| Sprawozdawczyni generalna: | Gillian COUGHLAN (IE/Renew Europe), członkini rady hrabstwa Cork |
| Dokument | Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu |
| źródłowy: |
Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021-2027. Nowe podejście do kształcenia i szkolenia w epoce cyfrowej" COM(2020) 624 |
EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW
1. Zauważa, że ograniczenia społeczne nałożone w związku z pandemią COVID-19 stymulują i przyspieszają wejście współczesnego społeczeństwa w "erę cyfrową" w edukacji.
2. Wzywa jednak do uwzględnienia faktu, że kiedy wspominamy o kształceniu i szkoleniu, odnosimy się do rozwijania myślenia krytycznego u małych dzieci, u łatwo ulegających wpływom nastolatków i kierujących się ciekawością dorosłych, do upodmiotowienia - dzięki umiejętnościom materialnym i intelektualnym - handlowców, specjalistów, pracowników fizycznych, osób zajmujących się konserwacją, pracowników sektora usług, przedsiębiorców i rolników - krótko mówiąc, zawsze odnosimy się do ludzi.
3. Ostrzega, że w tym momencie ważne jest dokonanie rozróżnienia między edukacją cyfrową a uczeniem się przez internet lub na odległość, które zostało narzucone pośpiesznie podczas pierwszego okresu obowiązywania środków izolacji nałożonych na społeczeństwo i które zostało dostosowane podczas kolejnych takich okresów. Dzisiejsza rzeczywistość nie jest zgodna z europejską wizją edukacji cyfrowej.
4. Zgadza się, że kryzys związany z pandemią COVID-19 zwrócił uwagę na kluczowe czynniki umożliwiające skuteczne kształcenie i szkolenie cyfrowe, a jednocześnie przyspieszył tempo tej zmiany i uwypuklił mocne i słabe strony edukacji cyfrowej, a także jej możliwości i ograniczenia.
5. Przypomina, że choć organizacja systemów kształcenia należy do kompetencji krajowych - bez uszczerbku dla wewnętrznego podziału kompetencji w każdym państwie członkowskim - to nowe wyzwania wymagają zwiększonej koordynacji na poziomie europejskim lub intensywniejszej polityki wsparcia w ramach europejskiego obszaru edukacji poprzez wykorzystanie międzynarodowych standardów technologicznych oraz strategii i zaleceń samej UE.
6. Przypomina 1 , że wsparcie władz lokalnych i regionalnych dla edukacji i włączenia cyfrowego ma kluczowe znaczenie zarówno dla uczniów i studentów, jak i dla obywateli.
7. Z zadowoleniem przyjmuje wysiłki Unii Europejskiej na rzecz zwiększenia umiejętności cyfrowych obywateli europejskich w ciągu ostatnich dwudziestu lat, których kulminacją jest Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021-2027, a także cel, jakim jest świadczenie wysokiej jakości, dostępnego, skutecznego i angażującego kształcenia sprzyjającego włączeniu społecznemu, przy jednoczesnym uwzględnieniu metodyki związanej z nauczaniem na odległość i zajęciami online oraz metodyki mieszanej.
8. Podkreśla znaczenie koncepcji spójności cyfrowej, przedstawionej w opinii "Cyfrowa Europa dla wszystkich" 2 , jako ważnego dodatkowego wymiaru tradycyjnej koncepcji spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej określonej w Traktacie UE. Wzywa do rozszerzenia jej na sferę edukacyjną i do uwzględnienia jej w kolejnych zmianach Traktatu. Jest to niezbędny krok w celu sprostania wyzwaniom społecznym w świetle stale rosnących potrzeb w zakresie cyfryzacji, przy jednoczesnym zadbaniu o to, by nie zostawić żadnej osoby ani żadnego regionu poza nawiasem działań.
