uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 207 ust. 2,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 1 ,
(1) Od czasu wejścia w życie Traktatu z Lizbony bezpośrednie inwestycje zagraniczne znajdują się w wykazie kwestii wchodzących w zakres wspólnej polityki handlowej. Zgodnie z art. 3 ust. 1 lit. e) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) Unia ma wyłączne kompetencje w odniesieniu do wspólnej polityki handlowej i może być stroną umów międzynarodowych obejmujących postanowienia dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych.
(2) Umowy przewidujące ochronę inwestycji mogą obejmować mechanizm rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem, który pozwala inwestorowi z państwa trzeciego występować z roszczeniem wobec państwa, w którym dokonał inwestycji. Rozstrzyganie sporów między inwestorem a państwem może prowadzić do przyznania odszkodowania pieniężnego. Ponadto w każdej takiej sprawie nieuniknione są znaczne koszty postępowania arbitrażowego oraz koszty związane z obroną w danej sprawie.
(3) Międzynarodowa odpowiedzialność za traktowanie stanowiące przedmiot toczącego się sporu odpowiada podziałowi kompetencji między Unią a państwami członkowskimi. W konsekwencji Unia będzie co do zasady odpowiedzialna za odniesienie się do wszelkich roszczeń dotyczących zarzutu naruszenia zasad zawartych w umowie podlegających wyłącznej kompetencji Unii, bez względu na to, czy dane traktowanie jest przyznane przez samą Unię, czy przez państwo członkowskie.
(4) Umowy zawierane przez Unię powinny przyznawać zagranicznym inwestorom tak samo wysoki poziom ochrony, jak ten, który zgodnie z prawem Unii i ogólnymi zasadami wspólnymi dla ustawodawstw państw członkowskich przysługuje inwestorom z Unii, ale nie poziom wyższy. Umowy zawierane przez Unię powinny zapewniać, by respektowane i chronione były jej uprawnienia ustawodawcze i prawo do regulowania.
(5) W przypadku gdy Unia, jako podmiot posiadający osobowość prawną, ponosi odpowiedzialność międzynarodową za przyznane traktowanie, oczekuje się, że zgodnie z prawem międzynarodowym dokona wszelkich płatności wynikających z niekorzystnego orzeczenia i poniesie koszty wszelkich sporów. Niekorzystne orzeczenie może jednak potencjalnie wynikać z traktowania przyznanego przez samą Unię albo z traktowania przyznanego przez państwo członkowskie. Dokonywanie płatności wynikających z orzeczenia i kosztów arbitrażu z budżetu Unii, w przypadku gdy traktowanie zostało przyznane przez państwo członkowskie, byłoby zatem niesprawiedliwe, chyba że dane traktowanie jest wymagane przez prawo Unii. Dlatego należy podzielić odpowiedzialność finansową, w rozumieniu prawa Unii, między samą Unię a państwo członkowskie odpowiedzialne za przyznane traktowanie, na podstawie kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu.
(6) W swojej rezolucji z dnia 6 kwietnia 2011 r. w sprawie przyszłej europejskiej polityki inwestycji międzynarodowych Parlament Europejski wyraźnie wezwał do stworzenia mechanizmu przewidzianego w niniejszym rozporządzeniu. Ponadto w swoich konkluzjach z dnia 25 października 2010 r. na temat kompleksowej polityki dotyczącej inwestycji międzynarodowych Rada zwróciła się do Komisji o zbadanie tej kwestii.
(7) Odpowiedzialność finansową należy przypisać jednostce odpowiedzialnej za traktowanie uznane za sprzeczne z odpowiednimi postanowieniami umowy. Sama Unia powinna zatem ponosić odpowiedzialność finansową, w przypadku gdy odnośne traktowanie przyznane jest przez instytucję, organ lub jednostkę organizacyjną Unii. Zainteresowane państwo członkowskie powinno ponosić odpowiedzialność finansową, w przypadku gdy odnośne traktowanie zostało przyznane przez to państwo członkowskie. Jeśli jednak państwo członkowskie działa w sposób wymagany przez prawo Unii, na przykład dokonując transpozycji dyrektywy przyjętej przez Unię, to właśnie Unia powinna ponosić odpowiedzialność finansową w zakresie, w jakim traktowanie to jest wymagane przez prawo Unii. Niniejsze rozporządzenie powinno również przewidywać możliwość, że indywidualne przypadki dotyczą zarówno traktowania przyznanego przez państwo członkowskie, jak i wymaganego przez prawo Unii, i powinno obejmować wszystkie działania podejmowane przez państwa członkowskie i przez Unię. W takich przypadkach państwa członkowskie i Unia powinny ponosić odpowiedzialność finansową za dane traktowanie przyznane przez dane państwo członkowskie lub Unię.
(8) Unia powinna zawsze występować jako pozwany, w przypadku gdy spór dotyczy wyłącznie traktowania przyznanego przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii, tak aby to Unia ponosiła potencjalną odpowiedzialność finansową wynikającą ze sporu zgodnie z powyższymi kryteriami.
