uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 50 ust. 1, art. 53 ust. 1 i art. 62,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 2 ,
(1) Dyrektywy unijne przyjęte w dziedzinie praw autorskich i praw pokrewnych zapewniają już wysoki poziom ochrony podmiotów uprawnionych, a tym samym ramy, w których może następować eksploatacja treści chronionych tymi prawami. Dyrektywy te przyczyniają się do rozwoju i zachowania twórczości. Na rynku wewnętrznym, na którym konkurencja nie jest zakłócona, ochrona innowacji i twórczości intelektualnej sprzyja również inwestowaniu w innowacyjne usługi i produkty.
(2) Rozpowszechnianie treści chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi, w tym książek, produkcji audiowizualnych i nagrań muzycznych, oraz związanych z nimi usług, wymaga uzyskania licencji obejmujących te prawa od różnych podmiotów praw autorskich i praw pokrewnych, takich jak twórcy, artyści wykonawcy, producenci i wydawcy. Zwykle w gestii podmiotu uprawnionego pozostaje wybór między samodzielnym a zbiorowym zarządzaniem przysługującymi mu prawami, chyba że państwa członkowskie postanowią inaczej, zgodnie z prawem Unii oraz międzynarodowymi zobowiązaniami Unii i państw członkowskich. Zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi obejmuje udzielanie licencji użytkownikom, kontrolowanie użytkowników, monitorowanie korzystania z praw, egzekwowanie praw autorskich i praw pokrewnych, pobieranie przychodów z praw z tytułu ich eksploatacji oraz podział między podmiotami uprawnionymi należnych im kwot. Organizacje zbiorowego zarządzania umożliwiają podmiotom uprawnionym uzyskanie wynagrodzenia z tytułu korzystania z ich utworów w przypadkach, w których podmioty te nie byłyby same w stanie kontrolować tego wykorzystania lub egzekwować należnych im wynagrodzeń, w tym na rynkach zagranicznych.
(3) Art. 167 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) wymaga, aby Unia uwzględniała w swoim działaniu różnorodność kulturową oraz przyczyniała się do rozkwitu kultur państw członkowskich, w poszanowaniu ich różnorodności narodowej i regionalnej, równocześnie podkreślając znaczenie wspólnego dziedzictwa kulturowego. Organizacje zbiorowego zarządzania pełnią i powinny nadal pełnić ważną rolę w propagowaniu różnorodności ekspresji kulturalnej, zarówno poprzez umożliwienie wejścia na rynek najmniejszym i mniej popularnym repertuarom, jak i świadczenie usług o charakterze socjalnym, kulturalnym i edukacyjnym swoim podmiotom uprawnionym oraz odbiorcom.
(4) Reprezentując podmioty uprawnione mające miejsce zamieszkania lub siedzibę w innych państwach członkowskich oraz udzielając licencji użytkownikom mającym miejsce zamieszkania lub siedzibę w innych państwach członkowskich, organizacje zbiorowego zarządzania z siedzibą w Unii powinny mieć możliwość korzystania ze swobód przewidzianych w Traktatach.
(5) Istnieją znaczące różnice w krajowych przepisach regulujących funkcjonowanie organizacji zbiorowego zarządzania, zwłaszcza w odniesieniu do ich przejrzystości i odpowiedzialności wobec swoich członków i podmiotów uprawnionych. Doprowadziło to w wielu przypadkach do trudności, w szczególności dla zagranicznych podmiotów uprawnionych, gdy starały się wykonywać przysługujące im prawa, oraz do nieefektywnego zarządzania finansowego pobranymi przychodami. Problemy związane z funkcjonowaniem organizacji zbiorowego zarządzania prowadzą do niewydolności w eksploatacji praw autorskich i praw pokrewnych na rynku wewnętrznym, ze szkodą dla członków organizacji zbiorowego zarządzania, podmiotów uprawnionych i użytkowników.
(6) Potrzebę usprawnienia funkcjonowania organizacji zbiorowego zarządzania stwierdzono już w zaleceniu Komisji 2005/737/WE 3 . Zalecenie to określa szereg zasad, takich jak swoboda wyboru przez podmioty uprawnione organizacji zbiorowego zarządzania, równe traktowanie poszczególnych kategorii podmiotów uprawnionych oraz sprawiedliwy podział należności licencyjnych. Wezwano w nim także organizacje zbiorowego zarządzania do udostępniania użytkownikom wystarczająco dokładnych informacji na temat stawek wynagrodzeń i repertuaru przed podjęciem negocjacji między nimi. Zawarto w nim również zalecenia dotyczące odpowiedzialności, reprezentacji podmiotów uprawnionych w organach decyzyjnych organizacji zbiorowego zarządzania oraz rozstrzygania sporów. Do zalecenia stosowano się jednak w zróżnicowanym stopniu.
(7) Ochrona interesów członków organizacji zbiorowego zarządzania, podmiotów uprawnionych oraz osób trzecich wymaga koordynacji przepisów państw członkowskich dotyczących zarządzania prawami autorskimi oraz mechanizmów udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online w celu zapewnienia równoważnych gwarancji w całej Unii. Z tego też względu podstawę prawną niniejszej dyrektywy powinien stanowić art. 50 ust. 1 TFUE.
(8) Celem niniejszej dyrektywy jest zapewnienie koordynacji krajowych przepisów dotyczących warunków podejmowania działalności w zakresie zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi przez organizacje zbiorowego zarządzania, sposobów zarządzania tymi organizacjami oraz ram nadzoru nad nimi, a zatem jej podstawę prawną powinien stanowić również art. 53 ust. 1 TFUE. Ponadto, ponieważ dotyczy sektora, w którym usługi są świadczone w całej Unii, podstawę prawną niniejszej dyrektywy powinien stanowić art. 62 TFUE.
(9) Celem niniejszej dyrektywy jest ustanowienie wymogów mających zastosowanie do organizacji zbiorowego zarządzania, aby zapewnić wysoki poziom zarządzania, zarządzania finansowego, przejrzystości i sprawozdawczości. Nie powinno to jednak uniemożliwiać państwom członkowskim utrzymywania lub wprowadzania w odniesieniu do organizacji zbiorowego zarządzania mających siedzibę na ich terytorium bardziej rygorystycznych norm niż określone w tytule II niniejszej dyrektywy, pod warunkiem że takie bardziej rygorystyczne normy są zgodne z prawem Unii.
(10) Żadne przepisy niniejszej dyrektywy nie powinny uniemożliwiać stosowania przez państwo członkowskie takich samych lub podobnych przepisów do organizacji zbiorowego zarządzania, które mają siedzibę poza Unią, lecz działają w tym państwie członkowskim.
(11) Żadne przepisy niniejszej dyrektywy nie powinny uniemożliwiać organizacjom zbiorowego zarządzania zawierania umów o reprezentacji z innymi organizacjami zbiorowego zarządzania - zgodnie z zasadami konkurencji ustanowionymi w art. 101 i 102 TFUE - w zakresie zarządzania prawami, aby ułatwić, usprawnić i uprościć procedury przyznawania licencji użytkownikom, w tym do celów wystawiania jednej faktury, na równych, niedyskryminujących i przejrzystych warunkach, oraz aby udzielać licencji wieloterytorialnych także w innych dziedzinach niż te, o których mowa w tytule III niniejszej dyrektywy.
(12) Niniejsza dyrektywa, chociaż ma zastosowanie do wszystkich organizacji zbiorowego zarządzania, z wyjątkiem tytułu III, który ma zastosowanie jedynie do organizacji zbiorowego zarządzania zarządzających prawami autorskimi do utworów muzycznych dla wykorzystania online na więcej niż jednym terytorium, nie narusza ustaleń dotyczących zarządzania prawami w państwach członkowskich, takich jak samodzielne zarządzanie, rozszerzony skutek umowy między reprezentacyjną organizacją zbiorowego zarządzania a użytkownikiem, tj. rozszerzone zbiorowe licencje, obowiązkowe zbiorowe zarządzanie, prawne domniemanie reprezentacji i przeniesienie praw na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania.
