18 sierpnia 2022 r. Komisja Europejska wydała zalecenie dotyczące decyzji Rady w sprawie upoważnienia do podjęcia negocjacji w imieniu Unii Europejskiej dotyczących konwencji Rady Europy w sprawie sztucznej inteligencji (AI), praw człowieka, demokracji i praworządności (zwanej dalej "konwencją") zgodnie z art. 218 TFUE.
Mając na uwadze "transgraniczny" charakter sztucznej inteligencji, EIOD z zadowoleniem przyjmuje ogólny cel realizowany przez Radę Europy, jakim jest opracowanie pierwszego prawnie wiążącego, międzynarodowego instrumentu dotyczącego sztucznej inteligencji, opartego na normach Rady Europy w zakresie praw człowieka, demokracji i praworządności. W związku z tym EIOD popiera podjęcie negocjacji w imieniu Unii dotyczących konwencji i z zadowoleniem przyjmuje rolę Unii w promowaniu wiarygodnej sztucznej inteligencji, zgodnej z unijnymi wartościami.
EIOD przyjmuje do wiadomości fakt, że przedmiot konwencji będzie regulowany w UE proponowanym aktem w sprawie sztucznej inteligencji, i uznaje cel Komisji, jakim jest zapewnienie zgodności konwencji z proponowanym aktem w sprawie sztucznej inteligencji, z uwzględnieniem przyszłych zmian podczas procesu legislacyjnego. EIOD uważa jednak, że konwencja stanowi ważną okazję do uzupełnienia proponowanego aktu w sprawie sztucznej inteligencji o wzmocnienie poziomu ochrony praw podstawowych wszystkich osób, na które systemy sztucznej inteligencji mają wpływ, i w związku z tym opowiada się za tym, by konwencja zapewniała jasne i solidne gwarancje dla osób, na które systemy sztucznej inteligencji mają wpływ.
W związku z powyższym EIOD sformułował cztery główne zalecenia dotyczące wytycznych negocjacyjnych:
- ogólne cele negocjacji w sprawie konwencji powinny nadać większe znaczenie gwarancjom i prawom, które należy zapewnić osobom fizycznym - i grupom osób - podlegającym systemom sztucznej inteligencji, zgodnie z głównym zainteresowaniem i celami Rady Europy;
- w szczegółowej wytycznej należy zawrzeć wyraźne odniesienie do zgodności konwencji z istniejącymi ramami prawnymi UE w zakresie ochrony danych;
- zgodnie z podejściem opartym na analizie ryzyka należy wprowadzić zakaz stosowania systemów sztucznej inteligencji stwarzających niedopuszczalne ryzyko;
- konwencja powinna promować przyjęcie podejścia polegającego na stosowaniu zasady ochrony danych w fazie projektowania i domyślnej ochrony danych na każdym etapie cyklu życia systemów sztucznej inteligencji.
Ponadto w opinii przedstawiono dalsze zalecenia dotyczące włączenia do konwencji minimalnych gwarancji proceduralnych oraz minimalnych wymogów dotyczących przejrzystości, wyjaśnialności i weryfikowalności, zgodności i mechanizmów kontroli, a także zalecenia dotyczące współpracy transgranicznej między właściwymi organami wyznaczonymi przez strony konwencji do celów nadzoru nad gwarancjami i prawami, które mają być zapewnione zgodnie z konwencją.
1. WPROWADZENIE
1. 18 sierpnia 2022 r. Komisja Europejska wydała zalecenie dotyczące decyzji Rady w sprawie upoważnienia do podjęcia
negocjacji w imieniu Unii Europejskiej dotyczących konwencji Rady Europy w sprawie sztucznej inteligencji (AI), praw człowieka, demokracji i praworządności 1 zgodnie z art. 218 TFUE (zwane dalej "zaleceniem").
2. Celem zalecenia jest upoważnienie do podjęcia negocjacji w imieniu Unii dotyczących przyszłej konwencji Rady Europy w sprawie sztucznej inteligencji, praw człowieka, demokracji i praworządności (zwanej dalej "konwencją"), przyjęcie wytycznych negocjacyjnych i wyznaczenie Komisji jako negocjatora Unii 2 .
3. W uzasadnieniu 3 Komisja podkreśla, że negocjacje w sprawie konwencji dotyczą kwestii wchodzących w zakres wyłącznych kompetencji Unii, również ze względu na fakt, że pierwszy projekt konwencji przekazany przez Komitet ds. Sztucznej Inteligencji (CAI) Rady Europy z jednej strony oraz wniosek Komisji dotyczący rozporządzenia w sprawie sztucznej inteligencji (zwany dalej "proponowanym aktem w sprawie sztucznej inteligencji") 4 z drugiej strony, pokrywają się pod względem zakresu i treści 5 .