(9) W przypadku gdy państwo członkowskie ponosiłoby potencjalną odpowiedzialność finansową wynikającą ze sporu, sprawiedliwym i odpowiednim rozwiązaniem jest, by takie państwo członkowskie występowało jako pozwany, aby mogło uzasadnić traktowanie, jakie przyznało inwestorowi. Ustalenia określone w niniejszym rozporządzeniu mają zapewnić, by budżet Unii i niefinansowe zasoby Unii nie były obciążone, nawet tymczasowo, kosztami postępowania spornego ani płatnościami wynikającymi z orzeczenia wydanego na niekorzyść zainteresowanego państwa członkowskiego.
(10) Państwa członkowskie mogą jednak preferować, żeby w tego rodzaju sporach jako pozwany występowała Unia, na przykład ze względu na techniczną wiedzę fachową. Dlatego też państwa członkowskie powinny mieć możliwość, by odmówić występowania w charakterze pozwanego, bez uszczerbku dla ich odpowiedzialności finansowej.
(11) W celu zapewnienia odpowiedniej ochrony interesów Unii istotne jest, by w wyjątkowych okolicznościach sama Unia występowała jako pozwany w sporach dotyczących traktowania przyznanego przez państwo członkowskie. Okoliczności te ograniczają się do przypadków, w których spór obejmuje również traktowanie przyznane przez Unię, gdy okazuje się, że traktowanie przyznane przez państwo członkowskie jest wymagane prawem Unii oraz gdy podobne traktowanie zostało zakwestionowane w powiązanym roszczeniu przeciwko Unii skierowanym do Światowej Organizacji Handlu (WTO), gdzie ustanowiono zespół orzekający, a roszczenie to dotyczy tej samej konkretnej kwestii prawnej i niezbędne jest zapewnienie spójnej argumentacji w sprawie na forum WTO.
(12) W przypadku gdy Unia występuje jako pozwany w sprawach dotyczących środków państw członkowskich, Komisja powinna prowadzić jej obronę w sposób, który chroni interesy finansowe zainteresowanego państwa członkowskiego.
(13) Decyzje dotyczące tego, czy jako pozwany powinna występować Unia czy państwo członkowskie, powinny być podejmowane w ramach ustanowionych w niniejszym rozporządzeniu. Właściwe jest, by Komisja niezwłocznie informowała Parlament Europejski i Radę o sposobie, w jaki ramy te zastosowano.
(14) Niniejsze rozporządzenie powinno określić pewne praktyczne ustalenia dotyczące prowadzenia postępowania arbitrażowego w przypadku sporów dotyczących traktowania przyznanego przez państwo członkowskie. Ustalenia te powinny mieć na celu jak najlepsze pokierowanie sporem przy jednoczesnym zapewnieniu zgodności z obowiązkiem lojalnej współpracy, o której mowa w art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE), oraz obrony i ochrony interesów zainteresowanego państwa członkowskiego.
(15) W przypadku gdy jako pozwany występuje Unia, ustalenia takie powinny przewidywać bardzo bliską współpracę, w tym szybkie powiadamianie o wszelkich znaczących krokach proceduralnych, dostarczanie odpowiednich dokumentów, częste konsultacje i uczestnictwo w delegacji biorącej udział w postępowaniu.
(16) W przypadku gdy jako pozwany występuje państwo członkowskie, powinno ono - zgodnie z obowiązkiem lojalnej współpracy, o której mowa w art. 4 ust. 3 TUE - informować Komisję o postępach w sprawie, a w szczególności zapewnić informowanie w odpowiednim czasie o wszelkich znaczących krokach proceduralnych, dostarczanie odpowiednich dokumentów, częste konsultacje i uczestnictwo w delegacji biorącej udział w postępowaniu. Należy również zapewnić Komisji odpowiednią możliwość wskazania wszelkich zagadnień prawnych lub wszelkich innych elementów będących przedmiotem zainteresowania Unii podniesionych w ramach sporu.
(17) Bez uszczerbku dla wyniku postępowania arbitrażowego państwo członkowskie powinno mieć możliwość przyjęcia w każdej chwili odpowiedzialności finansowej w razie konieczności wypłaty odszkodowania. W takim przypadku państwo członkowskie i Komisja powinni mieć możliwość zawarcia porozumienia dotyczącego okresowej płatności kosztów oraz wypłaty odszkodowania. Takie przyjęcie odpowiedzialności nie oznacza akceptacji przez państwo członkowskie zasadności roszczenia, którego dotyczy spór. W takim przypadku Komisja powinna mieć możliwość przyjęcia decyzji zobowiązującej państwo członkowskie do utworzenia rezerwy na pokrycie takich kosztów. W przypadku gdy trybunał zasądzi koszty na rzecz Unii, Komisja powinna zapewnić, by każda zaliczka na koszty postępowania została niezwłocznie zwrócona zainteresowanemu państwu członkowskiemu.