(13) Niniejsza dyrektywa nie narusza możliwości określenia przez państwa członkowskie - na mocy przepisów ustawowych, wykonawczych lub innego szczególnego mechanizmu służącego temu celowi - uczciwej kompensaty na rzecz podmiotów uprawnionych z tytułu wyjątków lub ograniczeń w odniesieniu do prawa do zwielokrotniania przewidzianych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/29/WE 4 oraz wynagrodzenia podmiotów uprawnionych z tytułu odstępstw od wyłącznego prawa publicznego użyczenia przewidzianych w dyrektywie 2006/115/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 5 , mających zastosowanie na ich terytorium, a także określenia warunków mających zastosowanie do ich pobierania.
(14) Niniejsza dyrektywa nie wymaga od organizacji zbiorowego zarządzania przyjęcia określonej formy prawnej. W praktyce organizacje te działają w różnych formach prawnych, takich jak stowarzyszenia, spółdzielnie czy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które są kontrolowane przez podmioty praw autorskich i praw pokrewnych lub które do tych podmiotów należą, bądź przez podmioty reprezentujące takie podmioty uprawnione. W niektórych wyjątkowych przypadkach, ze względu na formę prawną organizacji zbiorowego zarządzania, nie występuje jednak element własności lub kontroli. Jest tak na przykład w przypadku fundacji, które nie mają członków. Pomimo tego przepisy niniejszej dyrektywy powinny mieć zastosowanie także do tych organizacji. Podobnie państwa członkowskie powinny przyjąć odpowiednie środki w celu zapobiegania obchodzeniu obowiązków w ramach niniejszej dyrektywy poprzez wybór formy prawnej. Należy odnotować, że podmioty, które reprezentują podmioty uprawnione i które są członkami organizacji zbiorowego zarządzania mogą same być innymi organizacjami zbiorowego zarządzania, stowarzyszeniami podmiotów uprawnionych, związkami lub innymi organizacjami.
(15) Podmioty uprawnione powinny mieć swobodę powierzania zarządzania przysługującymi im prawami niezależnym podmiotom zarządzającym. Takie niezależne podmioty zarządzające są podmiotami handlowymi, które różnią się od organizacji zbiorowego zarządzania między innymi dlatego, że nie należą do podmiotów uprawnionych ani nie podlegają ich kontroli. Jednak w zakresie, w jakim te niezależne podmioty zarządzające prowadzą taką samą działalność jak organizacje zbiorowego zarządzania, są one zobowiązane do udzielania określonych informacji podmiotom uprawnionym, które reprezentują, organizacjom zbiorowego zarządzania, użytkownikom i odbiorcom.
(16) Producenci audiowizualni, producenci nagrań i nadawcy udzielają licencji na swoje własne prawa, w niektórych przypadkach wraz z prawami, które przenieśli na nich na przykład wykonawcy, na podstawie indywidualnie wynegocjowanych umów, oraz działają we własnym interesie. Wydawcy książek, firmy fonograficzne czy wydawcy gazet udzielają licencji na prawa, które zostały przeniesione na ich rzecz na podstawie indywidualnie wynegocjowanych umów, oraz działają we własnym interesie. W związku z tym nie należy uznawać producentów audiowizualnych, producentów nagrań, nadawców ani wydawców za "niezależne podmioty zarządzające". Ponadto zarządcy i agenci autorów i wykonawców działający jako pośrednicy i przedstawiciele podmiotów uprawnionych w stosunkach z organizacjami zbiorowego zarządzania nie powinni być uważani za "niezależne podmioty zarządzające", ponieważ nie zarządzają prawami w odniesieniu do ustalania stawek wynagrodzeń, udzielania licencji czy pobierania opłat od użytkowników.
(17) Organizacje zbiorowego zarządzania powinny mieć swobodę zlecania podmiotom zależnym lub innym podmiotom kontrolowanym przez te organizacje niektórych zadań wchodzących w zakres ich działalności, takich jak wystawianie faktur użytkownikom czy podział między podmioty uprawnione należnych im kwot. W takich przypadkach przepisy niniejszej dyrektywy, które miałyby zastosowanie, gdyby dane zadanie było wykonywane bezpośrednio przez organizację zbiorowego zarządzania, powinny mieć zastosowanie do działalności podmiotów zależnych lub innych podmiotów.
(18) W celu zapewnienia, aby podmioty praw autorskich i praw pokrewnych mogły w pełni korzystać z rynku wewnętrznego w przypadku, gdy przysługujące im prawa są przedmiotem zbiorowego zarządu, oraz aby ich swoboda w wykonywaniu przysługujących im praw nie była bezpodstawnie ograniczona, należy przewidzieć włączenie odpowiednich gwarancji do statutu organizacji zbiorowego zarządzania. Ponadto organizacja zbiorowego zarządzania, świadcząc usługi zarządzania, nie powinna dyskryminować, bezpośrednio lub pośrednio, podmiotów uprawnionych ze względu na ich obywatelstwo lub przynależność państwową, miejsce zamieszkania lub siedzibę.
(19) Mając na uwadze swobody ustanowione w TFUE, zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi powinno wiązać się z możliwością swobodnego wybierania organizacji zbiorowego zarządzania przez podmiot uprawniony na potrzeby zarządzania przysługującymi mu prawami, niezależnie od tego, czy są to prawa publicznego komunikowania czy zwielokrotniania, czy też kategorie praw związane z formami eksploatacji, takimi jak prawo nadawania, wystawiania w teatrze lub zwielokrotniania na potrzeby rozpowszechniania online, pod warunkiem że organizacja zbiorowego zarządzania, którą chce wybrać podmiot uprawniony, zarządza już tego rodzaju prawami lub kategoriami praw.
Prawa, kategorie praw lub rodzaje utworów i inne przedmioty objęte ochroną, którymi zarządza organizacja zbiorowego zarządzania, powinno określić walne zgromadzenie członków tej organizacji, jeżeli nie zostały one już określone w jej statucie lub określone w przepisach. Ważne jest, aby prawa i kategorie praw były określane w sposób pozwalający na utrzymanie równowagi pomiędzy swobodą rozporządzania przez podmioty uprawnione swoimi utworami i innymi przedmiotami objętymi ochroną a zdolnością organizacji do efektywnego zarządzania prawami, z uwzględnieniem w szczególności kategorii praw zarządzanych przez organizację i sektora kreatywnego, w którym działa organizacja. Należycie uwzględniając tę równowagę, podmioty uprawnione powinny mieć możliwość łatwego wycofania takich praw lub kategorii praw spod zarządu prowadzonego przez organizację zbiorowego zarządzania i zarządzania nimi samodzielnie lub powierzenia bądź przekazania zarządzania całością lub częścią tych praw innej organizacji zbiorowego zarządzania lub innemu podmiotowi, bez względu na obywatelstwo lub przynależność państwową, państwo członkowskie zamieszkania lub siedziby organizacji zbiorowego zarządzania, innego podmiotu lub podmiotu uprawnionego. W przypadku gdy państwo członkowskie, zgodnie z prawem Unii oraz międzynarodowymi zobowiązaniami Unii i jej państw członkowskich, przewiduje obowiązkowe zbiorowe zarządzanie prawami, prawo wyboru podmiotów uprawnionych ogranicza się do innych organizacji zbiorowego zarządzania.
Organizacje zbiorowego zarządzania zarządzające różnymi rodzajami utworów i innymi przedmiotami objętymi ochroną, takimi jak utwory literackie, muzyczne lub fotograficzne, powinny również zapewnić tego rodzaju elastyczność podmiotom uprawnionym w odniesieniu do zarządzania różnymi rodzajami utworów i innymi przedmiotami objętymi ochroną. W odniesieniu do zastosowań niekomercyjnych państwa członkowskie powinny zapewnić, aby organizacje zbiorowego zarządzania podjęły niezbędne działania w celu zapewnienia swoim podmiotom uprawnionym możliwości wykonywania prawa do udzielania licencji na takie zastosowania.
