Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji na Kubie, w szczególności sprawy José Daniela Ferrera, Aymary Nieto (Kobiety w Bieli), Maykela Castillo, Luisa Roblesa, Félixa Navarro, Luisa Manuela Otero, wielebnego Lorenza Rosalesa Fajardo, Andy'ego Duniera Garcíi i Yuniora Garcíi Aguilery (2021/3019(RSP))

P9_TA(2021)0510

Sytuacja na Kubie, w szczególności przypadki José Daniela Ferrera, Aymary Nieto (Kobiety w Bieli), Maykela Castillo, Luisa Roblesa, Félixa Navarro, Luisa Manuela Otero, wielebnego Lorenza Fajardo, Andy'ego Duniera Garcíi i Yuniora Garcíi Aguilery Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji na Kubie, w szczególności sprawy José Daniela Ferrera, Aymary Nieto (Kobiety w Bieli), Maykela Castillo, Luisa Roblesa, Félixa Navarro, Luisa Manuela Otero, wielebnego Lorenza Rosalesa Fajardo, Andy'ego Duniera Garcíi i Yuniora Garcíi Aguilery (2021/3019(RSP))

(2022/C 251/12)

Parlament Europejski,

- uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Kuby, w szczególności rezolucję z 16 września 2021 r. w sprawie tłumienia przez rząd protestów i rządowych represji wobec obywateli na Kubie ¹ ,

- uwzględniając Umowę o dialogu politycznym i współpracy między UE a Kubą (PDCA) podpisaną w grudniu 2016 r. i stosowaną tymczasowo od 1 listopada 2017 r. ² ,

- uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z 14 listopada 2021 r. w sprawie decyzji o unieważnieniu legitymacji prasowych dziennikarzy EFE,

- uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz inne międzynarodowe traktaty i instrumenty dotyczące praw człowieka,

- uwzględniając oświadczenie Międzyamerykańskiej Komisji Praw Człowieka i Biura Specjalnego Sprawozdawcy ds. Wolności Wypowiedzi z 29 listopada 2021 r. w sprawie represyjnych działań państwa, które uniemożliwiły marsz obywatelski zwołany na 15 listopada 2021 r.,

- uwzględniając oświadczenie z 8 grudnia 2021 r. złożone przez grupę artystów wspólnie z organizacjami PEN International, PEN America's Artists at Risk Connection i Human Rights Watch w sprawie położenia kresu represjom na Kubie,

- uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie zakazu tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, której Kuba jest stroną,

- uwzględniając pismo zastępcy dyrektora zarządzającego ds. Ameryk w ESDZ z 10 maja 2021 r. adresowane do przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego i dotyczące ich zaangażowania we wdrażanie PDCA (ARES(2021) 247104),

- uwzględniając definicję organizacji społeczeństwa obywatelskiego opublikowaną na stronie internetowej Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej (EUR-Lex),

- uwzględniając konstytucję kubańską i kubański kodeks karny,

- uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,

A. mając na uwadze masowe demonstracje, które odbyły się 11 lipca 2021 r. w ponad 50 miastach na wyspie w celu pokojowego zaprotestowania przeciwko dotkliwemu kryzysowi społeczno-gospodarczemu, chronicznym niedoborom leków i innych podstawowych towarów oraz systematycznym ograniczeniom praw człowieka; mając na uwadze, że te problemy, w połączeniu z COVID-19, spowodowały, że nasiliły się żądania praw obywatelskich i politycznych oraz demokracji; mając na uwadze, że w odpowiedzi na te demonstracje, rząd kubański za cel ataków systematycznie obiera między innymi demonstrantów, dysydentów politycznych, przywódców religijnych, działaczy na rzecz praw człowieka i niezależnych artystów - wśród których są laureaci Nagrody im. Sacharowa - w związku z ich pokojową działalnością na rzecz demokracji i praw człowieka; mając na uwadze, że według doniesień kilkadziesiąt osób zostało arbitralnie aresztowanych, zatrzymanych lub umieszczonych w areszcie domowym pod stałym nadzorem oraz że postawiono im fałszywe i oszczercze zarzuty karne;

