Lista inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i lista inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów.

ROZPORZĄDZENIE

RADY MINISTRÓW

z dnia 9 grudnia 2022 r.

w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów

Na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych (Dz. U. poz. 1718 oraz z 2022 r. poz. 2375) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

1) listę inwazyjnych gatunków obcych, zwanych dalej "IGO", stwarzających zagrożenie dla Unii:

a) podlegających szybkiej eliminacji,

b) rozprzestrzenionych na szeroką skalę;

2) listę IGO stwarzających zagrożenie dla Polski:

a) podlegających szybkiej eliminacji,

b) rozprzestrzenionych na szeroką skalę;

3) działania zaradcze przeprowadzane w stosunku do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii lub IGO stwarzających zagrożenie dla Polski oraz warunki ich przeprowadzania;

4) środki mające na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów, które zostały zdegradowane, uszkodzone lub zniszczone przez IGO - w stosunku do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii lub IGO stwarzających zagrożenie dla Polski.

§ 2. Listę IGO, o której mowa w § 1 pkt 1, określa załącznik nr 1 do rozporządzenia.

§ 3. Listę IGO, o której mowa w § 1 pkt 2, określa załącznik nr 2 do rozporządzenia.

§  4. 

1. Działania zaradcze obejmują:

1) w stosunku do roślin wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia, zwanych dalej "roślinami należącymi do IGO":

a) środki fizyczne - wykopywanie, wyrywanie, koszenie, ścinanie, uszkadzanie, zbieranie, zaorywanie lub zacienianie tych roślin, ścinanie, uszkadzanie lub zbieranie części, z których te rośliny mogą się rozmnożyć, wypas zwierząt, zmianę stosunków wodnych, okrywanie, ściółkowanie, usuwanie wierzchniej warstwy gleby lub osadów dennych, odgradzanie, tworzenie stref buforowych dla tych roślin lub przetrzymywanie ich w obiektach izolowanych,

b) środki chemiczne - stosowanie środków ochrony roślin wprowadzonych do obrotu na podstawie wydanego przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwolenia, o którym mowa w art. 28 ust. 1, art. 30 ust. 1, art. 41, art. 51 lub w art. 53 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1107/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczącego wprowadzania do obrotu środków ochrony roślin i uchylającego dyrektywy Rady 79/117/EWG i 91/414/EWG (Dz. Urz. UE L 309 z 24.11.2009, str. 1, z późn. zm.), zwanego dalej "rozporządzeniem nr 1107/2009", lub pozwolenia na handel równoległy, o którym mowa w art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009, lub stosowanie innych środków chemicznych zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi środków biobójczych;

2) w stosunku do zwierząt wymienionych w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia, zwanych dalej "zwierzętami należącymi do IGO":

a) środki fizyczne - odłów ręczny lub przy użyciu narzędzi, w szczególności czerpaków, pułapek żywołownych lub sieci stawnych, niszczenie jaj lub form rozwojowych, a w przypadku bezkręgowców także postaci dorosłych, elektropołów, odstrzał z broni palnej, dekapitacja po uprzednim ogłuszeniu - w przypadku ryb, zamrażanie - w przypadku skorupiaków lub mięczaków, porażanie prądem - w przypadku ryb, skorupiaków lub mięczaków, odgradzanie lub przetrzymywanie tych zwierząt w obiektach izolowanych, w tym w azylach dla zwierząt,

b) środki chemiczne - stosowanie środków farmakologicznych, środków ochrony roślin wprowadzonych do obrotu na podstawie wydanego przez ministra właściwego do spraw rolnictwa zezwolenia, o którym mowa w art. 28 ust. 1, art. 30 ust. 1, art. 41, art. 51 lub w art. 53 ust. 1 rozporządzenia nr 1107/2009, lub pozwolenia na handel równoległy, o którym mowa w art. 52 rozporządzenia nr 1107/2009, lub stosowanie innych środków chemicznych zgodnie z odrębnymi przepisami dotyczącymi środków biobójczych.

2. Działania zaradcze w stosunku do roślin należących do IGO lub zwierząt należących do IGO przeprowadza się w następujących warunkach:

1) środki fizyczne i środki chemiczne dostosowuje się do charakterystyki danego IGO oraz do miejsca i terminu podejmowania tych działań;

2) środki fizyczne i środki chemiczne stosuje się pojedynczo albo łącznie, aż do osiągnięcia celu tych działań;

3) środki fizyczne i środki chemiczne stosuje się w taki sposób, aby nie doszło do przypadkowego rozprzestrzenienia się tych IGO, w tym na skutek przemieszczania podłoża zawierającego ich okazy;

4) odzież roboczą, narzędzia, maszyny oraz środki transportu oczyszcza się z IGO - po ich użyciu.

