W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej
BOLESŁAW BIERUT
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
podaje do powszechnej wiadomości:
W dniu dwudziestym pierwszym stycznia tysiąc dziewięćset czterdziestego dziewiątego roku podpisana została w Warszawie Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką o wzajemnym obrocie prawnym w sprawach cywilnych i karnych o następującym brzmieniu dosłownym:
UMOWA
między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Czechosłowacką o wzajemnym obrocie prawnym w sprawach cywilnych i karnych.
PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
i
PREZYDENT REPUBLIKI CZECHOSŁOWACKIEJ
pragnąc, aby trwała i prawdziwa przyjaźń i wzajemne zaufanie między obu Krajami znalazły wyraz również w zbliżeniu porządków prawnych obu sprzymierzonych Krajów, zwłaszcza w dziedzinie sądownictwa i w pogłębieniu i uzgodnieniu wzajemnego obrotu prawnego
postanowili zawrzeć poniższą umowę.
W tym celu mianowali swymi pełnomocnikami:
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Prof. Henryka Świątkowskiego, Ministra Sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej,
Prezydent Republiki Czechosłowackiej
JUDr Aleksieja Čepičkę, Ministra Sprawiedliwości Republiki Czechosłowackiej,
którzy po wymienieniu pełnomocnictw uznanych za dobre i należyte co do formy zgodzili się na następujące postanowienia:
SPRAWY CYWILNE.
Ochrona sądowa w sprawach cywilnych.
Na obywateli jednej Strony, występujących przed sądami drugiej Strony jako powodowie, wnioskodawcy lub interwenienci, nie można z tytułu tego, że są cudzoziemcami lub że nie mają miejsca zamieszkania lub siedziby na obszarze drugiej Strony, nakładać obowiązku kaucji pod jakąkolwiek nazwą. Stosuje się to zwłaszcza do złożenia kaucji w celu zabezpieczenia kosztów sądowych.
Obywatelom jednej Strony zapewnia się prawo ubogich na obszarze drugiej Strony na tych samych zasadach i w takim samym zakresie, jak obywatelom drugiej Strony.
Jeżeli sąd jednej Strony przyznał obywatelowi drugiej Strony prawo ubogich, obejmuje ono w danym postępowaniu bez szczególnego wniosku wszelkie czynności, nie wyłączając postępowania egzekucyjnego.
Pomoc prawna w sprawach cywilnych.
Wniosek powinien wymienić sprawę, w której żąda się udzielenia pomocy prawnej z oznaczeniem stron, ich miejsca zamieszkania lub pobytu oraz ich zastępców prawnych i przytoczyć w krótkości treść żądanej pomocy prawnej. Wniosek o doręczenie powinien zawierać adres odbiorcy i rodzaj pisma, które ma być doręczone. Jeżeli nie jest znany dokładny adres odbiorcy lub jeżeli adres wskazany okazał się błędny, a istnieje możliwość ustalenia adresu, sąd wezwany podejmie odpowiednie kroki celem ustalenia adresu.
Za dowód doręczenia służyć będzie bądź potwierdzenie odbiorcy opatrzone datą i podpisem organu doręczającego oraz pieczęcią sądu lub urzędu, bądź zaświadczenie sądu lub urzędu, że doręczenie zostało dokonane, z podaniem sposobu i daty doręczenia, bądź wreszcie protokół sądowy stwierdzający, że odbiorca pismo przyjął.
W przypadku doręczenia zastępczego lub doręczenia przymusowego jako dowód dokonanego doręczenia będzie służyło bądź potwierdzenie odbioru, bądź zaświadczenie sporządzone zgodnie z prawem państwa wezwanego.
Dokonania doręczenia można odmówić, jeżeli Strona, na której obszarze ma być dokonane, uważa, że doręczenie to może zagrażać jej prawom zwierzchniczym lub jej bezpieczeństwu.
Poza przypadkami przewidzianymi w art. 13 można odmówić wykonania wniosku, jeżeli wykonanie żądanej czynności nie należy do zakresu działania sądu. Jednakże sąd wezwany nie będzie mógł odmówić pomocy prawnej, jeżeli jej wykonanie polega na zwróceniu się, na żądanie sądu wzywającego, w toczącej się sprawie, do władzy administracyjnej. W razie odmowy władzy administracyjnej sąd wezwany zawiadomi o odmowie sąd wzywający.
Sąd wezwany może odmówić żądania przesłania aktów i innych dokumentów, jeżeli one są mu potrzebne albo jeżeli Ministerstwo Sprawiedliwości państwa wezwanego zatwierdzi odmowę z innych względów szczególnych.