B. mając na uwadze, że José Daniel Ferrer, Aymara Nieto (Kobiety w Bieli), Maykel Castillo, Luis Robles, Félix Navarro, Luis Manuel Otero, wielebny Lorenzo Rosales Fajardo, Andy Dunier García i Yunior García Aguilera to tylko niektórzy z setek Kubańczyków doświadczających niesprawiedliwości i represji ze strony kubańskiego reżimu;

C. mając na uwadze, że osoby arbitralnie uwięzione są przetrzymywane w stałej izolacji, w tym również w karcerze, poddawane okrutnym torturom oraz nieludzkiemu i poniżającemu traktowaniu, a także pozbawione dostępu do prawników i odpowiedniej opieki medycznej; mając na uwadze, że niektóre z tych osób są przetrzymywane w więzieniach z dala od miejsc zamieszkania, co uniemożliwia rodzinom ich odwiedzanie; mając na uwadze, że niektóre zatrzymane osoby cierpią na problemy zdrowotne, w związku z czym ich uwolnienie jest sprawą szczególnie pilną;

D. mając na uwadze, że wielu innym osobom, które uciekły z kraju lub zostały zmuszone do jego opuszczenia, nie pozwolono na powrót i w przewidywalnej przyszłości będą one pozostawać na wygnaniu; mając na uwadze, że 4 sprawozdawców ONZ już potępiło zbrodnię przymusowej ekspatriacji kubańskich dysydentów;

E. mając na uwadze, że 21 września 2021 r. platforma Archipiélago i inne grupy społeczeństwa obywatelskiego publicznie i przejrzyście zwróciły się do właściwych organów o zezwolenie na zorganizowanie 15 listopada 2021 r. pokojowej demonstracji na rzecz poszanowania praw człowieka i uwolnienia więźniów politycznych na Kubie; mając na uwadze, że władze kubańskie zakazały planowanych protestów, uznając je za niezgodne z prawem, a ich zgłoszone powody za bezzasadne;

F. mając na uwadze, że w przeddzień pokojowych demonstracji planowanych na 15 listopada 2021 r. władze kubańskie unieważniły legitymacje prasowe dziennikarzy pracujących dla hiszpańskiej agencji informacyjnej EFE na Kubie, co ewidentnie służyło zablokowaniu otwartych i rzetelnych relacji z wyspy;

G. mając na uwadze, że obowiązkiem Republiki Kuby jest uznanie, ochrona i zapewnienie praw do pokojowych zgromadzeń i wolności wypowiedzi, bez dyskryminacji ze względu na poglądy polityczne; mając na uwadze, że niezbędne jest, aby funkcjonariusze państwowych organów ścigania ściśle przestrzegali międzynarodowych standardów praw człowieka, z uwzględnieniem zasad legalności, wyjątkowości, proporcjonalności i konieczności;

H. mając na uwadze, że 5 lipca 2017 r. Parlament wyraził zgodę na PDCA, zawierającą jasne warunki związane z poprawą stanu praw człowieka i demokracji na Kubie, w tym klauzulę zawieszającą w razie naruszenia postanowień dotyczących praw człowieka; mając na uwadze, że 26 lutego 2021 r. UE i Kuba przeprowadziły na mocy PDCA między UE a Kubą trzeci formalny dialog dotyczący praw człowieka; mając na uwadze, że strony rozmawiały o wolności pokojowego zgromadzania się i zrzeszania się; mając na uwadze, że UE podkreśliła, zgodnie z międzynarodowym prawem dotyczącym praw człowieka, iż wszystkim obywatelom trzeba umożliwić czynny udział w życiu społecznym za pośrednictwem organizacji i stowarzyszeń społeczeństwa obywatelskiego; mając na uwadze, że UE przypomniała o konieczności przestrzegania zobowiązań wynikających z międzynarodowego prawa dotyczącego praw człowieka;

