z dnia 21 kwietnia 2009 r.
w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie agencji ratingowych
(CON/2009/38)
(2009/C 115/01)
(Dz.U.UE C z dnia 20 maja 2009 r.)
Wprowadzenie i podstawa prawna
1. W dniu 17 grudnia 2008 r. Europejski Bank Centralny (EBC) otrzymał wniosek Rady Unii Europejskiej o wydanie opinii w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie agencji ratingowych(1) (zwanego dalej "projektowanym rozporządzeniem")(2).
2. Właściwość EBC do wydania opinii wynika z art. 105 ust. 4 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Rada Prezesów wydała niniejszą opinię zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 17 ust. 5 Regulaminu Europejskiego Banku Centralnego.
Uwagi ogólne
3. EBC przyjmuje z zadowoleniem cele projektowanego rozporządzenia(3) i popiera niedawno osiągnięte porozumienie podczas spotkania ministrów finansów i prezesów banków centralnych na szczycie G20 w dniu 14 marca 2009 r.(4) w ramach skoordynowanych na poziomie międzynarodowym inicjatyw zmierzających do wzmocnienia ram prawnych dla agencji ratingowych. EBC wyraża pogląd, że inicjatywy regulacyjne dotyczące agencji ratingowych powinny zmierzać do osiągnięcia następujących celów(5). Po pierwsze, poprawie powinien ulec poziom przejrzystości przyznawanych ratingów i ich ciągły monitoring, co ułatwi porównywnanie ocen ratingowych przyznawanych przez agencje ratingowe oraz zwiększy konkurencję w sektorze agencji ratingowych. Po drugie, proces przyznawania ratingów powinien spełniać odpowiednie standardy jakości i uczciwości. W szczególności, z perspektywy stabilności finansowej jest niezmiernie ważne, aby proces przyznawania ratingów nie doprowadzał do ich nadmiernej zmienności, co mogłoby skutkować nagłymi zmianami cen aktywów i niekorzystnie wpływać na zaufanie na rynku. Po trzecie, uczciwość i niezależność agencji ratingowych musi być skutecznie zapewniona poprzez zapobieganie konfliktom interesów lub odpowiednie rozwiązywanie takich konfliktów na podstawie przejrzystych ram prawnych.
Zakres projektowanego rozporządzenia
4. Projektowane rozporządzenie znaleźć ma zastosowanie do "ratingów kredytowych przeznaczonych do wykorzystania dla celów określonych w przepisach prawa lub w innym celu" przez regulowane instytucje sektora finansowego (instytucje kredytowe, przedsiębiorstwa inwestycyjne, zakłady asekuracji, ubezpieczeń oraz zakłady reasekuracji, przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) oraz instytucje pracowniczych programów emerytalnych), które są ujawniane publicznie lub rozpowszechniane w ramach subskrypcji(6). Ponadto wspomniane instytucje regulowane będą mogły wykorzystywać do celów określonych w przepisach prawa wyłącznie ratingi kredytowe przyznawane przez agencje ratingowe z siedzibą w UE, które zostały zarejestrowane zgodnie z projektowanym rozporządzeniem(7).
EBC wyraża poparcie dla szerokiego zakresu projektowanego rozporządzenia, jednocześnie wyrażając następujące uwagi.
Po pierwsze, wyrażenie "do wykorzystania dla celów określonych w przepisach prawa lub w innym celu" wskazuje na to, że preferowany jest szeroki zakres zastosowania rozporządzenia, podczas gdy zarówno uzasadnienie towarzyszące projektowanemu rozporządzeniu jak i dokument Komisji "Ocena skutków" opowiadają się za węższym podejściem, zgodnie z którym projektowane rozporządzenie miałoby obejmować jedynie ratingi kredytowe wykorzystywane dla celów określonych w przepisach prawa(8). Komisja twierdzi, że proponowane podejście będzie mieć "charakter proporcjonalny" gdyż "nie obejmuje ono swym zakresem wszystkich agencji ratingowych, lecz tylko te, których ratingi są wykorzystywane przez instytucje finansowe do celów określonych w przepisach prawa, tzn. agencje mające potencjalnie duży wpływ na system finansowy"(9). Jednakże projektowane rozporządzenie oscyluje z jednej strony pomiędzy celem wprowadzenia "wspólnego podejści[a] do zapewnienia wysokiej jakości ratingów kredytowych wykorzystywanych we Wspólnocie"(10) oraz tym, by "wszystkie ratingi wykorzystywane przez instytucje finansowe regulowane prawem wspólnotowym m[iały] wysoką jakość i [były] wystawi[a]ne przez agencje ratingowe podlegające surowym wymogom"(11), a z drugiej strony - bardziej ograniczonym celem wymogu rejestracji tylko dla agencji ratingowych z siedzibą we Wspólnocie oraz zapewnienia, aby wystawiane przez nie ratingi kredytowe były wykorzystywane do celów określonych w przepisach prawa przez instytucje finansowe w UE(12). Ponadto projektowane rozporządzenie nie wyjaśnia zasad mających zastosowanie do papierów wartościowych, dla których został opublikowany prospekt emisyjny zgodnie z dyrektywą 2003/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 4 listopada 2003 r. w sprawie prospektu emisyjnego publikowanego w związku z publiczną ofertą lub dopuszczeniem do obrotu papierów wartościowych i zmieniającą dyrektywę 2001/34/WE(13), a które są oceniane zgodnie projektowanym rozporządzeniem.