Działania takie powinny obejmować między innymi podjęcie przez organizację zbiorowego zarządzania decyzji o warunkach związanych z wykonaniem tego prawa, a także udzielenie jej członkom informacji o tych warunkach. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny informować podmioty uprawnione o tej możliwości wyboru i umożliwiać im jak najłatwiejsze wykonywanie praw związanych z tymi wyborami. Podmioty uprawnione, które udzieliły już upoważnienia organizacji zbiorowego zarządzania, mogą być informowane za pośrednictwem strony internetowej danej organizacji. Wymóg zgody podmiotów uprawnionych w ramach upoważnienia do zarządzania każdym prawem, kategorią praw lub rodzajem utworów i innych przedmiotów objętych upoważnieniem nie powinien uniemożliwiać podmiotom uprawnionym do akceptacji zaproponowanych dalszych zmian tego upoważnienia w sposób dorozumiany zgodnie z warunkami określonymi w prawie krajowym. Niniejsza dyrektywa nie powinna wykluczać jako takich ani postanowień umownych, zgodnie z którymi wypowiedzenie lub wycofanie przez podmioty uprawnione wywiera natychmiastowy skutek w odniesieniu do licencji udzielonych przez takim wypowiedzeniem lub wycofaniem, ani postanowień umownych, zgodnie z którymi takie licencje pozostają w mocy przez określony czas po takim wypowiedzeniu lub wycofaniu. Takie postanowienia nie powinny jednak stanowić przeszkody dla pełnego stosowania niniejszej dyrektywy. Niniejsza dyrektywa nie powinna pozbawiać podmiotów uprawnionych możliwości samodzielnego zarządzania swoimi prawami, w tym na potrzeby zastosowań niekomercyjnych.
(20) Członkostwo w organizacji zbiorowego zarządzania powinno opierać się na obiektywnych, przejrzystych i niedyskryminujących kryteriach, w tym w odniesieniu do wydawców, którym na mocy umowy dotyczącej eksploatacji praw przysługuje udział w zyskach z praw zarządzanych przez organizacje zbiorowego zarządzania oraz prawo do pobrania tego zysku od organizacji zbiorowego zarządzania. Kryteria te nie powinny zobowiązywać organizacji zbiorowego zarządzania do przyjmowania członków posiadających takie prawa, kategorie praw lub rodzaje utworów i inne przedmioty objęte ochroną, którymi zarządzanie nie wchodzi w zakres ich działalności. Ewidencja prowadzona przez organizację zbiorowego zarządzania powinna umożliwiać identyfikację i lokalizację jej członków i podmiotów uprawnionych, których prawa organizacja ta reprezentuje na podstawie upoważnienia udzielonego przez te podmioty uprawnione.
(21) Aby chronić te podmioty uprawnione, których prawa są bezpośrednio reprezentowane przez organizację zbiorowego zarządzania, lecz które nie spełniają wymogów członkostwa, należy wprowadzić wymóg, aby określone przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące członków, miały również zastosowanie do takich podmiotów uprawnionych. Państwa członkowskie powinny również móc przyznać takim podmiotom uprawnionym prawo do udziału w procesie decyzyjnym organizacji zbiorowego zarządzania.
(22) Organizacje zbiorowego zarządzania powinny działać w najlepszym zbiorowym interesie podmiotów uprawnionych, które reprezentują. Ważne jest zatem, aby przewidzieć system umożliwiający członkom danej organizacji zbiorowego zarządzania wykonywanie ich praw członkowskich poprzez udział w procesie decyzyjnym tej organizacji. Niektóre organizacje zbiorowego zarządzania mają różne kategorie członków, którzy mogą reprezentować różne rodzaje podmiotów uprawnionych, takich jak producenci i wykonawcy. Te poszczególne kategorie członków powinny być reprezentowane w procesie decyzyjnym w sprawiedliwy i wyważony sposób. Skuteczność regulaminu walnego zgromadzenia członków organizacji zbiorowego zarządzania osłabiałby brak przepisów regulujących tryb zwoływania i prowadzenia obrad walnego zgromadzenia. Niezbędne jest zatem zapewnienie, aby walne zgromadzenie zwoływane było regularnie, przynajmniej raz do roku, oraz aby najważniejsze decyzje w organizacji zbiorowego zarządzania podejmowane były przez walne zgromadzenie.
(23) Wszyscy członkowie organizacji zbiorowego zarządzania powinni mieć możliwość uczestniczenia w walnym zgromadzeniu członków i głosowania w trakcie jego obrad. Wykonywanie tych praw powinno podlegać jedynie sprawiedliwym i współmiernym ograniczeniom. W niektórych wyjątkowych przypadkach organizacje zbiorowego zarządzania są ustanowione w formie prawnej fundacji, w związku z czym nie mają one członków. W takich przypadkach uprawnienia walnego zgromadzenia członków powinny być wykonywane przez organ, któremu powierzono funkcję nadzorczą. Państwa członkowskie powinny móc postanowić, że w przypadku organizacji zbiorowego zarządzania, których członkami są podmioty reprezentujące podmioty uprawnione - jak może to mieć miejsce w przypadku, gdy organizacja zbiorowego zarządzania jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością, a jej członkami są stowarzyszenia podmiotów uprawnionych - wszystkie lub niektóre uprawnienia walnego zgromadzenia członków ma wykonywać zgromadzenie tych podmiotów uprawnionych. Walne zgromadzenie członków powinno posiadać przynajmniej uprawnienia do ustanowienia ram działalności zarządczej, w szczególności w odniesieniu do korzystania z przychodów z praw przez organizację zbiorowego zarządzania. Nie powinno to jednak naruszać prawa państw członkowskich do określenia bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących na przykład inwestycji, fuzji lub zaciągania pożyczek, w tym zakazu przeprowadzania takich transakcji. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny zachęcać swoich członków do czynnego udziału w walnym zgromadzeniu. Należy ułatwić wykonywanie prawa do głosowania członkom, którzy uczestniczą w walnym zgromadzeniu, a także tym, którzy w nim nie uczestniczą. Oprócz możliwości wykonywania przysługujących członkom praw za pomocą środków elektronicznych, należy im umożliwić udział i głosowanie w walnym zgromadzeniu poprzez pełnomocnika. Głosowanie przez pełnomocnika należy ograniczyć w przypadku konfliktu interesów. Państwa członkowskie powinny jednocześnie przewidzieć ograniczenia dotyczące pełnomocników jedynie w przypadku, gdy nie narusza to odpowiedniego i efektywnego udziału członków w procesie decyzyjnym. W szczególności powołanie pełnomocnika przyczynia się do odpowiedniego i efektywnego udziału członków w procesie decyzyjnym i umożliwia podmiotom uprawnionym rzeczywisty wybór organizacji zbiorowego zarządzania bez względu na państwo członkowskie siedziby organizacji.
(24) Członkom należy umożliwić udział w stałym monitorowaniu zarządzania organizacjami zbiorowego zarządzania. W tym celu organizacje te powinny posiadać funkcję nadzorczą, która odpowiada ich strukturze organizacyjnej, oraz umożliwić przedstawicielom członków zasiadanie w organie sprawującym tę funkcję. W zależności od struktury organizacyjnej organizacji zbiorowego zarządzania funkcję nadzorczą może sprawować odrębny organ, taki jak rada nadzorcza, lub niektórzy lub wszyscy dyrektorzy w zarządzie, którzy nie kierują działalnością organizacji zbiorowego zarządzania. Wymóg sprawiedliwej i wyważonej reprezentacji członków nie powinien uniemożliwiać organizacji zbiorowego zarządzania powołania osób trzecich do sprawowania funkcji nadzorczej, w tym osób o odpowiednim doświadczeniu zawodowym oraz podmiotów uprawnionych, którzy nie spełniają warunków członkostwa lub którzy nie są reprezentowani przez organizację bezpośrednio, lecz przez podmiot, który jest członkiem danej organizacji zbiorowego zarządzania.
