Rumunia-Polska. Konwencja handlowa. Bukareszt.1921.07.01. Umowa między Zarządami poczt, telegrafów i telefonów Polski i Rumunji w przedmiocie wzajemnej wymiany korespondencji telegraficznej, telefonicznej i paczek pocztowych. Bukareszt.1921.07.01.

KONWENCJA HANDLOWA

między Polską a Rumunją, podpisana w Bukareszcie dnia 1 lipca 1921 roku oraz umowa między Zarządami poczt, telegrafów i telefonów Polski i Rumunii, podpisana tegoż dn. 1 lipca 1921 r. w Bukareszcie

Tłumaczenie.

zatwierdzona ustawą z dnia 28 lipca 1922 r.-Dz. U. R. P. № 71, poz. 636).

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

JÓZEF PIŁSUDSKI

NACZELNIK PAŃSTWA POLSKIEGO

Wszem wobec i każdemu z osobna, komu o tem Wiedzieć należy, wiadomem czynimy:

Dnia pierwszego lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego roku w Bukareszcie podpisana została między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Królestwa Rumuńskiego Konwencja Handlowa oraz umowa między Zarządami Poczt, Telegrafów » Telefonów Rzeczypospolitej Polskiej i Królestwa Rumuńskiego, które słowo w słowo brzmią jak następuje:

Naczelnik Państwa Polskiego z jednej strony i Jego Królewska Mość Król Rumunji z drugiej strony ożywieni tem samem pragnieniem rozwinięcia wzajemnych stosunków handlowych, jak również współdziałania gospodarczego pomiędzy obu krajami i stworzenia w ten sposób trwałej podstawy łączącym je wiązom przyjaźni, postanowili zawrzeć umowę handlową, przystosowaną do systemu przejściowego, będącego obecnie jeszcze w mocy w obydwu państwach, i mianowali w tym celu na swoich pełnomocników:

Naczelnik Państwa Polskiego:

Jego Ekscelencję Pana Aleksandra Skrzyńskiego, Posła Nadzwyczajnego i Ministra Pełnomocnego Polski w Rumunji i

Pana Henryka Strasburgera, Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Przemysłu i Handlu

Jego, Królewska Mość Król Rumunji:

Jego Ekscelencję Pana Take Jonesco, Ministra Spraw Zagranicznych,

którzy po zakomunikowaniu sobie wzajemnie pełnomocnictw, uznanych za będące w dobrej i należytej formie, zgodzili się na następujące artykuły:

Art.  1.

Obywatele jednej ze Stron Okładających się., osiedli na terytorjum drugiej strony lub przebywający na nim czasowo, korzystać będą przy trudnieniu Się handlem i przemysłem z tych samych praw i nie będą podlegać żadnej daninie innej lub wyższej niż krajowcy. Będą oni na terytorjum drugiej Strony korzystać pod każdym względem z tych samych praw, przywilejów, immunitetów, korzyści i ulg, co obywatele kraju najbardziej uprzywilejowanego.

Art.  2.

Obywatele jednej z Układających się Stron, na terytorjum drugiej Strony, będą mieli prawo osiedlenia się, nabywania i posiadania wszelkiego rodzaju własności ruchomej i nieruchomej, jakie prawa krajowe pozwalają lub pozwolą nabywać i posiadać obywatelom jakiegokolwiek obcego państwa. Będą oni mogli rozporządzać nią w drodze sprzedaży, zamiany, darowizny, małżeństwa, rozporządzenia ostatniej woli, lub w jakikolwiek inny sposób, zarówno jak nabywać ją w drodze spadku, na tych samych warunkach, które są lub będą ustalone dla obywateli każdego obcego narodu, nie podlegając w żadnym ze wspomnianych wypadków opłatom, podatkom ł ciężarom wszelkiej nazwy, innym lub wyższym od tych, które są lub będą ustanowione dla własnych obywateli.

Będą oni mieli prawo, dostosowując się do praw krajowych, występować w sądach, bądź jako pozwany lub jako pozywający i pod tym względem będą oni korzystali ze wszystkich praw i immunitetów, przysługujących krajowcom, i jak ci, będą mieli prawo posługiwać się w każdej sprawie adwokatami i pełnomocnikami.

Wszelako rozumie się, Iż postanowienia, wyrażone w art. 1 i w dwuch pierwszych ustępach niniejszego artykułu, nie naruszają w niczem ustaw, rozporządzeń i specjalnych przepisów, dotyczących handlu, przemysłu, policji i bezpieczeństwa publicznego oraz wykonywania pewnych rzemiosł i zawodów, które obowiązują lub będą obowiązywać w każdem z obydwu państw i które są lub będą stosowane do Wszystkich cudzoziemców.

Art.  3.

Obywatele jednej z Układających się Stron na terytorjum drugiej Strony nie będą pociągani do żadnej służby przymusowej, bądź w armjach lądowych lub morskich, bądź w straży lub milicji obywatelskiej. Będą oni zwolnieni od wszelkich rekwizycji lub świadczeń wojskowych, zarówno jak i od pożyczek przymusowych i od wszelkiej innej kontrybucji nadzwyczajnej jakiegokolwiek rodzaju, któreby były nałożone dla potrzeb wojny lub na skutek wyjątkowych okoliczności. Będą oni również zwolnieni od wszelkich obowiązkowych czynności urzędowych, sądowej, administracyjnej lub municypalnej.

Wyjątek stanowić będą ciężary które są związane z posiadaniem pod jakimkolwiek tytułem, zarówno jak i świadczenia i rekwizycje wojskowe, którym podlegać mogą krajowcy i obywatele państwa najbardziej uprzywilejowanego, jako właściciele, dzierżawcy lub lokatorzy nieruchomości.

Nie będą oni mogli podlegać ani co do swojej osoby, ani co do swoich dóbr ruchomych lub nieruchomych zobowiązaniom, ograniczeniom, opłatom i podatkom innym niż te, którym będą podlegać krajowcy.

