uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 31 ust. 1 lit. c) i d) oraz art. 34 ust. 2 lit. b),
uwzględniając inicjatywę Republiki Czeskiej, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii, Republiki Słowackiej i Królestwa Szwecji,
uwzględniając opinię Parlamentu Europejskiego,
(1) Unia Europejska postawiła sobie za cel utrzymanie i rozwijanie przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości.
(2) W myśl programu haskiego(1) w sprawie wzmacniania wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości w Unii Europejskiej, który został zatwierdzony przez Radę Europejską na posiedzeniu w dniach 4 i 5 listopada 2004 r., państwa członkowskie, chcąc sfinalizować złożony program środków mających wprowadzić w życie zasadę wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych w sprawach karnych, powinny rozważyć prawodawstwo o konfliktach jurysdykcji, po to by zwiększyć skuteczność ścigania przestępstw, a jednocześnie zagwarantować odpowiednie wymierzanie sprawiedliwości.
(3) Środki przewidziane w niniejszej decyzji ramowej powinny służyć zapobieganiu sytuacjom, w których w różnych państwach członkowskich toczą się wobec tej samej osoby równoległe postępowania karne w sprawie tych samych czynów, czego skutkiem może być prawomocne zakończenie tych postępowań w co najmniej dwóch państwach członkowskich. Decyzja ramowa ma zatem zapobiegać naruszaniu zasady ne bis in idem, o której mowa w art. 54 Konwencji wykonawczej do układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. między rządami państw Unii Gospodarczej Beneluksu, Republiki Federalnej Niemiec oraz Republiki Francuskiej w sprawie stopniowego znoszenia kontroli na wspólnych granicach(2), i której wykładni dokonał Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.
(4) W celu osiągnięcia porozumienia co do skutecznego rozwiązania, które pozwoli uniknąć negatywnych skutków równoległych postępowań oraz zbędnych nakładów czasu i zasobów stosownych właściwych organów, powinny mieć miejsce bezpośrednie konsultacje pomiędzy tymi organami. Takie skuteczne rozwiązanie może polegać przede wszystkim na skoncentrowaniu postępowania karnego w jednym państwie członkowskim na przykład w wyniku przeniesienia postępowania. Może też polegać na jakimkolwiek innym rozwiązaniu, w tym w zakresie jego umiejscowienia w czasie, pozwalającym na skuteczne i rozsądne prowadzenie takiego postępowania na przykład poprzez przekazanie sprawy Eurojustowi, jeżeli właściwe organy nie są w stanie osiągnąć porozumienia. W tym kontekście szczególną uwagę należy zwrócić na kwestię gromadzenia dowodów, na którą może wpłynąć prowadzenie równoległych postępowań.
(5) Jeżeli właściwy organ jednego z państw członkowskich ma uzasadnione powody, by przypuszczać, że w innym państwie członkowskim toczy się równoległe postępowanie karne wobec tej samej osoby w sprawie tych samych czynów, czego skutkiem może być prawomocne zakończenie tych postępowań w co najmniej dwóch państwach członkowskich, organ ten powinien nawiązać kontakt z właściwym organem drugiego państwa członkowskiego. Stwierdzenie, czy istnieją uzasadnione powody, powinno należeć wyłącznie do organu nawiązującego kontakt. Takie uzasadnione powody mogą istnieć na przykład, jeżeli podejrzany lub oskarżony twierdzi - i podaje szczegółowe informacje - że w innym państwie członkowskim toczy się wobec niego równoległe postępowanie karne w sprawie tych samych czynów, lub jeżeli właściwy organ innego państwa członkowskiego kieruje stosowny wniosek o wzajemną pomoc prawną, z którego wynika, że może się toczyć równoległe postępowanie karne, lub jeżeli takiej informacji udziela organ policyjny.
