Na początku stycznia Trybunał Konstytucyjny wydał w tej sprawienie zabezpieczenie, w którym orzekł o wstrzymaniu wykonania decyzji rzeczników dyscyplinarnych powołanych przez ministra sprawiedliwości, czyli rzeczników ad hoc. Ponadto zakazał osobom powołanym na podstawie art. 112b ustawy podejmowania czynności i zadań stanowiących realizację uprawnień i kompetencji takiego rzecznika. Trybunał nakazał także ministrowi sprawiedliwości i innym organom władzy publicznej powstrzymanie się od jakichkolwiek działań uniemożliwiających wykonywania zadań i kompetencji przez dotychczasowych rzeczników dyscyplinarnych i ich zastępców działających przy sądach okręgowych i apelacyjnych na terenie kraju.

Nie ma podstaw zabezpieczenia?

Do sprawy odnosi się m.in. sędzia Grzegorz Kasicki, rzecznik dyscyplinarny ministra sprawiedliwości. Jak wskazał, Trybunał Konstytucyjnym wydając zabezpieczenie, nie był organem opisanym w Konstytucji z uwagi na udział w składzie osoby, wybranej na miejsce już zajęte (tzw. dublera) - Jarosława Wyrembaka. 

- Zgodnie z orzeczeniem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Xero Flor vs. Poland z dnia 7 maja 2021 r. (sprawa 4907/18) rozstrzygnięcie sprawy przez taki skład narusza art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, ponieważ taki organ nie spełnia wymogu "sądu ustanowionego ustawą". W świetle postanowienia składu 7 sędziów SN z dnia 13 grudnia 2023 r. (sprawa I KZP 5/23) nie jest to organ opisany w Konstytucji jako Trybunał Konstytucyjny, a zatem wydane przez taki organ decyzje nie wywierają skutków prawnych. Na marginesie można jeszcze zauważyć, że organ ten podjął decyzję stosunkiem głosów 3:2, przy czym osoba wybrana na miejsce już zajęte, nieposiadająca uprawnień sędziego TK, głosowała "za" - podkreślał. 

Dodał, że w polskim systemie prawnym TK może wydawać postanowienia tymczasowe tylko w warunkach określonych w art. 79 i 86 ustawy o organizacji TK. - Ustawa ta nie zna pojęcia postanowienia zabezpieczającego, a stosowanie k.p.c., zgodnie z art. 36 tej ustawy, jest ograniczone do przypadków nieuregulowanych w ustawie. A zatem organ ten działał ultra vires - wskazał.

Czytaj: Izba Odpowiedzialności Zawodowej bezradna wobec rzeczników ad hoc >>

 Sędziowscy rzecznicy dyscyplinarni dostaną po kieszeni - mają mieć niższe dodatki >>

KRS wchodzi do gry i kwestionuje rzeczników ad hoc

Krajowa Rada Sądownictwa wystąpiła teraz do Trybunału Konstytucyjnego o zbadanie zgodności z Konstytucją:

  • art. 41b par. 3b ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych, zgodnie z którym organem właściwym do rozpatrzenia skargi dotyczącej działalności Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości jest Minister Sprawiedliwości;
  • art. 112b Prawo o ustroju sądów powszechnych, który jest podstawą do wyznaczania rzecznika dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości do prowadzenia określonej sprawy dotyczącej sędziego. Powołanie Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości wyłącza innego rzecznika od podejmowania czynności w sprawie.
  • art. 114 par. 9 p.u.s.p w zakresie, w jakim przewiduje, że Minister Sprawiedliwości może złożyć sprzeciw od postanowienia rzecznika dyscyplinarnego o odmowie wszczęcia postępowania, oraz jego część zgodnie z którą wniesienie sprzeciwu przez ministra od postanowienia rzecznika dyscyplinarnego o odmowie wszczęcia postępowania jest równoznaczne z obowiązkiem wszczęcia postępowania dyscyplinarnego;
  • art. 114 par. 12 w zakresie, w jakim przewiduje, że minister sprawiedliwości może żądać od rzecznika dyscyplinarnego przesłania materiałów zebranych w toku czynności wyjaśniających lub postępowania dyscyplinarnego, a zawierających dokumenty z akt sądowych, zaś rzecznik dyscyplinarny jest zobowiązany do niezwłocznego przesłania tych materiałów;
  • oraz par. 573 ust. 3 i ust. 4 Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej dotyczący ewidencjonowania spraw dyscyplinarnych.

Statystyki - ilu rzeczników ad hoc, ile spraw? 

Do 11 kwietnia 2025 r. minister sprawiedliwości - jak wynika z danych przekazanych Prawo.pl - powołał łącznie 6 rzeczników dyscyplinarnych Ministra Sprawiedliwości (Grzegorza Kasickiego – sędziego SO w Szczecinie, Włodzimierza Brazewicza – sędziego SA w Gdańsku, Przemysława Szymańskiego – sędziego SA w Krakowie, Andrzeja Krasnodębskiego – sędziego SO w Warszawie, Cezariusza Baćkowskiego – sędziego SA we Wrocławiu, Barbarę Augustyniak – sędzię SA w Łodzi); wydał łącznie 36 zarządzeń w przedmiocie powołania RDMS, czyli tzw. rzeczników dyscyplinarnych ad hoc do konkretnych spraw. Zarządzenia dotyczą łącznie około 75 sędziów i 108 postępowań/spraw.

Rzecznicy dyscyplinarni ministra sprawiedliwości wstąpili (22 zarządzenia MS) do około 94 postępowań wszczętych przez rzecznika dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych i jego zastępców (w tym zastępców rzeczników dyscyplinarnych przy Sądach Apelacyjnych i Sądach Okręgowych). W 4 przypadkach zapadły wyroki uniewinniające, w 2 sprawach wniesiono odwołanie od zapadłego orzeczenia, w 48 sprawach zapadły orzeczenia o umorzeniu postępowania dyscyplinarnego, w 1 sprawie rozstrzygnięcie o odmowie wszczęcia postępowania dyscyplinarnego oraz w 5 sprawach postanowienia o zawieszeniu postępowania dyscyplinarnego. 

Minister Sprawiedliwości powołał także Rzeczników Dyscyplinarnych do prowadzenia nowych spraw (14 zarządzeń MS).  Sprawy te dotyczą łącznie około 29 sędziów. Z danych będących w posiadaniu Departamentu Nadzoru Administracyjnego wynika, że w 1 sprawie podjęto czynności wyjaśniające, a w innych sprawach wydano 9 postanowień o przedstawieniu zarzutów, 4 postanowienia o wszczęciu postępowania dyscyplinarnego, oraz skierowano 1 wniosek o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej oraz zawiadomiono Prokuraturę Krajową o możliwości popełnienia przestępstwa przez sędziego. 

Pierwsze zarządzenie ministra sprawiedliwości o powołaniu rzecznika dyscyplinarnego ministra sprawiedliwości pochodzi z 26 stycznia 2024 r. Natomiast zarządzenia ministra - jak informuje resort - dotyczą jedynie spraw i postępowań, w których nie zapadły jeszcze prawomocne decyzje, nie dotyczą też spraw prawomocnie zakończonych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.