Art.  4.

Póki trwać będą okoliczności wyjątkowe, spowodowane przez wojną oraz konieczność utrzymania w mocy ograniczeń i zakazów przywozu i wywozu, Układające się Strony zastrzegają sobie pełną swobodę stosowania tych ograniczeń i zakazów w ich Wzajemnym handlu.

Art.  5.

Wszelkie produkty gleby i przemysłu Polski, które przywożone będą do Rumunji, i wszelkie produkty gleby i przemysłu Rumunji, które przywożone będą do Polski a przeznaczone bądź do konsumcji, bądź do złożenia na skład, bądź do powrotnego wywozu, bądź do tranzytu, podlegać będą przez czas trwania niniejszej umowy traktowaniu, przyznanemu narodowi najbardziej uprzywilejowanemu, a w szczególności nie będą podlegały opłatom ani wyższym ani innym niż te, które obciążają produkty lub towary narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Przy wywozie do Polski nie będą pobierane w Rumunji i przy wywozie do Rumunji nie będą pobierane w Polsce opłaty wywozowe inne lub wyższe, niż przy wywozie tych samych przedmiotów do kraju najbardziej uprzywilejowanego pod tym względem.

Każda z Układających się Stron zobowiązuje się zatem udzielić drugiej natychmiast wszelkich korzyści, przywilejów lub zniżki ceł, których już udzieliła, lub którychby mogła w przyszłości udzielić pod wymienionemi wzglądami Mocarstwu trzeciemu.

Strony Układające się nie będą zarządzały ani utrzymywały w mocy żadnych zakazów lub ograniczeń, dotyczących wzajemnego przywozu lub wywozu, któreby w ten sam sposób nie byty stosowane przy przywozie lub wywozie tych samych towarów w handlu z narodem najbardziej uprzywilejowanym.

Art.  6.

Poprzedzające postanowienia nie stosują się:

1) do ulg przyznanych, lub któreby mogły być przyznane w przyszłości przez jedną z Układających się Stron w obrocie pogranicznym z krajami sąsiedniemi,

2) do ulg specjalnych wynikających z unji celnej.

Art.  7.

Obydwie układające się Strony udzielają sobie czasowego zwolnienia od ceł przywozowych i wywozowych dla następujących towarów z warunkiem, iż będą one z powrotem wywiezione w terminie zgóry oznaczonym, a nie mogącym przekraczać jednego roku, i że powrotny wywóz ten będzie zabezpieczony przez złożenie kwoty cła na komorze celnej, bądź też przez stosowną kaucję:

1) dla przedmiotów przeznaczonych do naprawy na terytorjum drugiego kraju, byle tylko ich istotny charakter i nazwa handlowa pozostały te same i aby części nowe istotne, podlegające opłacie celnej, nie zostały do nich do dane.

W wypadku przeciwnym opłata celna pobraną będzie nie od przedmiotu w całości, lecz tylko od części nowych, doń dodanych.

2) dla przedmiotów przeznaczonych na doświadczenia, na wypróbowania, na wystawy i na konkursy.

Art.  8.

Kupcy, fabrykanci i inni przemysłowcy jednego z dwuch krajów, którzy dowiodą przez przedstawienie karty legitymacyjnej, wydanej przez właściwe -władze ich kraju, iż są oni uprawnieni do wykonywania tam handlu lub przemysłu i że uiszczają tam opłaty j podatki ustawowo przewidziane, będą mieli prawo bądź osobiście, bądź przez komiwojażerów w ich służbie, czynić zakupy na terytorjum drugiej Układającej się Strony u kupców lub producentów, w publicznych lokalach sprzedaży. Będą oni również mogli przyjmować zamówienia także na podstawie próbek u kupców lub innych osób, które w swoim handlu lub przemyśle używają towarów odpowiadających tym próbkom. Ani w tym, ani w innym wypadku nie będą oni zmuszeni do uiszczenia z tego tytułu opłaty specjalnej.

Komiwojażerowie polscy i rumuńscy, zaopatrzeni w kartę legitymacyjną, zgodną z załączonym wzorem (aneks A) do niniejszej umowy i wydaną przez władze ich krajów, będą mieli nawzajem prawo mieć ze sobą próbki lub wzory lecz nie towary.

Układające się strony będą sobie wzajemnie podawały do wiadomości, które władze powołane są do wydawania kart legitymacyjnych, jak również rozporządzenia, do których komiwojażerowie winni się stosować przy wykonywaniu swego handlu.

Przedmioty podlegające cłu, które przywożone będą jako próbki lub wzory przez wymienionych przemysłowców lub komiwojażerów, będą zwolnione przez jedną i drugą Stronę od cła przywozowego i wywozowego z warunkiem, aby przedmioty te były wywiezione z powrotem w terminie, który nie może przekraczać jednego roku, i by tożsamość przedmiotów przywiezionych i wywożonych z powrotem nie była wątpliwa bez względu zresztą na komorę, przez którą przechodzić będę przy wywozie.

Wywóz powrotny próbek winien być zagwarantowany bądź przez depozyt (w gotówce) w komorze celnej wejściowej cła, należnego podług stosowanych praw, bądź też przez stosowną kaucja

Co się tyczy jakichkolwiek formalności, którym podlegają przemysłowcy (komiwojażerowie) na terytorjum Układających się Stron, obydwa kraje zapewniają sobie nawzajem traktowanie, które nie będzie mniej korzystne od tego, któreby było przyznane jakiemukolwiek innemu narodowi.

Art.  9.

