(Dz.U.UE L z dnia 2 czerwca 2023 r.)
Preambuła
Państwa członkowskie Rady Europy i inni sygnatariusze niniejszej konwencji:
przywołując Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz protokoły do niej, Europejską Kartę Społeczną, Konwencję Rady Europy w sprawie działań przeciwko handlowi ludźmi oraz Konwencję Rady Europy o ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w celach seksualnych,
przywołując następujące zalecenia Komitetu Ministrów dla państw członkowskich Rady Europy: Zalecenie Rec (2002)5 w sprawie ochrony kobiet przed przemocą, Zalecenie CM/Rec (2007)17 w sprawie standardów i mechanizmów dotyczących równości kobiet i mężczyzn, Zalecenie CM/Rec (2010)10 w sprawie roli mężczyzn i kobiet w zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu oraz w umacnianiu pokoju, a także inne właściwe zalecenia,
biorąc pod uwagę rosnący zbiór orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które wyznacza ważne standardy dotyczące przemocy wobec kobiet,
mając na względzie Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych (1966), Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych (1966), Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszystkich form dyskryminacji kobiet (1979) i protokół fakultatywny do niej (1999), a także zalecenie ogólne nr 19 Komitetu do spraw likwidacji dyskryminacji kobiet w sprawie przemocy wobec kobiet, Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka (1989) i Protokoły Fakultatywne do niej (2000) oraz Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych (2006),
mając na względzie Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (2002),
przywołując podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego, zwłaszcza Konwencję genewską o ochronie osób cywilnych podczas wojny (1949) oraz Protokoły Dodatkowe I i II (1977),
potępiając wszystkie formy przemocy wobec kobiet i przemocy domowej,
uznając, że wdrożenie de jure i de facto równości kobiet i mężczyzn ma zasadnicze znaczenie dla zapobiegania przemocy wobec kobiet,
uznając, że przemoc wobec kobiet jest przejawem nierównych stosunków władzy między kobietami a mężczyznami na przestrzeni wieków, które doprowadziły do dominacji mężczyzn nad kobietami i dyskryminacji kobiet, a także uniemożliwiły pełne usamodzielnienie kobiet,
uznając strukturalny charakter przemocy wobec kobiet za przemoc ze względu na płeć oraz fakt, że przemoc wobec kobiet stanowi jeden z podstawowych mechanizmów społecznych, za pomocą którego kobiety są utrzymywane na podrzędnej pozycji w porównaniu z mężczyznami,
uznając, z najwyższą troską, że kobiety i dziewczęta są często narażone na drastyczne formy przemocy takie jak: przemoc domowa, molestowanie seksualne, gwałt, małżeństwo z przymusu, przestępstwa popełniane w imię tak zwanego "honoru" i okaleczanie narządów płciowych, które stanowią poważne naruszenie praw człowieka kobiet i dziewcząt oraz główną przeszkodę w zapewnieniu równości kobiet i mężczyzn,
zwracając uwagę na ciągłe naruszanie praw człowieka w trakcie konfliktów zbrojnych, dotykające ludność cywilną, zwłaszcza kobiety i przybierające formę stosowanych na szeroką skalę lub systematycznie gwałtów oraz przemocy seksualnej, jak również na możliwość eskalacji przemocy ze względu na płeć, zarówno w trakcie konfliktu, jak i po jego zakończeniu,
uznając, że kobiety i dziewczęta są bardziej niż mężczyźni narażone na przemoc ze względu na płeć,
uznając, że przemoc domowa dotyka kobiety w nieproporcjonalnie większym stopniu oraz że mężczyźni mogą również być jej ofiarami,
uznając, że dzieci są ofiarami przemocy domowej, również jako świadkowie przemocy w rodzinie,
dążąc do stworzenia Europy wolnej od przemocy wobec kobiet i przemocy domowej,
uzgodniły, co następuje:
Cele, definicje, równość i niedyskryminacja, obowiązki ogólne
Cele konwencji
Zakres konwencji
Definicje
Dla celów niniejszej Konwencji:
Podstawowe prawa, równość i niedyskryminacja
Zasady odpowiedzialności państwa i należyta staranność
Polityka uwzględniająca kwestie płci społecznokulturowej
Strony zobowiązują się uwzględniać perspektywę płci społecznokulturowej w toku wdrażania i oceniania wpływu postanowień niniejszej konwencji oraz zobowiązują się promować i wdrażać politykę równości kobiet i mężczyzn oraz pełnego usamodzielnienia się kobiet.