Po drugie, w przepisie określającym zakres zastosowania projektowanego rozporządzenia, "cele określone w przepisach prawa" zostały zdefiniowane głównie poprzez odwołanie do najbardziej znaczącego przykładu zastosowania ratingów kredytowych w regulacjach finansowych, t.j. dyrektywy 2006/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 czerwca 2006 r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności przez instytucje kredytowe (wersja przekształcona)(14), na mocy której instytucje kredytowe mogą wykorzystywać ratingi jako punkt odniesienia do obliczania obowiązujących je wymogów kapitałowych na potrzeby wypłacalności(15). EBC zakłada, że takie podejście obejmowałoby ratingi kredytowe, które mają "potencjalnie duży wpływ na system finansowy"(16). W tym względzie w dniu 14 marca 2009 r. ministrowie finansów i prezesi banków centralnych grupy G20 zawarli porozumienie o ustanowieniu nadzoru prawnego, w tym obowiązku rejestracji, dla wszystkich agencji ratingowych, których ratingi są wykorzystywane do celów określonych w przepisach prawa(17). Biorąc jednak pod uwagę fakt, że termin "cele określone w przepisach prawa" nie został odrębnie zdefiniowany, jak również że nie zostało doprecyzowane, czy obejmuje on odniesienia do stosowania ratingów zawarte w prawie wspólnotowym (implementowanym w ustawodawstwie krajowym) oraz w ustawach krajowych, EBC sugeruje, iż w tym zakresie konieczne jest bliższe wyjaśnienie. Jako ostatni element, niektóre postanowienia projektowanego rozporządzenia, takie jak ogólne zobowiązanie agencji ratingowych do ujawniania "wszyt[kich] rating[ów] kredytow[ych]"(18), mogą być sprzeczne z zakresem projektowanego rozporządzenia, jeżeli jego zakres miałby być ograniczony do ratingów kredytowych wykorzystywanych do celów określonych w przepisach prawa.
Po trzecie, projektowane rozporządzenie znajduje zastosowanie wyłącznie do ratingów kredytowych, które są ujawniane publicznie lub rozpowszechniane w ramach subskrypcji. W celu osiągnięcia spójności z zasadami mającymi zastosowanie do zewnętrznych instytucji kontroli jakości kredytowej (External Credit Assessment Institutions - "instytucje ECAI") w dyrektywie 2006/48/WE(19), EBC sugeruje wprowadzenie wyjaśnienia, że ratingi kredytowe uznaje się za ujawnione publicznie, jeżeli potencjalni użytkownicy mogą mieć do nich dostęp na równoprawnych zasadach i jeżeli podlegają one odpowiedniej ocenie przez odbiorców.
Po czwarte, ratingi kredytowe powinny być oparte o metodyki łączące podejście jakościowe i ilościowe(20). W tym względzie należy zauważyć, że narzędzia ratingowe stosowane przez niezależne podmioty zewnętrzne(21) są zazwyczaj oparte wyłącznie na podejściu ilościowym i nie uwzględniają informacji jakościowych, takich jak informacje uzyskane w drodze kontaktów z wyższą kadrą zarządzającą i personelem ocenianych podmiotów. W kontekście ram operacji polityki pieniężnej Euro-systemu (obejmującego EBC i krajowe banki centralne (KBC) państw członkowskich, które przyjęły euro), ten rodzaj systemu oceny kredytowej jest traktowany odrębnie od innych źródeł oceny kredytowej, takich jak instytucje ECAI. Co za tym idzie, należy rozważyć, czy projektowane rozporządzenie nie powinno precyzować, że ratingi tworzone przez niezależne podmioty zewnętrzne za pomocą narzędzi ratingowych nie są objęte jego zakresem.