Spółki akcyjne, jak również i inne spółki handlowe, przemysłowe lub finansowe łącznie ze spółkami ubezpieczeń utworzonemi na terytorjum jednej Z Układających się Stron na mocy odnośnych ustaw, I które mają tam swą siedzibę, będą mogły, stosując się do ustaw drugiego kraju, osiedlać się na terytorjum tego ostatniego i wykonywać tam swój handel lub przemysł, z wyjątkiem wszelako tych gałęzi handlu i przemysłu, które z uwagi na ich charakter użyteczności ogólnej podlegałyby specjalnym ograniczeniom, stosowanym do wszystkich krajów. Powyżej wymienione spółki będą miały wolny i łatwy dostąp do sądów obydwu krajów.

Dopuszczenie rzeczonych spółek do wykonywania ich handlu lub ich przemysłu na terytorjum drugiej Układającej się Strony podlega ustawom i przepisom, które obowiązują lub będą obowiązywać na tym terytorjum.

Pozatem, spółki te, raz dopuszczone, korzystać będą na terytorjum drugiej Układającej się Strony i traktowania, które zostało, lub mogło być przyznane analogicznym spółkom jakiegokolwiek kraju.

Art.  10.

We wzajemnych stosunkach w dziedzinie kolei żelaznych oraz dróg żeglownych obydwie Układające się Strony uprawiać będą swą politykę taryfową zgodnie z zasadą traktowania narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Art.  11.

Postanowienia dotyczące wykonywania przewozu kolejami żelaznemi zawarte są w aneksie B.

Art.  12.

Obydwie Układające się. Strony obowiązują się przyznać sobie wzajemnie swobodą tranzytu, a to na drogach dla tranzytu międzynarodowego najdogodniejszych, dla osób, bagażu, towarów, przesyłek pocztowych, statków, okrętów i wagonów osobowych i towarowych i innych środków przewozowych, zapewniając sobie pod tym względem traktowanie narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Osoby, bagaże, towary, przesyłki pocztowe, statki i okręty oraz wagony osobowe i towarowe, a także przewozowe w tranzycie nie będą nawzajem podlegały żadnym cłom 1 opłatom specjalnym z racji ich tranzytu, dokonywanego z wyładowaniem lub bez, z przechowaniem w składzie lub bez, z przerwą w transporcie lub bez albo zmianą środka przewozu.

Wszelako będą mogły być pobierane od towarów opłaty za formalności i opłaty statystyczne, przeznaczone wyłącznie na pokrycie wydatków nadzoru i administracji, któreby powodował ten tranzyt. Wysokość wszelkich opłat i należytości tego rodzaju odpowiadać winna, o ile to możliwe, wydatkom, które mają być przez nie pokryte.

Poza obecnemi ograniczeniami wymienionemi w artykule 4-ym, wyjątki od postanowień dotyczących wolności tranzytu, do której dążą obydwie Układające się Strony, można będzie ustanawiać jedynie w wypadkach następujących i pod warunkiem, by wyjątki te były stosowane do wszystkich krajów, znajdujących się w takich samych warunkach:

a) ze względów bezpieczeństwa publicznego,

b) ze względów zdrowia lub jako ochrona przeciwko chorobom zwierząt i roślin, stosując się w każdym razie do ogólnie przyjętych reguł międzynarodowych,

c) dla towarów, które w jednym z Okładających się Państw stanowią przedmiot monopolu państwowego,

d) w razie ważnych wydarzeń, związanych z bezpieczeństwem Państwa albo interesami żywotnemi kraju i to na czas możliwie najbardziej ograniczony, przyczem rozumie się, iż zasada wolnego tranzytu winna być przestrzeganą w granicach możliwie najszerszych.

Art.  13.

Komunikacje pocztowe, telegraficzne 1 telefoniczne uregulowane zostaną w umowie specjalnej.

Art.  14.

Okręty polskie i ich ładunki w Rumunji i nawzajem okręty rumuńskie i ich ładunki w Polsce, przy ich przybyciu, bądź wprost z kraju pochodzenia, bądź z innego kraju i bez względu na miejsce pochodzenia lub przeznaczenia ich ładunków, korzystać będą z tego samego traktowania, co statki narodu najbardziej uprzywilejowanego.

Każdy przywilej oraz każda ulga przyznana pod tym względem Mocarstwu trzeciemu przez jedną z Układających się Stron, przyznane będą natychmiast i bez zastrzeżeń drugiej Stronie.

Handel pobrzeżny (kabotaż) zostaje zarezerwowany przez każdą z Układających się Stron dla przedsiębiorstw krajowych.

Art.  15.

Wzajemny obrót w strefach pogranicznych uregulowany będzie w umowie specjalnej.

Art.  16.

Umowa niniejsza będzie ratyfikowana i ratyfikacje będą wymienione w Warszawie, możliwie jak-najprędzej.

Wejdzie ona w życie w 15 dni po wymianie ratyfikacji. Umowa niniejsza obowiązywać będzie przez rok, licząc od dnia jej wejścia w życie.

Po upływie tego czasokresu będzie ona przedłużona w drodze milczącej zgody i pozostawać będzie w mocy jeszcze przez trzy miesiące, począwszy od dnia wypowiedzenia jej przez jedną z Układających się Stron.

W dowód czego Pełnomocnicy podpisali niniejszą umowę, sporządzoną w dwuch egzemplarzach, w Bukareszcie, 1 lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego roku.

ANEKS A (Wzór).

Karta legitymacyjna dla komiwojażerów.

na rok ...... Na karty ......

(Herb).

Ważne w Polsce i w Rumunji

Okaziciel (Imię i nazwisko) ...... Wystawiono w ...... (dzień, miesiąc, rok) ......

(pieczęć) (władza kompetentna) ......

