Utworzenie Trybunału Obrony Państwa.

ROZPORZĄDZENIE
RADY OBRONY PAŃSTWA
z dnia 11 sierpnia 1920 r.
o utworzeniu Trybunału Obrony Państwa.

Art.  1.

Celem badania i sądzenia wskazanych przez Radą Obrony Państwa (art. 9) spraw o przestępstwa szczególnej wagi, przewidziane w ustawach karnych, połączone z niebezpieczeństwem lub szkodą dla obrony Państwa a popełnione bądź w polu, bądź wewnątrz kraju przez osoby cywilne lub wojskowe, piastujące stanowiska wyższe, tworzy się na czas istnienia Rady Obrony Państwa Trybunał Obrony Państwa.

Art.  2.

Trybunat Obrony Państwa jest czynny w miejscu urzędowania Rady Obrony Państwa w stałym składzie członków, którymi prócz Prezydenta Trybunału lub jego zastępcy są:

  1)
jeden z sędziów Sądu Najwyższego,
  2)
jeden z sędziów Najwyższego Sądu Wojskowego,
  3)
przewodniczący Sejmowej Komisji Wojskowej,
  4)
dwaj delegaci Rządu, z których jeden powinien posiadać wyższe wykształcenie w zawodzie wojskowym.

Członków Trybunału Obrony Państwa z pośród sędziów Sądu Najwyższego i Najwyższego Sądu Wojskowego wybierają właściwe sądy ze swego grona, delegatów rządowych zaś wyznacza Rada Ministrów.

W ten sam sposób wyznacza się podwójną liczbę zastępców członków Trybunału Obrony Państwa; przewodniczącego Sejmowej Komisji Wojskowej zastępują w Trybunale posłowie, zastępujący go w przewodniczeniu Sejmowej Komisji Wojskowej.

Art.  3.

Stałego Prezydenta Trybunału Obrony Państwa i jego zastępcę wyznacza z pośród osób cywilnych Rada Obrony Państwa na wniosek Rady Ministrów.

Art.  4.

Godność członka Trybunału Obrony Państwa jest honorowym obowiązkiem obywatelskim, od którego przyjęcia uchylać się nie wolno.

Prezydent i członkowie Trybunału Obrony Państwa oraz ich zastępcy otrzymują ze Skarbu zwrot kosztów podróży i djety za dni rzeczywistego urzędowania w wysokości, przypadającej urzędnikom państwowym drugiej kategorji płacy.

Art.  5.

Czynności oskarżyciela przy Trybunale Obrony Państwa pełni Minister Sprawiedliwości; może on zlecić swoje zastępstwo Podsekretarzowi Stanu lub innemu wyższemu urzędnikowi Ministerstwa Sprawiedliwości, albo przedstawicielowi Prokuratury Sądu Najwyższego lub w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych, przedstawicielowi Prokuratury przy Najwyższym Sądzie Wojskowym.

Art.  6.

Prezydent, inni członkowie Trybunału Obrony Państwa oraz ich zastępcy - z wyjątkiem członków, wymienionych w art. 2 p. p. 1 i 2, - składają na posiedzenie Rady Obrony Państwa przysięgę według roty, przepisanej dla sędziów.

Organy oskarżenia, wymienione w art. 5, sprawują obowiązki pod świętością swej przysięgi służbowej.

Art.  7.

Sekretarza Trybunału Obrony Państwa, a w razie potrzeby podsekretarza powołuje Prezydent Trybunału w porozumieniu z Prezydentem Ministrów.

Sekretarjat składa przysięgę według roty, przepisanej dla urzędników państwowych, o ile poprzednio nie był już w ten sposób zaprzysiężony.

Art.  8.

Trybunał Obrony Państwa w zakresie prawa materjalnego stosuje w powierzonych sobie sprawach przepisy kodeksu karnego wojskowego, względnie przepisy ustaw karnych dzielnicowych, stosujące się do danego przestępstwa.

Sposób postępowania określa sam Trybunał Obrony Państwa, mając na względzie ogólne zasady ustawy postępowania karnego dla osób cywilnych, obowiązującej w miejscu przedsiębrania czynności urzędowej, oraz konieczność przyspieszonego trybu postępowania.

Art.  9.