Uwagi szczegółowe
Wpływ projektowanego rozporządzenia na operacje banku centralnego
5. Usługi świadczone przez agencje ratingowe w zakresie zadań i obowiązków Eurosystemu w odniesieniu zarówno do prowadzenia operacji polityki pieniężnej jak i innych operacji banku centralnego, takich jak zarządzanie rezerwami walutowymi oraz operacje zarządzania funduszami własnymi, dotyczą bezpośrednio EBC(22). Artykuł 18 ust. 1 tiret drugie Statutu Europejskiego Systemu Banków Centralnych i Europejskiego Banku Centralnego (zwanego dalej "Statutem ESBC") stanowi, że EBC i KBC mogą dokonywać właściwie zabezpieczonych operacji kredytowych z instytucjami kredytowymi oraz innymi uczestnikami rynku. Ważnym kryterium kwalifikowalności do celów operacji polityki pieniężnej Eurosystemu jest to, by aktywa spełniały wysokie standardy jakości kredytowej. W tym celu ramowe zasady oceny kredytowej Eurosystemu (Eurosystem credit assessment framework - ECAF) określają procedury, zasady i techniki zapewniające spełnienie wymogu Eurosystemu w zakresie wysokiej jakości kredytowej. Oceniając jakość kredytową kwalifikowanych aktywów, Eurosystem bierze pod uwagę informacje o jakości kredytowej pochodzące z systemów oceny kredytowej należących do jednego z czterech źródeł: instytucji ECAI, wewnętrznych systemów oceny kredytowej krajowych banków centralnych (in-house credit assessment systems - ICAS)(23), systemów ratingów wewnętrznych kontrahentów lub narzędzi ratingowych niezależnych podmiotów zewnętrznych(24). Eurosystem zastrzega sobie prawo do ustalenia, czy określona emisja, emitent, dłużnik lub gwarant spełnia wymogi wysokiej jakości kredytowej na podstawie takich informacji, które uzna za właściwe, przy czym może również odrzucić aktywa na takich podstawach. W celu zapewnienia spójności, prawidłowości i porównywalności wspomnianych czterech źródeł oceny kredytowej wykorzystywanych w ramach ECAF, Eurosystem opracował kryteria zatwierdzania dla każdego z wykorzystywanych źródeł i regularnie monitoruje skuteczność poszczególnych źródeł oceny w odniesieniu do wzorca Eurosystemu dla wysokiej jakości kredytowej(25).
W tym kontekście EBC rekomenduje wyjaśnienie w treści preambuły, że postanowienia projektowanego rozporządzenia mające zastosowanie do agencji ratingowych pozostają bez uszczerbku dla uprawnień Eurosystemu lub wynikających z ustawodawstwa krajowego uprawnień krajowych banków centralnych państw członkowskich, które nie przyjęły euro do określenia procedur, zasad i kryteriów zapewniających spełnianie wymogów wysokiej jakości kredytowej kwalifikowanych aktywów wykorzystywanych w operacjach polityki pieniężnej, a także do określania, we właściwym zakresie, warunków wykorzystywania ratingów kredytowych w operacjach banku centralnego.
Wyłączenia dla wewnętrznych systemów oceny kredytowej KBC
6. Projektowanego rozporządzenia nie stosuje się do ratingów kredytowych przyznawanych przez instytucje publiczne, których ratingi kredytowe nie są ujawniane publicznie i nie są opłacane przez oceniany podmiot(26). Jak to zostało wskazane powyżej(27), oceniając jakość kredytową kwalifikowanych aktywów, Eurosystem uwzględnia oceny kredytowe pochodzące z różnych źródeł, w tym ICAS utrzymywane przez niektóre KBC. ICAS pełnią ważną rolę w implementacji polityki pieniężnej Eurosystemu. Przykładowo, znaczące źródło aktywów przyjmowanych jako zabezpieczenie przez Eurosystem stanowią wierzytelności kredytowe, zaś dłużnikami takich zobowiązań są często średniej wielkości przedsiębiorstwa, które są wyłącznie oceniane przez ICAS(28). EBC uważa, że poddanie ICAS obowiązkowi procedury rejestracji przewidzianej w projektowanym rozporządzeniu nie byłoby proporcjonalne. Ponadto stosowanie niektórych postanowień projektowanego rozporządzenia do ocen kredytowych przyznawanych przez KBC nie byłoby ani właściwe ani odpowiednie.. Przyznawane przez ICAS ratingi kredytowe: i) nie są ujawniane publicznie, oraz ii) nie są opłacane przez oceniany podmiot. Wobec powyższego EBC uznaje za właściwe rozszerzenie wskazanego powyżej wyłączenia stosowania projektowanego rozporządzenia do ratingów kredytowych przyznawanych przez krajowe banki centralne i proponuje, aby projektowane rozporządzenie zostało odpowiednio zmienione.
7. EBC zgadza się, że systemy te powinny korzystać z wyłączenia stosowania projektowanego rozporządzenia pod warunkiem, że działają zgodnie z warunkami, które są równoważne do wymogów ustanowionych w projektowanym rozporządzeniu, i które zapewniają uczciwość i niezależność przyznawania ratingów kredytowych. W kontekście ram polityki pieniężnej Eurosystemu dla operacji rynkowych, systemy te są już poddane pogłębionemu zatwierdzaniu oraz kompleksowemu monitorowaniu wyników przez Eurosystem, który może je zawieszać lub wyłączać w określonych przez siebie okolicznościach(29). Co za tym idzie, EBC wyraża pogląd, że powyższy warunek powinien być uznany za automatycznie spełniony w chwili, gdy ICAS zostaje zatwierdzony przez EBC dla celów operacji polityki pieniężnej Eurosystemu. W odniesieniu do ratingów kredytowych przyznawanych przez krajowe banki centralne, które spełniają wskazane powyżej obydwa kryteria, lecz w odniesieniu do których EBC nie ocenił przedmiotowego ICAS, powinna zostać wprowadzona procedura sprawdzająca zgodność ICAS z kryterium "równoważności". EBC zaleca, aby w takich wypadkach krajowe banki centralne mogły wnosić do Komisji o udzielenie wyłączenia a Komisja - aby zapewnić jednolite stosowanie tych kryteriów oraz wykorzystać doświadczenie EBC w tym obszarze - powinna zasięgać opinii EBC przed podjęciem decyzji o wyłączeniu. EBC proponuje zmianę projektowanego rozporządzenia i wprowadzenie odpowiedniego motywu w treści preambuły w celu odzwierciedlenia tej procedury.