Podpis

Zaświadcza się, iż okaziciel niniejszej karty po siada (oznaczenie fabryki lub handlu) w ...... pod firmą zatrudniony jest jako komiwojażer w firmie ...... w ......, która posiada tam (oznaczenie fabryki lub handlu)

Okaziciel niniejszej karty chcący poszukiwać zamówień lub czynić zakupy na rachunek swej firmy jako też firmy następującej/firm następujących (oznaczenie fabryki lub handlu) w ...... zaświadcza się pozatem, iż rzeczona firma zobowiązana jest/rzeczone firmy zobowiązane są do uiszczania w tym kraju podatków prawnych za trudnienie się swym/ich handlem (przemysłem). ...... Wiek ...... Wzrost ...... Włosy

Podpis

Uwaga: Okaziciel niniejszej karty nie będzie mógł poszukiwać zamówień i czynić zakupów inaczej, jak podróżując dla firmy wymienionej powyżej/firm wymienionych powyżej i na jej/ich rachunek. Będzie on mógł mieć ze sobą próbki, lecz nie towary. Pozatem będzie się on stosować do rozporządzeń, obowiązujących w każdym kraju.

Nota. Tam, gdzie wzór powyższy zawiera podwójny tekst, formularz używany dla wygotowania kart mieć będzie przestrzeń niezbędną dla wpisania w nim jednego lub drugiego z tekstów, stosownie do okoliczności poszczególnego wypadku.

ANEKS B.

1. Obrót towarowy między dwoma państwami dokonywany będzie na zasadach Berneńskiej Konwencji Międzynarodowej o transportach kolejowych z 14 października 1890 r. ze wszystkiemi dodatkami i warunkami uzupełniającemi; wszelako można będzie ze wzglądu na obecne trudności obrotu wprowadzić do umowy tej pewne odchylenia, które stanowić będą przedmiot umowy specjalnej pomiędzy zarządami kolejowemi obydwu krajów.

2. Obydwie Układające się Strony przedsięwezmą wszelkie potrzebne kroki dla zapewnienia szybkiego i pewnego dokonywania ruchu osób, obrotu towarów I przesyłek pocztowych pomiędzy obu państwami, na drogach najdogodniejszych i w razie potrzeby dla ułatwienia wzajemnego przywozu i wywozu towarów za pomocą. kompletnych pociągów bezpośrednich.

3. Obydwie Okładające się Strony zobowiązują się przedsięwziąć kroki potrzebne dla ustalenia możliwie najszybciej opłat bezpośrednich, przynajmniej dla głównych artykułów i najważniejszych połączeń, celem ułatwienia bezpośredniego ruchu podróżnych i towarów.

4. Obydwie Układające się Strony uznają pilną potrzebę zawarcia ogólnej konwencji międzynarodowej, dotyczącej wymiany i obopólnego używania taboru ruchomego i zobowiązują się działać zgodnie, by konwencja ta została zawarta w jaknajszybszym czasie.

W oczekiwaniu na zawarcie konwencji międzynarodowej pozostają w mocy dla wymiany i używania wagonów, układy tymczasowe obowiązujące obecnie pomiędzy zarządami kolei obydwu państw, z zastrzeżeniem wprowadzenia do nich zmian i dodatków stosownie do potrzeb chwili.

5. W wypadku, gdyby chodziło o zawarcie konwencji kolejowych Tub taryfowych lub też układów regulujących stosunki współdziałania sieci, które uczestniczą w obrocie międzynarodowym, zarządy kolei polskich i rumuńskich, o ileby były w tym zainteresowane, będą obowiązane działać za wspólną zgodą na podstawie wspólnoty interesów, określonej przez układy specjalne, które zostaną zawarte w każdym poszczególnym wypadku pomiędzy zarządami kolei Stron Układających się.

6. Na stacjach granicznych państwa sąsiedniego zapewnione będą wolne wejście i pobyt dla funkcjonarjuszów i agentów kolei, poczt, telegrafów i telefonów, komór celnych i dla innych urzędników państwowych, pełniących funkcje związana ze służbą graniczną. Winni oni posiadać urzędową kartę, tożsamości, zaopatrzoną w fotografję i w rozkaz służbowy, wydany przez właściwe władze. Na życzenie urzędy graniczne otrzymywać będą listy zawierające nazwiska rzeczonych funkcjonarjuszów i agentów.

Dozwolone będą na podstawie tychże kart tożsamości i rozkazów służbowych, wejście i pobyt na stacjach pogranicznych państwa sąsiedniego dla personelu kolei i poczt, obsługujących pociągi polskie i rumuńskie, zdążające do państwa sąsiedniego.

Personel urzędowy delegowany przez władze centralne lub obwodowe (dyrekcje okręgowej przy Inspekcjach ich organów kolejowych, poczt, telegrafów i telefonów, komór celnych i innych, które to organy wykonywują swe czynności na stacjach pogranicznych obcych, korzystać będzie z prawa przejścia i pobytu na tych stacjach pogranicznych na przedstawienie rozkazu służbowego, stwierdzającego jego stanowisko i funkcje służbowe na żądanie jednak zobowiązany on jest do udowodnienia swej tożsamości.

Personelowi pociągów ratunkowych i załóg pomocniczych dozwolone będzie wolne przejście przez granice, aż do miejsca gdzie wypadek miałby miejsce i to bez wymagania dokumentów i bez formalności celnych.

Zabrania się osobom wskazanym przez niniejszy aneks posiadać z sobą jakąkolwiek broń.

PROTOKUŁ KOŃOWY.

W chwili przystępowania do podpisania umowy handlowej, zawartej w dniu dzisiejszym, niżej podpisani Pełnomocnicy złożyli następujące oświadczenia!

do art. 14.

1. Na tworzących granicę pomiędzy Polską a Rumunją odcinkach rzek Czeremosz (Ceremus) i Dniestr (Nistru) będą obydwa Układające się Państwa korzystały z jednakowego prawa zupełnej swobody spławu, żeglugi i używania dróg holowniczych, zarówno jak i prawa lądowania na obu brzegach.

Sposób postępowania w tych wypadkach ustalony zostanie osobnym regulaminem celnym, który ustanowią za wspólnym porozumieniem Rządy obydwu Państw w możliwie najkrótszym czasie.

Żegluga i spław na tych rzekach będą podlegały w każdym z obu krajów ich ustawom wewnętrznym.