(25) Przez wzgląd na prawidłowe zarządzanie, kadra kierownicza organizacji zbiorowego zarządzania musi być niezależna. Przed objęciem funkcji w organizacji zbiorowego zarządzania, a następnie co roku, kierownicy wybrani na stanowisko dyrektora lub zatrudnieni przez organizację na podstawie umowy powinni być zobowiązani do składania oświadczeń o ewentualnych konfliktach między ich interesami a interesami podmiotów uprawnionych, reprezentowanych przez daną organizację zbiorowego zarządzania. Takie roczne oświadczenia powinny składać także osoby sprawujące funkcję nadzorczą. Państwa członkowskie powinny mieć swobodę wymagania od organizacji zbiorowego zarządzania podawania takich oświadczeń do wiadomości publicznej lub przedkładania ich organom publicznym.
(26) Organizacje zbiorowego zarządzania pobierają przychody z tytułu eksploatacji praw powierzonych im przez podmioty uprawnione, zarządzają nimi oraz dokonują ich podziału. Przychody te w ostatecznym rozrachunku przysługują podmiotom uprawnionym, które są bezpośrednio i prawnie powiązane z organizacją lub mogą być reprezentowane za pośrednictwem podmiotu, który jest członkiem danej organizacji zbiorowego zarządzania bądź w drodze umowy o reprezentacji. Dlatego też ważne jest, aby organizacje zbiorowego zarządzania dokładały jak największej staranności przy pobieraniu tych przychodów, zarządzaniu nimi i ich podziale. Dokładny podział jest możliwy tylko wtedy, gdy organizacje zbiorowego zarządzania prowadzą należytą ewidencję członków, licencji i wykorzystania utworów oraz innych przedmiotów objętych ochroną. Stosowne dane, które są niezbędne dla skutecznego zarządzania prawami, powinny być przekazywane również przez pomioty uprawnione i użytkowników oraz podlegać weryfikacji przez organizację zbiorowego zarządzania.
(27) Kwoty pobrane i należne podmiotom uprawnionym powinny być księgowane odrębnie od wszelkich aktywów własnych organizacji. Bez uszczerbku dla prawa państw członkowskich do określenia bardziej rygorystycznych przepisów dotyczących inwestycji, w tym zakazu inwestowania przychodów z praw, w przypadku gdy takie kwoty są inwestowane, powinno to odbywać się to zgodnie z ogólną strategią inwestycyjną i strategią zarządzania organizacji zbiorowego zarządzania. W celu utrzymania wysokiego poziomu ochrony praw przysługujących podmiotom uprawnionym oraz zapewnienia, aby wszelkie zyski, które mogą wynikać z eksploatacji takich praw, były źródłem przysporzenia po stronie tych podmiotów uprawnionych, zarządzanie inwestycjami dokonywanymi i posiadanymi przez organizację zbiorowego zarządzania powinno przebiegać zgodnie z kryteriami, które zobowiązywałyby tę organizację do ostrożnego działania, a jednocześnie umożliwiającymi jej podejmowanie decyzji w sprawie najbezpieczniejszej i najskuteczniejszej strategii inwestycyjnej. Powinno to umożliwić organizacji zbiorowego zarządzania wybór takiego sposobu przydziału aktywów, który odpowiada dokładnemu charakterowi i okresowi trwania ekspozycji na ryzyko, na które narażona jest jakakolwiek zainwestowana kwota przychodów z praw, i który nie narusza w sposób nieuzasadniony jakichkolwiek przychodów z praw, należnych podmiotom uprawnionym.
(28) Ponieważ podmiotom uprawnionym przysługuje wynagrodzenie z tytułu eksploatacji ich praw, ważne jest, aby opłaty z tytułu zarządzania nie przekraczały uzasadnionych kosztów zarządzania prawami i aby o wszelkich potrąceniach, innych niż potrącenia na poczet opłat z tytułu zarządzania, na przykład potrąceniach na cele socjalne, kulturalne lub edukacyjne, decydowali członkowie organizacji zbiorowego zarządzania. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny zapewnić podmiotom uprawnionym przejrzystość w zakresie zasad regulujących takie potrącenia. Takie same wymogi powinny mieć zastosowanie do wszelkich decyzji o wykorzystaniu przychodów z praw do celów zbiorowego podziału, takich jak stypendia. Podmioty uprawnione powinny mieć niedyskryminujący dostęp do wszelkich usług o charakterze socjalnym, kulturalnym lub edukacyjnym finansowanych z potrącanych środków. Niniejsza dyrektywa nie powinna jednak wpływać na potrącenia na mocy prawa krajowego, takie jak potrącenia na cele świadczenia przez organizacje zbiorowego zarządzania usług socjalnych na rzecz podmiotów uprawnionych, w zakresie wszelkich aspektów nieuregulowanych w niniejszej dyrektywie, pod warunkiem że takie potrącenia są zgodne z prawem Unii.
(29) Podział i wypłata kwot należnych poszczególnym podmiotom uprawnionym lub, w stosownych przypadkach, kategoriom podmiotów uprawnionych, powinny odbywać się w sposób terminowy oraz zgodnie z ogólną polityką podziału danych organizacji zbiorowego zarządzania, w tym w przypadku gdy przeprowadzane są one za pośrednictwem innego podmiotu reprezentującego podmioty uprawnione. Jedynie obiektywne przyczyny niezależne od organizacji zbiorowego zarządzania mogą uzasadniać opóźnienie podziału i wypłaty kwot należnych podmiotom uprawnionym. W związku z tym jako zasadne przyczyny takiego opóźnienia nie powinny kwalifikować się takie okoliczności jak zainwestowanie przychodów z praw w instrumenty z zastrzeżonym terminem zapadalności. Decyzję o przepisach dotyczących zapewnienia terminowego podziału i skutecznego poszukiwania i identyfikacji podmiotów uprawnionych w przypadkach, gdy takie obiektywne przyczyny występują, należy pozostawić w gestii państw członkowskich. W celu zapewnienia odpowiedniego i efektywnego podziału kwot należnych podmiotom uprawnionym, bez uszczerbku dla możliwości ustanowienia przez państwa członkowskie bardziej rygorystycznych przepisów, niezbędne jest zobowiązanie organizacji zbiorowego zarządzania do podejmowania w dobrej wierze uzasadnionych i należytych działań mających na celu identyfikację i lokalizację odnośnych podmiotów uprawnionych. Należy również umożliwić członkom organizacji zbiorowego zarządzania, w zakresie dopuszczalnym na mocy prawa krajowego, podejmowanie decyzji w sprawie wykorzystania wszelkich kwot, których nie można podzielić ze względu na brak możliwości identyfikacji lub lokalizacji podmiotów uprawnionych, którym przysługują te kwoty.
(30) Organizacje zbiorowego zarządzania powinny móc zarządzać prawami oraz pobierać przychody z tytułu eksploatacji tych praw na podstawie umów o reprezentacji zawartych z innymi organizacjami. W celu ochrony praw członków innych organizacji zbiorowego zarządzania, organizacja zbiorowego zarządzania nie powinna dokonywać rozróżnienia między prawami, którymi zarządza na podstawie umów o reprezentacji, a prawami, którymi bezpośrednio zarządza na rzecz swoich podmiotów uprawnionych. Organizacja zbiorowego zarządzania nie powinna być również uprawniona do dokonywania potrąceń z przychodów z praw, innych niż potrącenia opłat z tytułu zarządzania, w imieniu innej organizacji zbiorowego zarządzania, bez wyraźnej zgody tej innej organizacji. Należy również zobowiązać organizacje zbiorowego zarządzania do podziału i wypłaty na rzecz innych organizacji na podstawie takich umów o reprezentacji nie później niż dokonują one podziału i wypłaty na rzecz własnych członków i podmiotów uprawnionych niebędących ich członkami, które reprezentują. Ponadto organizacja otrzymująca płatności powinna być zobowiązana do bezzwłocznego podziału między podmioty uprawnione, które reprezentuje, należnych im kwot.
