Warunki nabywania uprawnień do zasiłków rodzinnych.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA PRACY I OPIEKI SPOŁECZNEJ
z dnia 16 stycznia 1948 r.
o warunkach nabywania uprawnień do zasiłków rodzinnych.

Na podstawie art. 4 ust. 1 dekretu z dnia 28 października 1947 r. o ubezpieczeniu rodzinnym (Dz. U. R. P. Nr 66, poz. 414) zarządzam, co następuje:
§  1. 1
(uchylony).
§  2.
1.
Pracownikom przysługuje zasiłek rodzinny na dzieci do lat 16, a jeśli kształcą się w szkołach - do ukończenia 21 roku życia, w razie zaś odbywania studiów w szkołach wyższych - do ukończenia 24 roku życia, oraz bez względu na wiek, jeżeli są niezdolne do zarobkowania. Za dzieci, na które przysługuje zasiłek rodzinny, uważa się dzieci uprawnionego, zarówno z małżeństwa jak i pozamałżeńskie, dzieci przysposobione, dzieci ofiar wojny przyjęte na wychowanie, pasierbów oraz wnuków.
2. 2
(uchylony).
3.
Na członków rodziny, wymienionych w ust. 1 i 2, przysługuje zasiłek rodzinny, jeżeli:
1) 3
(uchylony),
2) 4
(uchylony),
3)
mieszkają na obszarze Rzeczypospolitej, chyba że układy międzynarodowe zawierają odmienne postanowienia.
4. 5
(uchylony).
5.
Emerytom i rencistom przysługuje zasiłek rodzinny na dzieci odpowiadające warunkom, określonym w ust. 1; warunków, określonych w ust. 3, nie stosuje się do dzieci emerytów i rencistów, jeżeli przepisy, na podstawie których przysługuje zaopatrzenie lub renta, nie uzależniają od tych warunków prawa do dodatku na dzieci.
6.
Prawo do zasiłku na poszczególnych członków rodziny przysługuje od miesiąca, w którym powstały warunki do zasiłku (urodzenie się, przysposobienie, uznanie, przyjęcie na wychowanie dziecka, rozpoczęcie nauki, zawarcie związku małżeńskiego itp.), ustaje zaś z końcem miesiąca, w którym ustały warunki do zasiłku (śmierć, zaprzestanie nauki, przekroczenie granicy wieku, podjęcie pracy, ustanie pozostawania na utrzymaniu uprawnionego, rozwód lub unieważnienie małżeństwa itp.).
§  3. 6
1-3. 7
(skreślone).
4.
Emeryci i renciści mają prawo do zasiłku rodzinnego, z zastrzeżeniem § 2 ust. 5 i 6, przez czas trwania uprawnień do pobierania zaopatrzenia lub renty.
5.
Sieroty mają prawo do zasiłku rodzinnego przez czas trwania uprawnień do pobierania zaopatrzenia (zasiłku) sierocego lub renty sierocej.
§  4.
1.
Na jednego członka rodziny lub sierotę przysługuje tylko jeden zasiłek.
2. 8
W razie zbiegu uprawnień do zasiłku rodzinnego z tytułu zatrudnienia obojga rodziców wypłaca się zasiłek z tytułu zatrudnienia ojca, dopóki matka nie zażąda wypłaty zasiłku. Na żądanie matki wypłaca się zasiłek rodzinny z tytułu jej zatrudnienia. Jeżeli dziecko nie pozostaje we wspólności domowej i rodzinnej z rodzicami, wypłaca się zasiłek rodzinny z tytułu zatrudnienia tej uprawnionej osoby, przy której dziecko przebywa.
3.
W razie zbiegu uprawnień do zasiłku rodzinnego z różnych tytułów przysługuje zasiłek tylko z tytułu zatrudnienia.
4.
Uprawnionym do zaopatrzenia lub renty, którzy pobierają okresowe świadczenia pieniężne z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa, przysługuje zasiłek rodzinny tylko z tytułu świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa.
5.
Uprawnionym do renty z ubezpieczeń społecznych i do zaopatrzenia z innych funduszów przysługuje zasiłek rodzinny tylko z tytułu renty z ubezpieczeń społecznych.
6.
Uprawnionym do renty z ubezpieczenia powszechnego i do renty z ubezpieczenia dodatkowego przysługuje zasiłek rodzinny tylko z tytułu renty z ubezpieczenia powszechnego.
7.
Uprawnionym do renty z ubezpieczenia od wypadków i chorób zawodowych i do renty z ubezpieczenia emerytalnego przysługuje zasiłek rodzinny tylko z tytułu renty z ubezpieczenia od wypadków i chorób zawodowych.
8.
Na czas istnienia prawa do zasiłku rodzinnego z tytułu zatrudnienia zawiesza się uprawnienia do wszelkich dodatków, wypłacanych jako dodatki rodzinne do płac pracowniczych na podstawie przepisów ustawowych, przepisów służbowych lub postanowień układów zbiorowych pracy, na czas zaś istnienia uprawnień do zasiłku rodzinnego z innych tytułów zawiesza się uprawnienia do pobierania tego świadczenia, z tytułu którego wypłaca się zasiłek rodzinny, przy czym nie ulega zawieszeniu kwota wspólna rent i zaopatrzeń z ubezpieczeń społecznych.
9.
Jeżeli renta lub zaopatrzenie sieroce bądź dodatki, określone w ustępie poprzednim, przewyższają zasiłek rodzinny, wówczas instytucja lub osoba obowiązana do wypłaty zaopatrzenia, renty lub dodatku wypłaca uprawnionemu do zasiłku rodzinnego różnicę między wysokością zaopatrzenia, renty lub dodatku a wysokością zasiłku rodzinnego.
10.
Zawieszenie prawa do rent lub zaopatrzeń sierocych bądź do dodatków, określonych w ust. 8, nie powoduje zawieszenia prawa do świadczeń dodatkowych, związanych z prawem do renty lub zaopatrzenia sierocego bądź do powyższych dodatków.
§  5.