Przepisy dotyczące spławu na Czeremosz (Ceremus) ustalone są w aneksie do protokułu końcowego.

2. Obydwa Państwa zobowiązują się nawzajem Uznawać ważność wszystkich dokumentów, jak świadectwa 1 licencje flisaków, palaczy, maszynistów, Sterników i t. d., wydanych przez odpowiednie władze.

3. Obydwa Państwa zwołają w możliwie najkrótszym czasie specjalną komisją ekspertów w celu zbadania sprawy drogi wodnej San, Dniestr (Nistru), Prut (Pruth), Dunaj (Dunarea).

Sporządzono w dwóch egzemplarzach w Bukareszcie dnia 1 lipca tysiąc dziewięćset dwudziestego pierwszego roku.

(-) H. Strasburget

(-) AL Skrzyński

(-) Take Jonesco.

ANEKS DO PROTOKUŁU KOŃCOWEGO.

I.

Od roku 1922 Dziki spław na rzekach Perkalab (Percalab), Czeremosz biały (Ceremusul alb), i Czeremosz (Ceremus) będzie zabroniony, począwszy od dn. 1 stycznia 1922 wszelki przewóz drzewa dozwolony będzie tylko tratwami,

II.

Dla ułatwienia transportu drzewa zapomocą spławu i dla uregulowania jego ruchu, zorganizowany -zostanie najpóźniej od dnia 1 listopada 1921 urząd rzeczny mieszany pod nazwą "Komisji rumuńsko-polskiej lub polsko-rumuńskiej dla Czeremoszu (Ceremus)", która urzędować będzie kolejno przez trzy lata na terytorjum polskiem i na terytorjum rumuńskiem. Komisją zacznie urzędować w Vijnity.

III.

Komisja składać się będzie ź dwóch inżynierów leśnych lub inżynierów dróg i mostów, mianowanych przez każdy z obu rządów. Będą oni kierować Wspólnie pracami Komisji i będą ją reprezentować urzędownie.

Komisji będą podporządkowani dozorcy spławu (maitre de flottage) ustanowieni w miejscowościach Gura Purtilei, Uścieryki i Jabłonica (po jednym w każdej miejscowości), którzy przydzieloną mieć będą dostateczną liczbą strażników spławu i dozorców zbiorników.

IV.

Personel Komisji zaopatrzony będzie w papiery legitymacyjne i nosić będzie widoczne odznaki. Przy wykonywaniu swych czynności korzystać będzie z zupełnej swobody ruchu na całym granicznym odcinku rzeki po obu stronach.

V.

Zakres działania i czynności Komisji są następujące:

1. Inwentaryzacja wszystkich istniejących budowli dla spławu jak śluzy, zbiorniki, budowie nadbrzeżne ochronne i t. d. znajdujące się wzdłuż rzeki Perkalab (Percalab) i Czeremosz biały (Ceremusul alb), aż do Uścieryk włącz nie zarządzanie wymienionemi budowlami i stwierdzanie ewentualnych pretensji ich właścicieli.

Dla objęcia w posiadanie wymienionych budowli powołane będą władze administracyjne powiatów: Kosów, Wyżnica (Vijnita), jak również dyrekcja okręgowa dóbr i lasów państwowych v/e Lwowie oraz inne osoby znane jako zainteresowane.

2. Likwidacja pretensji głównego obecnego koncesjonarjusza wobec innych posiadaczy koncesji spławowych i naodwrót, wypływających z ostatnie; koncesji, nadanej przez Ministerstwo Rolnictwa w Wiedniu dn. № lutego 1914 r. № 9654/'313, którą obydwie Układające się Strony uznały za ważną do końca 1921.

3. Zarządzenie i reglamentacja służby spławu na całym biegu rzek Perkalab (Percalab), Czeremosz biały (Ceremusul alb) i Czeremosz (Ceremus) aż do ujścia jego do Prutu (Pruth) a mianowicie:

a) utrzymywanie śluzy na rzece Perkaiab (Percalab) (Rudolfsklause) niezbędnej dla spławu,

b) wykonywanie i utrzymanie budowli dla spławu i dla ochrony brzegów pomiędzy zbiornikiem Rudolfa a Wyżnicą-Kutami,

c) deblayage (oczyszczenie) toru spławowego aż do Vijnita-Kuty, utrzymywania ścieżek dla służby spławowej, przeprowadzania niezbędnych pouczeń telefonicznych i t. d.

d) stwierdzanie i szacowanie ewentualnych szkód, wynikających ze spławu na żądanie poszkodowanych,

e) przyjmowanie podań o pozwolenia na spław, udzielanie pozwoleń na następny okres spławu, które wydane będą stosownie do przygotowane] już w tym celu ilości drzewa, wyk. z których winien być już z góry sporządzony przez, każdego posiadacza lasu, oraz ustalenie ilości tratew i porządku w jakim dokonywane będą ich transporty,

f) czuwanie nad tem, by grubszy koniec każdego przewożonego kawałka drzewa był przed opuszczeniem składa zaopatrzony w znak olejno malowany, czarny na terytorjum rumuńskiem zaś czerwony na terytorjum polskiem.

g) interweniowania w wypadkach, kiedy tratwa zmuszona jest przybić do brzegu i w razie konieczności i wypadku podczas wezbrania w celu dopomożenia właścicielom tratew do odzyskania materjału uniesionego przez wodę.

4. Sporządzanie budżetu rocznego, etatu personelu i komisji, sporządzanie wykazu kosztów, wynikających z robót do wykonania w interesie spławu I wreszcie sporządzenie rocznych zamknięć rachunkowych. Budżet i zestawienie rachunkowe winny być przyjęte przez władze nadzorcze, przewidziani w art. VI, za wspólnym porozumieniem z odpowiednią władzą drugiego państwa.