(6) Wymiana informacji pomiędzy właściwymi organami powinna polegać na obowiązkowej wymianie określonego zestawu podstawowych informacji, które zawsze należy podać. Informacje te powinny przede wszystkim pomóc właściwie zidentyfikować daną osobę i określić charakter oraz etap stosownego postępowania równoległego.
(7) Na właściwym organie, z którym nawiązał kontakt właściwy organ innego państwa członkowskiego, powinien spoczywać ogólny obowiązek udzielenia odpowiedzi na wystosowany wniosek. Zachęca się organ nawiązujący kontakt, by wyznaczył organowi, z którym nawiązuje kontakt, termin, w którym należy - jeżeli to możliwe - udzielić odpowiedzi. Podczas nawiązywania kontaktu właściwe organy powinny w pełni uwzględnić szczególną sytuację osoby, wobec której zastosowano środek zapobiegawczy polegający na pozbawieniu wolności.
(8) Główną zasadą współpracy ustanowionej na mocy niniejszej decyzji ramowej powinna być zasada bezpośredniego kontaktu między właściwymi organami. Państwa członkowskie powinny móc decydować, które organy są właściwe do podejmowania działań przewidzianych w niniejszej decyzji ramowej - zgodnie z zasadą krajowej autonomii proceduralnej, pod warunkiem że organy te mają kompetencje do podejmowania działań i decyzji przewidzianych w niniejszych przepisach.
(9) Starając się wypracować porozumienie co do skutecznego rozwiązania pozwalającego uniknąć negatywnych skutków równoległych postępowań toczących się w co najmniej dwóch państwach członkowskich, właściwe organy powinny mieć na względzie, że każda sprawa jest szczególna i wymaga uwzględnienia wszystkich jej istotnych cech. Aby wypracować porozumienie, właściwe organy powinny rozważyć odpowiednie kryteria, w tym ewentualnie kryteria zawarte w wytycznych opublikowanych w rocznym sprawozdaniu Eurojustu z 2003 roku i sporządzonych na potrzeby praktyków, i wziąć pod uwagę na przykład miejsce, w którym doszło do większej części czynu zabronionego; miejsce, w którym poniesiono większość strat; miejsce pobytu podejrzanego lub oskarżonego oraz możliwość jego wydania lub ekstradycji do innych jurysdykcji; obywatelstwo lub miejsce pobytu podejrzanego lub oskarżonego; istotne interesy podejrzanego lub oskarżonego; istotne interesy ofiar i świadków; dopuszczalność dowodów lub możliwe opóźnienia.
(10) W kontekście niniejszej decyzji ramowej obowiązek podjęcia bezpośrednich konsultacji przez właściwe organy w celu osiągnięcia porozumienia, nie powinien wykluczać możliwości prowadzenia takich konsultacji przy wsparciu Eurojustu.
(11) Żadne państwo członkowskie nie powinno być zobligowane do odstąpienia od jurysdykcji ani jej sprawowania wbrew swojej woli. Do czasu aż wypracowane zostanie porozumienie o skoncentrowaniu postępowania karnego, właściwe organy państw członkowskich powinny móc kontynuować postępowania karne w sprawie wszelkich przestępstw podlegających ich jurysdykcji krajowej.
(12) Podstawowym celem niniejszej decyzji ramowej jest zapobieganie niepotrzebnym równoległym postępowaniom karnym, których skutkiem może być naruszenie zasady ne bis in idem, w związku z tym jej stosowanie nie powinno powodować konfliktów jurysdykcji, które w przeciwnym razie by nie powstały. We wspólnym obszarze wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości zasadę obowiązkowego ścigania przestępstw, obowiązującą w prawie procesowym kilku państw członkowskich, należy rozumieć i stosować w taki sposób, by uznawano ją za spełnioną, gdy państwo członkowskie zapewnia ściganie konkretnego przestępstwa.
(13) Jeżeli wypracowano porozumienie o koncentracji postępowania karnego w jednym państwie członkowskim, właściwe organy drugiego państwa członkowskiego powinny działać w sposób zgodny z tym porozumieniem.