Uprawnieni do zasiłku rodzinnego obowiązani są przedkładać odpowiednie dowody oraz zawiadamiać o wszelkich okolicznościach, mających wpływ na uprawnienia do zasiłku, stosownie do obowiązującego regulaminu, który wyda Zakład Ubezpieczeń Społecznych.
§  6.
1.
Zasiłek rodzinny wypłaca się pracownikom i byłym pracownikom co miesiąc z dołu.
2.
Emerytom i rencistom wypłaca się zasiłek rodzinny równocześnie z wypłatą zaopatrzenia emerytalnego lub renty.
3.
Zasiłek rodzinny dla sierot wypłaca się w trybie i w terminach, ustalonych dla wypłaty zaopatrzeń (zasiłków) i rent sierocych.
4.
Szczegółowe zasady dokonywania wypłat ustalają przepisy, przewidziane w art. 8 ust. 4 i w art. 9 dekretu z dnia 28 października 1947 r. o ubezpieczeniu rodzinnym.
§  7.
1.
Jeżeli osoba pobierająca zasiłek rodzinny oddaje się nałogowi pijaństwa lub w inny sposób naraża na istotną szkodę interes rodziny, wypłata zasiłku rodzinnego na wniosek rodziny albo organów państwowych, samorządowych lub społecznych może być dokonywana do rąk żony albo osoby lub instytucji sprawującej faktycznie lub obejmującej opiekę nad dziećmi, na które przysługuje zasiłek.
2.
W sprawach wniosków, wymienionych w ust. 1, rozstrzyga ubezpieczalnia społeczna po wysłuchaniu opinii przedstawicielstwa pracowniczego zakładu pracy, jeżeli uprawniony jest zatrudniony. Przedstawicielstwem pracowniczym jest w zakładach pracy, objętych przepisami dekretu z dnia 6 lutego 1945 r. o utworzeniu Rad Zakładowych (Dz. U. R. P. Nr 8, poz. 36) z późniejszą zmianą (Dz. U. R. P. z 1947 r. Nr 24, poz. 92), rada zakładowa lub delegat, w zakładach zaś nie objętych przepisami tego dekretu - zarząd oddziału (koła) pracowniczego związku zawodowego, działającego w danym zakładzie pracy.
§  8.
1.
O uprawnieniach do zasiłku rodzinnego orzekają ubezpieczalnie społeczne.
2.
W sprawach, nie unormowanych w niniejszym rozporządzeniu, do uprawnień do zasiłków rodzinnych dla pracowników i byłych pracowników, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym w zakresie ubezpieczenia na wypadek choroby i macierzyństwa, a do uprawnień do zasiłków rodzinnych dla emerytów i rencistów oraz dla sierot - te przepisy, na podstawie których przysługują uprawnienia do zaopatrzenia lub renty, w sprawach zaś nie unormowanych w tych przepisach - przepisy ustawy o ubezpieczeniu społecznym w zakresie ubezpieczenia emerytalnego.
§  9.
Rozporządzenie niniejsze wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą obowiązującą od dnia 1 stycznia 1948 r.
1 § 1 uchylony przez § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. (Dz.U.59.64.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1959 r.
2 § 2 ust. 2 uchylony przez § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. (Dz.U.59.64.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1959 r.
3 § 2 ust. 3 pkt 1 uchylony przez § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. (Dz.U.59.64.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1959 r.
4 § 2 ust. 3 pkt 2 uchylony przez § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. (Dz.U.59.64.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1959 r.
5 § 2 ust. 4 uchylony przez § 11 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1959 r. (Dz.U.59.64.379) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 grudnia 1959 r.
6 § 3 zmieniony przez § 1 pkt 1 rozporządzenia z dnia 19 maja 1950 r. (Dz.U.50.25.229) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 5 maja 1950 r.
7 § 3 ust. 1-3 skreślone przez § 1 rozporządzenia z dnia 12 lutego 1951 r. (Dz.U.51.9.72) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 1 lutego 1951 r.
8 § 4 ust. 2 dodany przez § 1 rozporządzenia z dnia 24 listopada 1950 r. (Dz.U.50.57.516) zmieniającego nin. rozporządzenie z dniem 5 maja 1950 r.

Zmiany w prawie

Lepsze prawo. W Sejmie odbyła się konferencja podsumowująca konsultacje społeczne projektów ustaw

W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.

Grażyna J. Leśniak 24.04.2025
Przedsiębiorcy zapłacą niższą składkę zdrowotną – Senat za ustawą

Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.

Grażyna J. Leśniak 23.04.2025
Rząd organizuje monitoring metanu

Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Rząd zaktualizował wykaz zakazanej kukurydzy

Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.

Krzysztof Koślicki 22.04.2025
Od 18 kwietnia fotografowanie obiektów obronnych i krytycznych tylko za zezwoleniem

Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.

Robert Horbaczewski 17.04.2025
Prezydent podpisał ustawę o rynku pracy i służbach zatrudnienia

Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 11.04.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1948.4.30

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Warunki nabywania uprawnień do zasiłków rodzinnych.
Data aktu: 16/01/1948
Data ogłoszenia: 28/01/1948
Data wejścia w życie: 01/01/1948, 28/01/1948