5. Na pokrycie wydatków budżetowych komisja ustali opłaty za metr sześcienny i kilometr, które pobierane będą przed rozpoczęciem spławu. Na pierwszy okres 1922 r. opłata ta zostanie ustalona w wysokości ośmiu (8) bani rumuńskich za metr sześć, i kilometr.

6. Wszystkie dochody i wydatki winny być za pisywane w sposób przewidziany.

Przez czas urzędowania komisji w Wyżnicy (Vijnity) faktury i rachunki winny być wystawiane w walucie rumuńskiej, a podczas pobytu komisji w Kutach w monecie polskiej. Budżet winien być sporządzony w monecie tego kraju, w którym urzęduje komisja i opłaty będą pobierane w odpowiedniej monecie,

7. Ustalenie rozporządzeń ogólnych o spławie aż do ujścia do Prutu (Pruth) i zredagowanie instrukcji dla personelu.

8. Aby spław na odcinku granicznym nie był skrępowany ruchem tratew na dopływach spławnych Czeremoszu (Ceremus), komisarze będą mieli prawo na obszarach polskich lub rumuńskich regulować manipulowanie stawidłami na dopływach Czeremoszu (Ceremus) i wydawać rozporządzenia obowiązujące. Chodzi tu o rzeki: Sarata, Jalovicieara, Lopusca i Putila na terytorjum rumuńskiem i Hranitny, Probina i Czeremosz Czarny ze wszystkiemi swemi dopływami na terytorium polskiem. Prawo udzielania koncesji na spław na dopływach jest zastrzeżone, zgodnie z zasadą terytorjalną, władzom kompetentnym polskim i rumuńskim. Wszelako władze te są zobowiązane wezwać komisją do wyrażenia swej opinji w tym przedmiocie i orzekać w porozumieniu z nią.

9. Pozatem, każdy z komisarzy rzecznych obowiązany jest reprezentować interesy swego państwa podczas układów, dotyczących projektów wszystkich robót rzecznych i ochrony brzegów na całym biegu Czeremoszu (Ceremus) aż do ujścia jego do Prutu (Pruth).

VI.

Dozór nad czynnościami Komisji podczas jej działania na terytorjum rumuńskiem znajduje się w rękach odpowiednich władz, podczas jej działania na terytororjum polskiem w rękach odpowiedniej władzy administracyjnej II - er i instancji. Władza nadzorcza jednego z dwuch państw zawiadamiać będzie władzę nadzorczą drugiego państwa o swej działalności i wszystkich zarządzeniach, które wydała w tym Względzie.

W razie inspekcji komisji odpowiednia władza drugiego państwa będzie zaproszona do wzięcia udziału. Wyniki inspekcji komunikowane będą odpowiedniej władzy drugiego państwa. W wypadku niezgody pomiędzy dwoma komisarzami, wyżej wymienione władze kompetentne obydwu państw rozstrzygać będą wspólnie punkty sporne W terminie, który będzie ustalony.

VII.

Reklamacja stron przeciwko zarządzeniom i postanowieniom komisji będą rozstrzygane przez odpowiednie władze tego kraju, z którego pochodzi petent, bądź przez władzę rumuńską, powołaną do stosowania ustaw wodnych i lasowych, bądź przez władzę polską administracyjną II-ej instancji (województwo), jednak w każdym razie tylko po uprzedniem porozumieniu się z odpowiednią władzą drugiego państwa.

W wypadkach tych nie będzie się posługiwało drogą dyplomatyczną, przyjętą w stosunkach międzynarodowych.

Reklamacje winny być złożone do komisji w 14 dni po ogłoszeniu postanowienia lub powziętego zarządzenia i powinny być poddane decyzji odpowiedniej władzy w ciągu 14 następujących dni.

Decyzja tej wyższej władzy jest ostateczna.

VIII.

Do chwili rozpoczęcia czynności przez komisję, nadzór urzędowy nad spławem na linji granicznej, a także stosowanie ustawy leśnej austrjackiej z dn. 9 grudnia 1852 r. "R. G. B." Na 250, będącej jeszcze w mocy w sąsiednim okręgu nadgranicznym, S ustaw wodnych, będą wykonywane za wspólnym porozumieniem przez władze administracyjne okręgów Wyżnica (Vijnita) i Kosów.

O ile władze te nie będą mogły dojść do porozumienia, rozstrzygać będą ostatecznie za wspólnem porozumieniem odpowiednie władze wyższa obydwu państw, przewidziane w art. VI.

IX.

Rozporządzenie wykonawcze wydane będzie po wspólnem porozumieniu obu państw.

X.

Każdy z dwuch Rządów może rozwiązać komisję, uprzedzając o tem drugi Rząd na sześć miesięcy przedtem W tym wypadku majątek komisji podzielony będzie pomiędzy obydwa państwa.

UMOWA

zawarta między Zarządami Poczt, Telegrafów i Telefonów Polski i Rumunji, dotycząca wzajemnej Wymiany korespondencji telegraficznej, telefonicznej i paczek pocztowych między Polską a Rumun ją.

Podpisani upełnomocnieni delegaci Zarządu Poczt, Telegrafów i Telefonów Polski i Rumunji, na Zasadzie postanowień art. 17 Międzynarodowego Regulaminu telegraficznego i art. 19 Międzynarodowej Konwencji, dotyczącej wymiany paczek pocztowych, zawarli za wspólną zgodą następującą umową:

A.

Służba telegraficzna.

Art.  1.

Oprócz dwu połączeń telegraficznych już istniejących a mianowicie: Warszawa Bukareszt i Lwów-Czerniówce, będzie zaprowadzone w najkrótszym czasie nowe połączenie telegraficzne między Lwowem a jednym z portów rumuńskich Gałaczem albo Braiłą, z których Polska będzie mogła korzystać. W razie potrzeby to ostatnie połączenie będzie przedłużone ni do Warszawy.

Art.  2.