Umiejętność cyfrowe dla wszystkich
9. Jest świadomy, że znaczenie umiejętności cyfrowych wykracza poza rynek pracy i odgrywa coraz ważniejszą rolę w życiu prywatnym i publicznym naszych obywateli, zwłaszcza w odniesieniu do uczenia się, dostępu do informacji i produktów, a także usług publicznych i prywatnych, włączenia społecznego, wypoczynku i wielu innych codziennych zastosowań.
10. Zaleca, aby plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej opierał się na najlepszych praktykach stosowanych w innych sektorach, np. w biznesie, przy jednoczesnym zachowaniu specjalistycznej wiedzy pracowników sektora edukacji oraz ważnego międzyosobowego zaangażowania w klasie.
11. Jest przekonany, że konieczne jest zadbanie o to, by edukacja cyfrowa trafiała również do najsłabszych osób i grup społecznych i stała się czynnikiem sprzyjającym spójności społecznej. Unia Europejska musi dołożyć wszelkich starań, aby stworzyć społeczeństwo, w którym uczestniczyć będą mogli wszyscy, niezależnie od wieku, płci, pochodzenia społecznego czy etnicznego oraz zdolności fizycznych i intelektualnych.
12. Ostrzega ponadto, że łączność między placówkami edukacyjnymi na obszarach wiejskich, oddalonych i wyspiarskich będzie miała kluczowe znaczenie dla przezwyciężenia różnic wynikających z rozproszenia lub izolacji ludności względem wielkich miast, i podkreśla, że w ramach Planu działania w dziedzinie edukacji cyfrowej i środków krajowych na rzecz jego wdrożenia należy odpowiednio zająć się przepaścią cyfrową między dużymi miastami a obszarami wiejskimi, oddalonymi i wyspiarskimi.
13. Wzywa Komisję Europejską do aktywnego propagowania praw osób z niepełnosprawnościami do edukacji cyfrowej sprzyjającej włączeniu społecznemu, a także wzywa Komisję i państwa członkowskie do określenia elementów edukacji cyfrowej opracowanych dla osób z niepełnosprawnościami i dostosowanych do ich potrzeb oraz do dokonywania odpowiednich inwestycji i dzielenia się informacjami. Należy też uwzględnić potrzeby słabszych grup dotyczące kształcenia i umiejętności, zapewniając równy dostęp do wysokiej jakości kształcenia podstawowego.
14. Ważne jest również uwzględnienie potrzeb mniejszości narodowych oraz umożliwienie tworzenia i dostępu do treści zgodnych z ich prawem do nauki w języku ojczystym.
Połączenie edukacji cyfrowej i transformacji cyfrowej
15. Zwraca uwagę, że społeczeństwo oraz europejska i światowa gospodarka będą teraz poszukiwały osób o umiejętnościach i zdolnościach umożliwiających stanie się architektami, budowniczymi i naturalnymi członkami nowego świata cyfrowego, i podkreśla związaną z tym potrzebę inwestowania w określenie, nauczanie i nabywanie podstawowych i zaawansowanych umiejętności cyfrowych.
16. Ubolewa, że nawet 35 % osób aktywnych zawodowo w Europie nie posiada dzisiaj podstawowych umiejętności cyfrowych 3 - choć wskaźnik ten stopniowo rośnie - podczas gdy 90 % miejsc pracy wymaga obecnie co najmniej minimalnego poziomu umiejętności cyfrowych. Wraz z przewidywaną transformacją cyfrową znacznie wzrośnie liczba i poziom niezbędnych podstawowych umiejętności cyfrowych.