Rada Obrony Państwa za pośrednictwem Ministra Sprawiedliwości przekazuje Trybunałowi Obrony Państwa do zbadania zarzuty, skierowane przeciw poszczególnym osobom, lub poleca tym samym trybem zbadanie poszczególnych zdarzeń i ich przyczyn celem ustalenia, czy zdarzenia tę można przypisać winie pewnych osób i w jakim zakresie, względnie celem wykrycia sprawcy; nie stanowi różnicy, czy chodzi o czyny, popełnione przed lub po wejściu w życie niniejszego rozporządzenia.

Skutkiem powzięcia przez Radę Obrony Państwa uchwały w myśl ust. 1 odnośnie sprawy wyłącza się z właściwości sądów zwyczajnych i innych władz.

Art.  10.

Dochodzenia, wskazane w art. 10, przeprowadza Trybunał Obrony Państwa przez swego delegata, który poszczególne czynności śledcze, przedsiębierze bądź sam, bądź przez zwyczajne sądy cywilne lub wojskowe, albo przez władze administracyjne.

Delegat, o ile nie należy do składu członków Trybunału Obrony Państwa, składa na posiedzeniu Trybunału Obrony Państwa przysięgę, według roty przepisanej dla sędziów.

Delegatowi, prowadzącemu dochodzenia służą prawa sędziego śledczego, przewidziane w ustawie postępowania karnego (art. 8).

Art.  11.

Akta dochodzeń delegat Trybunału Obrony Państwa przesyła Ministrowi Sprawiedliwości, który przedstawia sprawę Trybunałowi Obrony Państwa z wnioskiem bądź o uzupełnienie dochodzeń, bądź o rozpisanie rozprawy głównej, bądź o umorzenie sprawy, albo o przekazanie sprawy zwyczajnemu sądowi cywilnemu lub wojskowemu przez właściwego prokuratora do dalszego postępowania.

Od decyzji Trybunału Obrony Państwa, umarzającej sprawą lub przekazującej ją sądowi zwyczajnemu, Minister Sprawiedliwości może odwoła€ się do Rady Obrony Państwa w terminie 14-dniowym.

Art.  12.

Rozprawa przed Trybunałem Obrony Państwa odbywa się w składzie sześciu członków z przewodniczącym włącznie, jawnie i ustnie, Jawność rozprawy Trybunał Obrony Państwa może z ważnych względów dobra publicznego zawiesić lub ograniczyć wedle swego uznania.

Jeżeli delegatem, który przeprowadzał dochodzenie, był członek Trybunału Obrony Państwa, wyłącza się go od orzekania w tej samej sprawie.

Art.  13.

Obrona prawna przed Trybunałem Obrony Państwa jest konieczna, o ile oskarżony nie wybierze sobie obrońcy, Trybunał Obrony Państwa ustanowi mu obrońcę z urzędu.

Art.  14.

Orzeczenia Trybunału Obrony Państwa zapadają zwykłą większością głosów; w razie równości głosów rozstrzyga zdanie, za którem oświadczy się przewodniczący, wszakże orzeczenie, uznające podsądnego winnym, musi zapaść większością -k części głosów.

Art.  15.

Orzeczenia i wyroki Trybunału Obrony Państwa stają się prawomocne z chwilą ich ogłoszenia.

Art.  16.

Zarządzeniom Trybunału Obrony Państwa i jego delegatów w zakresie spraw, Trybunałowi przekazanych, podlegają wszystkie, władze urzędy, organy oraz oddziały siły zbrojnej Rzeczypospolitej.

W postępowaniu przed Trybunałem Obrony Państwa lub jego delegatami, prowadzącymi dochodzenia, urzędnicy i wojskowi nie mogą zasłaniać się tajemnicą urzędową.

Art.  17.

Z chwilą rozwiązania Rady- Obrony Państwa rozwiązuje się również Trybunał Obrony Państwa, wszystkie zaś sprawy nieukończone przekazuje się właściwym sądom lub władzom oskarżającym.

Art.  18.

Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia go w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej. Wykonanie tego rozporządzenia powierza się Ministrowi Sprawiedliwości w porozumieniu z Ministrem Spraw Wojskowych, a na obszarze b. dzielnicy pruskiej również w porozumieniu z Ministrem tej dzielnicy.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1920.81.538

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Utworzenie Trybunału Obrony Państwa.
Data aktu: 11/08/1920
Data ogłoszenia: 24/08/1920
Data wejścia w życie: 24/08/1920