Zintegrowana polityka i gromadzenie danych
Kompleksowa i skoordynowana polityka
Środki finansowe
Strony przeznaczą odpowiednie środki finansowe i zasoby ludzkie by właściwie wdrażać zintegrowaną politykę, działania i programy mające na celu zapobieganie i zwalczanie wszystkich form przemocy objętych zakresem niniejszej konwencji, w tym również podejmowane przez organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie.
Organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie
Strony uznają, zachęcają i wspierają, na wszystkich szczeblach, działania w zakresie zwalczania przemocy wobec kobiet podejmowane przez odpowiednie organizacje pozarządowe oraz przez społeczeństwo obywatelskie, a także nawiążą skuteczną współpracę z tymi organizacjami.
Instytucja koordynująca
Gromadzenie i analiza danych
Zapobieganie
Zobowiązania ogólne
Podnoszenie świadomości
Edukacja
Szkolenie specjalistów
Programy zapobiegawcze i programy leczenia
Udział sektora prywatnego i mediów
Ochrona i wsparcie
Zobowiązania ogólne
Informowanie
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by ofiary otrzymywały na czas odpowiednie informacje dotyczące dostępnego wsparcia oraz środków prawnych w zrozumiałym dla nich języku.
Wsparcie ogólne
Pomoc w składaniu skarg indywidualnych i zbiorowych
Strony zapewnią, że ofiary będą miały dostęp do odpowiednich regionalnych i międzynarodowych mechanizmów składania skarg indywidualnych i zbiorowych oraz dostęp do informacji w tym zakresie. Strony wspierać będą udzielanie ofiarom pomocy w składaniu skarg w sposób fachowy i wrażliwy.
Wsparcie specjalistyczne
Schroniska
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by utworzyć wystarczającą liczbę odpowiednich i łatwo dostępnych schronisk oferujących bezpieczne zakwaterowanie oraz aktywną pomoc ofiarom, zwłaszcza kobietom i ich dzieciom.
Telefony zaufania
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by ustanowić ogólnokrajowe, całodobowe, bezpłatne telefony zaufania udzielające porad w sprawie wszystkich form przemocy objętych zakresem niniejszej konwencji, z zachowaniem poufności lub anonimowości osób dzwoniących.
Wsparcie ofiar przemocy seksualnej
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by utworzyć wystarczającą liczbę odpowiednich i łatwo dostępnych ośrodków świadczących pomoc ofiarom gwałtów lub przemocy seksualnej, zapewniających badania lekarskie i sądowe, wsparcie pourazowe oraz poradnictwo.
Ochrona i wsparcie nieletnich świadków
Zgłaszanie
Strony podejmują niezbędne działania, by zachęcać osoby będące świadkami aktów przemocy objętych zakresem niniejszej konwencji lub osoby mające uzasadnione podstawy, by podejrzewać, że tego typu akt może zostać popełniony bądź że można spodziewać się kolejnych aktów przemocy, do zgłaszania tego właściwym organizacjom lub władzom.
Zgłaszanie przez specjalistów
Strony podejmą niezbędne działania, by zapewnić, że zasady poufności nałożone przez prawo wewnętrzne na wykonujących niektóre zawody nie będą stanowić, w odpowiednich okolicznościach, przeszkody w zgłoszeniu właściwym organizacjom lub władzom uzasadnionego podejrzenia popełnienia poważnego aktu przemocy objętego zakresem niniejszej konwencji, lub jeżeli można spodziewać się kolejnych aktów przemocy.
Prawo materialne
Postępowanie cywilne i zadośćuczynienie
Odszkodowanie
Opieka, prawo widzenia i bezpieczeństwo
Cywilne konsekwencje przymusowych małżeństw
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by małżeństwa zawarte pod przymusem mogły być unieważniane, anulowane lub rozwiązywane bez nadmiernego ciężaru finansowego lub administracyjnego dla ofiary.