Nadzór i rejestracja agencji ratingowych oraz uznanie instytucji ECAI
8. Dyrektywa 2006/48/WE zezwala instytucjom kredytowym na korzystanie z zewnętrznych ocen kredytowych dostarczanych przez instytucje ECAI przy ustalaniu wag ryzyka w ramach standardowego podejścia(30) oraz w ramach metody sekurytyzacji opartej na ratingach(31). Wzajemne oddziaływanie między reżimem ustanowionym dla agencji ratingowych na mocy projektowanego rozporządzenia a ustalonym procesem uznawania instytucji ECAI zgodnie z dyrektywą 2006/48/WE może budzić zaniepokojenie i powinno być odpowiednio uregulowane. W szczególności należy doprecyzować, że rejestracja agencji ratingowych na mocy projektowanego rozporządzenia stanowi warunek kwalifikowalności instytucji ECAI w świetle dyrektywy 2006/48/WE. Ponadto należy wprowadzić odpowiednie zmiany do dyrektywy 2006/48/WE, zgodnie z tym co zostało wskazane we wkładzie Eurosystemu(32), aby uniknąć "podwajania procedur i kosztownych nakładających się wymogów" i zapewnić spójność prawną. Przykładowo, wymogi obiektywności, niezależności, regularnego przeglądu, przejrzystości i rozpowszechniania dotyczące metodyki przyznawania ocen kredytowych(33) powinny być uznane za spełnione przez agencje ratingowe zarejestrowane zgodnie z projektowanym rozporządzeniem.
9. Projektowane rozporządzenie stanowi, że każde państwo członkowskie musi wyznaczyć właściwy organ do celów rozporządzenia(34). Na mocy dyrektywy 2006/48/WE, krajowe organy nadzoru bankowego są właściwe do uznawania agencji ratingowych jako instytucji ECAI zgodnie z wymogami ustanowionymi w dyrektywie(35). Jeżeli, tak jak zostało to zasugerowane w raporcie grupy de Larosière'a(36), Komitetowi Europejskich Regulatorów Rynku Papierów Wartościowych (CESR) lub organom wyznaczonym przez projektowane rozporządzenie powierzona zostanie rejestracja i nadzór nad agencjami ratingowymi, powinny one zasięgać opinii właściwych organów nadzoru bankowego w zakresie rejestracji i nadzoru, jak również możliwego stosowania sankcji. Przy dokonywaniu przeglądu dyrektywy 2006/48/WE prawodawca wspólnotowy mógłby ocenić na podstawie doświadczenia zdobytego w ramach reżimu dla instytucji ECAI(37), czy mechanizmy uznawania tych instytucji wymagają dalszego uproszczenia, biorąc pod uwagę możliwe synergie z ramami ustanowionymi dla rejestracji i sprawowania nadzoru nad agencjami ratingowymi na mocy projektowanego rozporządzenia.
Współpraca między właściwymi organami i wymiana informacji
10. Projektowane rozporządzenie ustanawia ramy dla rejestracji i nadzoru nad agencjami ratingowymi oparte o bliską współpracę między organami krajowymi. EBC pragnie zauważyć, że rola CESR jest ograniczona do wyrażania opinii właściwemu organowi macierzystego państwa członkowskiego: i) w odniesieniu do projektu decyzji w sprawie zgody na rejestrację lub odmowy rejestracji(38), oraz ii) w przypadkach określonych w projektowanym rozporządzeniu(39), lub gdy organy zamierzają podjąć środki nadzoru(40). W tym względzie EBC pragnie zwrócić uwagę na obawy wyrażone w raporcie grupy de Larosière'a, że "przedstawiony w tym wniosku system udzielania zezwoleń i system nadzorczy jest jednak zbyt kłopotliwy", oraz że "podział zadań pomiędzy organami państwa macierzystego i państwa przyjmującego okaże się prawdopodobnie mało skuteczny i niewydajny"(41). Ponadto raport grupy de Larosière'a proponuje powierzenie zadań udzielania zezwoleń i bezpośredniego nadzoru nad instytucjami działającymi na obszarze UE, takimi jak agencje ratingowe, temu organowi UE, w który zostanie przekształcony CESR. Eurosystem wyraził już swoje wsparcie wobec założenia, że CESR będzie pełnił rolę koordynacyjną(42), natomiast rola CESR w odniesieniu do agencji ratingowych może wymagać dalszego przeglądu w świetle przyszłej implementacji rekomendacji grupy de Larosière'a(43).