W razie wzmocnienia ruchu między obu krajami, istniejąca już komunikacja pomiędzy Warszawą a Bukaresztem, a obecnie obsługiwana przez aparat Hughesa, będzie najpóźniej w miesiąc po ratyfikacji niniejszej Umowy eksploatowana przez aparat Siemens'a.

Art.  3.

W tym samym celu odnośne Zarządy obu krajów zniżają taksą telegraficzną w obrocie wzajemnym do podwójnej taksy wewnętrznej od wyrazu. Dla telegramów prasowych będzie ustanowiona zniżka 50% opłaty normalnej.

Art.  4.

W obrocie wzajemnym wymiana telegramów odbywać się będzie bez obrachunków. Pobrane opłaty przez każdy zarząd przypadają całkowicie tomu zarządowi, który je pobrał. To postanowienie będzie działać wstecz począwszy od 1 stycznia, daty rozpoczęcia służby telegraficznej między dwoma krajami,

Art.  5.

Zarząd Polski obowiązuje się kierować telegramy tranzytowe z Rumunji i krajów, leżących poza Rumunją, do państw bałtyckich i skandynawskich drogą normalną najszybszą.

B.

Służba telefoniczna.

Art.  6.

Dla ułatwienia wzajemnych stosunków prowincji sąsiadujących będzie wznowiony w najbliższym czasie ruch telefoniczny na odcinku Lwów-Czerniowce dawniejszej linji telefonicznej Wiedeń-Lwów Bukareszt (4324) i linji 829 i 3952. Do rozmów telefonicznych będą dopuszczone narazie miasta polskie: Przemyśl, Brody, Jarosław, Lwów, Stryj, Tarnopol, Czortków, Drohobycz, Stanisławów, Kołomyja i Śniatyń i miasta rumuńskie: Czerniowce, Radauti (Radowce) Suczawa. i ewentualnie inne miasta Bukowiny.

Art.  7.

Rozmową 3-minutową uważa się za jednostką. Porządek rozmów telefonicznych bidzie ustalony przez okręgową Dyrekcję Lwowską i Czerniowiecką, stosownie do potrzeb ruchu.

Art.  8.

Ustanawia się następujące opłaty za rozmowy:

a) między Przemyślem, Brodami, Jarosławiem, Lwowem a Czerniowcami, Radauti (Radówcami) Suczawa względnie innemi miejscowościami Bukowiny i odwrotnie-2 franki w złocie za każdą jednostką 3-minutową lub część tejże.

b) Między Stryjem, Tarnopolem, Czortkowem, Drohobyczem a Czerniowcami, Radauti (Radowcami) Suczawą względnie innemi miejscowościami Bukowiny i odwrotnie - 1 frank 50 cent w zlocie za każda jednostką 3-minutową lub część tejże.

c) Pomiędzy Stanisławowem, Kołomyją, Śniatynem a Czerniowcami, Radauti (Radowcami) Suczawą względnie innemi miejscowościami Bukowiny i odwrotnie - 1 frank w złocie za każdą jednostką 3-minutową lub część tejże,

Art.  9.

Oba Zarządy zrzekają się rozrachunków telefonicznych, przeto opłaty przypadają całkowicie temu Zarządowi, który je pobrał. W każdym jednak razie jeżeli według 3-miesięcznej statystyki dochody jednego z krajów zabierających układ przekroczą o 20% dochody drugiego kraju, zainteresowany Zarząd będzie mógł porozumieć się z drugim, celem przeprowadzenia równego podziału. Przy wypłacie przypadającej kwoty ma być stosowany średni urzędowy kurs giełdy w Bukareszcie tego miesiąca, do którego rachunki się. odnoszą. Kurs średni będzie średnią kursu pierwszego i ostatniego dnia odnośnego kwartału. Rozumie się samo przez się, że każdy Zarząd będzie płacił w walucie kraju wierzycielskiego.

C.

Wymiana paczek.

Art.  10.

Dla wymiany paczek między Polską a Rumunją będą zastosowane postanowienia międzynarodowej umowy, dotyczącej wymiany paczek pocztowych, zawartej w Rzymie 26 maja- 1906 r. i zrewidowanej w Madrycie dnia 30 listopada 1920 r., oraz postanowienia wykonawcza do odnośnej umowy, o ile nie będzie się to sprzeciwiać niżej podanym zastrzeżeniom.

Art.  11.

W obrocie wzajemnym dopuszcza się paczki bez podanej wartości i paczki z podaną wartością do 300 franków. Waga tych paczek nie może przekraczać 10 klg.

Art.  12.

Z obrotu wyklucza się narazie paczki pilne (pośpieszne, paczki za pobraniem i bez pobierania opłat pocztowych i celnych.

Art.  13.

Paczki muszą być opłacane zgóry przy nadaniu. W obrocie wzajemnym opłata składa się:

a) z opłaty wewnętrznej kraju nadania dla paczek tej samej wagi.

b) opłaty 40 centymów w złocie za każde 5 klg. wagi lub jej części na rzecz kraju przeznaczenia.

Za paczki ochronne opłaty wspomniane pod a i b podwyższa się 50%. niezależnie od powyższych opłat przy paczkach z podaną wartością pobierane będą należytości asekuracyjne w następującej wysokości:

a) Opłata zasadnicza 23 centymów w złocie.

b) Opłata asekuracyjna po 0,05 centymów w złocie za każde 30 franków lub ich część podanej wartości paczki, najmniej jednak 10 centymów.

Art.  14.

Za doręczenie paczek, za załatwienie formalności celnych i za składowe (magazynowanie) każdy kraj pobierać będzie od adresata opłaty, stosowane w obrocie wewnętrznym tego kraju.

Za każde doręczenie w mieszkaniu odbiorcy (adresata) o ile ono następuje po pierwszem bezskutecznem doręczeniu, należytość za doręczenie pobierana jest na nowo.

Art.  15.