17. Jest głęboko zaniepokojony faktem, że istnieje wyraźna przepaść w zakresie podstawowych umiejętności cyfrowych między pracownikami a bezrobotnymi, osobami starszymi i dorosłymi o niższym poziomie wykształcenia 4 oraz że wyraźnie rosną różnice w edukacji cyfrowej między kobietami a mężczyznami. Zachęcanie dziewcząt do podejmowania studiów w dziedzinie nauk ścisłych, technologii, inżynierii, (sztuki) i matematyki (STE(A)M) w celu zniwelowania przepaści cyfrowej między kobietami a mężczyznami będzie krokiem we właściwym kierunku. Wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie do wykorzystania wdrożenia Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, programu "Cyfrowa Europa", Erasmus+, programu "Horyzont Europa" i Europejskiego Funduszu Społecznego do promowania udziału kobiet w naukach STE(A)M i do zapewnienia, aby luka ta została zmniejszona dzięki wsparciu dla podmiotów świadczących usługi w zakresie edukacji cyfrowej.
18. Jest również zaniepokojony istnieniem wyraźnej przepaści cyfrowej na obszarach wiejskich, w całej społeczności edukacyjnej (nauczyciele, uczniowie i rodziny). Wzywa Komisję Europejską i państwa członkowskie, aby wykorzystały wdrażanie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz Europejskiego Funduszu Społecznego w celu zagwarantowania, że finansowanie zmniejszy tę lukę poprzez ukierunkowane inwestycje w regionach zmagających się z wyzwaniami demograficznymi i borykających się ze znacznym i trwałym brakiem inwestycji oraz poprzez określenie stabilnych i trwałych projektów, które mają wpływ na całą społeczność edukacyjną.
19. W związku z tym popiera również cel europejskiego programu na rzecz umiejętności, jakim jest zapewnienie, by do 2025 r. 70 % osób w wieku od 16 do 74 lat posiadało podstawowe umiejętności cyfrowe.
20. Zaleca ponadto, aby wszystkie programy szkoleń i przygotowania zawodowego zawierały element cyfrowy, wykraczający poza staże "Cyfrowe możliwości" i niezależny od nabywanych umiejętności, oraz by w ramach proponowanej europejskiej platformy wymiany tworzono dla tych kursów treści podobne do międzynarodowego komputerowego "prawa jazdy" (International Computer Driving License - ICDL), dodatkowo do europejskiego certyfikatu umiejętności cyfrowych, który będzie opierać się na samoocenie.
21. Podkreśla potrzebę uczynienia edukacji cyfrowej integralną częścią uczenia się przez całe życie i wzywa sektor prywatny i publiczny do wywiązania się ze spoczywającej na nich odpowiedzialności za kształcenie i szkolenie obywateli, by mogli oni stać się - oraz pozostać - konkurencyjnymi na rynku pracy i dostosowanymi do potrzeb tego rynku, a jednocześnie spełniać się w życiu osobistym.
Edukacja cyfrowa - szanse i wyzwania
22. Uważa, że cyfryzacja edukacji może przynieść duże korzyści, jeśli jest ukierunkowana na osobę uczącą się, dostosowana do wieku i zorientowana na rozwój. Takie kształcenie, przy użyciu odpowiednich środków, gwarantowałoby wszystkim dostępną i wysokiej jakości edukację sprzyjającą włączeniu społecznemu oraz urzeczywistniałoby prawo do edukacji jako podstawowe prawo człowieka.
23. Apeluje o bezpośrednie finansowanie publiczne mające na celu rozwój nowych modeli nauczania i promowanie umiejętności w XXI wieku na wszystkich poziomach kształcenia, od szkoły po uniwersytet, a także ukierunkowane na dalsze uproszczenie struktury unijnych programów finansowania, co umożliwi uczestnictwo szerszej puli zainteresowanych stron i rozszerzenie partnerstw między przemysłem a uczelniami wyższymi.
24. Wzywa do wzmocnienia etycznego wykorzystywania sztucznej inteligencji i danych w kształceniu i szkoleniu pedagogów oraz do wspierania działań związanych z badaniami naukowymi i innowacjami w ramach programu "Horyzont Europa"-.
25. Wzywa Komisję Europejską do udostępniania i promowania różnych programów i środków poprzez przystępne informacje i komunikację oraz poprzez wspieranie zdecentralizowanego systemu realizacji za pośrednictwem różnych sieci UE takich jak ośrodki innowacji cyfrowych.