(31) Sprawiedliwe i niedyskryminujące warunki handlowe stosowane przy udzielaniu licencji mają szczególne znaczenie dla zapewnienia użytkownikom możliwości uzyskania licencji na utwory i inne przedmioty objęte ochroną, w odniesieniu do których organizacja zbiorowego zarządzania reprezentuje prawa, oraz dla zapewnienia podmiotom uprawnionym odpowiedniego wynagrodzenia. Organizacje zbiorowego zarządzania i użytkownicy powinni zatem prowadzić negocjacje w sprawie udzielenia licencji w dobrej wierze i stosować stawki wynagrodzenia, które powinny być ustalone w oparciu o obiektywne i niedyskryminujące kryteria. Należy wymagać, aby opłaty licencyjne lub wynagrodzenia ustalane przez organizacje zbiorowego zarządzania pozostawały w rozsądnym stosunku między innymi do wartości ekonomicznej korzystania z praw w określonym kontekście. Ponadto organizacje zbiorowego zarządzania powinny odpowiadać bez zbędnej zwłoki na wnioski użytkowników dotyczące udzielenia licencji.
(32) W środowisku cyfrowym organizacje zbiorowego zarządzania są często zobowiązane do udzielania licencji na swój repertuar w odniesieniu do całkowicie nowych form eksploatacji i modelów biznesowych. W takich przypadkach, w celu wsparcia środowiska sprzyjającego rozwojowi takich licencji oraz bez uszczerbku dla przepisów prawa konkurencji, organizacje zbiorowego zarządzania powinny dysponować elastycznością wymaganą do sprawnego udzielania zindywidualizowanych licencji na innowacyjne usługi online, bez ryzyka, że warunki tych licencji mogłyby zostać potraktowane jako precedens przy określaniu warunków udzielania innych licencji.
(33) W celu zapewnienia, aby organizacje zbiorowego zarządzania mogły spełnić obowiązki przewidziane w niniejszej dyrektywie, użytkownicy powinni przekazywać tym organizacjom stosowne informacje dotyczące korzystania z praw reprezentowanych przez dane organizacje zbiorowego zarządzania. Obowiązek ten nie powinien mieć zastosowania wobec osób fizycznych działających dla celów niezwiązanych z ich działalnością handlową, przedsiębiorczą, rzemieślniczą lub zawodową, które w związku z tym nie są objęte definicją użytkownika ustanowioną w niniejszej dyrektywie. Ponadto informacje wymagane przez organizacje zbiorowego zarządzania powinny być ograniczone do tego, co jest uzasadnione, niezbędne i znajduje się w dyspozycji użytkowników, aby umożliwić takim organizacjom wykonywanie ich zadań, z uwzględnieniem specyficznej sytuacji małych i średnich przedsiębiorstw. Obowiązki te mogą zostać włączone do umowy między organizacją zbiorowego zarządzania a użytkownikiem; nie wyklucza to krajowych ustawowych praw do informacji. Terminy mające zastosowanie do udzielenia informacji przez użytkowników powinny umożliwiać organizacjom zbiorowego zarządzania dotrzymanie terminów podziału między podmioty uprawnione należnych im kwot. Niniejsza dyrektywa powinna pozostawać bez uszczerbku dla możliwości wymagania przez państwa członkowskie od organizacji zbiorowego zarządzania z siedzibą na ich terytorium wystawiania wspólnych faktur.
(34) W celu zwiększenia zaufania podmiotów uprawnionych, użytkowników oraz innych organizacji zbiorowego zarządzania do usług zarządzania prawami przez organizacje zbiorowego zarządzania, każda organizacja zbiorowego zarządzania powinna spełniać szczególne wymogi w zakresie przejrzystości. Każda organizacja zbiorowego zarządzania lub jej członek będący podmiotem odpowiedzialnym za przydzielenie lub wypłatę kwot należnych podmiotom uprawnionym powinni zatem być zobowiązani do udzielania poszczególnym podmiotom uprawnionym co najmniej raz do roku określonych informacji, takich jak informacje o przydzielonych lub wypłaconych im kwotach oraz o dokonanych potrąceniach. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny być również zobowiązane do przekazywania wystarczająco dokładnych informacji, w tym informacji finansowych, pozostałym organizacjom zbiorowego zarządzania, których prawami zarządzają na podstawie umów o reprezentacji.
(35) W celu zapewnienia podmiotom uprawnionym, innym organizacjom zbiorowego zarządzania i użytkownikom dostępu do informacji o zakresie działalności danej organizacji oraz o utworach lub innych przedmiotach objętych ochroną, które reprezentuje, w odpowiedzi na należycie uzasadniony wniosek organizacja zbiorowego zarządzania powinna udzielać również informacji w tych sprawach. Kwestię ewentualnego pobierania i zakresu uzasadnionych opłat z tytułu świadczenia tej usługi należy pozostawić prawu krajowemu. Każda organizacja zbiorowego zarządzania powinna również podawać do publicznej wiadomości informacje o swojej strukturze i sposobie prowadzenia działalności, w tym w szczególności o swoim statucie i ogólnej polityce opłat z tytułu zarządzania, potrąceń i stawek.
(36) Aby zapewnić podmiotom uprawnionym możliwość monitorowania i porównania poszczególnych wyników organizacji zbiorowego zarządzania, takie organizacje powinny podawać do publicznej wiadomości roczne sprawozdanie na temat przejrzystości zawierające możliwe do porównania, zbadane informacje finansowe charakterystyczne dla ich działalności. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny również podawać do publicznej wiadomości odrębne roczne sprawozdanie, stanowiące część rocznego sprawozdania na temat przejrzystości, z wykorzystania środków przeznaczonych na usługi o charakterze socjalnym, kulturalnym i edukacyjnym. Niniejsza dyrektywa nie powinna uniemożliwiać organizacjom zbiorowego zarządzania publikowania informacji wymaganych w rocznym sprawozdaniu na temat przejrzystości w jednym dokumencie, na przykład jako część rocznego sprawozdania finansowego, lub w oddzielnych sprawozdaniach.
(37) Dostawcy usług online, w ramach których wykorzystywane są utwory muzyczne, takich jak usługi muzyczne umożliwiające konsumentom pobieranie utworów muzycznych lub odsłuchiwanie ich z wykorzystaniem technologii przesyłania strumieniowego, a także innych usług zapewniających dostęp do filmów lub gier, w których muzyka stanowi ważny element, muszą najpierw uzyskać prawa do korzystania z tych utworów. Dyrektywa 2001/29/WE wymaga uzyskania licencji dotyczącej wszelkich praw do wykorzystania utworów muzycznych online. W odniesieniu do autorów, prawa te to wyłączne prawo do zwielokrotniania utworów oraz wyłączne prawo do publicznego komunikowania utworów muzycznych, które obejmuje prawo do publicznego udostępniania utworów. Prawami tymi mogą zarządzać samodzielnie poszczególne podmioty uprawnione, takie jak autorzy lub wydawcy muzyczni, lub organizacje zbiorowego zarządzania, które świadczą usługi zbiorowego zarządzania na rzecz podmiotów uprawnionych. Prawami autorów do zwielokrotniania i publicznego komunikowania mogą zarządzać różne organizacje zbiorowego zarządzania. Ponadto istnieją przypadki, w których kilka podmiotów uprawnionych posiada prawa do tego samego utworu i mogły one upoważnić różne organizacje do udzielania licencji dotyczących ich poszczególnych udziałów w prawach do danego utworu. Każdy użytkownik, który chce świadczyć usługę online oferującą konsumentom dostęp do szerokiego repertuaru utworów muzycznych powinien zgromadzić prawa do utworów od różnych podmiotów uprawnionych i organizacji zbiorowego zarządzania.
(38) Chociaż internet nie zna granic, rynek usług muzycznych online w Unii jest wciąż rozdrobniony i nie udało się jeszcze stworzyć jednolitego rynku cyfrowego w tym obszarze. Złożoność i trudności związane ze zbiorowym zarządzaniem prawami w Europie w wielu przypadkach potęguje tylko rozdrobnienie europejskiego cyfrowego rynku usług muzycznych online. Sytuacja ta stoi w ostrej sprzeczności z szybko rosnącym popytem ze strony konsumentów na usługi zapewniające dostęp do cyfrowych treści i związane z nimi innowacyjne usługi, w tym w kontekście transgranicznym.