Przemoc psychiczna
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by za umyślne stosowanie nacisków lub gróźb poważnie naruszających równowagę psychiczną innej osoby groziła odpowiedzialność karna.
Nękanie
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by za umyślne, powtarzające się zastraszanie innej osoby powodujące, że obawia się ona o swoje bezpieczeństwo, groziła odpowiedzialność karna.
Przemoc fizyczna
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by za umyślne dopuszczenie się aktów przemocy fizycznej wobec innej osoby groziła odpowiedzialność karna.
Przemoc seksualna, w tym gwałt
Przymusowe małżeństwa
Okaleczanie narządów płciowych kobiet
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by za następujące umyślne działania groziła odpowiedzialność karna:
Przymusowa aborcja i sterylizacja
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by za następujące umyślne działania groziła odpowiedzialność karna:
Molestowanie seksualne
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by za jakąkolwiek formę niepożądanych zachowań werbalnych, niewerbalnych lub fizycznych o charakterze seksualnym, których celem lub skutkiem jest naruszenie godności osoby, zwłaszcza poprzez tworzenie atmosfery zastraszenia, wrogości, upodlenia, poniżenia lub obrazy, groziła odpowiedzialność karna lub inny rodzaj odpowiedzialności prawnej.
Pomocnictwo, podżeganie i usiłowanie
Niedopuszczalne usprawiedliwianie zbrodni, w tym tak zwanych "zbrodni honorowych"
Zastosowanie przestępstw karnych
Przestępstwa określone zgodnie z niniejszą konwencją mają zastosowanie bez względu na charakter stosunków między ofiarą a sprawcą.
Właściwość
Sankcje i środki
Okoliczności obciążające
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by następujące okoliczności, o ile już nie noszą one znamion przestępstwa, mogły, zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa krajowego, być uznawane za okoliczności obciążające przy ustalaniu wyroku za przestępstwa, o których mowa w niniejszej konwencji:
Wyroki wydane przez inną Stronę
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by przy ustalaniu wyroku możliwe było branie pod uwagę prawomocnych wyroków wydanych przez inną Stronę w związku z przestępstwami określonymi zgodnie z niniejszą konwencją.
Zakaz stosowania obowiązkowych alternatywnych sposobów rozstrzygania sporów lub skazywania
Postępowanie przygotowawcze, ściganie, postępowanie i środki ochronne
Zobowiązania ogólne
Szybka reakcja, zapobieganie i ochrona
Ocena i zarządzanie ryzykiem
Nakazy doraźne
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by właściwe władze uprawnione były do nakazania sprawcy aktu przemocy, w sytuacjach bezpośredniego zagrożenia, opuszczenia miejsca zamieszkania ofiary lub osoby zagrożonej przemocą domową, na odpowiedni okres oraz zakazania wchodzenia do lokalu zajmowanego przez ofiarę lub osobę zagrożoną lub kontaktowania się z ofiarą lub osobą zagrożoną. Działania podejmowane zgodnie z niniejszym artykułem będą dawać pierwszeństwo bezpieczeństwu ofiar lub osób zagrożonych.
Zakaz zbliżania się lub nakaz ochrony
Postępowanie przygotowawcze i dowody
Strony przyjmą regulacje prawne lub inne rozwiązania niezbędne, by w jakimkolwiek postępowaniu cywilnym lub karnym dowody związane z wcześniejszymi życiem seksualnym i trybem życia ofiary były dopuszczane tylko gdy to właściwe i konieczne.
Postępowanie bez wysłuchania strony przeciwnej i postępowanie prowadzone z urzędu
Środki ochronne
Pomoc prawna
Strony zapewniają ofiarom prawo do pomocy prawnej i do bezpłatnej porady prawnej, na warunkach przewidzianych przez prawo wewnętrzne.