26. Oferuje swoją pomoc w rozpowszechnianiu kampanii uświadamiającej "Connecitivty4schools".
27. Wyraża zaniepokojenie nasileniem się przemocy cyfrowej i cybernękania i podkreśla potrzebę zapobiegania takim zachowaniom poprzez edukację.
28. Wzywa do stosowania na wstępnym etapie - przy udziale regionów i miast - systemu bonów w celu rozpoczęcia badań i rozwoju w zakresie możliwości edukacji cyfrowej.
29. Jest zaniepokojony frustracją związaną z niedostateczną łącznością i ze sprzętem, wyrażaną w ubiegłym roku przez wielu uczniów i nauczycieli w europejskich miastach i regionach. Z jednej strony, ponownie wyraża swoje przesłanie 5 , że należy zmienić priorytety w zakresie rozwoju lokalnej infrastruktury edukacyjnej oraz że władze lokalne i regionalne będą wspierać przejście na nowoczesną, funkcjonalną, cyfrową i ekologiczną infrastrukturę edukacyjną w swoich społecznościach. Z drugiej zaś strony, wzywa rządy krajowe do zapewnienia wszystkim nauczycielom i uczniom, za pośrednictwem unijnych lub krajowych programów finansowania lub partnerstw z lokalnymi przedsiębiorstwami, odpowiedniego cyfrowego sprzętu edukacyjnego, a także bezpłatnego dostępu do aplikacji i platform w zakresie komunikacji cyfrowej i edukacji.
30. Podkreśla, że globalna pandemia uwypukliła niezastąpione umiejętności nauczyciela. Nauczyciele zapewniają interakcje międzyludzkie, kierowanie dyskusją, zachęcanie, pokazywanie, wyjaśnianie, korygowanie, ocenę, doradztwo, wsparcie, wiedzę specjalistyczną i ogólną. Wnosi o rozwijanie tych umiejętności również tak, aby można było je zastosować w kontekście cyfrowym, ponieważ nauczyciele odgrywają szczególnie istotną rolę w wykorzystywaniu technologii cyfrowych do nauczania i uczenia się oraz we włączaniu technologii cyfrowych w te działania.
31. Ostrzega jednak, że technologie edukacyjne powinny pozostać narzędziem, a nie zastępować kształcenia osobistego, ponieważ interakcje międzyludzkie mają zasadnicze znaczenie dla dobrego samopoczucia i rozwoju uczniów, w tym w komunikacji między nauczycielami a uczniami oraz komunikacji między uczniami.
32. Uznaje za niepokojące wyniki ostatnich badań 6 , które wskazują, że jedynie 40 % nauczycieli czuje się przygotowanych, by korzystać z technologii cyfrowych podczas nauczania.
33. Sugeruje, aby modele kształcenia nauczycieli w całej Unii Europejskiej były w większym stopniu dostosowane dzięki zacieśnionej współpracy między naszymi uniwersytetami i między ośrodkami kształcenia ustawicznego nauczycieli, i wzywa do stworzenia fizycznych ośrodków w miastach uniwersyteckich, tak aby nauczyciele z całego systemu edukacji mogli w trakcie kariery zawodowej korzystać z wysokiej jakości ustawicznego doskonalenia zawodowego. Ponadto proponuje, aby treści wykorzystywane do ustawicznego kształcenia nauczycieli były ogólnodostępne do ponownego wykorzystywania w codziennych działaniach dydaktycznych.
34. Popiera koncepcję ram treści w dziedzinie edukacji cyfrowej, chciałby jednak uzyskać zapewnienie, że zagwarantowane zostanie finansowanie na poziomie regionalnym, tak by wszyscy nauczyciele mieli poczucie, że należą do danego ośrodka, a języki regionalne są wspierane dzięki odpowiedniemu dostosowaniu zasobów dla wszystkich.