I. mając na uwadze, że każdy dialog polityczny musi obejmować bezpośredni i aktywny udział niezależnego społeczeństwa obywatelskiego i wszystkich bez wyjątku podmiotów opozycji politycznej, jak podkreślono w art. 36 PDCA;

J. mając na uwadze, że Parlament Europejski wielokrotnie potępiał pogwałcenia praw człowieka na Kubie, zwracając uwagę na naruszenia postanowień art. 1 ust. 5, art. 2 lit. c), art. 5, art. 22 i art. 43 ust. 2 PDCA między UE a Kubą podpisanej w 2016 r., w której rząd kubański zobowiązał się do poszanowania praw człowieka;

K. mając na uwadze, że Parlament trzykrotnie przyznał działaczom kubańskim Nagrodę im. Sacharowa za wolność myśli - otrzymali ją: Oswaldo Payá w 2002 r., Kobiety w Bieli w 2005 r. oraz Guillermo Fariñas w 2010 r.; mając na uwadze, że laureaci Nagrody im. Sacharowa i ich krewni nadal są regularnie prześladowani i zastraszani oraz pozbawieni możliwości opuszczania kraju i uczestnictwa w wydarzeniach międzynarodowych; mając na uwadze, że 8 grudnia 2021 r. laureaci Nagrody im. Sacharowa Berta Soler (przywódczyni Kobiet w Bieli) i Guillermo Fariñas wysłali do wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa pismo, w którym oświadczyli, że zrzekną się nagrody, jeżeli w najbliższej przyszłości ESDZ będzie nadal pozostawiać społeczeństwo obywatelskie bez pomocy, podczas gdy na Kubie popełniane są zbrodnie przeciwko ludzkości; mając na uwadze, że 9 grudnia 2021 r. Guillermo Fariñas został uprowadzony i wbrew swej woli zabrany do szpitala;

1. stanowczo potępia systematyczne nadużycia rządu kubańskiego wobec między innymi demonstrantów, dysydentów politycznych, przywódców religijnych, działaczy na rzecz praw człowieka i niezależnych artystów, w tym arbitralne zatrzymania i bezpodstawne ograniczenia w przemieszczaniu się i łączności, np. areszt domowy i inwigilację, a także tortury i brutalne traktowanie;

2. wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia José Daniela Ferrera, Kobiety w Bieli Aymary Nieto, Maykela Castillo, Luisa Roblesa, Félixa Navarro, Luisa Manuela Otero, wielebnego Lorenza Rosalesa Fajardo i Andy'ego Duniera Garcíi oraz wszystkich osób przetrzymywanych za korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi i pokojowych zgromadzeń; wzywa władze kubańskie do wycofania bezzasadnych zarzutów karnych i umożliwienia osobom wygnanym powrotu do kraju, w tym np. Yuniorowi Garcíi; potępia rząd kubański za systematyczne zmuszanie obywateli do wyjazdu z kraju ze względu na przekonania; potępia niedawne uprowadzenie i arbitralne zatrzymanie laureata Nagrody im. Sacharowa Guillermo Fariñasa oraz, pomimo jego niedawnego uwolnienia, wzywa do położenia kresu regularnym i utrzymującym się arbitralnym aresztowaniom i nękaniu;

3. potępia tortury, nieludzkie, poniżające i złe traktowanie stosowane przez władze kubańskie; wzywa do szybkiego i bezstronnego dochodzenia w takich przypadkach oraz do zapewnienia rodzinom natychmiastowego dostępu do ofiar oraz możliwości wyboru opieki medycznej;

4. wzywa do wiarygodnego zagwarantowania prawa do rzetelnego procesu sądowego i niezależności sądów oraz apeluje o zapewnienie osobom pozbawionym wolności dostępu do niezależnego adwokata;