Obie Strony zastrzegają sobie prawo dokonywania doręczeń pism sądowych własnym obywatelom za pośrednictwem swych dyplomatycznych lub konsularnych przedstawicieli. Przy tym sposobie doręczania nie mogą być stosowane żadne środki przymusu.
Inne sprawy z zakresu prawa cywilnego.
Postanowienia artykułów 19 i 20 stosuje się odpowiednio do innych zarządzeń ochronnych (opiekuńczych), jako to opieki nad osobami pełnoletnimi, do kurateli lub w ogóle do zarządzeń ochronnych tego rodzaju.
Do ubezwłasnowolnienia właściwy jest sąd Strony, której obywatelem jest osoba, mająca być ubezwłasnowolniona.
Jeżeli sąd jednej Strony stwierdzi, że zachodzą przesłanki ubezwłasnowolnienia obywatela drugiej Strony, który ma miejsce zamieszkania lub pobytu w okręgu tego sądu, zawiadomi o tym właściwy sąd drugiej Strony. Jeżeli sąd w ten sposób zawiadomiony oznajmi, że pozostawia dalsze czynności sądowi miejsca zamieszkania lub pobytu tej osoby, albo nie wypowie się w terminie trzech miesięcy, sąd miejsca zamieszkania lub pobytu może przeprowadzić postępowanie o ubezwłasnowolnienie według ustaw swego państwa, o ile przyczyna ubezwłasnowolnienia jest przewidziana także przez prawo Strony, którego dana osoba jest obywatelem. Orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu należy przesłać sądowi, który był zawiadomiony w myśl przepisów artykułu niniejszego, lub sądowi, który pozostawił dalsze czynności sądowi miejsca zamieszkania lub pobytu.
W przypadkach nagłych, sąd miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, która powinna być ubezwłasnowolniona, a jest obywatelem drugiej Strony, może wydać wszelkie tymczasowe zarządzenia potrzebne dla ochrony tej osoby lub jej majątku. Zarządzenia te należy podać do wiadomości sądowi Strony, której obywatelem jest ta osoba; zarządzenia te należy uchylić, o ile sąd tej Strony inaczej orzeknie.
Postanowienia artykułu 23 stosują się także do uchylenia ubezwłasnowolnienia.
Przepisy art. 27 stosuje się odpowiednio do rozwiązania przysposobienia.
PRAWO SPADKOWE.
Stosunki prawne z zakresu prawa spadkowego dotyczące majątku, którym według prawa miejsca jego położenia spadkodawca nie może rozporządzać na przypadek śmierci, podlegają prawu Strony miejsca położenia majątku. Dotyczy to w szczególności porządku dziedziczenia.
Forma sporządzenia i odwołania rozporządzenia na przypadek śmierci podlega prawu Strony, której obywatelem jest spadkodawca w czasie, gdy sporządza lub uchyla to rozporządzenie. Wystarczy jednak zachowanie przepisów prawa obowiązującego w miejscu, gdzie rozporządzenie na wypadek śmierci zostało sporządzone lub odwołane.
Uznanie orzeczeń sądowych i orzeczeń sądów polubownych.
1. jeżeli według postanowień niniejszej umowy lub ustaw Strony, na której obszarze orzeczenie ma być uznane, sądy tej Strony byłyby wyłącznie właściwe;
2. jeżeli stronie pokonanej prawem pismo wszczynające postępowanie nie zostało prawidłowo i we właściwym czasie doręczone, a strona ta nie wdała się w spór;
3. jeżeli w przedmiocie zdolności do działań prawnych i zdolności procesowej oraz ustawowego zastępstwa, a nadto w sprawach o ważność małżeństwa i rozwód (oraz separację), w sprawach o przysposobienie, ubezwłasnowolnienie oraz w sprawach spadkowych nie zastosowano prawa, które należało zastosować według ustaw Strony, na której obszarze orzeczenie ma być uznane, chyba że umowa niniejsza stanowi inaczej albo że prawo, które zastosowano, jest w istocie swej zbliżone do prawa tej Strony, której prawo ojczyste należało stosować;
4. jeżeli jest sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami;
5. w przedmiocie kosztów, jeżeli orzeczenie co do istoty sprawy nie podlega uznaniu.
Sąd lub inne władze Strony, na której obszarze orzeczenie ma być uznane, przy badaniu powodów odmowy nie są związane ustaleniami faktycznymi orzeczenia. Dalsze badania, czy orzeczenie jest uzasadnione, nie jest dopuszczalne.
EGZEKUCJA.