35. Opowiada się za tym, by europejskie ramy treści w dziedzinie edukacji cyfrowej dysponowały własnym inkubatorem technologicznym w celu tworzenia treści - znormalizowanych zgodnie z modelem SCORM (Shareable Content Object Reference Model - model odniesienia dla elementów współdzielonych treści) i cechujących się wysoką jakością zgodną z modelem OER (Open Educations Resources - otwarte zasoby edukacyjne) - i w celu wspierania nauczycieli i innych specjalistów w tworzeniu treści, programów nauczania i zasobów zgodnie z powyższymi kryteriami. Niezbędne jest wzmacnianie współpracy i wymiany materiałów edukacyjnych oraz dobrych praktyk w zakresie metod nauczania. Zaleca, aby jednostka ta wspierała krajowe departamenty edukacji w ocenie zastosowań technologicznych, tak aby przeznaczano środki na najlepsze technologie, przeprowadzano ścisłą kontrolę oraz odpowiednio wykorzystywano wszelkie zebrane dane.
36. Wzywa Komisję, by wspierała za pośrednictwem odpowiednich środków - m.in. w ramach programów Erasmus+, "Horyzont Europa" i InvestEU - tworzenie paneuropejskich platform na rzecz szerokiego rozpowszechniania treści i narzędzi edukacyjnych w sposób sprzyjający włączeniu społecznemu i wielojęzyczności, z uwzględnieniem języków regionalnych.
37. Uwypukla inwestycje UE w kulturę cyfrową; przykładem jest tu Europeana, która oferuje treści cyfrowe na temat historii i kultury europejskiej, przyczyniając się w ten sposób do dywersyfikacji nauczania w szkołach w całej Unii Europejskiej.
38. Popiera i wzywa do zwielokrotnienia takich inicjatyw jak projekt szkół cyfrowych Wspólnego Centrum Badawczego, udostępniających bezpłatne i masowe otwarte kursy internetowe (Massive Open Online Courses - MOOC).
39. Podkreśla potrzebę kultury cyfrowej wśród społeczności edukacyjnej. W czasach, gdy wydaje się, że w internecie dostępna jest całość wiedzy, istotne jest, aby społeczność ta była w stanie odróżniać konkretne fakty od opinii oraz je filtrować, a także samodzielnie analizować i zestawiać dane.
40. Ważne jest również znalezienie sposobów pomocy rodzicom we wspieraniu ich dzieci w dostępie do edukacji cyfrowej.
41. Zauważa również, że rodziny, uczniowie i pracownicy edukacyjni zgłaszali poważne przypadki cyberprzemocy. Stwierdza też, że nadal świadczona jest i finansowana opieka psychologicznospołeczna nad uczniami i studentami w każdym wieku.
42. Wzywa Komisję do zajęcia się specyficznym charakterem danych dotyczących kształcenia i zagrożeniem związanym z brakiem regulacji w zakresie ich wymiany i przechowywania. Wzywa również Komisję do zaangażowania Europejskiej Rady Ochrony Danych (EROD) w refleksję nad stworzeniem specjalnego statusu danych dotyczących uczniów i osób uczących się oraz do podniesienia świadomości wszystkich stron zaangażowanych w edukację cyfrową (nauczycieli, studentów, uczniów, osób uczących się i rodziców) na temat znaczenia cyberbezpieczeństwa, a także do znalezienia sposobów ciągłego zwiększania cyberbezpieczeństwa w tej dziedzinie.
Bruksela, dnia 7 maja 2021 r.
| Apostolos TZITZIKOSTAS | |
| Przewodniczący | |
| Europejskiego Komitetu Regionów |
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2021.300.65 |
| Rodzaj: | Opinia |
| Tytuł: | Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Plan działania w dziedzinie edukacji cyfrowej na lata 2021-2027 |
| Data aktu: | 27/07/2021 |
| Data ogłoszenia: | 27/07/2021 |