11. EBC podkreśla, że uzgodnienia koordynacyjne dla regulacji i nadzoru nad agencjami ratingowymi powinny być skonstruowane w sposób umożliwiający odpowiedni poziom zaangażowania Eurosystemu, zważywszy na jego głębokie zainteresowanie implementacją operacji banku centralnego oraz biorąc pod uwagę perspektywę stabilności finansowej. W tym względzie EBC proponuje wprowadzenie w projektowanym rozporządzeniu kanałów dostępu podobnych do tych, które zostały wprowadzone w ramach wspólnotowych w odniesieniu do wymiany informacji między właściwymi organami i bankami centralnymi ESBC(44). Wobec powyższego EBC proponuje wprowadzenie zmiany zgodnej z zaleceniem wyrażonym w opinii CON/2009/17(45). Ponadto EBC z zadowoleniem przyjąłby wprowadzenie obowiązku zasięgnięcia opinii CEBS oraz jak również Komitetu Europejskich Organów Nadzoru ds. Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych przed opublikowaniem wytycznych dla właściwych organów krajowych(46).
Wyłączenia dla lokalnych agencji ratingowych
12. We wkładzie Eurosystemu wskazano, że można rozważyć wprowadzenie do projektowanego rozporządzenia alternatywnego i łagodniejszego traktowania lokalnych agencji ratingowych, które głównie zajmują się emisjami korporacyjnymi, oraz że zwolnienie lokalnych agencji z niektórych wymogów mogłoby umożliwić większą elastyczność i wspomóc utrzymanie różnorodności wśród agencji ratingowych, zapewniając tym samym różnorodność opinii(47). Jeżeli takie wyłączenie miałoby być rozważane w odniesieniu do mniejszych agencji ratingowych w kontekście procedury współdecyzji, konieczne byłoby uniemożliwienie większym agencjom ratingowym wykorzystywania takiego wyłączenia poprzez dokonanie podziału swojej działalności. EBC wspierałby również ocenę wpływu zastosowania projektowanego rozporządzenia na poziom koncentracji na rynku agencji ratingowych(48).
Ustanowienie przez CESR centralnego repozytorium
13. Projektowane rozporządzenie stanowi, że agencje ratingowe udostępniają w centralnym repozytorium utworzonym przez CESR informacje "na temat ich historycznych wyników i informacje o wcześniejszej działalności ratingowej"(49). EBC wyraża gotowość udzielenia wsparcia Komisji i CESR w tworzeniu takiego repozytorium, które będzie miało znaczenie w wykonywaniu przez ESBC powierzonych mu zadań. Należy zachować równowagę między poziomem informacji wymaganym dla spełnienia potrzeb użytkowników a kosztami, które będą ponosić agencje ratingowe, aby spełnić obowiązujące wymogi.
EBC pragnie również przekazać następujące zalecenia. Po pierwsze, mając na uwadze czytelność przepisów, byłoby wskazane umieszczenie w dwóch odrębnych artykułach projektowanego rozporządzenia: i) postanowień dotyczących wymogów ujawniania informacji znajdujących zastosowanie do agencji ratingowych, oraz ii) postanowień dotyczących utworzenia przez CESR centralnego repozytorium oraz charakteru danych i informacji zawartych w tym repozytorium. Po drugie, pożądane byłoby dalsze uszczegółowienie rodzajów danych i informacji, które będą udostępniane w repozytorium. W rozumieniu EBC te informacje będą obejmować "dane na temat historycznych wskaźników niewypłacalności własnych kategorii ratingowych"(50). Po trzecie, należy doprecyzować zasady zbierania tych informacji przez CESR, warunki przechowywania tych informacji, jak również uzgodnienia dotyczące zarządzania repozytorium oraz zasady dostępu do niego i wprowadzanie w przyszłości jakichkolwiek zmian w wymogach mających zastosowanie do repozytorium i agencji ratingowych. Może to wymagać wprowadzenia bardziej szczegółowych postanowień lub też rozszerzenia zakresu korzystania z procedury komitetowej w projektowanym rozporządzeniu, aby umożliwić przyjęcie środków technicznych ustanawiających zasady organizacji i funkcjonowania repozytorium. CESR powinno również rozważyć możliwe synergie z innymi inicjatywami. Po czwarte, repozytorium powinno zapewnić "uczestnikom rynku dostęp do istotnych, standardowych danych na temat wyników agencji ratingowych w celu umożliwienia im dokonywania porównań w ramach sektora"(51). EBC zaleca powierzenie CESR zadania tworzenia statystyk przedstawiających historyczne wyniki ratingów kredytowych i okresowego publikowania uzyskanych danych. EBC sugeruje również strukturalny podział tych danych i ich przechowywanie w porównywalnym formacie określającym papiery wartościowe i odpowiadające im ratingi, na poziomie instrumentu i emitenta, według numerów ISIN w odniesieniu do emisji oraz według standardowego identyfikatora dla emitentów. Ponadto należy umożliwić inwestorom ocenianie ryzyka kredytowego ich portfela, t.j. inwestorom należy zapewnić możliwość wyciągania własnych wniosków z zależności statystycznych, takich jak korelacje, między kategoriami ratingów kredytowych w odniesieniu do różnych rodzajów ocenianych podmiotów lub instrumentów.