(39) W zaleceniu 2005/737/WE promowano nowe środowisko regulacyjne lepiej przystosowane do zarządzania na poziomie Unii prawami autorskimi i prawami pokrewnymi na potrzeby świadczenia legalnych usług muzycznych online. Stwierdzono w nim, że w dobie wykorzystywania utworów muzycznych online użytkownicy komercyjni potrzebują wieloterytorialnego systemu udzielania licencji, który będzie odpowiadał potrzebom pozbawionego granic środowiska online. Zalecenie to nie było jednak wystarczająco skuteczne, aby zachęcić do powszechnego udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online lub rozwiązać kwestie szczególnych wymogów udzielania licencji wieloterytorialnych.
(40) W branży muzycznej online, w której normą jest wciąż zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi w granicach poszczególnych terytoriów, istotne jest stworzenie warunków sprzyjających stosowaniu przez organizacje zbiorowego zarządzania najskuteczniejszych praktyk udzielania licencji w coraz bardziej transgranicznym kontekście. Należy zatem ustanowić zbiór przepisów określających podstawowe warunki świadczenia przez organizacje zbiorowego zarządzania usług w zakresie zbiorowego udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online, w tym tekstów tych utworów. Takie same przepisy powinny mieć zastosowanie do udzielania takich licencji na wszystkie utwory muzyczne, w tym utwory muzyczne zawarte w utworach audiowizualnych. Jednakże zakresem tych przepisów nie powinny być objęte usługi online umożliwiające jedynie dostęp do utworów muzycznych w postaci partytury. Przepisy niniejszej dyrektywy powinny zapewnić niezbędną minimalną jakość usług transgranicznych świadczonych przez organizacje zbiorowego zarządzania, zwłaszcza pod względem przejrzystości reprezentowanego przez nie repertuaru i poprawności przepływów finansowych związanych z korzystaniem z tych praw. Powinny one również określić ramy ułatwiające dobrowolną agregację repertuaru muzycznego i praw, a przez to ograniczenie liczby licencji, których użytkownik potrzebuje, aby móc świadczyć wieloterytorialną i wielorepertuarową usługę. Przepisy te powinny umożliwić organizacji zbiorowego zarządzania występowanie z wnioskiem do innej organizacji o reprezentowanie jej repertuaru na więcej niż jednym terytorium, w przypadku gdy sama nie jest w stanie lub nie chce spełnić tych wymogów. Organizacja, do której zwrócono się z takim wnioskiem, powinna być zobowiązana - pod warunkiem że agreguje już repertuar i udziela licencji wieloterytorialnych lub oferuje usługi w tym zakresie - do przyjęcia zlecenia od organizacji wnioskującej. Rozwój legalnych usług muzycznych online w całej Unii powinien również przyczynić się do walki z naruszaniem praw własności intelektualnej online.
(41) Dostępność dokładnych i pełnych informacji na temat utworów muzycznych, podmiotów uprawnionych oraz praw, do których reprezentowania upoważniona jest każda organizacja zbiorowego zarządzania na danym terytorium, ma szczególne znaczenie dla funkcjonowania efektywnego i przejrzystego procesu udzielania licencji, późniejszego przetwarzania sprawozdań użytkowników i związanego z tym procesu wystawiania faktur usługodawcom oraz podziału należnych kwot. Z tego względu organizacje zbiorowego zarządzania udzielające licencji wieloterytorialnych na utwory muzyczne powinny być w stanie szybko i dokładnie przetwarzać te szczegółowe dane. Wymaga to stosowania baz danych gromadzących informacje na temat własności praw będących przedmiotem licencji wieloterytorialnych, zawierających dane umożliwiające identyfikowanie utworów, praw i podmiotów uprawnionych, do których reprezentowania upoważniona jest dana organizacja zbiorowego zarządzania, oraz terytoriów objętych upoważnieniem. Wszelkie zmiany tych informacji należy uwzględniać bez zbędnej zwłoki, a bazy danych powinny być stale aktualizowane. Te bazy danych powinny również służyć pomocą w kojarzeniu informacji na temat utworów z informacjami na temat fonogramów lub wszelkich innych utrwaleń obejmujących dany utwór. Ważne jest również zapewnienie potencjalnym użytkownikom i podmiotom uprawnionym, a także organizacjom zbiorowego zarządzania, dostępu do informacji, które są im potrzebne do ustalenia repertuaru reprezentowanego przez te organizacje. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny móc podejmować środki służące ochronie dokładności i integralności danych, kontroli ich dalszego wykorzystywania oraz ochronie szczególnie chronionych informacji handlowych.
(42) W celu zapewnienia możliwie największej dokładności danych dotyczących repertuaru muzycznego przetwarzanych przez organizacje zbiorowego zarządzania udzielające licencji wieloterytorialnych na utwory muzyczne, należy zobowiązać je do aktualizowania swoich baz danych w razie konieczności w sposób ciągły i bez zwłoki. Organizacje te powinny ustanowić łatwo dostępne procedury umożliwiające dostawcom usług online, a także podmiotom uprawnionym i innym organizacjom zbiorowego zarządzania informowanie ich o wszelkich ewentualnych nieścisłościach w bazach danych tych organizacji, w odniesieniu do utworów, których są właścicielami lub które kontrolują, w tym danych dotyczących całości lub części przysługujących im praw oraz terytoriów objętych zakresem upoważnienia do działania udzielonego danej organizacji zbiorowego zarządzania, nie narażając jednak na szwank prawdziwości i integralności danych posiadanych przez organizację zbiorowego zarządzania. Ponieważ dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 95/46/WE 6 przyznaje każdej osobie, której dane dotyczą, prawo uzyskania sprostowania, usunięcia lub zablokowania niedokładnych lub niekompletnych danych, niniejsza dyrektywa powinna również zapewniać poprawienie bez zbędnej zwłoki niedokładnych informacji dotyczących podmiotów uprawnionych lub innych organizacji zbiorowego zarządzania w przypadku licencji wieloterytorialnych. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny mieć również zdolność elektronicznego przetwarzania zgłoszeń utworów i upoważnień do zarządzania prawami. Zważywszy na znaczenie automatyzacji informacji dla szybkiego i efektywnego przetwarzania danych, organizacje zbiorowego zarządzania powinny przewidzieć wykorzystywanie środków elektronicznych na potrzeby przekazywania tych informacji w ustrukturyzowany sposób przez podmioty uprawnione. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny - w możliwie najszerszym zakresie - zapewniać, aby takie środki elektroniczne uwzględniały stosowne dobrowolne standardy lub praktyki branżowe wypracowane na poziomie międzynarodowym lub unijnym.
(43) Branżowe standardy w zakresie korzystania z utworów muzycznych, sprawozdawczości dotyczącej sprzedaży oraz wystawiania faktur mają zasadnicze znaczenie dla poprawy efektywności wymiany danych między organizacjami zbiorowego zarządzania i użytkownikami. Monitorowanie korzystania z licencji powinno być prowadzone z poszanowaniem praw podstawowych, w tym prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego oraz prawa do ochrony danych osobowych. W celu zapewnienia, aby wzrost efektywności przełożył się na szybsze przetwarzanie należności i ostatecznie szybszą wypłatę podmiotom uprawnionym organizacje zbiorowego zarządzania należy zobowiązać do bezzwłocznego wystawiania faktur usługodawcom oraz bezzwłocznego podziału między podmioty uprawnione należnych im kwot. Aby wymóg ten był skuteczny, użytkownicy powinni przekazywać organizacjom zbiorowego zarządzania dokładne i terminowe sprawozdania z wykorzystania utworów. Organizacje zbiorowego zarządzania nie powinny być zobowiązane do przyjmowania sprawozdań użytkowników sporządzonych w zamkniętych formatach, w przypadku gdy dostępne są powszechnie stosowane standardy branżowe. Nie należy uniemożliwiać organizacjom zbiorowego zarządzania eksternalizacji usług udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online. Współdzielenie lub konsolidacja funkcji administracyjnych powinny pomóc organizacjom zbiorowego zarządzania w usprawnieniu usług zarządzania oraz racjonalizacji inwestycji w narzędzia zarządzania danymi.