4. W uzasadnieniu 6 zalecenia podkreślono, że w pierwszym projekcie zaproponowano uwzględnienie następujących postanowień:
- cel i zakres konwencji (ramowej);
- definicje systemu sztucznej inteligencji, cyklu życia, dostawcy, użytkownika i "podmiotu, wobec którego stosuje się sztuczną inteligencję";
- pewne podstawowe zasady, w tym gwarancje proceduralne i prawa dotyczące podmiotów, wobec których stosuje się sztuczną inteligencję, mające mieć zastosowanie do wszystkich systemów sztucznej inteligencji, niezależnie od przypisanego im poziomu ryzyka;
- dodatkowe środki dotyczące sektora publicznego, jak również systemów sztucznej inteligencji stwarzających "niedopuszczalne" i "znaczne" ryzyko, określone na podstawie metodyki oceny ryzyka i wpływu (która zostanie przedstawiona w załączniku do konwencji);
- mechanizm działań następczych i współpracy między stronami;
- postanowienia końcowe, w tym możliwość stosowania przez państwa członkowskie UE prawa unijnego we wzajemnych stosunkach w sprawach objętych konwencją oraz możliwość przystąpienia Unii do konwencji.
5. W motywie 6 i 7 zalecenia stwierdzono, że zawarcie konwencji może mieć wpływ na istniejące i przewidywalne zasady unijne. Aby chronić integralność prawa Unii i zapewnić spójność między przepisami prawa międzynarodowego a prawem Unii, należy upoważnić Komisję do negocjowania konwencji w imieniu Unii.
6. Niniejszą opinię EIOD wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję 18 sierpnia 2022 r., zgodnie z art. 42 ust. 1 EUDPR 7 . EIOD z zadowoleniem przyjmuje odniesienie się do tych konsultacji w motywie 8 zalecenia.
8. WNIOSKI
49. W świetle powyższego EIOD wydaje następujące zalecenia:
(1) nadanie większego znaczenia celowi "zapewnienia wysokiego poziomu ochrony praw człowieka i wartości europejskich", zgodnie z charakterem i mandatem Rady Europy;
(2) skreślenie słowa "w tym" po słowach "z prawem Unii dotyczącym jednolitego rynku oraz z innymi obszarami prawa" w wytycznych 5 i 11, aby lepiej odzwierciedlić wzajemne oddziaływanie między zasadami ogólnymi i prawami podstawowymi z jednej strony a prawem wtórnym (prawem UE dotyczącym jednolitego rynku oraz innych obszarów prawa) z drugiej strony;
(3) dodanie specjalnej wytycznej przypominającej o konieczności znalezienia właściwej równowagi między interesem publicznym a interesami osób podlegających systemom sztucznej inteligencji, aby zapewnić pełną zgodność z prawem do prywatności i ochrony danych osobowych, a także z innymi odnośnymi prawami podstawowymi, w szczególności z prawem do domniemania niewinności i prawem do rzetelnego procesu sądowego, prawem do dobrej administracji i zasadą niedyskryminacji;
(4) doprecyzowanie w wytycznej, że konwencja powinna zapewniać pewne minimalne gwarancje proceduralne i prawa dla osób, na które systemy sztucznej inteligencji mają wpływ;
(5) uściślenie w wytycznej, że konwencja powinna przewidywać minimalne wymogi dotyczące przejrzystości, wyjaśnialności i weryfikowalności systemów sztucznej inteligencji;
(6) dookreślenie w wytycznej 14, że należy również ocenić i ograniczyć ryzyko społeczne/grupowe stwarzane przez systemy sztucznej inteligencji;
(7) określenie w wytycznych negocjacyjnych, że niektóre systemy sztucznej inteligencji stwarzające niedopuszczalne ryzyko powinny być zakazane oraz przedstawienie orientacyjnego wykazu takich systemów sztucznej inteligencji;
(8) dodanie wytycznej negocjacyjnej, zgodnie z którą konwencja powinna promować przyjęcie podejścia polegającego na stosowaniu zasady ochrony danych w fazie projektowania i domyślnej ochrony danych na każdym etapie cyklu życia systemów sztucznej inteligencji;
(9) sprecyzowanie treści wytycznej 17 w następujący sposób:
- w przypadku sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka należy przeprowadzić ocenę zgodności ex ante przez osobę trzecią;
- systemy sztucznej inteligencji wysokiego ryzyka powinny podlegać nowej procedurze oceny zgodności w każdym przypadku wystąpienia istotnej zmiany;
- określić przedmiot i skutek prawny certyfikacji;
- uściślić, że z jednej strony normy techniczne mogą mieć pozytywny wpływ na harmonizację produktów i usług, a z drugiej strony ich zadaniem jest zapewnienie specyfikacji technicznych przepisów już ustanowionych na mocy prawa.
(10) dodanie wytycznej, zgodnie z którą konwencja powinna przewidywać, że właściwym organom nadzorczym należy przyznać odpowiednie uprawnienia dochodzeniowe i wykonawcze;
(11) dodanie wytycznej negocjacyjnej mającej na celu zapewnienie, by konwencja ułatwiała i stymulowała współpracę transgraniczną między właściwymi organami.
Brukseli, 13 października 2022 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2022.458.4 |
| Rodzaj: | Informacja |
| Tytuł: | Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych w sprawie zalecenia dotyczącego decyzji Rady w sprawie upoważnienia do podjęcia negocjacji w imieniu Unii Europejskiej dotyczących konwencji Rady Europy w sprawie sztucznej inteligencji, praw człowieka, demokracji i praworządności (Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu) |
| Data aktu: | 01/12/2022 |
| Data ogłoszenia: | 01/12/2022 |