(18) W niektórych przypadkach, w celu uniknięcia kosztownego i zbędnego arbitrażu, właściwe może być osiągnięcie ugody. Należy ustanowić procedurę zawierania takich ugód. Procedura taka powinna umożliwić Komisji, stanowiącej zgodnie z procedurą sprawdzającą, zawarcie ugody w danej sprawie wiążącej się z odpowiedzialnością finansową Unii, jeżeli byłoby to w interesie Unii. W przypadku gdy sprawa dotyczy również traktowania przyznanego przez państwo członkowskie, Unia powinna mieć możliwość zawarcia ugody w sprawie sporu, wyłącznie jeśli ugoda nie będzie mieć żadnego wpływu na finanse ani na budżet zainteresowanego państwa członkowskiego. W takich przypadkach właściwe jest utrzymywanie bliskiej współpracy i konsultacji między Komisją a zainteresowanym państwem członkowskim. Państwo członkowskie powinno mieć przez cały czas możliwość zawarcia ugody, pod warunkiem że akceptuje pełną odpowiedzialność finansową i że ugoda taka jest zgodna z prawem Unii.
(19) Jeżeli orzeczenie wydano na niekorzyść Unii, należy niezwłocznie dokonać płatności wynikającej z tego orzeczenia. Komisja powinna dokonać ustaleń dotyczących takich płatności, chyba że państwo członkowskie przyjęło już odpowiedzialność finansową.
(20) Komisja powinna prowadzić ścisłe konsultacje z zainteresowanym państwem członkowskim w celu osiągnięcia porozumienia w sprawie rozdziału odpowiedzialności finansowej. W przypadku gdy Komisja stwierdzi, że odpowiedzialne jest państwo członkowskie, a państwo członkowskie nie akceptuje tego ustalenia, Komisja powinna dokonać płatności wynikającej z orzeczenia, ale powinna również wydać decyzję skierowaną do tego państwa członkowskiego z żądaniem przekazania odnośnych kwot do budżetu Unii, wraz z mającymi zastosowanie odsetkami. Należne odsetki należy określić na podstawie art. 78 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 966/2012 2 . W przypadkach gdy państwo członkowskie uzna, że decyzja nie spełnia kryteriów określonych w niniejszym rozporządzeniu, może powołać się na art. 263 TFUE.
(21) Budżet Unii powinien zapewniać pokrycie wydatków wynikających z umów obejmujących postanowienia dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych, których stroną jest Unia i które przewidują rozstrzyganie sporów między inwestorem a państwem. W przypadku gdy państwa członkowskie ponoszą odpowiedzialność finansową na podstawie niniejszego rozporządzenia, Unia powinna być w stanie zgromadzić wkłady zainteresowanego państwa członkowskiego przed realizacją odpowiednich wydatków albo najpierw zrealizować te wydatki, a następnie otrzymać ich zwrot od zainteresowanego państwa członkowskiego. Powinno być możliwe stosowanie obu tych mechanizmów budżetowych, w zależności od tego, co jest wykonalne, zwłaszcza biorąc pod uwagę terminy. W przypadku obu mechanizmów wkłady lub zwroty wypłacane przez zainteresowane państwo członkowskie powinny być traktowane jako wewnętrzne dochody budżetu Unii przeznaczone na określony cel. Środki uzyskane dzięki tym wewnętrznym dochodom przeznaczonym na określony cel powinny nie tylko pokrywać odpowiednie wydatki, ale powinny kwalifikować się również do zasilenia innych części budżetu Unii, z których pochodziły pierwotne środki na realizację odpowiednich wydatków w ramach drugiego mechanizmu.
(22) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze.
(23) Wykonywanie uprawnień wykonawczych dotyczących art. 9 ust. 2 i 3, art. 13 ust. 1, art. 14 ust. 8, art. 15 ust. 3 oraz art. 16 ust. 3 powinno odbywać się zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 3 .
(24) W przypadku przyjmowania decyzji dotyczących tego, że Unia będzie występować jako pozwany zgodnie z art. 9 ust. 2, należy stosować procedurę doradczą, biorąc pod uwagę, że Unia powinna przejąć obronę w takich sprawach, jednakże nadal powinno to podlegać kontroli ze strony państw członkowskich. Do celów przyjmowania decyzji dotyczących rozstrzygania sporów zgodnie z art. 15 ust. 3 należy stosować procedurę doradczą, biorąc pod uwagę, że decyzje te będą miały co najwyżej tymczasowy wpływ na budżet Unii, ponieważ zainteresowane państwo członkowskie będzie zobowiązane do poniesienia wszelkiej odpowiedzialności finansowej wynikającej ze sporu, oraz ze względu na określone w niniejszym rozporządzeniu szczegółowe kryteria dotyczące dopuszczalności takich ugód,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2014.257.121 |
Rodzaj: | Rozporządzenie |
Tytuł: | Rozporządzenie 912/2014 ustanawiające ramy zarządzania odpowiedzialnością finansową związaną z trybunałami do spraw rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem, utworzonymi na mocy umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska |
Data aktu: | 23/07/2014 |
Data ogłoszenia: | 28/08/2014 |
Data wejścia w życie: | 17/09/2014 |