Dodatkowe uwagi o charakterze prawnym i technicznym
14. W projektowanym rozporządzeniu kategoria ratingu została zdefiniowana jako "symbol ratingu stosowany do identyfikacji różnych ratingów kredytowych dla każdej klasy ratingów kredytowych w celu rozróżnienia między różnymi charakterystykami ryzyka różnych rodzajów ocenianych podmiotów, emitentów i instrumentów finansowych"(52). Ponadto projektowane rozporządzenie stanowi, że agencja ratingowa musi podawać "klasę ratingów kredytowych, w zakresie których agencja ratingowa ubiega się o rejestrację."(53) Postanowienia te mogłyby zostać uproszczone zgodnie z propozycjami zmian zawartymi w załączniku do niniejszej opinii.
15. Projektowane rozporządzenie stanowi, że agencja ratingowa jest zobowiązana do monitorowania ratingów kredytowych i poddawania ich przeglądowi "w razie potrzeby"(54). Ustanowienie minimalnej częstotliwości, z jaką należy dokonywać przeglądu ratingów kredytowych wzmocniłoby zobowiązanie agencji ratingowych do regularnego i aktywnego monitorowania wszystkich przyznanych przez siebie ratingów. W związku z tym EBC proponuje, aby taki przegląd był przeprowadzany co najmniej raz w roku. Projektowane rozporządzenie również stanowi, że w przypadku zmian w metodyce ratingu, agencje ratingowe muszą "doko[nać] ponownego ratingu wszystkich ratingów kredytowych powstałych w oparciu o te metodyki, model lub założenia"(55). EBC proponuje, aby ten wymóg został doprecyzowany poprzez wskazanie, że znajduje on zastosowanie do ratingów, które są nadal wykorzystywane.
16. Niezależni członkowie zarządu lub rady nadzorczej pełnią kluczową rolę w zapewnieniu niezależności i jakości ratingów kredytowych. Projektowane rozporządzenie stanowi, że na tych niezależnych członkach spoczywa szczególne zadanie zapewnienia, aby nie zachodził konflikt interesów i monitorowania zgodności i procesów zarządzania, w tym funkcji przeglądu(56). Funkcja przeglądu polega na dokonywaniu okresowych przeglądów metodyk i modeli wykorzystywanych przez agencję ratingową oraz znaczących zmian tych metodyk, jak również ich odpowiedniości do oceny nowych instrumentów finansowych(57). Wobec znaczenia tych zadań, EBC zaleca aby wnioski rejestracyjne zawierały również informacje o niezależnych członkach zarządu lub rady nadzorczej(58).
17. Projektowane rozporządzenie wymaga, aby agencje ratingowe zachowywały rejestry zawierające wzajemne prawa i obowiązki agencji ratingowej i ocenianego podmiotu "co najmniej przez czas trwania stosunku umownego z tym ocenianym podmiotem"(59). EBC zaleca utrzymanie tego obowiązku przez okres co najmniej dwóch lat po wygaśnięciu stosunku umownego, w celu umożliwienia oceny ex post w przypadkach, gdy jest to wymagane przez właściwe organy(60).
18. Należy przeprowadzić dalszą ocenę co do tego, czy zasady zawarte w projektowanym rozporządzeniu, które uniemożliwiają pracownikom bezpośrednio uczestniczącym w procesie ratingu kredytowego rozpoczęcie zatrudnienia w ocenianych podmiotach są wystarczająco surowe, aby przeciwdziałać takim praktykom lub je ograniczać. W związku z tym EBC proponuje, aby pracownicy bezpośrednio uczestniczący w procesie ratingu kredytowego nie zajmowali kluczowych stanowisk kierowniczych w przedsiębiorstwie ocenianego podmiotu przed upływem 18 (zamiast sześciu) miesięcy od czasu wystawienia ratingu kredytowego(61).
19. Odniesienie do "emisji długu" należy zastąpić terminem "instrument finansowy"(62).
20. W swoim sprawozdaniu w sprawie przejrzystości agencja ratingowa musi co roku udostępniać informacje finansowe na temat przychodu, z podziałem na opłaty za rating kredytowy i usługi niezwiązane z ratingiem, z ich pełnym opisem(63). W takim zakresie, w jakim "usługi niezwiązane z ratingiem" stanowią "usługi dodatkowe", powinno to zostać odzwierciedlone w projektowanym rozporządzeniu(64).