3. Działania zaradcze w stosunku do roślin należących do IGO przeprowadza się także w następujących warunkach:

1) w miarę możliwości w początkowej fazie ich rozwoju, a zwłaszcza przed ich kwitnieniem lub owocowaniem;

2) w pierwszej kolejności stosuje się środki fizyczne, a w przypadku gdy zastosowanie wyłącznie środków fizycznych nie byłoby skuteczne stosuje się środki chemiczne.

4. Jeżeli usunięte rośliny należące do IGO:

1) pozostają w miejscu ich usunięcia - pozostawia się je na podłożu lub miesza z podłożem, przy czym:

a) w przypadku gdy usunięte rośliny należące do IGO zawierają nasiona - nasiona lub części roślin wraz z nasionami zakopuje się na głębokość minimum 0,5 m; warunek ten nie dotyczy roślin należących do IGO oznaczonych symbolem (1) w załączniku nr 1 do rozporządzenia oraz w załączniku nr 2 do rozporządzenia,

b) w przypadku gdy usunięte rośliny należące do IGO zawierają części inne niż nasiona, z których rośliny te mogą się rozmnożyć - odizolowuje się te części od podłoża oraz zabezpiecza przed rozprzestrzenieniem się, w szczególności przez przykrycie siatką przytwierdzaną do podłoża;

2) będą transportowane poza miejsce ich usunięcia - w przypadku gdy mogą się rozmnożyć - zabezpiecza się je na czas transportu oraz przetwarza, w szczególności przez kompostowanie, biofermentację metanową, składowanie lub termiczne przekształcanie, w tym suszenie lub spalanie.

§ 5. W celu przywrócenia naturalnego stanu ekosystemów, które zostały zdegradowane, uszkodzone lub zniszczone przez IGO, stosuje się następujące środki:

1) w stosunku do ekosystemów, z których usuwano rośliny należące do IGO:

a) poprawę warunków dla gatunków rodzimych występujących na danym obszarze przez:

– odtwarzanie stosunków świetlnych lub wodnych, powiązań troficznych, stanu gleby lub wody - właściwych dla siedlisk występujących w tych ekosystemach,

– regulowanie sukcesji roślinnej przez wypas zwierząt, koszenie, wycinanie drzew lub krzewów, usuwanie biomasy lub wprowadzanie upraw,

– odtwarzanie korytarzy ekologicznych,

b) wprowadzanie gatunków rodzimych odpowiednich dla siedlisk występujących w tych ekosystemach;

2) w stosunku do ekosystemów, z których usuwano zwierzęta należące do IGO:

a) poprawę warunków dla gatunków rodzimych występujących na danym obszarze przez:

– odtwarzanie stosunków świetlnych lub wodnych, powiązań troficznych, stanu gleby lub wody - właściwych dla siedlisk występujących w tych ekosystemach,

– regulowanie sukcesji roślinnej przez wypas zwierząt, koszenie, wycinanie drzew lub krzewów, usuwanie biomasy lub wprowadzanie upraw,

– tworzenie lub poprawę stanu schronień, siedlisk lub ostoi będących ich obszarem rozrodu, wychowu młodych, odpoczynku, migracji lub żerowania,

– odtwarzanie korytarzy ekologicznych,

b) wprowadzanie gatunków rodzimych odpowiednich dla siedlisk występujących w tych ekosystemach.

§ 6. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia ¹ , z wyjątkiem:

1) lp. 13, 44 i 50 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, które wchodzą w życie z dniem 2 sierpnia 2024 r.;

2) lp. 72 w załączniku nr 1 do rozporządzenia, która wchodzi w życie z dniem 2 sierpnia 2027 r.

ZAŁĄCZNIKI

ZAŁĄCZNIK Nr  1

LISTA INWAZYJNYCH GATUNKÓW OBCYCH STWARZAJĄCYCH ZAGROŻENIE DLA UNII PODLEGAJĄCYCH SZYBKIEJ ELIMINACJI ORAZ ROZPRZESTRZENIONYCH NA SZEROKĄ SKALĘ

	Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii podlegające szybkiej eliminacji1)
	ROŚLINY
LP.	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	BRUNATNICE	PHAEOPHYTA
1.	xx (1)	Rugulopteryx okamurae
	NASIENNE	SPERMATOPHYTA
2.	barszcz perski	Heracleum persicum
3.	chmiel japoński	Humulus scandens
4.	eichornia gruboogonkowa (hiacynt wodny) (1)	Eichhornia crassipes
5.	gunera chilijska (1)	Gunnera tinctoria
6.	gymnokoronis dębolistny (1)	Gymnocoronis spilanthoides
7.	jadłoszyn baziowaty (1)	Prosopis juliflora
8.	kabomba karolińska	Cabomba caroliniana
9.	komarnik wirginijski	Baccharis halimifolia
10.	lagarosyfon wielki (1)	Lagarosiphon major
11.	opornik łatkowaty	Pueraria montana var. lobata (Pueraria lobata)
12.	partenium ambrozjowate	Parthenium hysterophorus
13.	pistia rozetkowa (1)	Pistia stratiotes
14.	rozplenica szczecinkowata	Pennisetum setaceum
15.	salwinia uciążliwa (1)	Salvinia molesta (Salvinia adnata)
16.	smokrzyn łojodajny	Triadica sebifera (Sapium sebiferum)
17.	tulejnik amerykański	Lysichiton americanus
18.	wąkrota jaskrowata (1)	Hydrocotyle ranunculoides
19.	wężówka japońska	Lygodium japonicum
20.	wywłócznik brazylijski (1)	Myriophyllum aquaticum
21.	wywłócznik różnolistny (1)	Myriophyllum heterophyllum
22.	xx (1)	Acacia saligna (Acacia cyanophylla)
23.	xx	Alternanthera philoxeroides
24.	xx	Andropogon virginicus
25.	xx (1)	Cardiospermum grandiflorum
26.	xx	Cortaderia jubata
27.	xx	Ehrharta calycina
28.	xx (1)	Hakea sericea
29.	xx	Lespedeza cuneata (Lespedeza juncea var. sericea)
30.	xx	Ludwigia grandiflora
31.	xx	Ludwigia peploides
32.	xx	Microstegium vimineum
33.	xx	Persicaria perfoliata (Polygonum perfoliatum)
	ZWIERZĘTA
	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	WIRKI	TURBELLARIA
34.	xx	Arthurdendyus triangulatus
	OWADY	INSECTA
35.	xx	Solenopsis geminata
36.	xx	Solenopsis invicta
37.	xx	Solenopsis richteri
38.	xx	Wasmannia auropunctata
39.	xx	Vespa velutina nigrithorax
	MAŁŻE	BIVALVIA
40.	xx	Limnoperna fortunei
	PANCERZOWCE	MALACOSTRACA
41.	rak luizjański	Procambarus clarkii
42.	xx	Faxonius rusticus
43.	xx	Orconectes virilis
	PŁAZY	AMPHIBIA
44.	platana szponiasta	Xenopus laevis
45.	żaba rycząca (żaba byk, żaba wół)	Lithobates (Rana) catesbeianus
	GADY	REPTILIA
46.	lancetogłów królewski	Lampropeltis getula
	RYBY	PISCES
47.	gambuzja kropkowana	Gambusia holbrooki
48.	gambuzja pospolita	Gambusia affinis
49.	moron biały	Morone americana
50.	przydenka żebrowata	Fundulus heteroclitus
51.	sumik koralowy (sumik węgorzowaty)	Plotosus lineatus
52.	xx	Channa argus
	PTAKI	AVES
53.	bilbil czerwonoplamy	Pycnonotus cafer
54.	gęsiówka egipska	Alopochen aegyptiacus
55.	ibis czczony	Threskiornis aethiopicus
56.	majna brunatna	Acridotheres tristis
57.	sterniczka jamaj ska	Oxyura jamaicensis
58.	wrona orientalna	Corvus splendens
	SSAKI	MAMMALIA
59.	burunduk	Tamias sibiricus
60.	jeleń aksis (czytal)	Axis axis
61.	koati	Nasua nasua
62.	mangusta złocista	Herpestes javanicus
63.	mundżak	Muntiacus reevesi
64.	nutria	Myocastor coypus
65.	wiewiórczak rdzawobrzuchy	Callosciurus erythraeus
66.	wiewiórczak zmienny	Callosciurus finlaysonii
67.	wiewiórka czarna	Sciurus niger
68.	wiewiórka szara	Sciurus carolinensis
	Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii rozprzestrzenione na szeroką skalę1)
	ROŚLINY
	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	NASIENNE	SPERMATOPHYTA
69.	barszcz Mantegazziego	Heracleum mantegazzianum
70.	barszcz Sosnowskiego	Heracleum sosnowskyi
71.	bożodrzew (ajlant) gruczołowaty	Ailanthus altissima
72.	dławisz okrągłolistny	Celastrus orbiculatus
73.	moczarka delikatna (1)	Elodea nuttallii
74.	niecierpek gruczołowaty	Impatiens glandulifera
75.	rdest wielokłosowy (1)	Koenigia polystachya
76.	trojeść amerykańska	Asclepias syriaca
	ZWIERZĘTA
	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	PANCERZOWCE	MALACOSTRACA
77.	krab wełnistoręki (k. wełnistoszczypcy)	Eriocheir sinensis
78.	rak marmurkowy	Procambarus fallax f. virginalis (Procambarus virginalis)
79.	rak pręgowaty (r. amerykański)	Orconectes limosus (Faxonius limosus)
80.	rak sygnałowy (r. kalifornijski)	Pacifastacus leniusculus
	GADY	REPTILIA
81.	żółw ozdobny	Trachemys scripta
	RYBY	PISCES
82.	bass słoneczny	Lepomis gibbosus
83.	czebaczek amurski	Pseudorasbora parva
84.	sumik czarny	Ameiurus melas
85.	trawianka	Perccottus glenii
	SSAKI	MAMMALIA
86.	jenot	Nyctereutes procyonoides
87.	piżmak	Ondatra zibethicus
88.	szop pracz	Procyon lotor