O zezwoleniu na egzekucję rozstrzyga sąd Strony, na obszarze której orzeczenie ma być wykonane na żądanie wierzyciela egzekwującego bez wezwania stron; przeciwnik może być wysłuchany. Właściwym jest sąd właściwości ogólnej dłużnika, a w braku tego sądu - sąd, w którego okręgu ma być przeprowadzona egzekucja.
Wierzyciel egzekwujący powinien przedłożyć:
Wykonaniu w drodze egzekucji podlegają również ugody sądowe i dokumenty notarialne, w których dłużnik poddał się egzekucji. Stosuje się przy tym odpowiednio przepisy art. 35-39.
Zezwolenie na egzekucję na podstawie orzeczeń zasądzających koszty od powoda, wnioskodawcy lub interwenienta, który był zwolniony od kaucji według art. 2, będzie wydane bezpłatnie.
Sprawy spadkowe.
Sąd, który zabezpieczył spadek, uchyli na żądanie sądu właściwego według niniejszej umowy dokonane przez siebie zabezpieczenie spadku.
Jeżeli konsul otrzyma wcześniej wiadomość o śmierci obywatela tej Strony, której jest konsulem, winien o tym zawiadomić w sposób podany w art. 43 ust. (2) sąd drugiej Strony właściwy do zabezpieczenia spadku.
Na wniosek osoby uprawnionej do spadku lub wierzycieli spadku może właściwy sąd Strony, w którego okręgu znajduje się spadek po obywatelu drugiej Strony, wszcząć postępowanie upadłościowe lub likwidacyjne, przewidziane przez ustawodawstwo obowiązujące na obszarze tego sądu.
Jeżeli obywatel jednej Strony zmarł w czasie podróży na obszarze drugiej Strony, nie posiadając na tym obszarze w chwili swej śmierci miejsca zamieszkania lub pobytu, rzeczy, które miał ze sobą po zabezpieczeniu wierzycieli będą bez dalszych formalności wydane konsulowi Strony, której zmarły był obywatelem w chwili śmierci.
Rzeczy ruchome należące do spadku bezdziedzicznego (artykuł 29 ust. 3) przypadają Stronie, której obywatelem był spadkodawca w chwili śmierci. Bezdziedziczny spadek nieruchomy przypada Stronie, na której obszarze jest położony.
Konsul jednej Strony jest uprawniony do ochrony interesów swych obywateli w sprawach spadkowych przed sądami i urzędami drugiej Strony bez potrzeby wykazania się pełnomocnictwem, jeżeli osoby te są nieobecne i nie ustanowiły pełnomocnika.
Dokumenty.
Urzędy stanu cywilnego (metrykalne) jednej Strony będą na żądanie władz sądowych drugiej Strony przesyłały bezpłatnie dla ich potrzeb uwierzytelnione odpisy lub wyciągi z aktów urodzenia, małżeństwa i śmierci (metryki).
SPRAWY KARNE.
Wydawanie i przewóz przestępców.
Jeżeli według prawa Strony wzywającej czyn przestępny, z powodu którego żąda się wydania, stanowi występek, natomiast według prawa Strony wezwanej czyn ten stanowi tylko wykroczenie, Strony będą żądały wydania jedynie, gdy będzie tego wymagał szczególny interes wymiaru sprawiedliwości według zdania Strony wzywającej.
Wydanie nie nastąpi:
Zobowiązania cywilne, zaciągnięte na obszarze Strony wezwanej przez osobę, której wydania zażądano, nie mogą stanowić przeszkody do wydania.
Jeżeli z powodu tego samego czynu lub z powodu różnych czynów przestępnych inne jeszcze państwo lub kilka innych państw żąda wydania tej samej osoby od jednej ze Stron, pozostawia się Stronie wezwanej do uznania, któremu z tych wniosków uczynić zadość.
Jeżeli Strona wzywająca nie odbierze osoby podlegającej wydaniu w terminie miesięcznym od dnia, gdy była zawiadomiona, że wydanie może być natychmiast dokonane, osobę tę można zwolnić.
Jeżeli osoba, którą wydano, uchyliła się w jakikolwiek sposób od wymiaru sprawiedliwości i znalazła się znowu na obszarze Strony wezwanej, to osoba ta na żądanie władz właściwych, dokonane w drodze wymienionej w artykule 67 ust. 1, może być zatrzymana i ponownie wydana bez dalszych formalności.
Z chwilą otrzymania wniosku wraz z dokumentami, wskazanymi w artykule 67, Strona wezwana zarządzi stosownie do swego ustawodawstwa, wszystko, co potrzeba, by zabezpieczyć wydanie osoby zażądanej i zapobiec jej ucieczce, chyba że z góry jest oczywiste, że wydanie jest niedopuszczalne.
