Wniosek ma na celu poprawę funkcjonowania wewnętrznego rynku mediów, zwłaszcza poprzez wspieranie działalności transgranicznej i inwestycji w usługi medialne, zwiększenie współpracy regulacyjnej i zbieżności przepisów, ułatwienie świadczenia wysokiej jakości usług medialnych oraz zapewnienie przejrzystego i sprawiedliwego przydziału zasobów gospodarczych na wewnętrznym rynku mediów.
EIOD z zadowoleniem przyjmuje cel wniosku, jakim jest ochrona wolności i pluralizmu mediów, które są warunkiem wstępnym funkcjonowania unijnego rynku wewnętrznego usług medialnych oraz, co równie ważne, kluczowym czynnikiem umożliwiającym zapewnienie praworządności i demokratycznej rozliczalności w Unii.
EIOD zaleca jednak, aby najpierw doprecyzować zakres stosowania przyszłego rozporządzenia, zarówno zakres podmiotowy, jak i przedmiotowy. Inspektor w szczególności zauważa, że pomimo jasno wyrażonego we wniosku zamiaru Komisji, aby ustanowić przepisy zapewniające ochronę na szczeblu UE źródeł dziennikarzy, w tym freelancerów, zakres wniosku w obecnej formie obejmuje jedynie dostawców usług medialnych, a nie wszystkich dziennikarzy. EIOD zaleca dodanie do odpowiednich przepisów przyszłego rozporządzenia wyraźnego odniesienia do dziennikarzy, aby wyjaśnić, że każdy dziennikarz, w tym freelancer lub samozatrudniony, będzie objęty zakresem stosowania przyszłego rozporządzenia, a zatem będzie mógł również liczyć na solidną ochronę źródeł i materiałów dziennikarskich. Ponadto zaleca on wyjaśnienie kryteriów określających okoliczności, w których dziennikarz podlega jurysdykcji danego państwa członkowskiego. EIOD zaleca również horyzontalne wyjaśnienie, że przyszłe rozporządzenie nie narusza prawodawstwa UE w zakresie ochrony danych osobowych i prywatności, w szczególności ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) 1 , dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej 2 oraz dyrektywy o ochronie danych w sprawach karnych 3 , i nie wpływa na nie.
Po drugie, choć EIOD w pełni popiera cel wniosku, jakim jest zapewnienie konkretnych gwarancji dla wolności i pluralizmu mediów, ma wątpliwości co do tego, jak skuteczne byłyby w praktyce proponowane środki, by osiągnąć zamierzony cel. EIOD uważa w szczególności, że w obecnym brzmieniu art. 4 ust. 2 lit. b) i c) wniosku, zwłaszcza w odniesieniu do wyjątków od zakazu przechwytywania, prowadzenia nadzoru dostawców usług medialnych, w tym poprzez wprowadzanie do ich urządzeń oprogramowania szpiegowskiego, nie zapewnia wystarczających gwarancji i brakuje mu jasności prawa. EIOD zachęca współprawodawców do dalszego określenia i ograniczenia możliwości odstąpienia od ochrony źródeł i materiałów dziennikarskich, zgodnie z zasadami ścisłej konieczności i proporcjonalności, których wykładnię zawarto w orzecznictwie TSUE i ETPC. W szczególności EIOD pozostaje przekonany, że jedyną realną i skuteczną możliwością ochrony podstawowych praw i wolności w Unii, w tym wolności mediów, przed wysoce zaawansowanym oprogramowaniem szpiegowskim klasy wojskowej jest ogólny zakaz jego opracowywania i rozpowszechniania z bardzo ograniczonymi i wyczerpująco określonymi wyjątkami, uzupełniony solidnymi gwarancjami, takimi jak te zaproponowane we wstępnych uwagach EIOD w sprawie nowoczesnego oprogramowania szpiegowskiego.