(44) Agregacja różnych repertuarów muzycznych na potrzeby udzielania licencji wieloterytorialnych ułatwia sam proces udzielania licencji oraz - zapewniając możliwość uzyskania na rynku licencji wieloterytorialnej na wszystkie repertuary - pozwala zwiększyć różnorodność kulturową, a także przyczynia się do ograniczenia liczby transakcji, które dostawca usług online musi zawrzeć, aby oferować usługi. Ta agregacja repertuarów powinna ułatwić rozwój nowych usług online, a także doprowadzić do ograniczenia kosztów transakcyjnych przerzucanych na konsumentów. Dlatego organizacje zbiorowego zarządzania, które nie chcą lub nie są w stanie samodzielnie udzielać licencji wieloterytorialnych na własny repertuar, należy zachęcać do dobrowolnego zlecania zarządzania ich repertuarem innym organizacjom zbiorowego zarządzania na niedyskryminujących warunkach. Klauzula wyłączności w umowach o licencje wieloterytorialne ograniczałaby wybór dostępny użytkownikom, którzy chcą uzyskać tego rodzaju licencje, a także wybór organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie poszukiwania usług zarządzania ich repertuarem na więcej niż jednym terytorium. Dlatego też wszystkie umowy o reprezentacji między organizacjami zbiorowego zarządzania przewidujące udzielanie licencji wieloterytorialnych powinny być zawierane na zasadzie niewyłączności.
(45) Dla członków organizacji zbiorowego zarządzania szczególne znaczenie ma przejrzystość warunków, na jakich organizacje zbiorowego zarządzania zarządzają prawami do korzystania online, w odniesieniu do których zostały upoważnione do reprezentowania podmiotów uprawnionych. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny zatem przekazywać swoim członkom odpowiednio wyczerpujące informacje na temat podstawowych warunków każdej umowy upoważniającej inną organizację zbiorowego zarządzania do reprezentowania przysługujących tym członkom praw w odniesieniu do utworów muzycznych dla wykorzystania online do celów udzielania licencji wieloterytorialnych.
(46) Równie ważne jest zobowiązanie każdej organizacji zbiorowego zarządzania, która oferuje usługi w zakresie udzielania licencji wieloterytorialnych lub udzielają licencji tego rodzaju, do przyjęcia zlecenia reprezentacji repertuaru jakichkolwiek organizacji zbiorowego zarządzania, które postanowiły nie udzielać tych licencji samodzielnie. W celu zapewnienia, aby wymóg ten nie był nieproporcjonalny i nie wykraczał poza to, co jest konieczne, organizacja zbiorowego zarządzania, do której skierowano wniosek, powinna być zobowiązana do przyjęcia zlecenia reprezentacji tylko wtedy, gdy wniosek ogranicza się do praw lub kategorii praw do korzystania online, które sama reprezentuje. Ponadto wymóg ten powinien mieć zastosowanie jedynie do organizacji zbiorowego zarządzania, które dokonują agregacji repertuaru, i nie powinien być rozszerzany na organizacje zbiorowego zarządzania, które udzielają licencji wieloterytorialnych wyłącznie na swój własny repertuar. Nie powinien on mieć również zastosowania do organizacji zbiorowego zarządzania, które dokonują jedynie agregacji praw do tego samego utworu, aby móc udzielać łącznej licencji dotyczącej prawa do zwielokrotniania i prawa do publicznego komunikowania w odniesieniu do takiego utworu. Aby chronić interesy podmiotów uprawnionych zlecającej organizacji zbiorowego zarządzania oraz zapewnić równy dostęp do rynku wewnętrznego w państwach członkowskich małym i mniej znanym repertuarom, ważne jest, aby repertuar zlecającej organizacji zbiorowego zarządzania był zarządzany na takich samych warunkach jak repertuar organizacji zbiorowego zarządzania, której zlecono udzielenie licencji, oraz aby był on zawarty w ofertach skierowanych przez organizację zbiorowego zarządzania, której zlecono udzielenie licencji, do dostawców usług online. Opłata z tytułu zarządzania pobierana przez organizację zbiorowego zarządzania, której zlecono udzielenie licencji, powinna umożliwiać tej organizacji odzyskanie niezbędnych i uzasadnionych inwestycji, jakie poniosła. Wszelkie umowy, na podstawie których organizacja zbiorowego zarządzania upoważnia inną organizację lub organizacje do udzielania licencji wieloterytorialnych na jej własny repertuar muzyczny do korzystania online, nie powinny uniemożliwiać tej pierwszej organizacji zbiorowego zarządzania dalszego udzielania licencji ograniczonych do terytorium państwa członkowskiego, w którym organizacja ta ma swoją siedzibę, na swój własny repertuar oraz na każdy inny repertuar, do którego reprezentowania może być upoważniona na tym terytorium.
(47) Cele i skuteczność przepisów dotyczących udzielania licencji wieloterytorialnych przez organizacje zbiorowego zarządzania byłyby znacząco zagrożone, gdyby podmioty uprawnione nie były w stanie wykonywać takich praw w odniesieniu do licencji wieloterytorialnych, gdy organizacja zbiorowego zarządzania, której powierzyły swoje prawa, nie udzieliła licencji wieloterytorialnych lub nie zaoferowała usług w tym zakresie, a ponadto nie chciała zlecić tego zadania innej organizacji zbiorowego zarządzania. Z tego względu w takich okolicznościach należałoby umożliwić podmiotom uprawnionym wykonywanie prawa do udzielania licencji wieloterytorialnych wymaganych przez dostawców usług online samodzielnie lub za pośrednictwem innej osoby lub innych osób, poprzez wycofanie ich praw spod zarządu pierwotnej organizacji zbiorowego zarządzania w zakresie niezbędnym do udzielania licencji wieloterytorialnej dla wykorzystania online, pozostawiając te same prawa pod zarządem pierwotnej organizacji dla celów udzielania licencji jednoterytorialnych.
(48) Organizacje nadawcze występują na ogół o udzielenie licencji dla programów telewizyjnych i radiowych zawierających utwory muzyczne do lokalnej organizacji zbiorowego zarządzania. Licencja ta jest często ograniczona do działalności nadawczej. Aby umożliwić udostępnienie takich audycji telewizyjnych lub radiowych również online, niezbędna byłaby licencja dotycząca praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online. Aby ułatwić udzielanie licencji dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online do celów równoczesnego i opóźnionego nadawania online audycji telewizyjnych i radiowych, należy przewidzieć odstępstwo od przepisów, które inaczej miałyby zastosowanie do udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online. Odstępstwo to powinno być ograniczone do tego, co jest niezbędne, aby umożliwić dostęp do programów telewizyjnych i radiowych online oraz do materiałów, które z pierwotną audycją łączy wyraźny i zależny związek, które wyprodukowano między innymi w celu uzupełnienia lub zapowiedzi danego programu telewizyjnego lub radiowego bądź też umożliwienia późniejszego zaznajomienia się z tym programem. Odstępstwo to nie powinno funkcjonować w sposób zakłócający konkurencję z innymi usługami, które zapewniają konsumentom dostęp do poszczególnych utworów muzycznych lub audiowizualnych online, ani też prowadzić do restrykcyjnych praktyk, takich jak podział rynku lub klientów, które naruszałyby art. 101 lub 102 TFUE.