Dosyłanie na obszarze kraju przeznaczenia podlega opłacie za dosłanie na zasadzie przepisów wewnętrznych każdego kraju.

Art.  16.

Z wyjątkiem opłat celnych, które będą zniesione, obciąża się paczki, w razie ich zwrotu do miejsca nadania, należytościami przewidzianemi w art. 14 i 15 i pobiera się je od nadawcy na rzecz kraju, który nałożył na te paczki dane opłaty.

Art.  17.

Odszkodowanie za paczki w razie ubytku, uszkodzenia lub zaginięcia wypłaca każdy kraj pod warunkami, przewidzianymi w art. 16 Konwencji międzynarodowej, dotyczącej wymiany paczek, zawartej w Madrycie dnia 30 listopada 1920 r.

Odszkodowanie to nie może przewyższać za paczki bez podanej wartości:

1)	do	wagi	1	klg	10	fr.
2)	"	"	5	"	25	"
3)	"	"	10	"	40	"

albo równoważnika franka w złocie w monecie kraju, wypłacającego odszkodowanie.

Za paczki zaś z podaną wartością odszkodowanie nie może przewyższać kwoty podanej wartości.

Art.  18.

W obrocie wzajemnym Zarząd kraju nadania płacić będzie Zarządowi kraju odbierającego 40 centymów za każdą paczką do wagi 5 klg i 80 centymów w złocie za każdą paczką wagi od 5 do 10 klg, ponadto za paczki z podaną wartością 5 centymów w złocie za każde 30 franków lub część tychże podanej wartości. Za paczki ochronne podwyższa się wspomnianą należytość od wagi o 50%.

Art.  19.

Dla rozrachunków wzajemnych, wynikających Z wymiany paczek między obydwoma krajami, przyjmuje się. za podstawę frank w złocie. Dłużne kwoty rozrachunkowe, wyrażone w frankach, będą wyrównywane w walucie kraju kredytującego po kursie średnim giełdy w Bukareszcie w miesiącu, do którego rozrachunki się odnoszą.

Art.  20.

Niniejsza umowa wejdzie w życie w miesiąc od dnia jej ratyfikacji. Pozostaje tak długo w mocy, dopóki nie zostanie rozwiązana za obopólną zgodą bez szkody zastrzeżonego każdej ze stron układających się prawa wypowiedzenia tej umowy w sześciomiesięcznym terminie z góry. Zarządy kontraktujące mogą zawsze za wspólną zgodą, zmienić postanowienia niniejszej umowy.

Regulamin wykonawczy dla służby paczek pocztowych.

I.

Do każdej paczki ma być dołączony osobny Ust przesyłkowy i dwie deklaracje celne. Ma kuponie listu przesyłkowego nie wolno umieszczać żadnych pisemnych doniesień. Wolno jednak nadawcy wskazać na odwrotnej stronie listu przesyłkowego sposób, jak należy postąpić z paczką na wypadek, gdyby doręczenie nie mogło być uskutecznione.

II.

Tranzyt paczek aż do wagi 10 klg. zapewnia się dla tych krajów, z którem jeden lub drugi zarząd kontraktujący utrzymuje sam wymianą paczek. W tym celu oba zarządy będą sobie wzajemnie komunikowały, za pomocą wykazu, nazwy krajów, którym mogą służyć odnośnem pośrednictwem w przewozie paczek.

III.

Wymiana paczek pocztowych między Polską a Rumunją odbywać się będzie w drodze wolnego tranzytu. Urzędem wymiany paczek pocztowych będzie dla Polski urząd pocztowy Stanisławów 2, ewentualnie Kołomyja, a dla Rumunji urząd pocztowy Cernauti 2.

IV.

Wszystkie paczki będą indywidualnie zapisywane do kart pączkowych. Paczki z podaną wartością ponad 10 fr. będą uważane jako wartościowe i oznaczone odpowiednią nalepką "V".

Między urzędami wymiany obydwu krajów będą wymieniane oddzielnie przesyłki paczek zwykłych i paczek z podaną wartością: "paczki zwykłe" "Colis ordinaires" paczki wartościowe" "Colis valeur".

Paczki zwykłe będą wydawane i odbierane na podstawie wykazów sumarycznie,- paczki zaś z podaną wartością będą wydawane i odbierane indywidualnie na podstawie wykazów i kart pączkowych.

V.

Reklamacje paczek, zredagowane w języku francuskim, będą wysyłane wprost do pocztowych urzędów przeznaczenia.

VI

Odszkodowania mające być wypłacone będą obliczane według franka złotego po kursie wymienionym w art. 17 umowy i będą objęte rozrachunkami wzajemnemi.

VII.

Postanowienia niniejszego Regulaminu wejdą w życie równocześnie z dotyczącą umową i będą obowiązywały tak długo, jak sama umowa.

Sporządzono w Bukareszcie dnia 1 lipca 1921 r.

Dla Zarządów P. T. T. Dla Zarządów P. T. T.

Republiki Polskiej Królestwa Rumuńskiego

(-) Sylwester Maciejewski (-) Inż. Pitulescu w. r.

Zaznajomiwszy się z powyższy Konwencją i Umową, uznaliśmy je i uznajemy za słusze zarówno w całości, jak i każde z zawartych w nich postanowień, oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i zatwierdzone i przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane. Na dowód czego wydaliśmy akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej Polskiej.

W Warszawie, dnia 25 sierpnia 1922 roku.

• Identyfikator: Dz.U.1922.103.937
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Rumunia-Polska. Konwencja handlowa. Bukareszt.1921.07.01. Umowa między Zarządami poczt, telegrafów i telefonów Polski i Rumunji w przedmiocie wzajemnej wymiany korespondencji telegraficznej, telefonicznej i paczek pocztowych. Bukareszt.1921.07.01.
• Data aktu: 01/07/1921
• Data ogłoszenia: 29/11/1922
• Data wejścia w życie: 30/11/1922