Po trzecie, w odniesieniu do niezależnego organu lub podmiotu krajowego odpowiedzialnego za rozpatrywanie skarg w związku z naruszeniem art. 4 ust. 2 lit. b) i c) wniosku, EIOD zaleca, aby w przyszłym rozporządzeniu wyraźnie określono konkretne gwarancje niezależności i zapewniono wyraźną podstawę prawną współpracy między odpowiednimi organami nadzorczymi, z których każdy działa w ramach swoich kompetencji. Ponadto EIOD zaleca, aby przyszłe rozporządzenie zawierało wymóg ustanowienia zorganizowanej współpracy między właściwymi organami nadzorczymi, w tym organami ochrony danych, oraz zawierało wyraźne odniesienie do krajowych właściwych organów nadzorczych zaangażowanych we współpracę, a także określało okoliczności, w których współpraca ta powinna mieć miejsce. W szczególności EIOD zaleca zapewnienie, aby niezależne właściwe organy wyznaczone na mocy przyszłego rozporządzenia miały prawo i obowiązek konsultowania się z odpowiednimi innymi krajowymi właściwymi organami nadzorczymi, w tym organami ochrony danych, w kontekście prowadzonych przez nie dochodzeń i ocen zgodności. W odniesieniu do krajowych organów ochrony danych EIOD zaleca w szczególności wyjaśnienie, że właściwe niezależne organy na mocy przyszłego rozporządzenia powinny być w stanie przekazać właściwym organom nadzorczym na mocy RODO i dyrektywy o ochronie danych w sprawach karnych, na wniosek lub z własnej inicjatywy, wszelkie informacje uzyskane w kontekście wszelkich audytów i dochodzeń związanych z przetwarzaniem danych osobowych oraz powinny zawierać w tym celu wyraźną podstawę prawną.
Ponadto w odniesieniu do publikowania informacji dotyczących dostawców usług medialnych, a w szczególności ich właścicieli i beneficjentów rzeczywistych, EIOD zaleca wyraźne określenie we wniosku celu lub celów leżących w interesie publicznym oraz zapewnienie, aby wykaz kategorii informacji, które należy udostępnić na mocy art. 6 ust. 1 wniosku, został jasno zdefiniowany i wyraźnie wymieniony w przyszłym rozporządzeniu.
Na koniec EIOD zaleca wyjaśnienie, czy jakiekolwiek dane osobowe byłyby przetwarzane w ramach współpracy lub wzajemnej pomocy między krajowymi organami lub podmiotami regulacyjnymi, o których mowa we wniosku, a jeżeli tak, to wyraźne określenie celów przetwarzania, konkretnych kategorii danych osobowych, które mają być przetwarzane, okresu zatrzymywania danych oraz określenie ról i obowiązków krajowych organów i podmiotów regulacyjnych w rozumieniu przepisów o ochronie danych.
1. WPROWADZENIE
1. 16 września 2022 r. Komisja Europejska wydała wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym ("europejski akt o wolności mediów") i zmieniającego dyrektywę 2010/13/UE ("wniosek") 4 .
2. Wniosek zawiera cztery cele szczegółowe, mianowicie:
1) wspieranie działalności i inwestycji transgranicznych w obszarze usług medialnych przez harmonizację niektórych elementów rozbieżnych krajowych ram dotyczących pluralizmu mediów, w szczególności w celu ułatwienia świadczenia usług transgranicznych;
2) zwiększenie współpracy regulacyjnej i zbieżności przepisów dzięki narzędziom koordynacji transgranicznej oraz opiniom i wytycznym na szczeblu UE;
3) ułatwienie świadczenia wysokiej jakości usług medialnych przez zmniejszenie ryzyka nadmiernej publicznej i prywatnej ingerencji w wolność redakcyjną oraz
4) zapewnienie przejrzystego i sprawiedliwego przydziału zasobów gospodarczych na wewnętrznym rynku mediów przez zwiększenie przejrzystości i sprawiedliwości pomiaru oglądalności i przydziału reklam państwowych 5 .
3. Niniejszą opinię EIOD wydano w odpowiedzi na konsultacje przeprowadzone przez Komisję Europejską 16 września 2022 r. zgodnie z art. 42 ust. 1 EUDPR 6 . Europejski Inspektor Ochrony Danych z zadowoleniem przyjmuje odniesienie się do tych konsultacji w motywie 54 wniosku. W tym względzie EIOD z zadowoleniem zauważa również, że uprzednio przeprowadzono już z nim nieformalne konsultacje, zgodnie z motywem 60 EUDPR.