(49) Niezbędne jest zapewnienie skutecznego egzekwowania przepisów prawa krajowego przyjętych na mocy niniejszej dyrektywy. Organizacje zbiorowego zarządzania powinny zapewniać swoim członkom możliwość skorzystania ze szczególnych procedur rozpatrywania skarg. Możliwość skorzystania z tych procedur należy również udostępnić innym podmiotom uprawnionym bezpośrednio reprezentowanym przez organizację oraz innym organizacjom zbiorowego zarządzania, w imieniu których zarządza ona prawami na podstawie umowy o reprezentacji. Ponadto państwa członkowskie powinny móc postanowić, że spory między organizacjami zbiorowego zarządzania, ich członkami, podmiotami uprawnionymi lub użytkownikami, dotyczące stosowania niniejszej dyrektywy, mogą być skierowane do rozstrzygnięcia w ramach szybkiej, niezależnej i bezstronnej alternatywnej procedury rozstrzygania sporów. Skuteczność przepisów dotyczących udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych dla wykorzystania online mogłaby w szczególności zostać osłabiona, gdyby spory między organizacjami zbiorowego zarządzania a innymi podmiotami nie były rozstrzygane szybko i skutecznie. W związku z tym należy przewidzieć, bez uszczerbku dla prawa dostępu do sądu, możliwość łatwo dostępnych, skutecznych i bezstronnych procedur pozasądowego rozwiązywania konfliktów, takich jak mediacja czy postępowanie arbitrażowe, w przypadku konfliktów między, z jednej strony, organizacjami zbiorowego zarządzania udzielającymi licencji wieloterytorialnych, a z drugiej strony, dostawcami usług online, podmiotami uprawnionymi lub innymi organizacjami zbiorowego zarządzania. Niniejsza dyrektywa nie określa konkretnego sposobu organizacji takiego alternatywnego rozstrzygania sporów ani nie wskazuje organu, który powinien się tym zajmować, o ile zagwarantowana jest jego niezależność, bezstronność i skuteczność. Należy również zapewnić funkcjonowanie w państwach członkowskich niezależnych, bezstronnych i skutecznych procedur rozstrzygania sporów za pośrednictwem podmiotów posiadających fachową wiedzę z zakresu prawa własności intelektualnej lub za pośrednictwem sądów właściwych dla rozstrzygania sporów handlowych między organizacjami zbiorowego zarządzania a użytkownikami, dotyczących istniejących lub proponowanych warunków udzielenia licencji lub naruszenia umowy.
(50) Państwa członkowskie powinny ustanowić odpowiednie procedury, które umożliwią monitorowanie przestrzegania przepisów niniejszej dyrektywy przez organizacje zbiorowego zarządzania. Choć niniejsza dyrektywa nie powinna ograniczać wyboru państw członkowskich ani w zakresie właściwych organów, ani charakteru ex ante lub ex post kontroli nad organizacjami zbiorowego zarządzania, należy zapewnić, aby takie organy były zdolne do skutecznego i terminowego rozstrzygania wszelkich kwestii, jakie mogą wyniknąć w związku ze stosowaniem niniejszej dyrektywy. Państwa członkowskie nie powinny być zobowiązane do tworzenia nowych właściwych organów. Członkowie organizacji zbiorowego zarządzania, podmioty uprawnione, użytkownicy, organizacje zbiorowego zarządzania oraz inne zainteresowane strony powinny mieć ponadto możliwość powiadomienia właściwych organów o działaniach lub okolicznościach, które w ich opinii stanowią naruszenie prawa przez organizację zbiorowego zarządzania i, w stosownych przypadkach, użytkowników. Państwa członkowskie powinny zapewnić, aby właściwe organy były uprawnione do stosowania kar lub środków w przypadku naruszenia przepisów prawa krajowego wdrażających niniejszą dyrektywę. Niniejsza dyrektywa nie przewiduje konkretnych rodzajów kar lub środków, o ile są one skuteczne, proporcjonalne i odstraszające. Takie kary lub środki mogą obejmować nakaz zwolnienia dyrektorów, którzy dopuścili się zaniedbania, kontrole w lokalach organizacji zbiorowego zarządzania lub, w przypadku gdy na działanie organizacji wydano zezwolenie, cofnięcie takiego zezwolenia. Niniejsza dyrektywa powinna pozostać neutralna w kwestii systemów uprzednich zezwoleń i nadzoru w państwach członkowskich, w tym wymogu reprezentatywności organizacji zbiorowego zarządzania, o ile są one zgodne z prawem Unii i nie stanowią przeszkody w pełnym stosowaniu niniejszej dyrektywy.
(51) W celu zapewnienia przestrzegania wymogów dotyczących udzielania licencji wieloterytorialnych należy określić szczególne przepisy dotyczące monitorowania ich wdrożenia. Właściwe organy państw członkowskich oraz Komisja powinny ze sobą w tym celu współpracować. Aby ułatwić monitorowanie organizacji zbiorowego zarządzania, państwa członkowskie powinny wzajemnie sobie pomagać poprzez wymianę informacji między swoimi właściwymi organami.
(52) Ważne jest, aby organizacje zbiorowego zarządzania zapewniały poszanowanie prawa do życia prywatnego i ochrony danych osobowych każdego podmiotu uprawnionego, członka, użytkownika i każdej innej osoby, których dane osobowe przetwarzają. Dyrektywa 95/46/WE reguluje kwestie dotyczące przetwarzania danych osobowych w państwach członkowskich w kontekście tej dyrektywy i pod nadzorem właściwych organów państw członkowskich, w szczególności niezależnych organów publicznych wyznaczonych przez państwa członkowskie. Podmiotom uprawnionym należy przekazywać stosowne informacje na temat przetwarzania ich danych, odbiorców tych danych, terminów przechowywania takich danych we wszelkich bazach oraz sposobu, w jaki podmioty te mogą wykonywać przysługujące im prawo dostępu do danych osobowych, które ich dotyczą, ich poprawiania i usunięcia zgodnie z dyrektywą 95/46/WE. Jako dane osobowe w rozumieniu tej dyrektywy należy w szczególności traktować niepowtarzalne identyfikatory, które umożliwiają pośrednią identyfikację danej osoby.
(53) Przepisy dotyczące środków w zakresie egzekwowania przepisów powinny pozostawać bez uszczerbku dla kompetencji niezależnych krajowych organów publicznych ustanowionych przez państwa członkowskie na podstawie dyrektywy 95/46/WE na potrzeby monitorowania przestrzegania krajowych przepisów przyjętych w ramach wdrożenia tej dyrektywy.
(54) Niniejsza dyrektywa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami zawartymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej ("Karta"). Przepisy niniejszej dyrektywy dotyczące rozstrzygania sporów nie powinny uniemożliwiać stronom korzystania z ich prawa dostępu do sądu zagwarantowanego w Karcie.
(55) Ponieważ cele niniejszej dyrektywy, a mianowicie poprawa możliwości sprawowania przez członków organizacji zbiorowego zarządzania kontroli nad działalnością tych organizacji, zagwarantowanie wystarczającej przejrzystości ze strony organizacji zbiorowego zarządzania oraz usprawnienie mechanizmu udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw autorskich do utworów muzycznych dla wykorzystania online, nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich rozmiary i skutki, możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tym samym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tych celów.
(56) Przepisy niniejszej dyrektywy pozostają bez uszczerbku dla stosowania zasad konkurencji oraz dla wszelkich innych stosownych przepisów w innych dziedzinach, w tym przepisów w zakresie poufności, tajemnicy handlowej, prywatności, dostępu do dokumentów, prawa umów oraz prawa prywatnego międzynarodowego dotyczących kolizji praw oraz jurysdykcji sądów, a także swobody zrzeszania się pracowników i pracodawców oraz ich prawa do organizowania się.
(57) Zgodnie ze wspólną deklaracją polityczną państw członkowskich i Komisji z dnia 28 września 2011 r. dotyczącą dokumentów wyjaśniających 7 państwa członkowskie zobowiązały się do dołączania, w uzasadnionych przypadkach, do powiadomienia o środkach transpozycji jednego lub większej liczby dokumentów wyjaśniających związki między elementami dyrektywy a odpowiadającymi im częściami krajowych instrumentów służących transpozycji. W odniesieniu do niniejszej dyrektywy ustawodawca uznaje, że przekazanie takich dokumentów jest uzasadnione.
(58) Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 45/2001 8 skonsultowano się z Europejskim Inspektorem Ochrony Danych, który wydał opinię w dniu 9 października 2012 r.,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2014.84.72 |
| Rodzaj: | Dyrektywa |
| Tytuł: | Dyrektywa 2014/26/UE w sprawie zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i prawami pokrewnymi oraz udzielania licencji wieloterytorialnych dotyczących praw do utworów muzycznych do korzystania online na rynku wewnętrznym |
| Data aktu: | 26/02/2014 |
| Data ogłoszenia: | 20/03/2014 |
| Data wejścia w życie: | 09/04/2014 |