Propozycje zmian
Propozycje zmian brzmienia projektowanego rozporządzenia wynikające z przyjęcia powyższych uwag zostały zawarte w załączniku.
Frankfurt nad Menem, dnia 21 kwietnia 2009 r.
Prezes EBC | |
Jean-Claude TRICHET |
______
(1) KOM(2008) 704 wersja ostateczna, 12 listopada 2008 r. Dokument dostępny na stronie internetowej www.eur-lex.europa.eu.
(2) Niniejsza opinia opiera się na wersji z dnia 12 listopada 2008 r., której dotyczył formalny wniosek o wydanie opinii przez EBC. Treść projektowanego rozporządzenia została poddana dalszym zmianom przez grupę roboczą Rady.
(3) EBC pragnie zauważyć, że projektowane rozporządzenie jest oparte na art. 95 Traktatu, a nie na art. 47 ust. 2, stanowiącym podstawę prawną dyrektyw.
(4) Zob. komunikat - Spotkanie ministrów finansów i prezesów banków centralnych, Zjednoczone Królestwo, 14 marca 2009 r. Dostępny na stronie internetowej www.g20.org.
(5) Zob. "Eurosystem's contribution to the public consultation on the Commission's draft directive/regulation on credit rating agencies" (Wkład Eurosystemu w publiczne konsultacje projektu rozporządzenia/dyrektywy Komisji w sprawie agencji ratingowych), wrzesień 2008 r. (zwany dalej "wkładem Eurosystemu") dostępny na stronie internetowej EBC pod adresem www.ecb.europa.eu.
(6) Art. 2 ust. 1 projektowanego rozporządzenia.
(7) Art. 4 akapit pierwszy projektowanego rozporządzenia.
(8) Wykorzystanie ratingów kredytowych do innych celów niż cele określone w przepisach prawa jest już przedmiotem regulacji projektowanego rozporządzenia (zob. art. 4 akapit drugi projektowanego rozporządzenia).
(9) Zob. punkt 2.2 uzasadnienia. Znajduje to potwierdzenie w pkt 5.2.4 Dokumentu Roboczego Służb Komisji uzupełniającego projektowane rozporządzenie (Ocena skutków), SEC(2008) 2745, 12 listopada 2008 r., dokument dostępny na stronie internetowej Komisji pod adresem www.ec.europa.eu.
(10) Art. 1, motyw 28 zdanie drugie projektowanego rozporządzenia odnosi się do wymogu, zgodnie z którym właściwe organy powinny mieć do dyspozycji środki niezbędne do zagwarantowania, aby "ratingi przeznaczone do wykorzystania we Wspólnocie [były] wystawiane" zgodnie z projektowanym rozporządzeniem.
(11) Zob. motyw 12 jak również motyw 6 i 38 projektowanego rozporządzenia.
(12) Zob. art. 12 ust. 1 i motyw 21 projektowanego rozporządzenia.
(13) Dz.U. L 345 z 31.12.2003, s. 64.
(14) Dz.U. L 177 z 30.6.2006, s. 1.
(15) Zob. pkt 1.1 oceny skutków i motyw 1 projektowanego rozporządzenia.
(16) Zob. pkt 2.2 uzasadnienia.
(17) Zob. przypis 4 do niniejszej opinii.
(18) Art. 8 ust. 1 projektowanego rozporządzenia.
(19) Załącznik VI, część 2.
(20) Zob. w tym zakresie dyrektywę 2006/48/WE (załącznik VI, część 2), która stanowi, że właściwe organy powinny brać pod uwagę czynniki jakościowe i ilościowe w celu dokonania rozróżnienia między względnymi stopniami ryzyka wyrażonymi w każdej ocenie kredytowej.
(21) Zob. punkt 5 niniejszej opinii i ustęp 6.3.1. załącznika I do wytycznej Europejskiego Banku Centralnego EBC/2000/7 z dnia 31 sierpnia 2000 r. w sprawie instrumentów i procedur polityki pieniężnej Eurosystemu (Dz.U. L 310, z 11.12.2000, s. 1) (zob. nieoficjalna wersja skonsolidowana opracowana przez Urząd Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich, dostępna na stronie internetowej EBC pod adresem www.ecb.europa.eu).
(22) Zob. wkład Eurosystemu, s. 2
(23) W odniesieniu do instytucji ICAS, zob. również punkty 6 i 7 niniejszej opinii.
(24) Zob. punkt 6.3.1 załącznika I do wytycznych EBC/2000/7.
(25) Zob. punkt 6.3.1 załącznika I do wytycznych EBC/2000/7.
(26) Art. 2 ust. 2 projektowanego rozporządzenia.
(27) Zob. punkt 5 niniejszej opinii.
(28) Zob. "The single list in the collateral framework of the Eurosystem", Biuletyn miesięczny EBC, maj 2006 r., s. 75-87 oraz wkład Eurosystemu, s. 9.
(29) Zob. punkt 6.3.4 załącznika I do wytycznych EBC/2000/7.