Jeżeli osoba, której wydania zażądano, jest na obszarze Strony wezwanej ścigana bądź została skazana z powodu innego przestępstwa, bądź aresztowana z innej przyczyny, Strona wezwana orzeknie pomimo to o wydaniu. Wydanie będzie mogło być jednakże odłożone do czasu, gdy postępowanie wszczęte na obszarze Strony wezwanej będzie zakończone, kara odcierpiana albo darowana lub gdy zatrzymanie skończy się z innego powodu.
Na uzasadnione żądanie Strony wzywającej będzie jednak i w przypadku przytoczonym w artykule 73 udzielone zezwolenie na wydanie czasowe, jeżeli odroczenie wydania według prawa Strony wzywającej mogłoby pociągnąć za sobą bądź przedawnienie, bądź inne ważne skutki ujemne dla postępowania karnego, o ile nie sprzeciwiają się temu własne interesy sądownictwa Strony wezwanej. Osoba wydana czasowo powinna być zwrócona, jak tylko zostaną przeprowadzone czynności postępowania karnego, dla których została czasowo wydana lub jak tylko zostanie ukończone postępowanie karne na obszarze Strony wzywającej.
Strona, której wydano osobę ściganą, zawiadomi Stronę, która ją wydała, na jej żądanie, o ostatecznym wyniku postępowania karnego, a w razie zapadnięcia wyroku prawomocnego prześle jej jego odpis. Stosuje się to również w przypadkach artykułu 63.
Pomoc prawna w sprawach karnych.
Jeżeli władza wezwana jest niewłaściwa, odstąpi ona z urzędu wniosek władzy właściwej i jednocześnie zawiadomi o tym bezpośrednio władzę wzywającą.
Zawiadomienie o skazaniu i wyciągi z rejestru karnego.
Koszty pomocy prawnej w sprawach karnych.
INFORMACJE PRAWNE.
W żądaniu, które sporządza się w języku Strony wzywającej, należy ściśle określić zagadnienie prawne, co do którego ma być udzielona informacja.
ROZDZIAŁ DWUNASTY.
Umowa niniejsza sporządzona w języku polskim i czeskim, której oba teksty są autentyczne, będzie ratyfikowana. Dokumenty ratyfikacyjne będą w czasie możliwie najkrótszym wymienione w Pradze.
Wejdzie ona w życie z upływem miesiąca po wymianie dokumentów ratyfikacyjnych i pozostanie w mocy jeszcze przez sześć miesięcy od dnia, gdy będzie wypowiedziana przez jedną ze Stron.
Z dniem, gdy umowa niniejsza wejdzie w życie, tracą moc:
Na dowód czego pełnomocnicy obu Stron umowę niniejszą podpisali i opatrzyli swymi pieczęciami.
Sporządzono w dwóch oryginalnych egzemplarzach w Warszawie, dnia 21 stycznia 1949 roku.
PROTOKÓŁ DODATKOWY
do umowy między Rzecząpospolitą Polską i Republiką Czechosłowacką o wzajemnym obrocie prawnym w sprawach cywilnych i karnych.
Upełnomocnieni zastępcy Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Czechosłowackiej, podpisując umowę o wzajemnym obrocie prawnym w sprawach cywilnych i karnych, stwierdzają imieniem swych państw zgodę co do następujących punktów:
Na dowód czego pełnomocnicy obu Stron podpisali niniejszy protokół, który ma równą ważność, jak umowa sama.
Sporządzono w Warszawie w dwóch oryginalnych egzemplarzach dnia 21 stycznia 1949 r.
Po zaznajomieniu się z powyższą Umową uznaliśmy ją i uznajemy za słuszną zarówno w całości, jak i każde z postanowień w niej zawartych; oświadczamy, że jest przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona oraz przyrzekamy, że będzie niezmiennie zachowywana.
Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.
W Warszawie, dnia 5 marca 1949 roku.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
Grażyna J. Leśniak 24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
Grażyna J. Leśniak 23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
Robert Horbaczewski 17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Grażyna J. Leśniak 11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.1949.20.133 |
Rodzaj: | Umowa międzynarodowa |
Tytuł: | Czechosłowacja-Polska. Umowa o wzajemnym obrocie prawnym w sprawach cywilnych i karnych. Warszawa.1949.01.21. |
Data aktu: | 21/01/1949 |
Data ogłoszenia: | 09/04/1949 |
Data wejścia w życie: | 10/03/1949 |