4. WNIOSKI
46. W świetle powyższego EIOD wydaje następujące zalecenia:
(1) dodanie do odpowiednich przepisów przyszłego rozporządzenia wyraźnego odniesienia do "dziennikarzy", aby każdy dziennikarz, w tym freelancer lub samozatrudniony, został objęty zakresem stosowania przyszłego rozporządzenia, a zatem mógł również liczyć na solidną ochronę źródeł i materiałów dziennikarskich, a także wyjaśnienie kryteriów określających okoliczności, w których dziennikarz podlega jurysdykcji danego państwa członkowskiego;
(2) horyzontalne wyjaśnienie, że przyszłe rozporządzenie nie narusza prawodawstwa UE w zakresie ochrony danych osobowych i prywatności, w szczególności RODO, dyrektywy o prywatności i łączności elektronicznej oraz dyrektywy o ochronie danych w sprawach karnych, i nie wpływa na nie;
(3) dalsze określenie i ograniczenie możliwości odstąpienia od ochrony źródeł i materiałów dziennikarskich na mocy art. 4 ust. 2 lit. b) i c) wniosku, zgodnie z zasadami ścisłej konieczności i proporcjonalności. W szczególności EIOD pozostaje przekonany, że jedyną realną i skuteczną możliwością ochrony podstawowych praw i wolności w Unii, w tym wolności mediów, przed wysoce zaawansowanym oprogramowaniem szpiegowskim klasy wojskowej jest ogólny zakaz jego opracowywania i rozpowszechniania z bardzo ograniczonymi i wyczerpująco określonymi wyjątkami, uzupełniony solidnymi gwarancjami, takimi jak te zaproponowane we wstępnych uwagach EIOD w sprawie nowoczesnego oprogramowania szpiegowskiego 7 ;
(4) zapewnienie, aby w przyszłym rozporządzeniu wyraźnie określono konkretne gwarancje niezależności organów lub podmiotów odpowiedzialnych za rozpatrywanie skarg w związku z naruszeniem art. 4 ust. 2 lit. b) i c) wniosku;
(5) zapewnienie, by przyszłe rozporządzenie:
1) zawierało wyraźną podstawę prawną współpracy między odpowiednimi organami nadzorczymi, z których każdy działa w ramach swoich kompetencji;
2) zawierało wymóg ustanowienia zorganizowanej współpracy między właściwymi organami nadzorczymi, w tym organami ochrony danych;
3) zawierało wyraźne odniesienie do krajowych właściwych organów nadzorczych zaangażowanych we współpracę i określało okoliczności, w których współpraca ta powinna mieć miejsce. W szczególności EIOD zaleca zapewnienie, aby niezależne właściwe organy wyznaczone na mocy przyszłego rozporządzenia miały prawo i obowiązek konsultowania się z odpowiednimi innymi krajowymi właściwymi organami nadzorczymi, w tym organami ochrony danych, w kontekście prowadzonych przez nie dochodzeń i ocen zgodności. W odniesieniu do krajowych organów ochrony danych EIOD zaleca również wyjaśnienie, że właściwe niezależne organy na mocy przyszłego rozporządzenia powinny być w stanie przekazać właściwym organom nadzorczym na mocy RODO i dyrektywy o ochronie danych w sprawach karnych, na wniosek lub z własnej inicjatywy, wszelkie informacje uzyskane w kontekście wszelkich audytów i dochodzeń związanych z przetwarzaniem danych osobowych oraz powinny zawierać w tym celu wyraźną podstawę prawną;
(6) wyraźne określenie w przyszłym rozporządzeniu celu lub celów leżących w interesie publicznym, realizowanych na podstawie art. 6 ust. 1 dotyczącego informacji, które dostawcy usług medialnych powinni udostępniać, a które dotyczą ich właścicieli i beneficjentów rzeczywistych, oraz zapewnienie, aby wykaz kategorii informacji, które należy udostępnić na mocy art. 6 ust. 1 wniosku, został jasno zdefiniowany i wyraźnie wymieniony w przyszłym rozporządzeniu; oraz
(7) wyraźne wyjaśnienie, czy jakiekolwiek dane osobowe byłyby przetwarzane w kontekście współpracy między krajowymi organami regulacyjnymi na mocy art. 13 wniosku, a jeśli tak, to określenie również celu przetwarzania, konkretnych kategorii danych osobowych, które mają być przetwarzane, okresu zatrzymywania danych oraz określenie ról i obowiązków krajowych organów i podmiotów regulacyjnych w rozumieniu przepisów o ochronie danych.
Bruksela, 11 listopada 2022 r.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2022.487.9 |
| Rodzaj: | Informacja |
| Tytuł: | Streszczenie opinii Europejskiego Inspektora Ochrony Danych w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia ustanawiającego wspólne ramy dla usług medialnych na rynku wewnętrznym ("europejski akt o wolności mediów") i zmieniającego dyrektywę 2010/13/UE (Pełny tekst niniejszej opinii jest dostępny w wersji angielskiej, francuskiej i niemieckiej na stronie internetowej EIOD https://edps.europa.eu) |
| Data aktu: | 22/12/2022 |
| Data ogłoszenia: | 22/12/2022 |