(30) Art. 78 do 83 i załącznik VI.
(31) Art. 94 do 101 i załącznik IX.
(32) Zob. s. 5.
(33) Zob. w szczególności art. 81 i 97, jak również załącznik VI część 2 dyrektywy 2006/48/WE.
(34) Art. 19 ust. 1.
(35) Zgodnie z art. 81, instytucja ECAI, która wystawia zewnętrzną ocenę kredytową może zostać uznana przez właściwe organy jako spełniająca warunki dla celów ustalania wagi ryzyka ekspozycji. Jeżeli instytucja ECAI została uznana przez właściwe organy państwa członkowskiego, właściwe organy innego państwa członkowskiego mogą na tej podstawie uznać tę instytucję ECAI bez konieczności przeprowadzania własnego procesu oceny.
(36) Zob. raport z dnia 25 lutego 2009 grupy ekspertów wysokiego szczebla pod przewodnictwem Jacques de Larosière'a w sprawie nadzoru finansowego w UE (zwany dalej raportem grupy de Larosière'a), ustęp 67, dostępny na stronie internetowej pod adresem: www.europa.eu.
(37) Zob. wytyczne Komitetu Europejskich Organów Nadzoru Bankowego (CEBS) z dnia 20 stycznia 2006 r. w sprawie uznawania zewnętrznych instytucji kontroli jakości kredytowej (dostępne na stronie internetowej CEBS pod adresem www.c-ebs.org).
(38) Zob. art. 15 projektowanego rozporządzenia.
(39) Zob. art. 18 projektowanego rozporządzenia.
(40) Zob. art. 21 i 22 projektowanego rozporządzenia.
(41) Zob. raport grupy de Larosière'a, punkt 67.
(42) Zob. wkład Eurosystemu, s. 5.
(43) Raport grupy de Larosière'a sugeruje, że "w UE zada[nia] udzielania zezwoleń agencjom ratingowym, monitorowania wyników ich działalności i wprowadzania odpowiednich zmian" powinny być powierzone CESR, ustęp 67.
(44) Zob. projekt dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE i 2006/49/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych, dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru i zarządzania kryzysowego (KOM/2008/0602 wersja ostateczna), 1 październik 2008 r. Dokument dostępny na stronie internetowej pod adresem: www.eur-lex.europa.eu.
(45) Opinia EBC CON/2009/17 z dnia 5 marca 2009 r. na wniosek Rady Unii Europejskiej w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy 2006/48/WE i 2006/49/WE w odniesieniu do banków powiązanych z centralnymi instytucjami, niektórych pozycji funduszy własnych, dużych ekspozycji, uzgodnień w zakresie nadzoru i zarządzania. Zob. punkty 13 i 14 opinii i proponowaną zmianę nr 5.
(46) Zob. art. 18 projektowanego rozporządzenia.
(47) Zob. wkład Eurosystemu, s. 4.
(48) Wymagałoby to zmiany art. 34 projektowanego rozporządzenia.
(49) Zob. art. 9 ust. 2 projektowanego rozporządzenia.
(50) Zgodnie z projektowanym rozporządzeniem, agencje ratingowe muszą udostępniać takie dane co sześć miesięcy, a także wskazywać, czy wskaźniki niewypłacalności tych kategorii z czasem uległy zmianie (załącznik I, sekcja E, część II, punkt 1 projektowanego rozporządzenia).
(51) Punkt 2.5.4 uzasadnienia.
(52) Zob. art. 3 ust. 1 lit. f). Zob. motyw 24, zdanie ostatnie projektowanego rozporządzenia i odniesienie do "podkomitetu] specjalizującego] się w ratingach kredytowych każdej klasy aktywów ocenianych przez agencje ratingowe."
(53) Zob. Załącznik II punkt 4 projektowanego rozporządzenia.
(54) Zob. art. 7 ust. 4.
(55) Zob. art. 7 ust. 5 lit. c)
(56) Zob. załącznik I sekcja A, punkt 2, piąty akapit.
(57) Zob. załącznik I, sekcja A, punkt 7, pierwszy akapit projektowanego rozporządzenia.
(58) Zob. załącznik II projektowanego rozporządzenia.
(59) Zob. załącznik I sekcja B, punkt 9.
(60) Należy porównać z załącznikiem I, sekcja B, punkt 8 projektowanego rozporządzenia.
(61) Zob. załącznik I sekcja C, punkty 6 i 7 projektowanego rozporządzenia.
(62) Zob. załącznik I sekcja E, II, ostatni akapit.
(63) Zob. załącznik I, sekcja E, III, punkt 7 projektowanego rozporządzenia.
(64) Zob. załącznik I, sekcja B, punkt 4.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2009.115.1 |
Rodzaj: | Opinia |
Tytuł: | Opinia w sprawie projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie agencji ratingowych - (CON/2009/38). |
Data aktu: | 21/04/2009 |
Data ogłoszenia: | 20/05/2009 |