5. wzywa władze kubańskie do natychmiastowego zaprzestania represji, które tworzą atmosferę strachu i likwidują możliwość dialogu, a także wolność słowa i zgromadzeń; potępia ciągłe represyjne i zastraszające strategie Kuby, które utrudniają społeczeństwu obywatelskiemu inicjatywy na rzecz demokracji, takie jak marsz obywatelski zaplanowany na 15 listopada 2021 r., który się nie odbył z powodu pogróżek, nękania, blokad, zatrzymań i innych represji; podkreśla, że prawa podstawowe, takie jak wolność słowa, zrzeszania się i zgromadzeń, muszą być zawsze szanowane i przestrzegane; wzywa władze kubańskie do zapewnienia i zagwarantowania prawa do wolności słowa, zrzeszania się i pokojowych zgromadzeń przez cały czas i umożliwienia pokojowych demonstracji w kraju;

6. nalega, aby władze kubańskie zapewniły poszanowanie praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych ludności, zaspokoiły zapotrzebowanie na większy dostęp do żywności i leków oraz skutecznie reagowały na pandemię COVID-19;

7. wzywa władze kubańskie do natychmiastowego przyznania specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. wolności opinii i wypowiedzi oraz specjalnemu sprawozdawcy ONZ ds. obrońców praw człowieka prawa wjazdu do kraju w celu udokumentowania sytuacji praw człowieka na Kubie;

8. ponawia apel do państw członkowskich, ESDZ i jej delegatury na Kubie o zdecydowane i publiczne potępienie arbitralnych zatrzymań i izolacji J.D. Ferrera, A. Nieto, M. Castillo, L. M. Otero, L. Roblesa, F. Navarro, wielebnego L. Rosalesa Fajardo i Y. Garcíi Lorenzo oraz setek pokojowych demonstrantów uwięzionych po demonstracjach z 11 lipca i 15 listopada 2021 r., a także o podjęcie wszelkich niezbędnych działań w celu obrony demokracji i praw człowieka; udziela zdecydowanego wsparcia artystom zmuszonym do wyjazdu oraz dziennikarzom, obrońcom praw człowieka oraz działaczom społecznym i politycznym przymusowo wygnanym z Kuby, takim jak Y. García Aguilera;

9. zwraca się do władz kubańskich o umożliwienie im dostępu delegaturze UE i przedstawicielom państw członkowskich, a także niezależnym organizacjom praw człowieka, w celu monitorowania procesów i składania wizyt w więzieniach, w których przebywają setki działaczy i zwykłych Kubańczyków, nadal przetrzymywanych za korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi i zgromadzeń, w tym osoby oskarżone na podstawie kodeksu karnego o "znieważenie", "stawianie oporu" i "podżeganie do popełnienia przestępstwa", między innymi;

10. apeluje do rządu Kuby, aby dostosował swoją politykę w dziedzinie praw człowieka do norm międzynarodowych określonych w kartach, deklaracjach i instrumentach międzynarodowych, których Kuba jest sygnatariuszką, oraz aby umożliwił społeczeństwu obywatelskiemu i przedstawicielom opozycji politycznej aktywne i nieograniczone uczestnictwo w życiu politycznym i społecznym, bez ograniczeń, i z gwarancją poszanowania podstawowych swobód; wzywa władze kubańskie do słuchania głosu obywateli i do zaangażowania się w demokratyczne procesy;

11. potępia arbitralne unieważnianie legitymacji prasowych EFE oraz wszelkie arbitralne restrykcje uniemożliwiające pracę międzynarodowym i kubańskim korespondentom;

12. przypomina o swoim zdecydowanym poparciu dla obrońców praw człowieka na Kubie i ich pracy; wzywa przedstawicieli wszystkich państw członkowskich do poruszania kwestii praw człowieka i okazywania szerokiego poparcia prawdziwemu i niezależnemu społeczeństwu obywatelskiemu w trakcie spotkań z władzami kubańskimi oraz do spotykania się z laureatami Nagrody im. Sacharowa podczas wizyt na Kubie, aby zapewnić spójność wewnętrznej i zewnętrznej polityki UE w dziedzinie praw człowieka, a tym samym wzmocnić udział przedstawicieli niezależnego społeczeństwa obywatelskiego i poprawić warunki pracy obrońców praw człowieka; ubolewa, że kubańscy i europejscy niezależni przedstawiciele społeczeństwa obywatelskiego zostali wykluczeni z dialogu, który jest wiążący zgodnie z postanowieniami PDCA; wyraża ubolewanie z powodu rozbieżności stanowisk i strategii politycznych dotyczących Kuby między ESDZ a Parlamentem Europejskim i zdecydowanie wzywa ESDZ, aby nie pozostawiała społeczeństwa obywatelskiego Kuby bez pomocy;

