkowskich mający tam miejsce zamieszkania obywatele innych Państw Członkowskich mają prawo głosowania w wyborach do parlamentów narodowych; z tego względu możliwe są ułatwienia w odniesieniu do niektórych formalności przewidzianych w niniejszej dyrektywie;
Królestwo Belgii charakteryzuje się szczególnymi cechami i relacjami równowagi, ponieważ belgijska Konstytucja w art. 1-4 przewiduje trzy języki urzędowe oraz podział na regiony i wspólnoty; nieograniczone stosowanie niniejszej dyrektywy mogłoby w pewnych gminach wywoływać skutki, które uzasadniają wprowadzenie odstępstw od niniejszej dyrektywy, mając na względzie powyższe szczególne cechy i relacje równowagi;
po wejściu w życie niniejszej dyrektywy Komisja dokona oceny jej prawnego i faktycznego stosowania, włączając w to zmiany w elektoracie; w tym celu przedstawi ona Parlamentowi Europejskiemu i Radzie stosowne sprawozdanie,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
(1) Dz.U. C 323 z 21.11.1994.
(2) Opinia wydana dnia 14 września 1994 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
(3) Opinia wydana dnia 28 września 1994 r. (dotychczas nieopublikowana w Dzienniku Urzędowym).
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 96/30/WE z dnia 13 maja 1996 r. (Dz.U.UE.L.96.122.14) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 22 maja 1996 r.
- zmieniony przez art. 20 Aktu dotyczącego warunków przystąpienia do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w Traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej (Dz.U.UE.L.03.236.33) z dniem 1 maja 2004 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2006/106/WE z dnia 20 listopada 2006 r. (Dz.U.UE.L.06.363.409) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 stycznia 2007 r.
- zmieniony przez art. 1 decyzji Komisji nr 2012/412/UE z dnia 19 lipca 2012 r. (Dz.U.UE.L.12.192.29) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 21 lipca 2012 r.
- zmieniony przez art. 1 dyrektywy nr 2013/19/UE z dnia 13 maja 2013 r. (Dz.U.UE.L.13.158.231) zmieniającej nin. dyrektywę z dniem 1 lipca 2013 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.1994.368.38 |
Rodzaj: | Dyrektywa |
Tytuł: | Dyrektywa 94/80/WE ustanawiająca szczegółowe warunki wykonywania prawa głosowania i kandydowania w wyborach lokalnych przez obywateli Unii mających miejsce zamieszkania w Państwie Członkowskim, którego nie są obywatelami |
Data aktu: | 19/12/1994 |
Data ogłoszenia: | 31/12/1994 |
Data wejścia w życie: | 20/01/1995, 01/05/2004 |