Przedawnienie
Strony przyjmą regulacje prawne i inne rozwiązania niezbędne, by termin przedawnienia wszczęcia postępowania w związku z popełnieniem przestępstw określonych zgodnie z artykułami 36, 37, 38 i 39 niniejszej konwencji był wystarczający i współmierny do wagi danego przestępstwa, umożliwiając skuteczne wszczęcie ścigania po osiągnięciu przez ofiarę pełnoletniości.
Migracja i azyl
Pobyt
Wnioski o azyl uwarunkowane płcią społecznokulturową
Zasada non-refoulement
Współpraca międzynarodowa
Zasady ogólne
Działania na rzecz osób znajdujących się w niebezpieczeństwie
W przypadku, gdy na podstawie dostępnych informacji Strona ma uzasadnione podstawy, by sądzić, że dana osoba jest bezpośrednio zagrożona aktami przemocy, o których mowa w artykułach 36, 37, 38 i 39 niniejszej konwencji, na terytorium innej Strony, to Strona posiadająca takie informacje powinna bezzwłocznie przekazać je drugiej Stronie, aby zapewnić podjęcie odpowiednich środków ochronnych. O ile to właściwe, informacja ta będzie obejmować wskazówki dotyczące istniejących środków, ustanowionych by pomóc osobie znajdującej się w niebezpieczeństwie.
Informacje
Ochrona danych
Dane osobowe będą przechowywane i wykorzystywane zgodnie z zobowiązaniami podjętymi przez Strony na mocy Konwencji o ochronie osób w związku z automatycznym przetwarzaniem danych osobowych.
Mechanizm monitorujący
Grupa ekspertów do spraw przeciwdziałania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej
Komitet Stron
Procedura
Ogólne zalecenia
GREVIO może przyjąć, jeżeli to właściwe, ogólne zalecenia dotyczące wdrażania niniejszej konwencji.
Udział parlamentów w ocenie
Związek z innymi umowami międzynarodowymi
Związek z innymi umowami międzynarodowymi
Poprawki do konwencji
Poprawki
Postanowienia końcowe
Skutki niniejszej konwencji
Postanowienia niniejszej konwencji nie naruszają przepisów prawa wewnętrznego i wiążących umów międzynarodowych, które obowiązują lub wejdą w życie i na mocy których osobom przysługują lub przysługiwałyby korzystniejsze uprawnienia jeżeli chodzi o zapobieganie i zwalczanie przemocy wobec kobiet i przemocy domowej.
Rozstrzyganie sporów
Podpisanie i wejście w życie
Przystąpienie do Konwencji
Zakres terytorialny stosowania Konwencji
Zastrzeżenia
Ważność i przegląd zastrzeżeń
Wypowiedzenie
Notyfikacja
Sekretarz Generalny Rady Europy notyfikuje państwom członkowskim Rady Europy, państwom niebędącym członkami, które uczestniczyły w opracowaniu niniejszej konwencji, sygnatariuszom, Stronom, Unii Europejskiej oraz państwom zaproszonym do przystąpienia do konwencji:
W dowód czego niżej podpisani, będąc do tego należycie upoważnieni, podpisali niniejszą konwencję.
Sporządzono w Stambule 11 maja 2011 roku w językach angielskim i francuskim, przy czym oba teksty są jednakowo autentyczne, w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Rady Europy. Sekretarz Generalny Rady Europy przekaże uwierzytelnione kopie konwencji wszystkim państwom członkowskim Rady Europy, państwom niebędącym członkami, które uczestniczyły w opracowaniu niniejszej konwencji, Unii Europejskiej oraz państwom zaproszonym do przystąpienia do konwencji.
Przywileje i immunitety (Artykuł 66)
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
Grażyna J. Leśniak 24.04.2025Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
Grażyna J. Leśniak 23.04.2025Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
Krzysztof Koślicki 22.04.2025Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
Robert Horbaczewski 17.04.2025Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Grażyna J. Leśniak 11.04.2025Identyfikator: | Dz.U.UE.L.2023.143I.7 |
Rodzaj: | Umowa międzynarodowa |
Tytuł: | Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej - Stambuł, 11.5.2011 |
Data aktu: | 02/06/2023 |
Data ogłoszenia: | 02/06/2023 |
Data wejścia w życie: | 01/01/1970 |