13. głęboko ubolewa nad tym, że władze kubańskie odmawiają Parlamentowi Europejskiemu, jego delegacjom i niektórym grupom politycznym prawa wjazdu na Kubę, pomimo zgody Parlamentu na PDCA; wzywa władze do natychmiastowego wydania zezwolenia na wjazd do kraju;

14. podkreśla, że wszystkie strony są zobowiązane do przestrzegania wiążących postanowień PDCA oraz rezolucji z 5 lipca 2017 r.; w tym kontekście przypomina, że dialog między Unią Europejską a kubańskim społeczeństwem obywatelskim na temat możliwości finansowania musi odbywać się wyłącznie z niezależnymi organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, tak aby żadne fundusze nie trafiały do kubańskiego reżimu i by służyły poprawie warunków życia kubańskiego społeczeństwa;

15. wyraża ubolewanie, że pomimo przyjęcia PDCA sytuacja w zakresie demokracji i praw człowieka nie uległa poprawie, a wręcz przeciwnie, znacznie się pogorszyła; przypomina, że zgodnie z PDCA Kuba musi nie tylko przestrzegać zasad praworządności, demokracji i praw człowieka, ale także je umacniać; głęboko ubolewa, że wszystkie wyżej wymienione przypadki stanowią dodatkowe i trwałe naruszenie umowy;

16. ponawia apel do Rady o nałożenie sankcji na osoby odpowiedzialne za ciągłe naruszanie praw człowieka na Kubie;

17. przypomina, że PDCA zawiera klauzulę praw człowieka, tj. standardowy i zasadniczy element umów międzynarodowych zawieranych przez UE, umożliwiającą zawieszenie umowy w razie naruszeń postanowień o prawach człowieka;

18. ponawia apel do Unii Europejskiej o uruchomienie art. 85 ust. 3 lit. b) w celu zwołania natychmiastowego posiedzenia wspólnej komisji w związku z naruszeniem umowy przez rząd kubański, co stanowi "szczególnie pilną sprawę", która może doprowadzić do zawieszenia umowy ze względu na ciągłe, poważne i materialne naruszanie zasad demokracji oraz brak poszanowania wszystkich podstawowych praw człowieka i podstawowych wolności, określonych w Powszechnej deklaracji praw człowieka, które stanowią zasadniczy element umowy, jak zapisano w art. 1 ust. 5, oraz ze względu na brak reakcji mimo licznych wezwań;

19. zobowiązuje przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji rządowi i Zgromadzeniu Narodowemu Władzy Ludowej Kuby, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Komisji, Specjalnemu Przedstawicielowi Unii Europejskiej ds. Praw Człowieka, rządom i parlamentom państw członkowskich, Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka oraz rządom państw członkowskich Wspólnoty Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów.

1 Teksty przyjęte, P9_TA(2021)0389.

2 Dz.U. L 337 I z 13.12.2016, s. 1.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2022.251.120
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 16 grudnia 2021 r. w sprawie sytuacji na Kubie, w szczególności sprawy José Daniela Ferrera, Aymary Nieto (Kobiety w Bieli), Maykela Castillo, Luisa Roblesa, Félixa Navarro, Luisa Manuela Otero, wielebnego Lorenza Rosalesa Fajardo, Andy'ego Duniera Garcíi i Yuniora Garcíi Aguilery (2021/3019(RSP))
• Data aktu: 16/12/2021
• Data ogłoszenia: 30/06/2022