Objaśnienia:

¹⁾ Gatunki roślin i zwierząt zostały pogrupowane w gromady lub podgromady.

xx Brak nazwy polskiej.

(1) Gatunki, których nie dotyczy warunek, o którym mowa w § 4 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz. U. poz. 2649).

ZAŁĄCZNIK Nr  2

LISTA INWAZYJNYCH GATUNKÓW OBCYCH STWARZAJĄCYCH ZAGROŻENIE DLA POLSKI PODLEGAJĄCYCH SZYBKIEJ ELIMINACJI ORAZ ROZPRZESTRZENIONYCH NA SZEROKĄ SKALĘ

	Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Polski podlegające szybkiej eliminacji1)
	ZWIERZĘTA
Lp.	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	GADY	REPTILIA
1.	żółw jaszczurowaty	Chelydra serpentina
2.	żółw malowany	Chrysemys picta
3.	żółw ostrogrzbiety	Graptemys pseudogeographica
	PTAKI	AVES
4.	bernikla kanadyjska	Branta canadensis
	SSAKI	MAMMALIA
5.	bizon	Bison bison
6.	bóbr kanadyjski	Castor canadensis
7.	jeleń sika (j. wschodni)	Cervus nippon
8.	jeleń wirginijski	Odocoileus virginianus
9.	wapiti	Cervus canadensis
	Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Polski rozprzestrzenione na szeroką skalę1)
	ROŚLINY
	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	PAPROTNIKI	PTERIDOPHYTA
10.	azolla drobna (a. karolińska)	Azolla filiculoides
	NASIENNE	SPERMATOPHYTA
11.	kolcolist zachodni	Ulex europaeus
12.	kolczurka klapowana	Echinocystis lobata
13.	niecierpek pomarańczowy	Impatiens capensis
14.	rdestowiec czeski (r. pośredni) (1)	Reynoutria x bohémica
15.	rdestowiec japoński (r. ostrokończysty) (1)	Reynoutria japonica
16.	rdestowiec sachaliński (1)	Reynoutria sachalinensis
	ZWIERZĘTA
	Nazwa polska	Nazwa naukowa
	MAŁŻE	BIVALVIA
17.	xx	Corbicula fluminea
	RYBY	PISCES
18.	sumik karłowaty	Ameiurus nebulosus

Objaśnienia:

1) Gatunki roślin i zwierząt zostały pogrupowane w gromady lub podgromady.

xx Brak nazwy polskiej.

(1) Gatunki, których nie dotyczy warunek, o którym mowa w § 4 ust. 4 pkt 1 lit. a rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 grudnia 2022 r. w sprawie listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i listy inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów (Dz. U. poz. 2649).

1 Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 września 2011 r. w sprawie listy roślin i zwierząt gatunków obcych, które w przypadku uwolnienia do środowiska przyrodniczego mogą zagrozić gatunkom rodzimym lub siedliskom przyrodniczym (Dz. U. poz. 1260), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia zgodnie z art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych (Dz. U. poz. 1718 oraz z 2022 r. poz. 2375).

• Identyfikator: Dz.U.2022.2649
• Rodzaj: Rozporządzenie
• Tytuł: Lista inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii i lista inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski, działań zaradczych oraz środków mających na celu przywrócenie naturalnego stanu ekosystemów.
• Data aktu: 09/12/2022
• Data ogłoszenia: 16/12/2022
• Data wejścia w życie: 02/08/2024, 17/12/2022, 02/08/2027