(14) Z uwagi na to, że Eurojust jest organem szczególnie właściwym do udzielania wsparcia w rozstrzyganiu konfliktów jurysdykcji, skierowanie sprawy do niego powinno być zwyczajowym działaniem, gdy nie uda się wypracować porozumienia. Należy zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 13 ust. 7 lit. a) decyzji Rady 2002/187/WSiSW z dnia 28 lutego 2002 r. ustanawiającą Eurojust w celu zintensyfikowania walki z poważną przestępczością(3), ostatnio zmienionej decyzją Rady 2009/426/WSiSW z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wzmocnienia Eurojustu(4), Eurojust należy informować o wszelkich przypadkach, gdy występuje lub może wystąpić konflikt jurysdykcji, i że sprawę można skierować do Eurojustu w dowolnym momencie, gdy co najmniej jeden właściwy organ zaangażowany w bezpośrednie konsultacje uzna to za stosowne.
(15) Niniejsza decyzja ramowa nie narusza procedur zgodnych z Europejską konwencją o przekazywaniu ścigania w sprawach karnych, podpisaną dnia 15 maja 1972 r., ani żadnych innych uzgodnień dotyczących przekazywania postępowań w sprawach karnych między państwami członkowskimi.
(16) Niniejsza decyzja ramowa nie powinna powodować zbędnych obciążeń administracyjnych, jeżeli problemy, do których się odnosi, można rozwiązać w inny dostępny już sposób. A zatem jeżeli państwa członkowskie posługują się wobec siebie bardziej elastycznymi instrumentami lub uzgodnieniami, powinny one mieć pierwszeństwo wobec niniejszej decyzji ramowej.
(17) Niniejsza decyzja ramowa ustanawia jedynie przepisy o wymianie informacji i prowadzeniu bezpośrednich konsultacji między właściwymi organami państw członkowskich i dlatego nie wpływa na jakiekolwiek prawa osób fizycznych do zgłaszania roszczenia, by być pociągniętymi do odpowiedzialności we własnej lub w innej jurysdykcji, jeżeli prawo takie istnieje na mocy ustawodawstwa krajowego.
(18) Do przetwarzania danych osobowych wymienianych na mocy niniejszej decyzji ramowej powinna mieć zastosowanie decyzja ramowa Rady 2008/977/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r. w sprawie ochrony danych osobowych przetwarzanych w ramach współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych(5).
(19) Zachęca się państwa członkowskie, by składając oświadczenia o używanych językach, uwzględniły poza swoim językiem urzędowym co najmniej jeden język powszechnie używany w Unii Europejskiej.
(20) Niniejsza decyzja ramowa nie narusza praw podstawowych i jest zgodna z zasadami uznanymi w art. 6 Traktatu o Unii Europejskiej i odzwierciedlonymi w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej,
PRZYJMUJE NINIEJSZĄ DECYZJĘ RAMOWĄ:
W imieniu Rady | |
B. ASK | |
Przewodniczący |
(1) Dz.U. C 53 z 3.3.2005, s. 1.
(2) Dz.U. L 239 z 22.9.2000, s. 19.
(3) Dz.U. L 63 z 6.3.2002, s. 1.
(4) Dz.U. L 138 z 4.6.2009, s. 14.
(5) Dz.U. L 350 z 30.12.2008, s. 60.
(6) Dz.U. L 1 z 4.1.2003, s. 1.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2009.328.42 |
Rodzaj: | Decyzja ramowa |
Tytuł: | Decyzja ramowa 2009/948/WSiSW w sprawie zapobiegania konfliktom jurysdykcji w postępowaniu karnym i w sprawie rozstrzygania takich konfliktów |
Data aktu: | 30/11/2009 |
Data ogłoszenia: | 15/12/2009 |
Data wejścia w życie: | 15/12/2009 |